Start / ligging: starten aan de kerk van Zammelen.
Zammelen is een deelgemeente van Kortessem, ligt ten zuiden van Kortessem op ongeveer 1 km van de Tongersesteenweg of (N20).
Parking: achter de parochiezaal, 't Zoalke, Sint-Amandusstraat 12.
Afstand: rondwandeling van 6 km.
Wandelwegen: erg heuvelachtige route, onverhard voetpad in de Mombeekvallei, betonwegen, straten in Gors-Opleeuw.
Bewegwijzering: oranje bolletjes.
Wandelbord: staat aan de kerk, samen met andere infoborden.
De Sint-Amanduskerk is gebouwd tussen 1865-1872, betreft een bakstenen éénbeukige zaalkerk in een eclectische stijl met vooral neo-romaanse elementen, half ingebouwde toren.
Met de kerk aan de linkerhand wandelen wij de Sint-Amandusstraat af die doodloopt en uitkomt in de natuur.
Een steile daling door een hellingbos brengt ons in de Mombeekvallei, met plankenpaden en trapjes overbruggen wij er de natste hooi- en graslanden.
Steken het voetgangersbrugje over aan de kronkelende Mombeek, de beek is hier nooit rechtgetrokken.
Stappen nog een tijdje door de groene vallei en komen daarna in open veld uit.
Volgen een betonweg met links ruigte en populierenbosjes.
Rechts ligt een uitgestrekt akkerland, gedeeltelijk met grasland ingezaaid als bemesting, op de achtergrond ligt het landbouwerdorpje Gors-Op-Leeuw.
Verderop nemen wij een wandelpad op de voormalige spoorwegzate, beter bekend als spoorwegbedding.
De spoorweg Tongeren - Sint-Truiden die hier liep bracht vanaf 1879 industrie naar het zuidelijk deel van Limburg en toverde Haspengouw om tot het huidige bloesemparadijs.
Het spoorwegtracé kreeg in de volksmond de naam Fruitspoor, dagelijks reden hier volgeladen treinen met fruit, suikerbieten en aardappelen.
Later door de opmars van het wegverkeer verminderde het gebruik, in 1958 kwam een eind aan de pendeltreinen, in 1965 reed de laatste goederentrein over de zate.
Vanop de groene bedding krijgen wij enkele vergezichten te zien, onder andere op het dorpje Jesseren en de prachtige bloeiende laagstamboomgaarden.
Na het verlaten van de spoorwegzate wandelen wij door de prachtige Sint-Annabeek vallei.
De boomgaarden staan hier nu volop in bloei, in de vallei dottergraslanden, rietveldjes , bosjes en wilgenstruwelen.
Wij brengen verderop een bezoekje aan een poel, niet veel beweging, de groene kikker, gewone pad en alpenwatersalamander zouden hier leven.
Passeren nog het Millenniumbos uit 2001, omgevormd van populierenbos tot streekeigen bos.
Hier staat op ongeveer 95 are: zomereik, zwarte els, es en hazelaar.
Aan het naambord Sint-Annabeek slaan wij linksaf en wandelen over een betonweg richting Gors-Opleeuw.
Via de Hoogstraat wandelen wij de historische dorpskern binnen, is beschermd als dorpsgezicht.
Passeren rechts eerst een manege, sober witgekalkt gebouw met afbeelding van een steigerend paard in gevel boven de deur, aanpalend bevind zich een gerestaureerd bakhuis.
Er tegenover staat een gesloten hoeve, sinds 1965 gescheiden van het Kasteel van Gors.
De oorspronkelijke kasteelhoeve, een neerhof bestond uit twee parallelle vleugels, onmiddellijk ten zuidwesten van het kasteel.
Wellicht werd rond 1820 deze hoeve afgebroken en vervangen door een U-vormige hoeve aan de straatkant, deze evolueerde tot een gesloten complex.
De zuidoostelijke vleugel die wij zien langs de straatkant omvat de inrijpoort, met links het woonhuis en rechts stallen.
Rondboogpoort in een kalkstenen omlijsting met neg-blokken in regelmatig verband en houten duifhuis boven de inrijpoort.
Ernaast in een Engels landschapspark ligt het prachtig gerestaureerd Kasteel van Gors.
Dit kasteel was eeuwenlang de woonplaats van de Heren van Gorsleeuw en later van adellijke families.
Het is gebouwd op de grondvesten van een waterslot uit de 17de eeuw, is in 1820 verbouwd en kreeg zo zijn huidige uitzicht.
Opvallend is de monumentale vooruitspringende zuilenportiek, deze is bekroond met een leien koepel.
De ronde arduinen zuilen rusten op vierkante sokkels en zijn afgeboord met Ionische kopstukken.
Wij wandelen het dorpsplein op, hier staat een neogotische gietijzeren pomp van 1845 die in 1905 vanuit Tongeren werd overgeplaatst.
De Sint-Martinuskerk bestaat uit een 14de- of 15de-eeuwse gotische toren, een 18de-eeuws schip en een vroeg-20ste-eeuws transept en koor.
De kerk wordt omgeven door een ruim ommuurd kerkhof met enkele merkwaardige lindebomen en verschillende grafkruisen.
Naast de kerk ligt in een ommuurde tuin de huidige pastorie, deze werd in 1841-44 gebouwd is een alleenstaand neoclassicistisch dubbelhuis.
Wandelen de dorpskern uit via de Martinusstraat en passeren nog enkele oude hoeves.
Voorbij de laatste huizen steken wij nogmaals de Mombeek over.
Volgen daarna de Gemeentebeemdweg met rechts uitzicht op akkers en de populierenbeemden.
Verderop zitten wij terug in de prachtige natuur, een hellingbos, de das, een schuw nachtdier zou zich hier thuis voelen.
Via een kerkwegeltje gaan wij stevig bergop langs weilanden en hoogstambomen en bereiken terug ons vertrekpunt.
Tips / opmerkingen: deze wandeling kun je beter maken tijdens een langdurige droogte, na regenperiode is het hier erg modderig en zijn laarzen zeker een aanrader.
Een andere rondwandeling die hier start gaat richting het naburig dorp Jesseren, rode driehoekjes volgen, 7km.
Heel wat infoborden langs de wandelroute, zoals: wat is een hellingbos, geologie van de streek, ecologie van boomgaarden, de fruitteelt, graslandherstel door Natuurpunt, de poelen, de Sint-Annavallei, kerkwegeltjes.
Gors-Op-leeuw is een kastelendorp, werd in 2007 geselecteerd bij de top 15 van mooiste dorpen van Vlaanderen, het bezit naast de oude dorpskern meerdere kastelen.
Wandeldatum: woensdag 21 april 2021, droge dag met zon en wolken, wandeling gemaakt met broer Johan en zus Marleen.
