Herman Göring was een zeer bekende nazileider en de officiële plaatsvervanger van Hitler. Hij deed grootsprakerig en beging een reeks strategische blunders tijdens de Tweede Wereldoorlog. Bovendien was hij zeer corrupt en verrijkte zichzelf door in heel Europa kunst te roven. In Duitsland was hij voordien al zeer bekend als gevechtspiloot tijdens de Eerste Wereldoorlog. 

Tijdens de Eerste Wereldoorlog voerde hij het commando over het Richthofen-squadron nadat Manfred von Richthofen, de 'Rode Baron', was gesneuveld. Bij een luchtgevecht werd Göring zelf eveneens ernstig gewond zodat de oorlog voor hem afgelopen was. Hij bestreed de pijn van zijn oorlogswonde door morfine te slikken, waaraan hij uiteindelijk steeds zwaarder verslaafd werd (pas na zijn gevangenneming op 8 mei 1945 zou hij afkicken). Tijdens de oorlog begon hij ook lichamelijk aan te komen. Bij zijn gevangenneming woog hij ruim 140 kilo, wat hem uiteindelijk een bedrieglijk goedaardige uitstraling opleverde.

Tijdens de Eerste Wereldoorlog had Göring last van zijn amandelen. Hij reisde vanuit de Elzas naar het 'Kriegslazarett Maricolen in Deynze' om zich daarvoor te laten behandelen. Waarom hij - of all places - hiervoor precies naar Deinze reisde, is niet bekend.

Lothaire Vanoverbeke, die al veel studiewerk deed over vliegvelden en luchtvaart tijdens de beide Wereldoorlogen en een boek schrijft over Göring, vraagt zich af of er in Deinze misschien een speciale medische eenheid aanwezig was of een befaamde arts. Deinze was in 14-18 in ieder geval een centrum voor gewonde Duitse soldaten. Er waren zeer veel artsen en verpleegkundigen aanwezig. Naast het lazaret in de tuinen van de Zusters Maricolen was er eveneens één aan het Sint-Jozefsklooster in Petegem. 

Op verzoek van Lothaire Vanoverbeke verzamelen we alle info rond het oorlogslazaret in de gebouwen van de Zusters Maricolen. Mocht er toevallig iemand over meer informatie beschikken, laat het gerust weten.

21-12-2009, 00:00 geschreven door Stefaan  

Het was een politieke gebeurtenis van formaat, want Vlaanderen was toen één van de machtigste regio's van Europa. Het omvatte niet alleen Oost- en West-Vlaanderen maar ook de omliggende regio's zoals Noord-Frankrijk, Zeeland en Henegouwen. De Franse koning kon uiteindelijk zijn favoriet, Willem Clito, laten erkennen als nieuwe graaf van Vlaanderen. Maar de Engelsen die veel invloed hadden in Vlaanderen, slaagden erin om met steun van Brugge en Gent een opstand te creëren tegen de nieuwe fransgezinde graaf. Die sneuvelde een jaar later al in Aalst.    

De gebeurtenis bewijst alvast dat de burcht, waarvan weliswaar geen enkele afbeelding bekend is, wellicht een relatief grote residentie was. Mogelijk zijn er binnen enkele jaren opportuniteiten om ook in die zone aan archeologisch onderzoek te doen. 

Afbeelding van Lodewijk VI die in 1127 een tijdlang in Deinze verbleef

07-12-2009, 00:00 geschreven door Stefaan  

We kregen een paar vragen naar aanleiding van onze vermelding van het 'kasteel' van Deinze' in het stuk  archeologische vondsten op het Kerkplein. Jammer genoeg is er over dat kasteel (tot nog toe) zeer weinig bekend. Nog niemand heeft het trouwens grondig onderzocht. Ook in de driedelige geschiedenis van Deinze werd het middeleeuwse kasteel niet behandeld. In één van de artikels in het eerste deel (2003) heeft prof. em. Walter Prevenier het op een bepaald ogenblik wel over de verblijfplaats van de graaf van Vlaanderen in Deinze.

Vesting vlak bij de Leiebrug 

De strategische ligging van Deinze verklaart de aanleg van een vesting, later kasteel.  De brug over de Leie was eeuwenlang de enige tussen Gent en Kortrijk en zorgde bovendien voor een verbinding over de weg tussen Oudenaarde en Brugge, twee zeer belangrijke steden. Vlakbij kruiste die handelsas dan nog eens wegverbinding Gent-Kortrijk (Knok). Rond de Knok vestigden zich herbergen en afspanningen. Maar aan de Leiebrug, waarvan de oudste vermelding dateert 1187, kwam een versterking. De brug was eigendom van de graaf van Vlaanderen en die liet er om die reden een vesting bouwen. Elders spreekt men over grafelijke residentie. De Deinse historicus Achiel Cassiman vond in het rijksarchief ondermeer een aanduiding uit 1480 over het 'casteel'. Hij noteerde dit in zijn boek over de geschiedenis van Deinze van 1954. Hier en daar zijn er vermeldingen in de vele jaarboeken van de Kunst en Geschiedkundige kring. Er werd trouwens tol geheven aan iedereen die de brug wou passeren. Toen de brug in 1578 werd overgedragen aan de stad Deinze, werd een kasteel overbodig. Maar het complex was op dat ogenblik al vernietigd, wellicht al einde 15de eeuw tijdens de vele verwoestingen van Deinze door Gentenaars.  

Het markizaatsgebouw in de Tolpoortstraat

In de plaats van het kasteel of motte kwam er in 17de eeuw een nieuw kasteel, hoewel het niet duidelijk is of het op dezelfde plaats stond.  Het gaat hier over het 'Markizaat van Deinze', waarvan het postgebouw nog een laatste restantje is. Het is dan ook jammer dat dit torentje binnenkort wordt gesloopt. 

In 1625 werd de heerlijkheid van Deinze verheven tot markizaat. Vanaf 1632 kwam het in bezit van de bekende adellijke familie de Merode. Het vrij imposante poortgebouw - op de plaats van de vroegere post - vormde de toegang tot een vermoedelijk prachtig domein, dat zich uitstrekte tot aan de Leiebocht.  Tussen het poortgebouw en de Leie - dus langs de Tolpoortstraat- werd een muur gebouwd. Dit domein verdween in de loop van de 19de eeuw, o.a. door de komst van de Molens van Deinze en verschillende andere bouwprojecten. 

06-12-2009, 23:54 geschreven door Stefaan  

  
De Kale Leie Archeologische Dienst (KLAD) is sinds enkele maanden bedrijvig in het centrum van Deinze. Deze zomer werden opgravingen gedaan op het Rheinbachplein. Men vond er enkele merkwaardige sporen. Een kaaimuur met trap en een achthoekig tuinpaviljoen uit de 18de eeuw. De rijkste burgers in de steden begonnen inderdaad in de 18de eeuw tuinen aan te leggen. Men wou concurreren met de tuinen van de kasteelheren.   

Sinds enkele weken is men nu actief op het Kerkplein van Deinze. Er werd een grote sleuf gegraven. David Vanhee kon nog niet direct een duidelijk antwoord geven en hij hoopt de kans te krijgen om verder te werken. Er zijn verschillende vondsten gedaan. Toen we de foto namen was er blijkbaar net een kindergrafje gevonden, maar men wil toch buiten de zone van het vroegere kerkhof blijven. Er werden wel een aantal restanten gevonden van bewoning met baksteenconstructies uit de 17de eeuw. David Vanhee schrijft hierover een rapport aan het stadsbestuur. 

Later op zoek naar sporen van het kasteel van Deinze?       

Aan de overkant van de Leie bevond zich al in de vroege middeleeuwen een kasteel van de graaf van Vlaanderen. Vanuit de KLAD hoopt men ooit de kans te krijgen in die zone opzoekingen te doen. Het vertrek van de Molens van Deinze en de aanleg van een groene zone langs de Leie kunnen dit wellicht mogelijk maken.    

03-12-2009, 19:49 geschreven door Stefaan  

Een studente aan de KULeuven die met een thesis over begijnhoven bezig is, vroeg ons of er ook in Deinze ooit een begijnhof was. We bezorgden haar het eerste artikel uit het eerste en bijna onvindbare jaarboek (1934) van de toenmalige Kunst en Geschiedkundige Kring door Achiel Cassiman. Er is inderdaad in Deinze een Sint-Margrietebegijnhof met kapel geweest, zij het gedurende een korte periode: van 1273 tot 1381. De bewoonsters waren vrome, maar vaak welstellende en onafhankelijke dames. Zij werden dan ook al eens scheef bekeken en soms zelfs vervolgd, wat in Deinze gebeurde in 1364.   

Het was paus Honorius III die  in 1215 de toelating gaf tot het oprichten van begijnhoven of conventen. In Deinze is men vrij snel gestart met een dergelijke inrichting, want het oudste spoor dateert al van 1273, nl. in het testament van Margaretha van Constantinopel. Het begijnhof bevond zich net binnen de omwalling van Deinze, vermoedelijk ergens tussen de Ghesquièrestraat en de Guido Gezellelaan. Boven de grond is er niets meer van overgebleven.

In het testament van één van de begijntjes, nl. Lysbette van Langheraert in 1352 wordt de meesterigghe, het hoofd van het begijnhof, vermeld. Het ging om Alice de Brune. Andere Deinse begijnen waren waren Lysbette van Bachte (1356), Soetkin sMaerchs (1358), Lysbette van den Moere (1358), Belie van der Brugghen (1377) en Kathelijne van den Wijngaerde. 

Het begijnhof verwierf hier en daar wat eigendommen, maar in 1381 ging het tenonder tijdens één van de vele bestormingen door Gentse milities en verwoesting van Deinze. Die verwoesting was een wraak voor de dood van de Gentse aanvoerder Raes Vandevoorde. Die was omgekomen tijdens het beleg van Deinze in die periode door de Gentse Kaproenen. Pas rond 1400 werd het Leiestadje geleidelijk aan heropgebouwd. Op de plaats van het verlaten Sint-Margrietebegijnhof - wellicht al vervallen tot een ruïne - kwam het Sint-Margrieteklooster.

19-11-2009, 00:00 geschreven door Stefaan  

11-09-2009, 00:20 geschreven door Stefaan  

De beide namen hebben te maken met de Tweede Wereldoorlog. Na de 18-daagse veldtocht tussen 10 en 28 mei 1940  was de spoorlijn naar De Panne wellicht beschadigd en in ieder geval aan herstelling en versteviging toe. De spoorweg die in De Panne naar links afweek en verder langs de kust liep naar Duinkerken, was cruciaal voor de Duitse bezetter. Het was ongeveer de enige mogelijkheid om versterkingsmaterialen, munitie en bevoorrading aan te voeren.

Na de val van Frankrijk dacht Hitler er bovendien aan om Engeland aan te vallen. Het zou er nooit van komen. Hitler verloor in de zomer van 1940 de luchtslag om Engeland. Nadien werd de Atlantikwall gebouwd, zodat de spoorlijn vitaal bleef voor de Duitse bezetter.

Vanaf 1943 werd de spoorlijn het mikpunt van geallieerde aanvallen. Zo werd op een bepaald ogenblik de naburige brug in Grammene vanuit de lucht bestookt en het stationskwartier in de as gelegd. Er vielen hierbij geen doden, omdat de meeste mensen aan  het werk waren in het vlas. Er waren wel enkele gewonden, vooral huismoeders met kinderen. 

In ieder geval werd in Wontergem een nieuw spoorwegbruggetje gebouwd. De twee Duitse werkkrachten lieten op 22 juli 1940 hun namen kerven in het beton. Het zijn Fritz Rode Bogen en Franz Brücke, mogelijk schuilnamen. Het gaat dus niet om gesneuvelden zoals soms wordt verteld. De inscriptie werd ondertekend door HPTM Plum. HPTM verwijst naar Hauptmann (kapitein). De vermelding B.B. 82. B. KOMP is mogelijk een eenheid van de genietroepen.

Misschien zijn die mensen nog in leven. Zij zouden wellicht zeer gelukkig zijn als ze zouden weten dat hun bruggetje nu dienst doet om gezinnen met kinderen naar Plopsaland te voeren.

Met dank voor de info aan Aloïs Debacker en Gilbert Persyn en voor de foto aan Rik Desmet.

29-08-2009, 00:00 geschreven door Stefaan  

28-08-2009, 10:00 geschreven door Stefaan  

20-07-2009, 09:39 geschreven door Stefaan  

25-06-2009, 12:17 geschreven door Stefaan  

05-05-2009, 17:06 geschreven door Stefaan  

Canvas plant een reeks uitzendingen over historische gebeurtenisen in Vlaanderen/België die interessant en belangrijk zijn, maar vergeten dreigen te geraken. We hebben met de heemkundige kring het Land van Nevele een dossiertje ingestuurd i.v.m. de gebeurtenissen in Vinkt en Meigem op het einde van mei 1940. De koepelvereniging Heemkunde Vlaanderen zal het voorstel aankaarten bij de VRT.

Troepen van de Duitse Wehrmacht hebben toen dagenlang slag geleverd in Meigem en Vinkt met commando's van de Ardeense Jagers. De verliezen aan beide kanten waren zeer hoog. Er waren vele honderden slachtoffers.  

Er werden bovendien in totaal 140 burgers gedood. De Duitse troepen hebben toen een in ons land ongeziene wraakactie ondernomen, door vooral in Vinkt maar ook in Meigem 86 burgers koelbloedig te executeren. De jongste was nog een tiener en de oudste man meer dan 90 jaar oud.

Het is één van de weinige keren dat militairen van het gewone Duitse leger tot dergelijke daden zijn overgegaan. Latere moordpartijen, die vooral in de Sovjet-Unie plaatsvonden of bv. in het Franse Oradour, waren bijna altijd het werk van SS-troepen of speciale eenheden. In 1948 kwam het naar aanleiding van de gebeurtenissen in Vinkt tot een proces waarbij twee Duitse officieren werden gestraft.

21-04-2009, 16:28 geschreven door Stefaan  

Tot eind vorige eeuw was er langs de Kortrijksesteenweg in Petegem bij Deinze, vlakbij het Tielts Routse, de florerende slagerszaak Willems. Julien Willems en zijn echtgenote Maria Pourquoi behoorden tot de vele zelfstandigen in de nu bijna volledig verdwenen, maar toen zeer levendige volkswijk van Petegem Kouterke. Hun zoon Rafaël raakte bevriend met Roger Raveel (°1921) uit Machelen, die eind jaren dertig zijn studies als kunstschilder had beëindigd en het tijdens en na de oorlog als jonge kunstenaar helemaal niet breed had. 

De slagersfamilie kwam het echtpaar Raveel echter ter hulp. Zulma, de echtgenote van Roger, deed naaiwerk voor de familie Willems. Men kocht een aantal van Raveels eerste schilderijen op. Zoon Rafaël deed een aantal uitstappen met Roger Raveel naar grote Europese steden waar belangrijke tentoonstellingen waren te zien. Wellicht financierde de welstellende slager en veehandelaar Julien Willems deze uitstappen mee. Roger en Rafaël kwamen op die manier in contact met de artistieke wereld in Parijs. Roger Raveel had toen al goede contacten met bv. Hugo Claus en de leden van de CoBrA-groep. Later zou de vriendschap tussen Rafaël Willems en Roger Raveel verwateren.  

In het fotoalbum van de enkele jaren geleden overleden Rafaël trof diens neef Erik Janssens een aantal foto's aan van die uitstappen. Zo maakte Rafaël in Parijs een kiekje van Tony Sluyter, die samenleefde met de bekende Nederlandse schilder Karel Appel.

Hiernaast ziet u een foto van Raveel aan de Seine in 1954, ter gelegenheid van een bezoek aan de Ensortentoonstelling in het Musée National d'Arts Modernes en bovenaan een kiekje uit 1953, vermoedelijk genomen aan Grammene brug. 

25-03-2009, 00:00 geschreven door Stefaan  

Alice Buysse woonde achtereenvolgens in Nevele, Zaffelare, Gent en Drongen. Zij was in het begin van vorige eeuw bedrijfsleidster in een belangrijk familiebedrijf uit Nevele, nl. de cichoreifabriek Buysse –Loveling NV. 

Verder was zij als gemeenteraadslid in Gent - tussen 1926 en 1946 - één van de eerste politica in ons land, en dat in een tijd waar vrouwen nog nauwelijks deelnamen aan het politieke gebeuren.      

Opvallend is haar zeer actieve rol bij en steun aan allerlei sociale projecten, om bv. de armoede te bestrijden tijdens de Eerste Wereldoorlog. Zij heeft samen met anderen door al haar inspanningen de bevolking in de regio Gent, Deinze en Nevele tijdens de harde oorlogsjaren voor erger behoed.

Tenslotte is er haar rol als militante dierenbeschermster. Zij stichtte het nog altijd bestaande dierenasiel in het Citadelpark in Gent. De liefde voor dieren en de afkeer van dierenmishandeling was trouwens een typische eigenschap van de familie Buysse. Zij kreeg voor haar acties de volle steun van haar broers, nl. de auteur Cyriel en volksvertegenwoordiger Arthur.

De publicatie is aan een prijs van acht euro in Gent te krijgen bij boekhandel Walry (Zwijnaardsesteenweg 6) en het Liberaal Archief (Kramersplein 23). In Nevele wordt het verkocht in de krantenboetiek Dinsdag in de Cyriel Buyssestraat 21.

www.landvannevele.com 

25-03-2009, 00:00 geschreven door Stefaan  

Gisteren greep in de kelder van de bibliotheek een voordracht plaats, georganiseerd door de Gemeentelijke Raad voor 0ntwikkelings-
samenwerking, het Davidsfonds en de KGK. "Een unieke samenwerkings-
formule" zo benadrukte schepen Vermeulen in zijn inleiding. Het onderwerp was het Congo van Leopold II in de periode 1885-1908 en de rol van een paar Deinzenaars.

Spreker was prof. dr. em. Daniël Vangroenweghe. Hij hield gedurende bijna twee uur in een sappig Brugs dialect de bijna honderd toeschouwers in de ban met een grondige en vaak schokkende analyse van die periode en met veel aandacht voor Leopold II zelf.

Jammer genoeg kwam de rol van Deinzenaars Scheerlinck en Van Dorpe maar weinig uit de verf. Vooral over Jules Van Dorpe werd weinig verteld. Zo had de professor kunnen ingaan op diens rol bij de aanleg van de spoorweg in Congo, een technisch hoogstandje, maar wel ten koste van duizenden zwarte en Chinese dwangarbeiders, die vooral stierven door ziekte en ondervoeding.  

Foto Kurt De Kimpe van de spreker en een deel van de toeschouwers.

06-03-2009, 00:00 geschreven door Stefaan  

Ik kreeg van Erik Janssens uit Petegem een boekje te leen, geschreven door gewezen notaris Rudy Pauwels: "Opstellen om Joris van Severen beter te begrijpen" (2002).  Het komt uit de nalatenschap van een oom van Erik. Deze Joris van Severen uit Wakken lag aan aan de basis van het Verdinaso, niet direct de club waar ik zou bij aansluiten, maar je moet alles in de tijdsgeest bekijken. In de jaren dertig waren veel verenigingen militaristisch en autoritair gestructureerd. Heel wat jongens van het Verdinaso dweepten daarenboven met Mussolini, Leopold III of erger nog de Duitse SS. Sommigen onder hen raakten verzeild in de collaboratie met de Duitsers tijdens de Tweede Wereldoorlog. Maar er was ook een link met Deinze.  De zus van Joris - Jeanne -  woonde in Deinze en was gehuwd met Fernand Pauwels. Deze laatste was op een bepaald ogenblik een vrij bekende dichter onder het pseudoniem Marnix Van Gavere. Rudy Pauwels (°23 april 1932), de vroegere Deinse notaris uit de Guido Gezellelaan, was hun zoon en (nog altijd) een bewonderaar van zijn oom Joris. Hij is een drijvende kracht van 'het studie en coördinatiecentrum Joris van Severen' met zetel in Ieper.

22-03-2007, 00:00 geschreven door Stefaan