Ik heb het boek [straf]tijd gelezen van Lieve Blancquaert.

Het boek beschrijft de verhalen van 10 gedetineerden van de Hulpgevangenis Leuven, 5 familieleden en 7 personeelsleden. Lieve Blancquaert heeft al van kinds af aan een grote liefde voor foto’s. Ook wil ze steeds de afstand tussen de foto en haar gedachte verkleinen. Dit doet ze door in dit geval ook te praten met de mensen die ze fotografeert. Hoe voelen ze zich? Wat maken ze mee? Zijn ze gelukkig? Door dit te linken aan de foto hoopt ze haar verhaal ook over te brengen naar de mensen toe. Ook geeft ze de kans aan de geïnterviewden om zelf foto’s te maken. Ze krijgen elk een digitale camera waar ze doorheen de dag foto’s mee maken over hoe zij de hele situatie allemaal zien en beleven.

Straftijd is een heel aangrijpend boek. Het leert je veel bij over hoe het leven in de gevangenis is. Niet dat ik het als rooskleurig zag, maar wie zei in de periode van Dutroux niet het volgende: “Hoe is het mogelijk dat die nog tv mag kijken en internet heeft?”. Wie vervloekte de vrijgekomen Martin niet? Hoe kan zoiets mogelijk zijn in onze maatschappij. Waarom moet iemand zijn straf niet uitzitten. Dat waren allemaal vragen die ik had voor ik het boek las.

Door het lezen van dit boek, ga ik wel anders denken. Dat het niet gemakkelijk is voor de familie, dat is in veel gevallen logica, ook al heeft die persoon je iets heel erg aangedaan. Maar hoe de gevangenen zelf leven, dat heeft me echt verwonderd aan dit boek. Zoals een gedetineerde zelf ook zei, denk ik niet meer dat die mensen daar beter uitkomen. Je leeft een heel aantal jaren in een kleine ruimte. Je mag niet gaan en staan waar je wilt. Er is nooit rust. Je wordt bij wijze van spreken constant ‘bekeken’, ook al zien ze jou niet echt.

Bij het lezen van het boek zijn er heel wat gevoelens bij mij naar boven gekomen zoals wantrouwen, angst, koude, onrust… Allemaal slechte elementen. Als ik dat zelfs al voel door hoe Lieve het verwoordt, wat is het dan als je er zelf zit? Ik kan me niet voorstellen dat ik daar dag in, dag uit zou zijn, en dat jarenlang, ook al heb ik een zware fout gemaakt.

Zoals eerder gezegd, heb ik voor dit boek gekozen om meer te weten te komen over het echte leven. Wat doen ze en wat maakt het mogelijk om eerder vrij te komen? Wie mag hen komen bezoeken en wanneer? Hebben ze hier toelating voor nodig of mag het zo maar, zo veel als je wilt? Hoe vaak per dag mogen ze hun cel verlaten? Voor het lezen van het boek gunde ik gevangenen niet veel en vond ik het dikke zever als mensen zeiden dat ook gevangenen rechten hadden. Misschien komt dit omdat ik door de media aan extreme gevallen denk, maar toch is het zo. Welk recht moet een verkrachter nog hebben? Welk recht moet een moordenaar nog hebben. Ze hebben zelf zoveel afgenomen van anderen. Toch begrijp ik het nu wel!

De schrijnende verhalen deden me even stilstaan! De gevangen hebben het recht om contact te maken met de buitenwereld. Zo mogen ze dagelijks een bepaald aantal minuten telefoneren, wel onder bepaalde voorwaarden. Zo kan het gesprek bijvoorbeeld altijd afgeluisterd worden. Ook mogen ze brieven versturen en ontvangen en mag familie op bezoek komen. Dit is niet onbeperkt. Er zijn duidelijke regels en afspraken hieromtrent. Om gedetineerden ook nog een kans te geven op een goed leven na de gevangenis, krijgen ze de kans om iets te studeren. Er worden in de gevangenis verschillende cursussen georganiseerd. Of ze kiezen ervoor om te werken. Dat is dan onder toezicht en bepaalde voorwaarden. Tot slot heeft iedereen recht op ontspanning. De Hulpgevangenis Leuven biedt verschillende mogelijkheden aan zoals fitness, muziek, …

Het boek heeft een speciale maar simpele opbouw. Lieve vertelt altijd eerst haar verhaal en dus ook haar mening over het gesprek met de gedetineerde. Pas dan komt het echte gesprek. Soms is er overlapping en herhaling, wat ik soms wel storend vind. Toch zal ze over haar aanpak wel erg goed nagedacht hebben! Dan heb je de 3 hoofdstukken. In hoofdstuk 1 doen de gedetineerden hun verhaal, in hoofdstuk 2 de familieleden en tot slot de personeelsleden.

Je merkt in de verhalen van de gevangen dat hun fout vaak dezelfde basis heeft. Het is telkens iets wat fout gelopen is tijdens de opvoeding. De ene neemt drugs, de andere heeft verkeerde vrienden en zelfs gescheiden ouders kunnen blijkbaar een zwaar gevolg hebben.

Wat er zich echt afspeelt in het boek, moet je zelf lezen!

Waarom heeft Lieve gekozen voor de titel straftijd? Het woord ‘straf’ is vanzelfsprekend. Ze hebben allen iets verkeerd gedaan waarvoor ze een straf gekregen hebben en die moeten uitzitten. Tijd daarentegen was me niet duidelijk toen ik het boek leende. Maar na het lezen ervan, was het meer dan duidelijk! Iedereen vertelt net hetzelfde, zelfs Lieve. De gevangenis bestaat maar uit 1 woord en dat is wachten. Je moet wachten om te gaan eten, wachten om u te wassen, wachten om iemand te spreken, wachten op ontspanning, … Ook Lieve merkte dit. In het leven raast alles zo snel voorbij, daar duurt een dag precies een eeuwigheid. Het went nooit!

Het boek is heel bruikbaar in het BSO. Er staan tal van foto’s in die de woorden verduidelijken. Het spreekt direct aan, ook al sla je het nog maar even open om te doorbladeren. Ook is het taalgebruik niet echt moeilijk. Ik zeg niet dat je dit boek moet gebruiken in een 2de graad maar in een 3de graad mag dit zeker! Het boek klassikaal bespreken, zou voor echte meerwaarde zorgen. Welke gevoelens kwamen bij jou op? Denk je nu nog steeds hetzelfde? Welk verhaal sprak jou het meest aan en waarom?

Omdat het voor BSO-leerlingen moeilijk is om deze vragen onmiddellijk te beantwoorden, wil ik daar de blackbox aan koppelen. Dat is een schoendoos door de leerlingen gevuld met elementen die zij linken aan het boek. Dat kan heel uiteenlopend zijn, zolang er maar een goede uitleg aan gekoppeld wordt. Bijvoorbeeld de kleur die de leerlingen aan de doos geven, kan een gevoel weergeven. Een blackbox is een actieve manier voor het bespreken van een boek. Ook heb je onmiddellijk tal van gespreksonderwerpen. Laat hen een gewone samenvatting maken en iedereen schrijft hetzelfde. 2 boxen zullen nooit hetzelfde zijn. Leerlingen mogen deze opdracht in de klas maken. Er hangt heel erg veel aan vast! Hoe druk ik een gevoel uit? Hoe verwoord ik mijn keuzes? Er wordt een klasgesprek gevoerd over de verschillende meningen enz. Hoe ga ik in op iemands keuze? Kan je daar in meegaan of ben je er volledig tegen?

22-12-2013 om 00:00 geschreven door Elke  

20-12-2013 om 00:00 geschreven door Elke  

Recht is niet hetzelfde als rechtvaardigheid, daarmee leidde regisseur Jan Verheyen meteen zijn film in ‘Het vonnis’ in. De regisseur wilde voor zijn nieuwe film een actueel onderwerp nl. de problematiek rond procedurefouten.

Jan Verheyen is al van kinds af aan geïnteresseerd in het maken van film en is ondertussen een bekende regisseur . Hij heeft o.a. de film ‘Loft’ en ‘Zot van A’ gemaakt. 2 zeer bekende Vlaamse films. In 2010 startte hij met het schrijven van deze film. De werkelijkheid benaderen, was zijn grootste doel. Tal van echte rechtszaken heeft hij gevolgd om te kunnen beseffen wat de slachtoffers en ook de misdaders voelen. In mijn ogen is het hem ook goed gelukt om zo’n moeilijk onderwerp gemakkelijk over te brengen bij het volk.

De film gaat over een gelukkig man, Luc Segers. Hij heeft alles wat hij wou, een gelukkig gezin, een goede job, een mooi huis… Maar op een avond gebeurt het ondenkbare voor hem. Zijn vrouw wordt vermoord en zijn dochter verongelukt. Alsof het nog niet erg genoeg is voor hem, wordt de moordenaar enkele maanden later ook nog vrijgesproken wegens een procedurefout. Een stomme handtekening van de magistraat ontbrak… Luc’s leven stond stil. De moordenaar van zijn vrouw ging voortaan gewoon terug als burger door het leven. Geen strafblad, niets! Doordat hij er maar niet mee kon leren leven, beslist de man om de moordenaar zelf de om het leven te brengen. Luc belandt in de gevangenis en riskeert levenslang door zijn voorbedachte rade. Het vervolg van de film moet je zeker zelf gaan kijken! Ik ga natuurlijk niet alles verklappen…

Zoals eerder gezegd wou de regisseur iets actueels verfilmen. “Elk jaar worden in België daders en beklaagden vrijgelaten of niet vervolgd als gevolg van procedurefouten. Onder hen mensenhandelaars, drugdealers, plegers van zware geweld- en zedendelicten, fraudeurs… Ondertussen wordt al meer dan 10 jaar gedebatteerd in het parlement over de problematiek van de procedurefouten." Met deze tekst eindigt de film. Volgens verscheidene filmcritici gaat dit veel te ver en bereikt de regisseur hier het tegenovergestelde van wat het eigenlijk zou moeten zijn. De politiek zou graag willen dat de mensen net meer en beter geloven in ons rechtssysteem. Met deze film hebben de meesten en ook ik net een afkeer van dit systeem. Ik begrijp wel dat het niet mogelijk is om er geen te hebben. Zoals in de film gezegd wordt, krijgen we dan van die cowboytoestanden waar niemand iets aan heeft. Dan is het ieder voor zich en dat kan natuurlijk niet de bedoeling zijn.

Toch vind ik dat Jan de bal goed slaat. Iedereen heeft al wel eens de verontwaardiging gevoeld wanneer er in het nieuws weer eens opduikt dat er een misdadiger vrijgelaten is door een domme procedurefout. Ook Verheyen heeft zich laten meeslepen door deze verontwaardiging. Wel moet iedereen zich voor ogen houden dat het nog steeds fictie blijft. De film kan lijken op de werkelijkheid maar echte kenners zeggen dat er nog steeds wel een grote kloof is.

De film is heel leerrijk en je leert er verschillende begrippen kennen, eigenlijk begrijpen. Doordat het zo toegankelijk is, spreekt de regisseur een breed publiek aan, ook BSO-leerlingen! Leerlingen leren wat meer over ons rechtssysteem! Wat is een procedurefout juist? Wat is het hof van Assisen? Wat is een magistraat (die de handtekening vergat)? Wat is het verschil tussen een rechtbank en een gerechtshof? Hoe ziet ons systeem er uit?

Maar de film is niet alleen te gebruiken om ons rechtssysteem te ontdekken, wat nog belangrijker is, is hoe de media er in afgebeeld wordt. Welke rol heeft de media in ons leven?

Hoe speelt het een rol in belangrijke zaken? Hoe veel gaan we af op de media? Geloven we altijd wat er gezegd wordt? Is het nog steeds zo dat de opinie van het volk spreekt? Deze vragen worden in de film heel duidelijk aangekaart.

Jef Vermassen, een advocaat die we allemaal kennen, wordt er eigenlijk wat belachelijk in gemaakt. Hij spreekt in bijna al zijn rechtszaken het publiek aan EN hij wint ook bijna al deze rechtszaken… Van welk belang is het volk en hoe groot is de macht van ons systeem dan? Het klinkt misschien lachwekkend, maar bij een gevecht voor de rechtbank, helpen alle middeltjes om de zaak te winnen. BSO-leerlingen hiermee kennis laten maken, is het belangrijkste van de film! Laat hen voelen welke kracht de media heeft. Of dit positief of negatief is, kan je door discussies in de klas behandelen.

We hebben zo’n uitgebreid systeem en toch gebeurt het nog heel erg vaak dat misdadigers kunnen vrijkomen en dat onschuldigen worden opgesloten. Hoe kan dat nu? Ons systeem is simpelweg niet genoeg ondersteund met experts. Rechters en hun griffier moeten over alle zaken de details kennen. Als je logisch nadenkt, is dat iets wat niet kan. Over alles een perfecte kennis hebben, is een onmogelijke zaak. Het systeem simpeler maken daarentegen, is ook geen oplossing. Er zouden nog meer fouten gebeuren. Net doordat het zo ingewikkeld is, zou het niet mogen gebeuren dat iemand met schuld vrijgelaten wordt of andersom iemand onschuldig opgesloten wordt.

De politiek zal nog enkele jaartjes hun handen vol hebben! Ik wens hen alvast veel succes want het is uiteraard niet zo gemakkelijk als dat het voorgesteld wordt. Je kan niet zo maar iets schrappen, waar eerder al jaren aan gewerkt is…

19-12-2013 om 00:00 geschreven door Elke