Evaluatie dus.
Columbus en James Cook hadden daar geen probleem mee: die schreven een verslag aan hun koning(in), hun bemanning kon niet lezen, niemand stelde vragen en ze werden rijkelijk beloond.
Die tijd is voorbij. Sommige bemanningsleden op Wapper hadden zelf een pc mee aan boord gesmokkeld en konden dus “live” hun eigen reis lezen zoals gezien door de schipper. Tot de laatste dag had dat niet tot gemor geleid, maar toen ontstond er herrie: “de verschrikte bemanning schuilde in de kajuit terwijl de dappere schipper…” ?????

Tja, toegegeven, voor wie het nog niet gemerkt had: de auteur durft in zijn verslaggeving af en toe wel eens gebruik te maken van de hyperbool.

(Wikipedia: “De hyperbool is de stijlfiguur van overdrijving. Er zijn verschillende redenen om een hyperbool te gebruiken, meestal is het om iets sterk uit te drukken. Maar ook variatie in schrijfstijl en humor kunnen redenen zijn om de hyperbool te gebruiken.”)

In werkelijkheid schuilde de bemanning dus wel degelijk, maar Fons loste onverstoord verder sudoku’s op en Peter verwende de verkleumde schipper met een dampende kop soep. Maar geef toe: als je dat zo vertelt gaat het hele effect van de storm toch verloren…?
Nog steeds volgens Wikipedia: “Worden hyperbolen te veel gebruikt, dan kan het gevolg zijn dat men niet meer serieus wordt genomen.” Waarvan akte.

Evaluatie dus.
Toen ik vijftien jaar geleden mijn eerste zeilboot kocht was dat al met het idee: als ik ooit gepensioneerd ben wil ik naar de Middellandse Zee, dus ik moet nú beginnen zeilen en ervaring opdoen, anders komt dat er nooit van. De mensen waren sceptisch: “en met wie doe je dat dan…?” Ik had daar geen antwoord op. Vier jaar geleden kocht ik dan een boot die groot genoeg was voor zo’n reis, want "die moest toch eerst ingevaren worden". Maar concreet waren de plannen nog steeds niet. Om mezelf druk op te leggen vertelde ik het verhaal aan wie het horen wilde, een beetje zoals een roker die wil stoppen dat ook rondbazuint. Goeie vrienden die me kenden vertrouwden het zaakje niet en deden er nog een schepje bovenop, ze begonnen me uit te dagen: “Jij doet dat nooit”.

Kortom, zoals de trainer van een voetbalploeg bouwde ik de druk stelselmatig op. Vorige winter installeerde ik nog wat onontbeerlijke instrumenten, maar wist ik eigenlijk nog steeds niet met wie ik de tocht zou maken… En toen plots vielen de stukjes in elkaar en was ik vertrokken voor ik het zelf besefte.

Als je aan zo’n reis begint weet je echt niet wat je kan verwachten.
De schipper was theoretisch wel aardig onderlegd en gediplomeerd, maar zijn ervaring met lange reizen en slecht weer was toch eerder beperkt. De bemanning bestond ook niet echt uit doorzilte zeebonken (understatement) en kende mekaar niet of nauwelijks.
Eén element speelde in ons voordeel: geen deadlines. “Een schipper die tijd heeft, vaart altijd met goed weer”. Door het vertrek een week uit te stellen vermeden we heel wat gure omstandigheden in het Kanaal, en kwamen we net op tijd in Brest toe om de Golf in prachtige omstandigheden over te steken. Toen we in Leixoes dreigden in tijdsnood te komen en met veel wind tegen deadlines te moeten varen pasten we onze plannen gewoon aan en kwamen een dag of tien eerder dan voorzien terug naar België voor onze tussenstop.
Zo hadden we uiteindelijk nooit te veel wind, maar wel verschillende dagen (veel) te weinig. Uit de statistieken blijkt dat we voor onze 1.800 mijl 200 motoruren maakten, zodat je ruwweg kan stellen dat de motor ongeveer de helft van de tijd draaide. Om de havens in en uit te varen, omdat er teveel tegenwind was (de eerste twee dagen in het Kanaal), omdat er te weinig wind was, of om de schipper toe te laten ’s nachts een paar uurtjes met gerust gemoed in zijn kooi te kruipen. Die verhouding zal de volgende jaren allicht gunstiger uitvallen als de druk om afstanden te maken kleiner is.

Radar had ik vroeger nauwelijks gebruikt, AIS kende ik niet voor mijn vertrek, maar nu zou ik de reis niet meer durven maken zonder die twee hulpmiddelen. Plotter, GPS en stuurautomaat horen tegenwoordig tot de standaarduitrusting van iedere boot maar waren pakweg 20 jaar geleden nog onbestaande. Terwijl we ’s nachts doodmoe de “Rade de Brest” passeerden tussen tientallen flikkerende boeien en gevaarlijke rotsen probeerde ik me voor te stellen hoe ze dat vroeger zonder die instrumenten deden, en bad ik (nou ja…) dat die delicate elektronica niet net nu de geest zou geven.

We hebben niet één keer geankerd maar steeds in de havens overnacht. Een manier om ook op een reis met lange dagtochten toch nog wat van de kust(steden) mee te pakken. Volgend jaar op de Middellandse Zee verwacht ik meer idyllische baaitjes, zodat de rubberboot ook eens uitgepakt wordt en het budget een beetje gespaard kan worden.

Torrevieja als overwinteringsplaats is een grote meevaller. Moderne haven, waarschijnlijk net voor de crisis iets te ruim opgevat zodat er teveel ligplaatsen zijn en ik er niet méér betaal dan in Nederland.  De dreunende disco tot vroeg in de ochtend was lastig de dagen dat ik nog schoonschip maakte, maar terwijl ik in België ben stoort hij me niet.

Het belang van een goeie bemanning kan niet overschat worden, en “goed” heeft hier veel betekenissen: prima als er een volwaardige schipper bijzit, maar andere zaken zijn belangrijker:  
Ik vond het bijzonder prettig dat ik in de twee stukken van de reis de verantwoordelijkheid voor de catering kon overlaten aan anderen. Tijdens de langere tochten kon Marcel ons telkens op het gepaste moment opkikkeren met een hartig hapje. Van Peter herinner ik me vooral de gemengde slaatjes die in het warmere zuiden uitstekend bevielen.
Fons had de verantwoordelijkheid voor de motor, maar ja, wat gaat er fout met een nauwelijks gerodeerde Volvo diesel? Het was prettig dat hij gauw ook de bediening en interpretatie van de navigatie-instrumenten onder de knie kreeg.
Maar nog veel belangrijker is dat je met zijn drieën in een kleine ruimte een ontspannen sfeer kan behouden. Ik herinner me slechts één hoog oplopende discussie over een belangrijk onderwerp: mag een penalty onrechtstreeks gegeven worden zodat een ploegmaat van de penaltynemer scoort…? De discussie werd zo verhit dat we een neutrale deskundige hebben moeten inschakelen om het vervolg van de reis te redden. (Het antwoord is: JA!!! Natuurlijk…)

Samengevat.

Misschien hebben we best wat geluk gehad, maar de ganse reis is bijzonder voorspoedig verlopen.
Ik ben nog maar drie dagen thuis, maar kijk nu al uit naar volgend jaar. Dat begint waarschijnlijk in het voorjaar met een uitgebreide verkenning van de Balearen, maar de verdere planning moet nog gemaakt worden, en daar dient dus die lange winter voor.

Mochten er lezers zijn die ook wel eens van grote tochten dromen, maar twijfelen: Gewoon DOEN! In alle verslagen die je van anderen leest worden de moeilijkheden 'hyperbolisch' in de verf gezet, eigenlijk valt het allemaal meestal wel mee. En hiermee sluit ik af.
Dank aan mijn dappere bemanning, dank aan de talrijke lezers die ons de indruk gaven dat we toch wel een prestatie aan het leveren waren.

11-09-2011, 17:44 geschreven door Paul