Er verschenen over allerlei onderwerpen alle mogelijke nieuwtjes, berichten, activiteiten, commentaar ... over Deinze en zijn deelgemeenten op deze blog. Wie nog af en toe iets wil raadplegen, kan dat blijven doen via de zoeker hierboven. Zo staan er bijna 300 artikels en foto's over erfgoed en lokale geschiedenis online.
Hartelijke groet,
Stefaan De Groote
Wie graag een bericht op de stadsblog wil hebben of gewoon iets signaleren kan dat via de mail
Katrijn Vanaelst is een jonge kunstenares uit Gottem. Haar werk is eenvoudig in vorm, beeld en kleur en wordt door een steeds grotere groep mensen geapprecieerd. Zij neemt deel aan tentoonstellingen en organiseert workshops, o.a. voor het basisonderwijs. Zie hierboven haar website 'Flofleur'.
u kan ten alle tijd reageren op elk artikel op deze blog. Maar pertinent onjuiste informatie wordt wel geweerd. Hetzelfde geldt voor bedreigingen en scheldpartijen.
Actualiteit, wetenswaardigheden en beschouwingen over Deinze en zijn deelgemeenten
10-02-2011
Uit het velddagboek van de Duitse divisie die Vinkt en Meigem bestormde in mei 1940
In het eerstvolgende nummer van het tijdschrift van de heemkundige kring Het Land van Nevele staat een stuk uit het velddagboek van de 225ste Duitse divisie. Die had drie dagen nodig had om Vinkt te veroveren op de Ardeense Jagers.
Het is een merkwaardige en unieke tekst die uit het Duits werd vertaald en van commentaar voorzien. Het tijdschriftnummer verschijnt begin maart.
Zonder veel emotie worden troepenbewegingen besproken en de moeite die men had om tussen 25 en 27 mei 1940 het zwaar verdedigde Vinkt in te nemen.
'Dit is het land van Felix Timmermans, het lijkt op onze heimat' laat de schrijver zich toch op een bepaald ogenblik ontvallen.
Maar ondanks die landschappelijke en culturele gelijkenissen wordt er achteraf zwaar wraak genomen op de burgerbevolking.
Een jaarabonnement op vier tijdschriften van de heemkundige kring, die actief is in Nevele en een deel van Deinze en Aalter, kost 20 euro, te storten op het nr.001-3951685-78 van de Heemkundige Kring "Het Land van Nevele".
Resten uit de steentijd in het grensgebied Deinze-Kruishoutem
Op de grens tussen Kruishoutem en Deinze, waar binnenkort gestart wordt met de aanleg van een glastuinbouwzone, zijn sporen uit de Midden-Steentijd teruggevonden. "Voor deze regio in het zuiden van Oost-Vlaanderen is het de eerste keer dat zoveel sporen uit de periode 9.000 tot 4.000 voor Christus zijn teruggevonden", aldus archeoloog Karl Cordemans van de Vlaamse Landmaatschappij (VLM). Op het 33 hectare groot terrein van Stokstorm werden proefsleuven gegraven en op 230 plaatsen boringen uitgevoerd. "In de uitgezeefde monsters vonden we kleine vuursteenschilfers die wijzen op de bewerking van vuursteen. Aan de oppervlakte vonden we eerder al een rondom mooi afgewerkt vingernagelschrabbertje en fragmenten van microklingen (mesjes)", zegt Cordemans. Tijdens het onderzoek kwamen ook twee haardkuilen aan het licht.
De archeologen dachten niet dat ze sporen uit de Midden-Steentijd zouden aantreffen, omdat die in Oost-Vlaanderen vooral langs de Oude Kale in het Meetjesland en de Moervaartdepressie in het Waasland teruggevonden werden. De bewoners leefden tussen 11.000 en 6.000 jaar geleden op een kleine zandrug waarlangs nu de Karreweg loopt. "De nabij gevonden moerasmergel in de bodem duidt op de aanwezigheid van een meertje, ontstaan na de laatste ijstijd", aldus Cordemans. "Dat verklaart wellicht waarom de mensen er tijdelijke kampen opsloegen, want er was zoet water en waterwild voorradig."
Bron: Het Laatste Nieuws
21-01-2011, 21:34 geschreven door Stefaan
Categorie:Geschiedenis
11-11-2010
De gevolgen van 'De groote oorlog' 1914-1918 in de Leiestreek
Op 11 november wordt het einde van de Eerste Wereldoorlog herdacht. Deinze werd vooral op het einde van die oorlog, in de maanden oktober en november 1918, nog zwaar getroffen.
Op 4 augustus 1914 vielen de Duitse Uhlanen ons land binnen en veertien dagen later waren hun verkenners al in de buurt van Gent. Dit leidde op 24 augustus tot de fameuze 'vluchtersmaandag', toen iedereen in onze streek van groot tot klein op de vlucht sloeg. Het was een paniekreactie op een bericht dat een leger van 150.000 Duitsers op komst was. Er waren bovendien geruchten over steden die in brand waren gestoken. De rust keerde echter snel terug, maar eind augustus bestookten twee zeppelins de Leiestad, waarbij nogal wat schade werd aangebracht aan het Sint-Vincentiuscomplex.
In tegenstelling tot bijvoorbeeld Dendermonde dat in de vlammen opging, verliep de inname van Deinze zeer rustig door het alerte optreden van burgemeester-geneesheer Galens, die met een witte vlag de overgave van de stad aanbood aan de Duitse troepen. De laatste vluchtende verdedigers en de burgerwacht hadden wel de bruggen opgeblazen.
Deinze en omgeving behoorde vier jaar tot het etappegebied, een gebied vlak achter de oorlogszone aan de IJzer. Duitse troepen die een rustpauze kregen, werden bij burgers ingekwartierd. De scholen en het Sint-Jozefsinstituut werden omgevormd tot lazaretten voor de vele gewonden die per boot werden aangevoerd. De armoede bij de bevolking nam sterk toe en er vormde zich in Deinze een 'Hulp- en Voedingscomitteit' dat aan voedselbedeling deed en waar leden van de verschillende politieke partijen een rol in speelden.
Op de foto linksboven houdt een Duitse soldaat de wacht vanop het dak van de molens van Petegem in de Gentstraat, vermoedelijk in 1917. Het gebouw was één van de hoogste punten in Deinze en dus geschikt als uitkijkpost. Er is het verhaal dat de Duitse keizer er eens zou zijn afgestapt. De toren werd op een bepaald ogenblik vanuit de lucht aangevallen door de geallieerden. Op de achtergrond zien we de toenmalige 'skyline' van het winterse Deinze. Rechts stroomt de Leie.
Heel wat Vlaamsgezinden (activisten) werkten samen de Duitse bezetters. Zo werden classicus Josué De Decker, een onderwijzerszoon uit Zeveren en de geneesheer Adriaan Martens uit Astene docent aan de door de Duitsers vernederlandste universiteit van Gent. Een aantal Deinse jongeren studeerde aan die universiteit.
Maar anderen werden dan weer actief bij het verzet, zoals Libor Slock die als spion werd geëxecuteerd in Brugge. Na de oorlog organiseerde men ter ere van hem een grote stoet in Deinze.
Stationskwartier bijna volledig verwoest door Franse kanonnen
Slaagde Deinze en omgeving zich in 1914 nog uit het krijgsgewoel te houden, dan mislukte dit net voor 11 november, toen de Duitse keizerlijke garde een nieuwe verdedigingslijn probeerden op te bouwen langs de Leie en het Kanaal van Schipdonk. De geallieerden bombardeerden dagenlang de stad, waarbij 90 burgers en aan weerszijden honderden militairen werden gedood. Het hele stationskwartier in Petegem werd zwaar beschadigd. Ook op het platteland hadden o.a. de kerken en windmolens het zwaar te verduren. Op de rechtse foto zien we de ruïnes van het station en de stationskwartier. Vooral de wijk tussen de Knok en het station werd dagenlang onder vuur genomen door Franse kanonnen. Het zijdebedrijf van Jean en Ferdinand Lagrange en het bretellenbedrijf van Octaaf Goeminne en Marcel Liebaert werden zwaar geraakt.
Opvallend was wel dat bij het oprukkende Amerikaanse leger nogal wat Deinzenaars zaten die net voor de oorlog waren uitgeweken. Op elf november was alles voorbij. Gelukkig maar, want anders was deze streek compleet verwoest, net als Ieper.
Na de wapenstilstand kwamen de enkele honderden militairen uit de Leiestreek, die vier jaar lang aan het IJzerfront hadden geploeterd, terug. Maar in ieder dorp waren een aantal jongens gesneuveld, velen nog tijdens het slotoffensief in 1918. Op 11 november worden al deze slachtoffers herinnerd.
Een aantal mensen die tijdens de Eerste Wereldoorlog de kaart van de verliezer hadden getrokken, doorgaans Vlaamsgezinden, kregen het zwaar te verduren. Hun huizen werden geplunderd en sommigen sloegen op de vlucht naar Nederland en Duitsland. Die activisten kregen amnestie in 1929 .
Foto's KGK Deinze en Denis Pieters
11-11-2010, 10:28 geschreven door Stefaan
Categorie:Geschiedenis
06-11-2010
Krijgen historische figuren Poppo en Baudartius in Deinze een plein en pad?
De stad Deinze heeft twee historische figuren, die elk een belangrijke rol hebben gespeeld. Ze werden er geboren maar wel elders befaamd en geëerd. Het gaat om de abt Poppo en de predikant Baudartius. Op dit ogenblik wordt nog hard gewerkt aan het nieuwe kerkplein in Deinze. Vanuit bepaalde katholieke verenigingen wordt al sterk geijverd om er het Poppoplein van te maken. Binnen de stedelijke cultuurraad gaan eveneens stemmen op om het toekomstige pad aan de overkant van de Leie Baudartiuspad te heten.
Poppo was een zoon van het adellijke echtpaar Titzekin en Adelvina en werd in 978 geboren. Hij was zeer vroom en maakte op 22-jarige leeftijd een pelgrimstocht naar Jeruzalem en vijf jaar later naar Rome. In 1005 trad hij toe tot de benedictijnen van de St-Thierry-abdij in Reims.
Poppo hervormde het kloostersysteem
Zijn grootste verdienste ligt in de rol die hij speelde bij de kloosterhervormingen. Zo trok hij in 1013 naar het klooster St-Vedastus in Arras. In 1020 werd hij door toedoen van keizer Hendrik II abt van het dubbelklooster Stavelot-Malmédy met de opdracht ook daar de hervormingen door te voeren. Keizer Koenraad II de Saliër stelde hem aan tot zijn persoonlijk raadsman. In die hoedanigheid voerde hij in nog minstens zeventien kloosters de hervormingen door. Zijn levensbeschrijvers benadrukken dat hij steeds met veel geduld, tact en naastenliefde te werk ging. Toch werden zijn hervormingen door lang niet iedereen in dank afgenomen; velen zagen zich immers beroofd van een gemakkelijk leventje. In Malmédy werd hij met een mes bedreigd en in Sankt Maximin in Trier ontsnapte hij ternauwernood aan de dood door vergiftiging. Hij werd 70 jaar oud. Er werden hem een aantal wonderbaarlijke genezingen toegeschreven wat leidde tot zijn heiligverklaring. Ook zijn vrome moeder werd trouwens heiligverklaard.
Willem Baudartius (1565-1640) was zeker even belangrijk als Poppo. Deinze kwam net als andere Vlaamse steden op het einde van de 16de eeuw sterk onder invloed van het protestantisme. Maar de komst van de Spaanse legers en de inquisitie deed de familie Baudaert vluchten naar Engeland. Nadien werd hij predikant en studeerde o.a. hebreeuws. Hij wordt in Nederland als één van de belangrijke humanisten beschouwd van de Gouden (17de) Eeuw. Hij studeerde, doceerde of was actief als predikant in Canterbury, Gent, Leiden, Franeker, Heidelberg, Kampen en Lisse en Zutphen. In Zutphen is er al een Baudartiuscollege en -straat.
Baudartius lag mee aan de basis van het Nederlands
Hij schreef onder andere een verzameling spreuken (Apophthegmata Christiana, ofte gedenckweerdige, leerzame en aerdige spreucken... (1605, 1620) en een pamflet tegen het Twaalfjarig Bestand (Morghen-Wecker der vrye Nederlantsche provintien (1610). In 1622 kwam zijn "Polemographia Auraico Belgica" op de markt. Hierin werden de gebeurtenissen beschreven en getoond uit de beginjaren van de 80-jarige oorlog. Het werd uitgegeven door Michael Colinius te Amsterdam. De gravures zijn grotendeels verkleinde kopieën van werk door Frans Hogenberg.
Zijn grootste krachttoer was echter de vertaling van de bijbel in het Nederlands. Dit was van groot belang voor de protestanten, die bijbelstudie centraal stellen. De statenbijbel die werd vertaald onder zijn leiding, zou trouwens de basis worden van de Nederlandse taal. Een aantal spellings- en spraakkunstregels die voor het eerst in de bijbel werden gebruikt, zijn nog altijd van toepassing.
Zijn achterkleinzoon Willem Beekman werd in de eerste jaren van de kolonie en stad Nieuw Amsterdam als burgemeester en schepen een belangrijke bestuurder. Hij kreeg een straat in New-York. Verschillende Amerikaanse presidenten (Roosevelt, Bush junior en senior) zijn diens nazaten en dus ook van Baudartius.
06-11-2010, 00:00 geschreven door Stefaan
Categorie:Geschiedenis
03-11-2010
Markt Deinze was vroeger verzamelplaats voor koeien en schapen
In de Middeleeuwen was Deinze een heel klein stadje met een Markt waar 's avonds en tijdens de winter het vee werd verzameld. Het archeologisch onderzoek op de Markt legde blijkbaar een stelsel van poelen of veedrinkplaatsen bloot.
Vermoedelijk fungeerde de markt als een zgn. dries waar in een min of meer omsloten omgeving koeien en schapen werden verzameld en in veiligheid gebracht. 's Morgens dreven de koewachters het vee terug naar de meersen of verdere afgelegen graasplaatsen in de omgeving van Deinze, want de meersen werden vooral gebruikt om hooi te oogsten voor in de winter. Het Brielpoortje vormde de verbinding tussen de Markt en de westmeersen (nu Brielmeersen).
Binnenkort zal de Kale Leie Archeologische Dienst communiceren over de vondsten die tot nog toe werden gedaan.
Foto Martin De Baerdemaeker
03-11-2010, 00:00 geschreven door Stefaan
Categorie:Geschiedenis
22-10-2010
Pakkende getuigenis in Vinkt door zoon Duitse Wehrmachtofficier
Deze namiddag vond in Vinkt het sluitstuk plaats van een tweedaagse rond de gebeurtenissen in mei 1940. Er was een zeer emotionele en authentieke getuigenis aan het monument door de zoon van een officier van het Duitse leger. De man vond een tiental jaren geleden de brieven die zijn vader had geschreven naar het thuisfront. Hij zou in 1942 sneuvelen in Rusland. Maar op 29 mei 1940 schreef hij - staande in het korenveld - zoals hij zelf vertelde een antwoord op een brief van 24 mei. 'We hebben een harde strijd geleverd en veel bloed verloren om dit dorp te veroveren,' schreef hij, 'toen we vanuit de vensters beschoten werden, hebben we het dorp en de huizen aangevallen. Er moeten daar zeker burgers bij omgekomen zijn.'
Toen zijn zoon de brieven ontdekte, was hij daardoor zo geraakt dat hij op zoek ging naar dat Vlaamse dorp. Via de Belgische ambassade kwam hij terecht bij Joseph De Vlieger in Vinkt, die hem tot zijn ontzetting vertelde dat het inderdaad om iemand ging die betrokken was bij de executies van burgers. De getuigenis was - samen met de komst van president Herman Van Rompuy - het hoogtepunt van de namiddag. Het moet het comité in Vinkt veel genoegen doen dat ze van de bijna puur militaristische herdenking van weleer die gedomineerd werd door de Ardeense Jagers, erin slaagden te evolueren naar een dergelijke hulde waar ook mensen van de vroegere 'vijand' kunnen getuigen en waar nu volop de burgerslachtoffers centraal staan.
Foto Ive Steyaert
22-10-2010, 00:00 geschreven door Stefaan
Categorie:Geschiedenis
01-10-2010
Vier Deinse oorlogsmonumenten worden geklasseerd
Vlaams minister Bourgeois, bevoegd voor onroerend erfgoed, heeft in Oost-Vlaanderen 37 oorlogsmonumenten voorlopig geklasseerd. Daarvan zijn er vier gesitueerd op het grondgebied van Deinze. In 2011 volgt, na het doorlopen van een procedure, in principe een definitieve bescherming.
Het gaat om het volledige memoriaal mei 1940 in Vinkt, waaronder het bronzen beeld piëta van Denys Goossens en de gedenkkapel van het H. Hart die fungeert als oorlogsmonument en vrijheidsboom voor de gesneuvelden en burgerlijke slachtoffers van beide wereldoorlogen uit Bachte-Maria-Leerne.
In het centrum van Deinze komen het oorlogsmonument WO II op het Kongoplein van Geo Vindevogel en de Puinruimer of Piocheur, van Antoon Van Parijs voor de slachtoffers uit de Eerste Wereldoorlog in aanmerking. Dit laatste monument stond tot voor kort op het Kerkplein vlakbij de Markt en zal er na de renovatie opnieuw een prominente plaats krijgen. Het naamplaatje is echter bijna onleesbaar geworden. Om die reden dringen de vaderlandslievende verenigingen aan op een nieuwe plaat.
Op de foto uit een magazine zien we de opening van het monument op het Kerkplein van Deinze in 1922. Het plein staat afgeladen vol met mensen. De Eerste Wereldoorlog is dan nog maar pas voorbij. Zelfs de later koning prins Leopold woonde de inhuldiging bij. Dergelijke monumenten symboliseerden doorgaans de eendracht van het land en de inhuldiging was telkens een uiting van Belgisch nationalisme. Zij moesten in de jaren twintig een tegengewicht vormen tegen het opkomende Vlaams nationalisme. Zou minister Bourgeois dat weten?
01-10-2010, 15:54 geschreven door Stefaan
Categorie:Geschiedenis
23-09-2010
Hoe men in Meigem in 1939 de aanleg van een plankenvloer in het gemeentehuis vierde
Het moet er wel zeer vrolijk aan toe zijn gegaan op 17 augustus 1939 om 15 uur in het gemeentehuis van Meigem. Er werd vermoedelijk op initiatief van de gemeentesecretaris een geestige gemeenteraad gehouden. De dagorde bestond uit één punt, dat we hier letterlijk weergeven:
"Leggen van een nieuwen plancher
Onder 't leggen van dit planksken Moest er zijn een zeer frisch dranksken En na ons hebben kunnen laven Hebben wij 't fleschken hier begraven Niet tot in de eeuwigheid Maar wellicht tot andermans tijd.
Goedgekeurd en getekend
De Timmerman Emiel Van aal De helpster Aline Van Wassenhove " " Elisabeth van Wassenhove De Secretaris Joseph Van Wassenhove Zijn echtgenoote Valentine De Bruyne Jongste dochter Clara Van Wassenhove De Koster Kamiel van Braeckel
Dat het fleschje ledig ruste !"
Andermans tijd was aangebroken, toen de vorige eigenares Gina Lefebure het flesje vond met daarin de opmerkelijke tekst. Bij het verlijden van de akte gaf ze het door aan Johan Goethals, de nieuwe eigenaar. Maar den plancher is ondertussen wel uitgebroken in het gebouw.Hoe het met de feestvierders is vergaan, weten we niet. Veertien dagen later brak de Tweede Wereldoorlog uit.
Johan Goethals heeft op zolder ook de vroegere vlaggemast gevonden van het oud gemeentehuis en zal die opnieuwe aan de gevel van het gebouw bevestigen. Nu nog de vlag van Meigem vinden.
Met dank aan Gilbert Persyn
23-09-2010, 00:00 geschreven door Stefaan
Categorie:Geschiedenis
17-09-2010
Gemeenten uit de Leie- en Scheldestreek willen met toeristisch project Eerste Wereldoorlog in de kijker plaatsen
De Vlaamse overheid plant tegen 2014-2018 een grootschalig internationaal evenement 100 jaar na de Eerste Wereldoorlog. Toerisme Vlaanderen wil nu al zoveel mogelijk creatieve voorstellen belonen met een cofinanciering.
De gemeenten Nazareth, Zulte, Deinze en Gavere hebben de handen in elkaar geslagen om die gebeurtenissen in hun gemeenten op het voorplan te brengen. Want het is precies in hun streek dat, in de herfst van 1918, net voor het einde van die oorlog, nog een zware veldslag plaatsvond, met enorme effecten op de mensen en hun omgeving.
Het zijn vooral de burgemeesters Danny Claeys en Henk Heyerick van respectievelijk Nazareth en Zulte, die de eerste aanzet hebben gegeven. Zij hebben aan de projectverenging Platform Omgeving Leie en Schelde, die samenwerking binnen zes gemeenten (Deinze, De Pinte, Sint-Martens-Latem, Gavere, Nazareth, Zulte) ontwikkelt, gevraagd de nodige coördinatie te verrichten en een dossier in te dienen.
De laatste veldslag van de oorlog vond plaats aan de Leie en de Schelde
Dank zij het werk van enkele heemkundigen zijn heel wat feiten en getuigenissen opgetekend. Vanaf de zomer van 1918 trokken de de Duitse legers zich langzaam terug uit de loopgraven waar ze zich vier jaar lang hadden geïnstalleerd. De wanorde was groot en er werd geplunderd. Op 18 oktober 1918 probeerde de Duitse keizerlijke garde stand te houden achter de Leie. Geallieerde eenheden bestaande uit Amerikanen, Fransen en Senegalezen konden pas na zware straatgevechten in Machelen en Petegem en de inzet van tanks de weerstand breken. De hele streek was echter in puin geschoten en er vielen bijna 3.000 slachtoffers. Honderden burgers waren omgekomen door gasbommen en talloze anderen bleven invalide achter. De gevechten werden verdergezet in de Scheldevallei, waar nog tijdens de laatste uren van de oorlog Belgische grenadiers sneuvelden.
Kunstzinnige en informatieve landmarks
Het is de bedoeling van de initiatiefnemers om enkele kunstzinnige en informatieve punten (landmarks) te plaatsen waar incidenten plaatsvonden, nl. aan het monument de Edemolen in Nazareth (slag aan de Edemolen in 1914), de militaire Franse begraafplaats in Machelen, het verwoeste stationskwartier in Deinze en de omgeving van de Scheldebrug in Eke/Semmersake waar de laatste slachtoffers vielen.
Tegelijkertijd zal de begraafplaats in Machelen, waarruim 700 Fransen en Senegalezen begraven liggen, meer worden ontsloten voor bezoekers, terwijl de gemeente Nazareth op termijn iets wil doen aan het te klein behuisde 11-novembermuseum.Men denkt hierbij ondermeeraan een ontvangstruimte, waar ondermeer een film over de oorlogsgebeurtenissen in de regio kan worden getoond. De bevoegde schepenen Ivan Schaubroeck en Thomas Van Ongeval benadrukken dat men zeker niet overhaast tewerk wil gaan en via het nodige overleg in de gemeente een passende oplossing zal zoeken voor de waardevolle collectie.
De Leie- en Scheldegemeenten willen dus een graantje meepikken van de grotere toeristenstroom die verwacht wordt in de Westhoek. Maar men benadrukt dat het project zich eveneens richt tot scholen en fietsende recreanten in de streek. In december zalVlaams minister Bourgeois de beste projecten goedkeuren.
Alle foto's komen uit Deinze. Bovenaan Duitse militairen en verplegend personeel met artsen van een lazaret aan de Leie anno 1917, rechts de totaal verwoeste stationswijk en links onderaan Franse militairen op de begraafplaats in Petegem.
17-09-2010, 23:50 geschreven door Stefaan
Categorie:Geschiedenis
29-08-2010
Publicatie over Wontergem voorgesteld
Tijdens de ledendag van Natuurpunt Deinze Plus van zaterdag was er veel interesse voor het boek van dat de vereniging samen met de Roede van Tielt liet samenstellen. Bijna 200 mensen namen deel aan de verschillende activiteiten of kwamen het boek afhalen in zaal Ter Donckt. Er waren vooraf al 130 exemplaren besteld. Naast leden en sympathisanten van de natuurvereniging en de Wontergemnaars zelf, was een delegatie uit Tielt, onder leiding van voorzitster Berenice Van Renterghem van de heemkundige kring, naar Wontergem afgezakt. Bij de aanwezigen werden ook burgemeester Jacques De Ruyck, milieuschepen André Claeys en gewezen volksvertegenwoordiger Carlos Lisabeth opgemerkt.
De auteurs Stefaan De Groote en Rik De Smet toonden zich tevreden over de samenwerking tussen beide verenigingen en de hulp van enkele mensen uit de gemeente zelf.
Er bestaan nu twee publicaties over het natuurgebied Vallei van de Zeverenbeek. Een paar jaar geleden werd door de heemkundige kring het Land van Nevele en Natuurpunt een gelijkaardige publicatie uitgegeven voor de deelgemeente Zeveren. Op die manier werd nu het de hele zone van het natuurgebied behandeld, waarbij natuur en geschiedenis in elkaar overvloeien.
Nog exemplaren beschikbaar
De oplage is voor het grootste deel verspreid en uitverkocht. Er zijn nog een paar tientallen exemplaren beschikbaar. Die kunnen voor tien euro worden aangekocht bij de Brasserie De Klok in Wontergem of bij Wies Vemeulen, Tabakstraat 30, voorzitter van de Gezinsbond in Wontergem. Ook bij Koen Houthoofd, Peperstraat 24, voorzitter van de Natuurpuntafdeling en Stefaan De Groote, Peperstraat 7 in Bachte-Maria-Leerne, zijn ze nog beschikbaar.
Hoe Wontergemse verzetslieden tijdens de Tweede Wereldoorlog een Britse vliegenier hebben gered
In Wontergem en omgeving waren nogal wat jongeren die tijdens de Tweede Wereldoorlog werden geconfronteerd met een oproep tot verplichte tewerkstelling in Duitsland. Heel wat van hen doken onder. Geleidelijk aan groeide daaruit een verzetsgroep, die werd ingedeeld bij het Geheim Leger als Carcelle B Groep 16 Zone 3 onder de schuilnaam Victoor (actief in Wontergem, Gottem, Grammene en Dentergem).
De drijvende krachten van de verzetsgroep waren Achiel en zijn oudste zoon Roger Strobbe, die al acht maanden actief waren geweest bij het Franse verzet en er deelnamen aan heel wat gewaagde acties. Frans Lievrouw, Albert De Neve, Albert Goethals en Albert Blondeel behoorden eveneens tot de Wontergemse verzetslieden.
Zij hebben minstens éénmaal geprobeerd om een goederentransport richting kust uit te schakelen. Maar zij organiseerden vooral onderduikadressen en bevoorrading voor de vele werkweigeraars.
De Britse vliegenier Geoffrey Congreve hield zich drie maanden schuil in Wontergem
Een opvallend verhaal is dat van de Brit Geoffrey Congreve, die wellicht zijn leven te danken heeft aan de Wontergemse verzetsgroep.
Zijn vliegtuig, een bommenwerper van het type Halifax III (426 squadron) was op 8 mei 1944 na een missie bij La Louvière geïsoleerd geraakt en onderschept door een Duitse nachtjager. Boordmecanicien Congreve gebruikte zijn valscherm, maar raakte bij de landing in Aarsele, vlakbij Wontergem gekwetst. Hij kon geen kant meer op, want zijn gewrichtsbanden waren gescheurd, wist Jozué Strobbe te vertellen. Het vliegtuig zelf stortte neer net voorbij de Aarseelse wijk het Meiken, op het grondgebied van Tielt.
Achiel en Roger Strobbe vonden de volgende dag de gekwetste Geoffrey Congreve, gaven hem burgerkleren en loodsten hem naar de hoeve van Karel Blancke in Wontergem. Hij was er in goede handen. Achiel Strobbe leverde voedsel, boeken en sigaretten, wat niet ongevaarlijk was tijdens de Duitse bezetting. Verpleegster Julienne Hautekeete verzorgde hem. Na drie maanden werd hij weggehaald door verzetsman Maurits Verbrugge, die hem naar de abdij van Male in Brugge bracht. Op 2 september 1944 bevond Congreve zich al opnieuw in Engeland.
Tussen Achiel en Geoffrey was er nadien nog heel wat briefwisseling. Toen Congreve in 1956 uitweek naar Zuid-Afrika, zou het contact verwateren. Petegemnaar Jozué, de zoon van Achiel, heeft een aantal documenten, brieven en fotos bewaard over de geslaagde actie. Achiel Strobbe kreeg daarvoor nog een medaille voor moed en zelfopoffering.
Het verhaal komt aan bod in een publicatie over Wontergem die in voorbereiding is. Voorintekenen hiervoor kan door 6 euro te storten op de het rk. nr. 467-9350801-88 van de Roede van Tielt, Stoktmolenstraat 32/3 8700 Tielt met vermelding Wontergem. Op 25 juni wordt de lijst definitief afgesloten.
Foto uit de collectie Jozué Strobbe: links Geoffrey Congreve en rechts Roger Strobbe aan het onderduikadres in Wontergem
21-06-2010, 10:23 geschreven door Stefaan
Categorie:Geschiedenis
26-05-2010
Website en publicatie over de gebeurtenissen in Vinkt en Meigem van mei 1940
Zondagnamiddag vindt aan het monument in Vinkt de jaarlijkse herdenking plaats van de oorlogsgebeurtenissen in Vinkt tussen 25 en 27 mei 1940, waarbij meer dan 80 burgers werden geëxecuteerd. Er bestaat over die dagen een uitstekende, maar niet zo bekende website, mn. www.vinkt.be.
De site geeft enige informatie over het dorp en schetst de gebeurtenissen in 1940 van dag tot dag. Vervolgens zoomt men in op het feit dat de mensen blijven leven met de herinnering en is er aandacht voor de herdenking eraan. Daarnaast zijn worden er links gelegd met plaatsen in wereld waar eveneens dergelijke tragische gebeurtenissen plaatsvonden, zoals Oradour in Frankrijk.
Er is al vele jaren sprake om met steun van de provincie een reflectieruimte te voorzien in het nieuwe rustoord. Op dit ogenblik loopt een project via Leader (plattelandsproject met Europese steun) om dat mogelijk te maken.
Naast de website publiceerde de heemkundige kring het Land van Nevele in september 2003 een themanummer over die dagen. Er werden bijna twintig artikels in opgenomen, waaronder van een aantal tieners die toen hun grootouders hebben geïnterviewd.Er zijn nog exemplaren beschikbaar die kunnen worden aangevraagd via de website www.landvannevele.com.
26-05-2010, 00:00 geschreven door Stefaan
Categorie:Geschiedenis
25-05-2010
Einde mei 1940 vielen in en rond Deinze bij zware oorlogsgevechten en wraakacties bijna duizend slachtoffers
Op 10 mei 1940 begon voor ons land de Tweede Wereldoorlog. Zeventig jaar geleden, op 25 mei, stonden de Duitse troepen al aan de Leie en het Kanaal van Schipdonk. Zij werden er opgewacht door de Ardense Jagers. Het ging om een zeer goed bewapend onderdeel van het Belgisch leger, sterk koningsgezind bovendien. Zij waren nog niet in actie gekomen en droomden ervan om net als in 1914 samen met de koning stand te houden tegen de Duitse invallers.
Zij hadden zich in en rond Deinze zeer goed verschanst en beschikten over pantserwagens, zware mitrailleurs en artillerie. Vanuit het hoofdkwartier van het het Belgisch leger werd gevraagd stand te houden, om het omsingelde Britse leger in Duinkerken nog een kans te geven. Maar heel wat eenheden van het Belgisch leger waren oorlogsmoe en wilden niets liever dan zich overgeven. Toen in Meigem de Duitsers over het kanaal kwamen, was er weinig weerstand.
Maar dat was buiten de Ardense Jagers gerekend. In Gottem, Deinze en Vinkt werd zwaar weerstand geboden en werden zelfs enkele tegenaanvallen gedaan. De Duitse troepen verloren in die zone tot hun verbijstering ongeveer vierhonderd manschappen. Het was voor het eerst in twee weken, dat zij met een dergelijke hardnekkige weerstand werden geconfronteerd.
Gottem
Ter hoogte van Gottem slaagden zij er op 25 en 26 mei niet in om over de Leie te geraken. De oprukkende Duitse infanteristen werden keer op keer teruggedreven door de mitrailleurs en de artillerie van de Ardense Jagers. Pas op 27 mei zou de bijna omsingelde Belgische eenheid zich terugtrekken in de richting van de Mandelbeek. De verliezen aan beide zijden waren hoog. Er sneuvelden bijna 100 Ardense Jagers, maar de verliezen aan Duitse kant bedroegen meer dan het dubbele.
Deinze
In Deinze zelf werd hevig weerstand geboden in de omgeving van Noorderwal (omgeving fabriek Dossche). De Duitsers raakten op 25 mei geblokkeerd in het centrum van Deinze en verloren hun geduld. Burgers, vooral mannen, werden tussen de Kortrijk- en Gentstraat en vervolgens via de Tolpoortstraat en Markt uit hun schuilplaatsen gehaald en als menselijk schild naar voor geduwd. Op het einde van de Markt aan de brug over de vaart was er een zeer nauwe doorgang naar het sas vlakbij het vroegere café Congo. Zowat 150 mensen werden er samengedreven. Net daar ontplofte een artilleriegranaat, die zou leiden tot 38 doden bij de opeengepakte burgers.
Meigem
In de kerk van Meigem werden op zondag 26 mei een paar honderd mensen verzameld en gevangen gehouden door Duitse soldaten. In de namiddag vond er echter een zware ontploffing plaats, waarbij in totaal 27 mensen om het leven kwamen. Er doen verschillende verhalen de ronde, maar hoogstwaarschijnlijk was die ontploffing het gevolg van zgn. friendly fire. De kerk lag in de vuurlinie, en werd hoogst waarschijnlijk door een Belgische artilleriegranaat geraakt. Ook elders in Meigem kwamen nog enkele tientallen burgers om.
Vinkt
De meest tot de verbeelding sprekende gebeurtenissen vonden plaats in Vinkt. De Duitse troepen slaagden er op 25 en 26 mei maar niet in om Vinkt te veroveren. Tussen het centrum van Vinkt en de Meigemse wijk Kruiswege leed de Duitse Wehrmacht zeer zware verliezen tegenover een onzichtbare vijand. Het ging om Ardense Jagers die zich goed hadden verscholen in hoeven en andere gebouwen. De woede van de Duitsers keerde zich tegen de bevolking, die ervan werd beschuldigd op hen te hebben geschoten. In het centrum van Vinkt werden door uitzinnige Duitse militairen op 27 mei 38 mannen in koelen bloede geëxecuteerd. In totaal kwamen er in Meigem en Vinkt 140 burgers om, waarvan er 87 werden geëxecuteerd.
De bevolking en zeker de getroffen families bleven getraumatiseerd achter en dienden dan nog eens meer dan vier jaar bezetting - tot 6 september 1944 - te doorstaan.
Na de Tweede Wereldoorlog kwam er over de gebeurtenissen in Vinkt en Meigem een proces tegen de Duitse officieren Kühner en Lohmann. Zij werden in 1948 veroordeeld tot 20 jaar dwangarbeid. Na vijf jaar werden ze uitgeleverd aan de Duitse autoriteiten.
Foto's: slachtoffers in de buurt van het Kongoplein in Deinze, Duitse troepen trekken Meigem en Vinkt binnen. Bron: www.vinkt.be.
25-05-2010, 21:42 geschreven door Stefaan
Categorie:Geschiedenis
13-05-2010
De vergeten slag in en rond Gottem tussen 25 en 27 mei 1940 maakte bijna 400 oorlogsslachtoffers
Op 10 mei 1040 vielen Duitse troepen ons land aan en op 24 mei stonden zij al aan de Leie en het Kanaal van Schipdonk. De Belgische legereenheden die al dagenlang op de terugtocht waren, kregen de opdracht stand te houden, ondermeer om de Britten de kans te geven om te ontsnappen via Duinkerken.
Vooral een aantal elitie-eenheden van het Belgische leger, zoals de Ardense Jagers, die nog niet in actie waren gekomen, waren van plan zich hard teweer te stellen. Zij hadden zich in de zone Vinkt, Deinze en Gottem zeer goed verschanst. In Gottem ging het om het 6de (regiment), een eenheid van de 2de divisie.
De Duitsers deden in Gottem en omgeving vanaf 25 mei heel wat pogingen om massaal de Leie over te steken. Zij werden vanuit het iets hoger gelegen Gottem zwaar bestookt, o.a. met mitrailleurs. Op de achtergrond, vanuit ondermeer in Wontergem, werden zij nog eens beschoten door artillerie, die eveneens veel slachtoffers maakte. De gevechten duurden tot 27 mei, toen de bijna omsingelde Ardense Jagers hun stellingen verlieten en terugtrokken in de richting van de Mandelbeekvallei. Een dag later gaf de koning zich over en was de 18-daagse veldtocht ten einde. In en rond Gottem sneuvelden naast een aantal burgers - maar liefst 89 Belgische en 291 Duitse militairen.
Het is één van de zwaarste confrontaties geweest tussen het Belgische leger en Duitse troepen in 1940, maar raakte nagenoeg volledig vergeten, ook al omdat er ter plaatse in Gottem bijna niets aan doet denken. Enkel de Ardense Jagersstraat is een bescheiden herinnering aan de bijna 400 slachtoffers.
13-05-2010, 19:27 geschreven door Stefaan
Categorie:Geschiedenis
29-03-2010
Graaf t' Kint de Roodenbeke van Ooidonk krijgt huwier van jarige heemkundige kring
De heemkundige kring het Land van Nevele bestaat 40 jaar. Om die reden werd zondag in de rotondezaal van het kasteel van Ooidonk in Leerne bij Deinze een feestelijk programma georganiseerd. Ruim honderd van de 465 leden woonden de activiteit bij. Er was bovendien een opvallende delegatie aanwezig van de heemkundige Kring van Tielt. Voorzitter André Bollaert had het ondermeer over twee 'allochtonen', zijnde Jan Luyssaert en Johan Taeldeman, die in 1970 een heemkundige kring hebben opgericht.
Het programma vervolgde met een lezing van professor René Vermeir (UGent) over de geschiedenis van de familie Della Faille. Die bracht het in de 16de eeuw op enkele decennia tijd van bescheiden landbouwers uit het Kortrijkse tot één van de machtigste handelsfamilies in de Zuidelijke Nederlanden. Maarten della Faille slaagde erin - niet zonder intriges - het kasteel van Ooidonk te verwerven in 1592. Hij zou het onmiddellijk grondig restaureren en verfraaien.
De vereniging bood graaf Juan t' Kint de Roodenbeke een huwier aan, voor zijn onverdroten en vaak creatieve inspanningen om de kasteelsite en de groene zone in de nabije omgeving intact te houden. Hij is overigens zelf veertig jaar lid van de heemkundige vereniging. Een huwier is een schaal met een verdwenen peresoort erop afgebeeld, waarmee het Land van Nevele al jarenlang personen huldigt die actief zijn op het vlak van heemkunde en erfgoed.
Erevoorzitter Jan Luyssaert kreeg het nieuwste nummer van het tijdschrift het Land van Nevele, dat tot zijn grote verrassing een huldenummer bleek te zijn voor zijn 40 jaar voorzitterschap en erevoorzitterschap. Er staan meer dan tien artikels in van familieleden, vrienden, bestuursleden... die bijna allemaal iets belichten dat te maken heeft met hemzelf of de streek.
Foto Koen De Pauw: André Bollaert en Juan t' Kint de Roodenbeke
Wontergem bestond wellicht al voor de 8ste eeuw en is één van de oudste dorpen in de Leiestreek
Op dit ogenblik zijn we in opdracht van Natuurpunt Deinze Plus en de heemkundige kring van Tielt bezig aan een publicatie ecologie en geschiedenis over het natuurreservaat in Wontergem plus het dorp zelf. We hadden hierbij contact met Georges Declercq, die geschiedenis doceert aan de Vlaamse Universiteit Brussel, en een expert over het ontstaan van dorpen in Vlaanderen. Volgens hem is Wontergem zeer oud. Hij situeert het ontstaan bij of net na de grote volksverhuizingen na de Romeinse periode. Het is bijna zeker dat Wontergem werd gesticht door de Franken, de Germaanse volksgroep die na de Romeinen in de 6de en 7de eeuw ook deze regio in bezit nam.
Wontergem wordt al vermeld in een brief van 1019 die de abt van Sint-Baafs Gent richtte aan de graaf van Vlaanderen. De abt nam het dorp op als één van de bezittingen van de abdij, die het echter kwijtspeelde aan de Noormannen. Hij hoopte via die bedelbrief de oude bezittingen terug te krijgen. Historicus Georges Declercq concludeert dat de nederzetting of domein met kerk al bestond, vooraleer het in de 8ste of 9de eeuw in handen kwam van de Noormannen.
07-03-2010, 20:09 geschreven door Stefaan
Categorie:Geschiedenis
14-02-2010
Publicaties Land van Nevele te koop in kantoor VVV-Leiestreek Deinze
Binnenkort zullen een aantal themaboekjes van het tijdschrift van de heemkundige kring het Land van Nevele worden aangeboden in het kantoor van VVV-Leiestreek in Deinze. Die publicaties zijn o.a. het Natuurreservaat Zeverenbeek met de geschiedenis van het dorp Zeveren, het personeel van de kastelen vertelt, Vinkt en Meigem tijdens mei 1940.
VVV-Leiestreek is sinds kort gevestigd op het Emiel Clausplein nr. 4 en alle werkdagen open van 9 tot 12 en van 13 tot 16 uur.
Speuren naar voorouders in stadsarchief van Deinze
De Vlaamse Vereniging voor Familiekunde Deinze houdt zich ter beschikking om nieuwe stamboomonderzoekers te begeleiden in het stadsarchief gelegen op de Leiedam. Er is geen inschrijving vooraf noodzakelijk. Men zal van dienst zijn van 10 tot 12u op de woensdagen 27 januari, 24 februari en 31 maart. Meer bepaald zal aandacht wordt geschonken aan de beschikbare boeken, microfilms, poppkaarten en dergelijke.
Zat iemand uit de streek van Deinze op de Titanic?
Enkele jaren geleden vertelde Antoine Oppeel zaliger dat één van zijn familieleden uit Deinze mogelijk op de Titanic had gezeten. Ik heb daar toen niet veel aandacht aan geschonken. Maar onlangs las ik het zeer boeiende boek van Dirk Musschoot 'Vlamingen op de Titanic', verschenen bij Lannoo in 2000. Hij vertelt over de enkele tientallen Vlamingen die op de vermaledijde boot zaten. Het waren op enkele uitzonderingen na vooral arme landverhuizers die een betere toekomst zochten in Amerika. Ze zaten in de derde klasse en de meesten verdronken in die nacht van 14 op 15 april 1912.
Dirk Musschoot vermeldt terloops op blz. 182 in het boek dat in 1987 het dagblad Het Volk een brief kreeg uit Gent met het volgende: "Een nicht van mijn vader, Martha Oppeel uit Machelen aan de Leie, was destijds dienstbode bij een zeer rijke Zuid-Amerikanen in Brussel. Als die terug naar de Verenigde Staten vertrokken zijn, is Martha haar meesters gevolgd, op de Titanic. Nooit of nooit heeft de familie nog één woord over haar vernomen, hetgeen laat vermoeden dat zij tot het getal van de slachtoffers behoorde" Tot daar de brief van Simonne Van Bellingen - Menu van 15 april 1987, geschreven vijfenzeventig jaar na het zinken van de Titanic.
Musschoot heeft nooit iets gevonden over die Martha Oppeel. Maar in zijn boek meldt hij dat sommige namen bij registratie verkeerd werden gespeld. Er is dus altijd een kans dat die mevrouw uit Machelen effectief met haar rijke werkgevers is omgekomen. Het is zeer lang geleden, maar indien iemand daar iets over weet, mag dit ons altijd worden meegedeeld.
09-01-2010, 00:03 geschreven door Stefaan
Categorie:Geschiedenis
02-01-2010
Heemkundige kring viert 40-jarig bestaan in kasteel van Ooidonk
De heren van Nevele resideerden in het kasteel van Ooidonk. Vandaar dat het niet zo vreemd is dat de heemkundige kring het Land van Nevele op 28 maart haar 40-jarig bestaan viert in het kasteel. De graaf is overigens één van de maar liefst 464 leden die de vereniging eind 2009 telde.
Een behoorlijk aantal van die leden is afkomstig van Deinze, want de heemkundige kring is zowel actief in Nevele, een stukje van Aalter en een reeks deelgemeenten van Deinze (beide Leernes, Meigem, Vinkt, Zeveren).
Alle leden en sympathisanten zijn welkom op 28 maart. Het bestuur zal trouwens een inspanning doen om nog zoveel mogelijk stichtende leden (van 1970 dus) naar Bachte-Maria-Leerne te krijgen. Spreker is prof. René Vermeir. Hij zal het hebben over Maarten della Faille, de bouwheer van het huidige kasteel.
Lid worden van de kring kost 20 euro, te storten op het rek. nr. 001-3951685-78.