Het koersplein, of hippodroom, op het Westveld verdween definitief begin de jaren 1930. De gronden zouden dan door de rijkswacht gebruikt zijn als oefengronden voor hun cavalerie. Gent beschikte toen nog over een escadron ruiterij van de rijkswacht. Die activiteit zou gestopt zijn toen de bouw van de appartementsgebouwen van de sociale huisvestingmaatschappij Volkshaard aan de huidige Hippodroomlaan begon eind jaren 1970, begin jaren 1980. Op die zelfde plaats zou er ook een wielerpiste gelegen hebben. De ruimte was immers groot genoeg. Dit alles zijn wij te weten gekomen via mondelinge overleveringen. Die zijn natuurlijk niet altijd even betrouwbaar. Daarom, geachte lezer, kunt u dit bevestigen, of integendeel ten stelligste ontkennen, laat het ons gerust weten. Mocht u nog oude foto's bezitten ivm het koersplein, eventueel de activiteiten van de rijkswacht op het Westveld (ivm hun ruiterij) of op de wielerpiste stuur die gerust door. Als de kwaliteit goed is willen wij die, met uw toestemming uiteraard, gerust op deze blog publiceren.
Op 25 januari 2012 stuurde de
stad Gent een brief aan de bewoners van het Westveld waarin aanpassingswerken
aan het parkje, rechtover de bibliotheek, werden aangekondigd.Tijdens deze aanpassingswerken werden o.a. de hekstijlen die toegang verleenden
tot het park afgebroken. Wij hebben toen aan de Groendienst van de stad Gent de
vraag gesteld of deze ooit nog zouden worden heropgebouwd. Deze hekstijlen
waren immers de laatste restanten van het kasteel dat vroeger in het park
stond. De Groendienst antwoordde ons toen (2012) dat de stad inderdaad de
intentie had om deze hekstijlen her op te bouwen, maar dat dit afhing van het
budget.
Nu, in 2015, zullen deze hekstijlen binnen enkele maanden heropgebouwd worden.
In de aanpassingsplannen werd eveneens aangekondigd dat het parkje zou voorzien
worden met speeltuigen (o.a. klimrekken) in de vorm van een kasteel als
"eerbetoon" aan de kastelen die vroeger op die plaats hebben gestaan.
Sinds enkele weken zijn de stadsdiensten inderdaad begonnen met de opbouw hiervan.
Conclusie: na ruim 3 jaar zal het stadspark in zijn oude glorie zijn hersteld,
met toevoeging van enkele nieuwigheden, zijnde de reeds genoemde speeltuigen,
de opkuis van de vijver, de aanleg van twee nieuwe toegangen en de heropbouw
van de hekstijlen.
Tijdens onze zoektocht naar informatie over de
geschiedenis het Westveld te Sint-Amandsberg vonden wij in het
Documentatiecentrum voor Streekgeschiedenis Dr. M. Gysseling (DSMG, Groot Begijnhof)
te Sint-Amandsberg het volgende terug: Den
11 juni 1590 werd de heer Gillis Borluut en andere edelen, die met een wagen
langs het Westveld reden, aldaar door een bende stroopers aangerand die hun
slechts mits betaling van een groote som vrij lieten. Men noemde die stroopers
vrijbuiters, het is te zeggen, mannen die hier deden al wat zij wilden; en wij
en hadden up dit quartier niemand, noch ruyteren noch soldaten, twas al in
Ghelderlandt ende in Brabant ende in Vrieslandt ende daeromtrent. Het is een notitie die een vrederechter maakte
uit pure belangstelling voor lokale geschiedenis. Er moet echter op gewezen dat
het vermelde Westveld niet het huidige Westveld is maar dat wat we nu de Oude
Bareel noemen.
Het is duidelijk dat dit voorval in de adellijke
kringen van die tijd heel wat stof heeft doen opwaaien en dat deze stand zich
tijdens hun verplaatsingen niet meer veilig voelden. Blijkbaar was er niemand
om hun tegen struikroverij en gijzelneming te beschermen. Gillis Borluut klaagt
daar ook. Er waren blijkbaar geen troepen die goede mensen beschermden tegen
slechteriken.
Het is eveneens duidelijk dat Gillis Borluut een telg was uit het roemrijke
Gentse geslacht Borluut.
Of de daders van de stroperij ooit zijn gevat zijn wij niet te weten gekomen.
Indien ze gevat zijn zullen zij er zeker niet gemakkelijk mee weggekomen zijn.
Baanstroperij werd in die tijd immers bestraft met de doodstraf met het zwaard,
met andere woorden met onthoofding. De beul voerde de executie uit op de plaats
van het misdrijf waarna het lijk tentoon bleef gesteld. Gebeurden de feiten s
nachts of onder vermomming werden de daders getrakteerd op de galg of het rad.
Op 4 was 2014 het precies 100
jaar geleden dat België betrokken raakte in de eerste wereldoorlog. Een wrede
ontwikkeling die niet alleen een enorme materiële maar ook een onnoemelijke menselijk
schade met zich meebracht. In oktober 1914 eindigde de bewegingsoorlog en namen
de legers hun stellingen in langs het front dat liep van de Belgische kust tot
in Turkije.
Sint-Amandsberg lag dan wel niet in het strijdgebied, maar het lag wel in het
zogenaamde Etappengebiet met alle gevolgen van dien. Het Etappengebiet omvatte
de volledige provincie West-Vlaanderen, het grootste deel van Oost-Vlaanderen,
het westelijk deel van Henegouwen en het uiterste zuiden van Luxemburg. Het
gebied stond onder het commando van het 4de Duitse Leger en kende een nog
harder bezettingsregime dan de rest van het land. Inwoners van Sint-Amandsberg
werden dan ook constant om de oren geslagen met nieuwe verordeningen.
De gemeenteraad richtte op 4 augustus het Gemeentelijke Comiteit voor Hulp en
Voeding op dat soepbedelingen organiseerde die moeilijk verliepen omdat ze
doorgingen in "katholieke" gebouwen (o.a. het begijnhof) wat
andersdenkenden (vooral socialisten) afschrikte. Het Comiteit verleende steun
aan gezinnen van werklozen en aan de gezinnen van zij die onder wapens waren
geroepen. Daarvoor was uiteraard veel geld nodig; geld dat er niet was. De
Amerikaanse Commission for Relief in
Belgium sprong bij. De gemeenteraad probeerde ondertussen de kalmte te
bewaren, onder andere door het doen respecteren van het sluitingsuur van de
herbergen waar trouwens alleen nog bier en wijn mocht geschonken worden. Men
vreesde voor agressie als er sterke drank geschonken zou worden.
Op 15 oktober 1914 was het volledig Belgisch grondgebied bezet, met
uitzondering van het hoekje achter het front. Vanaf november 1914 volgden de
inkwartieringen bij de bevolking (de schoonste huizen eerst), gevolgd door
opeisingen van personen en goederen allerhande, gaande van voeding tot benzine.
Bijkomende belastingen werd geheven, maar die op bier en steenkool werden in
maart 1915 al weer afgeschaft. In maart 1915 werd gestart met de melkbedeling
voor kinderen. Voedsel was tijdens de 1ste wereldoorlog een dusdanig groot
probleem dat het net als in de 2de wereldoorlog werd gerantsoeneerd. Men mag
niet vergeten dat België voor de oorlog al voor 80% van invoer afhankelijk was
wat voedsel betrof. Door de Britse blokkade voor de Belgische kust werd er
helemaal niets meer aangevoerd.
Werd Sint-Amandsberg het slachtoffer van krijgsgeweld? Ja. Op een gegeven
ogenblik haalt Reginald Warneford, jawel die van de straat bij de Dampoort, zeppelin
Lz37 uit de lucht, met als commandant Oberleutnant Van der Haeghen. De Lz37
stort neer en brokstukken slaan in op het begijnhof, maar hoofdzakelijk op de
gebouwen van het Visitatieklooster, bij de kerk. Balans: 26 Duitse bemanningsleden
sneuvelen, maar ook 1 zuster, 1 oudere man en een meisje van 9 jaar laten het leven.
Verder raken ook nog twee zusters gewond.
Beweerd wordt dat op het Westveld een Duits vliegplein was. Bij navraag bleek
dit verhaal gekend te zijn, maar het kon niet bevestigd worden. In het
Documentatiecentrum voor Streekgeschiedenis Dr. M. Gysseling (Groot Begijnhof)
bevinden zich vier replica's van foto's met rugschrift: Keizer Wilhelm schouwt
zijn troepen op het Schuurgoed. De foto's zouden gemaakt zijn vier dagen voor
de wapenstilstand op 11 november 1918 en twee dagen voor het aftreden van de
keizer op 9 november 1918. Aan de juistheid van het rugschrift mag dan ook
ernstig getwijfeld worden. Op het Westveld was wel een eenheid afweergeschut
gestationeerd die er moest voor zorgen dat de aanvallen van de geallieerde
"luchtmacht" op de Gentse haven en op het vliegplein van
Sint-Denijs-Westrem werden afgeslagen. Zij vuurden met munitie van het grotere
kaliber. De vuurmond zelf stond niet vast op of in de grond maar op voertuigen.
Hiermee is dan ook aangetoond dat het betonblok in het Westveldpark hier niets
mee te maken heeft zoals wel eens wordt beweerd.
Zoals gezegd wordt op 11 november 1918 de wapenstilstand afgekondigd. De oorlog
was ten einde, de krijgsverrichtingen waren afgelopen en de keizer verbannen
(hij zal overlijden in Doorn (Nl.) waar hij asiel had gekregen). De wederopbouw
kon beginnen; een werk van zeer lange adem. België had gehoopt een fikse
vergoeding te kunnen opstrijken voor het geleden menselijk en materiële leed,
maar in Versailles draaide het anders uit en België kreeg veel minder dan het
had verwacht. Financiering van de wederopbouw werd moeilijk en dan spreken we
nog niet van de naoorlogse eisen van onze oud-strijders.Hoe Sint-Amandsberg hier mee omsprong vraagt opzoekingswerk.
Feit is wel dat in de onmiddellijke omgeving van het Campo Santo noodwoningen
werden opgericht.
