Beste Filokes,

Onze vorige samenkomst is pittig maar vrij gedisciplineerd verlopen. Het door elkaar heen roepen is sterk verminderd en het poneren van ongefundeerde uitspraken viel ook best mee. Dat motiveert me om volgende keer een onderwerp aan te vatten dat verre van gemakkelijk zal zijn. De groep heeft gekozen voor ( werktitel ) religie. Veel te breed natuurlijk, maar mits de nodige krijtlijnen valt dat wel te behappen.

Daarom enkele afspraken, waarover gaan we het wel en waarover niet hebben:

Laten we eens proberen te onderzoeken hoe de hedendaagse moderne West-Europese gelovige zijn beeld ervaart van datgene wat het waarneembare al of niet overstijgt. Ligt er iets achter of boven die “gewone” werkelijkheid en zo ja, wat kunnen we daar dan over zeggen? Als we daar iets over zeggen, hoe weten we dat dan?

We hoeven het niet te hebben over specifieke samenlevingsproblemen die er eventueel ontstaan zijn door het nieuwe samenleven van grote groepen moslims en autochtonen. Maar het zou ook nogal flauw zijn te doen alsof er met de instroom van Nieuwe Belgen niets veranderd zou zijn aan het religieuze landschap in onze contreien. Het gaat inderdaad meestal om mensen die zeer divers maar alleszins veel intenser omgaan met hun godsdienst. Laten we niet in de val trappen en een hele middag besteden aan het zeuren over de moslims of hoofddoeken.

Het onderwerp is dus: hoe ziet het geloof en vooral het moderne (autochtone) geloof er in het Westen uit, eerder dan: wat zijn de samenlevingsproblemen die ontstaan uit religieconflicten. Dat laatste kan ook boeiend zijn, maar het zou ons een heel andere richting uitsturen.

Hoe dan ook, het onderwerp zal mij verplichten om nog alerter dan gewoonlijk te letten en te reageren op loze beweringen en onbruikbare definities. Let wel, een loze bewering is geen bewering waar ik het niet me eens ben, maar een bewering die niet gefundeerd wordt.

En laten we vooral werk maken van definities. Dat is niet alleen nodig opdat je gespreksgenoot zou weten wat je bedoelt, maar misschien nog wel meer omdat het vaak aantoont dat datgene wat in je hoofd toch zo evident leek, dat eigenlijk niet blijkt te zijn. Als je het niet kunt uitleggen, dan valt het waarschijnlijk niet uit te leggen. Dat mag een cliché zijn, maar clichés zijn nu eenmaal clichés geworden omdat ze dikwijls waar bleken te zijn.

Op dat aspect van het moeilijk verwoorden moeten we toch iets dieper ingaan. Het is best mogelijk dat woorden tekortschieten om een ervaring van dat Hogere te beschrijven. Ook de atheïst moet zich van poëzie of literatuur bedienen als hij iets over de stilte/liefde/schoonheid enz. te zeggen heeft. Zelfs een wetenschapper kan alleen in wiskundige termen over de allerkleinste deeltjes spreken. Dat is dus niet het probleem.

Wat wel een probleem is, is  dat we aan die puur persoonlijke ervaring die we niet kunnen verwoorden, laat staan kunnen bewijzen, allerlei conclusies verbinden over de stand van de werkelijkheid en vooral hoe die werkelijkheid er dan zou moeten uitzien.

Als je dus zegt: ik ervaar een aanwezigheid van iets dat ik al of niet God noem en dat heeft mij doen inzien dat X of Y. Dan zeg ik prima, daar heb ik niets op af te dingen. Maar als je vervolgens zegt: vermits dat X en Y geldt, moet er in de maatschappij Z gebeuren. Dan ben ik niet meer akkoord natuurlijk.

Want is het wel waar dat X en Y geldt?  Als bewijs van X of Y heb je alleen je particuliere ervaring, die ingeving die niet te controleren valt.

Soms zal het overkomen alsof ik me niet neutraal opstel. Toch is het zo dat ik de normale vragen stel van zodra  iemand iets beweert dat niet hard gemaakt wordt. Net zoals ik dat met eender welk onderwerp zou doen. Voorbeeld: Iemand stelt: Christus heeft gezegd ABC. Dan kan ik niet anders dan vragen hoe we dat weten. De aller, aller vroegste letter over Christus werd decennia na zijn overlijden op papier gezet. Er bestaat geen enkel geschreven verslag van een ooggetuige. Werkelijk alles is minstens uit tweede en derde hand maar meestal uit Nde hand. De evangeliën spreken elkaar tegen en dateren van eeuwen na zijn overlijden. Alle teksten werden geschreven door zijn volgelingen in de strijd tegen de vervolgers en kunnen dus moeilijk objectieve verslagen genoemd worden enz enz…

Dit lijken de opmerkingen van een tegenstander, maar, geef toe, ze zouden perfect normaal gevonden worden moest het over een ander onderwerp gaan.

Hoe dan ook, sorry I got carried away, terug naar onze definities.

We hebben het al vaker meegemaakt, nu tijdens ons laatste gesprek ook trouwens. Vage of ontbrekende definities maken het gesprek minstens onduidelijk en vaak zondermeer onbegrijpelijk.

Als iemand zegt, ik geloof niet in God, noch in een hiernamaals of Bijbelse wonderen. Christus is geen god maar een gewone man. Ik bid niet en ik ga niet naar de Kerk. Maar ik ben wél een christen. Prima, maar dan hebben we daar graag een KORT woordje uitleg bij.

( Over dat kort, toch nog iets meer uitleg. Ik hamer daar niet op om jullie te pesten of om het nodeloos moeilijk te maken, maar doe de oefening eens voor jezelf. Overdenk iets dat je wenst te vertellen, schrijf het op en onderzoek dan eens of je de essentie niet korter, kernachtiger kunt verwoorden. Je zult jezelf een dienst bewezen hebben want je zult meer inzicht in je eigen gedachten verworven hebben.)

Als iemand zegt: spiritualiteit staat toch hoger dan alle gewone geloof. Dat vernemen we graag wat je met spiritualiteit bedoelt.

Hier al vast mijn werkdefinities: ( Dit zijn niet de absolute door iedereen aanvaarde definities maar ze dienen tot houvast.)

Ø  Theïsme: geloof in één persoonlijke god die aanspreekbaar is en zich geopenbaard heeft.

Ø  Deïsme: Geloof in een God die alles geschapen heeft, maar verwerpen geopenbaarde dogma’s

Ø  Atheïsme: Is niet het geloof in niets, maar de overtuiging dat er geen god of goden bestaan. De atheïst is er zich van bewust dat het niet bestaan onmogelijk te bewijzen valt, maar het gaat volgens hem om een extreme vorm van onwaarschijnlijkheid.

Ø  Materialisme: al het zijnde bestaat uit materie of wordt er door veroorzaakt. Alle niet materiële fenomenen zijn terug te voeren op fysische oorzaken. Bv denken is niet materieel, maar resulteert uit acties van de materie in onze hersenen.

Ø  Agnosticisme: Over het al of niet bestaan van god kunnen we niets weten. !! Is niet hetzelfde al: weten we niets.

Ø  Animisme: voorwerpen ( rivieren/ bomen ) zijn bezield

Ø  Polytheïsme: meerdere goden ( Grieken/Romeinen )

Ø  Pantheïsme: God doordringt al het zijnde Het goddelijke en de wereld zijn één.

Ø  Ietsisme: Ik geloof niet in God, maar er moet toch Iets zijn.

Ø  Positivisme: positivus= het gegevene  Nadruk op het feitelijke, het concrete.

Ø  Humanisme: Stelt de mens en niet god centraal

Ø  Apofatisch: over God spreken door te zeggen wat Hij niet is.

Ø  Fictionalisme: God bestaat niet, maar we moeten leven alsof Hij wel bestaat

Ø  Beleving without belonging: Ik geloof in God, maar verbind me aan geen enkele kerk

Ø  Belonging without beleving: ik geloof niet in god, maar hoor wel bij een kerkelijke gemeenschap

Ø  Sociale gelovigen: Staan niet stil bij hun geloof maar gaan voor feestelijke of scharniermomenten wel naar de kerk ( huwelijk, geboorte, communie, begrafenis)

Ø  Transcendentie: datgene wat de waarneembare werkelijkheid overstijgt

Ø  Metafysica: filosofie van het wezen van de werkelijkheid

Ø  Mystiek: intuïtieve eenwording met de diepste realiteit

Ø  Spiritualiteit: houding gericht op ervaringen die onze relatie met de diepste realiteit belichamen.

Ø  Secularisatie: afnemen van de invloed van de religie op de maatschappij. Verwereldlijking. In zake godsdiensten neemt de overheid een volstrekte neutraliteit waar.

Veel werk dus tegen volgende keer. Maar dat maakt het de moeite waard natuurlijk.

04-06-2012 om 15:52 geschreven door elcker-ik centrum  

Beste Filokes,

Voor volgende week dinsdag 27/3 hadden we als onderwerp gekozen “ coma “ . Dat is zowel  iets uit de actualiteit als iets dat diverse EN persoonlijke invalshoeken mogelijk maakt.

Ik heb dit en dat meegemaakt en ik heb dat zus en zo ervaren. Daarom vraag ik me af of anderen dat ook zo voelen. Ik ben daar als volgt mee omgegaan. Hoe zien anderen dat?  Voorbeeld van een persoonlijke ervaring die een gesprek kan openen. Prima als het compact gebeurt.

Ons standpunt tegenover coma moet zus of zo zijn want ik heb dit of dat meegemaakt.= Onbruikbaar als argumentatie.

Laten we ook weinig tijd verliezen met welles-nietes over wat coma nu eigenlijk is. De persberichtgeving ivm de Nederlandse prins Friso heeft alleszins duidelijk gemaakt dat er niet zoiets is als 1 soort coma.

 Er bestaat blijkbaar een waaier van mogelijkheden en gradaties waar wij als leken ( ik ga er van uit dat er geen gespecialiseerde dokters in onze groep zitten )  weinig zinvol kunnen over praten.

Dat neemt niet weg dat er heel wat invalshoeken overblijven om er ook als leek iets over te zeggen. Het is immers niet uitgesloten dat ieder van ons ooit op een of andere manier betrokken partij wordt.

Laten we daarom afspreken dat,  bij alle vormen van coma waar ook maar een beetje kans bestaat op een gezonde recuperatie, het onderste uit de medische kast moet gehaald worden om te redden wat er te redden valt. Het wordt filosofisch interessant als we ons gaan afvragen hoe groot of hoe klein dat beetje kans moet zijn. En wie dat dan moet bepalen? De arts, de familie, de patiënt, de wetgever of mijnheer pastoor? En wat als de patiënt het niet meer kan zeggen? En wat als hij/zij het vooraf gezegd heeft? Waarschijnlijk zal het vooral draaien rond die soorten coma waar weinig of geen hoop meer overblijft. Of nog erger, het locked-in syndroom.

Coma is volgens mij een uitstekend onderwerp om ons als amateurfilosofen te oefenen in het zo nodige onderscheid tussen een persoonlijke mening ( waar niets mis mee is) en een feitelijke vaststelling. Tussen een illustratief voorbeeld en een als argument vermomde anekdote .

Tot dinsdag

Max

04-06-2012 om 15:48 geschreven door elcker-ik centrum  

25-05-2012 om 23:35 geschreven door elcker-ik centrum  

22-05-2012 om 16:13 geschreven door elcker-ik centrum