Je kent de boutade wel van die statisticus die in een meer van gemiddeld een halve meter diep verdrinkt. Met statistieken is vrijwel alles te bewijzen. Deze morgen werd dan ook aangetoond dat de Vlaming zéér Belgisch gezind is, wat zeg ik, de Vlaming is trots op zijn land. Zelfs de NVA-stemmer houdt ongelooflijk veel van België, eat your hart out, BDW. Lap, ben ik alweer een uitzondering, niet mainstream genoeg. Ik ben niet nationalistisch, patriotistisch, chauvinistisch (wat is het verschil) aangelegd. Ik zwaai niet met vlaggetjes, leeuw of andere. Ik schilder mijn gezicht niet in geel, rood, zwart, of is het in een andere volgorde. Trouwens, waarom is voor België zijn progressief en sociaal en voor Vlaanderen extreemrechts en autoritair? Ik weet het niet. Ik verwerp elk nationalisme, wegens aanleiding tot racisme en kanonnenvlees. Ik koester ook een groot wantrouwen tegenover peilingen die me zonder de wetenschappelijke bewijzen van objectiviteit worden voorgeschoteld. Pluis de websites van VRT en Het Nieuwsblad, opdrachtgevers van de enquête, er maar eens op na. Bij de eerste een summier overzicht, waarin enkel de gegevens "telefonische enquête" en "duizend Vlamingen" wordt opgegeven. Geen indicaties over de representativiteit van het staal en de selectie van de respondenten. Geen voorbeelden van de vraagstelling. Bij de tweede, op de site van Het Nieuwsblad, vind je gewoon geen enkel artikel over de peiling. Kortom... het kalf is eens te meer verdronken vrees ik.
Ik heb de mythe over de Vlamingen en Walen, de Belgen tout court, altijd geloofd. Dat het noorden van ons land bevolkt was met arme keuterboerkes, later uitgemergelde fabrieksarbeiders, die loyaal geholpen werden door enorme geldtransfers uit het rijke zuiden. Toevallig ben ik op een werkstuk uit 2004 gestoten van een VUB-prof, met emeritaat en van liberale signatuur, wat me in beide gevallen een verzekering van enige objectiviteit leek, temeer daar de man gespecialiseerd was in de geschiedenis van de economie. Een mens moet tegenwoordig wat doen om te ontsnappen aan de gemanipuleerde berichtgeving van pers en politiek. Wat blijkt? Er zijn nooit enige geldtransfers van zuid naar noord geweest, en dat van in de 19de eeuw tot nu. Ook niet toen de Vlamingen massaal honger leden en zelfs door ontbering gedecimeerd werden. Ook niet toen kinderen van vijf jaar, zie Daens (film van een Vlaamse baron, dus een onverdachte bron) onder weefgetouwen werkten en daar de dood vonden. Zelfs in de donkerste periodes van onze geschiedenis betaalde Vlaanderen meer, veel méér belastingen dan Wallonië. Kijk, daar werd ik nu heel droevig van, zeker dat stukje ellende in mijn genen dat ik van mijn noodruftige voorouders heb geërfd. Droevig omdat ook de Vlaamse verkozenen van het volk ons zo benadeeld hebben (nee, de schuld ligt niet bij de Walen, ik doe niet mee aan uw verdeel-en-heersspelletje). Droevig omdat die geschiedenis zich altijd, nu ook weer, herhaalt. Want nu lees ik dat de Vlaamse partijen die de verkiezingen verloren hebben weer grote geldtransfers hebben goedgekeurd om toch nog ministerposten weg te kapen. Na al die jaren is zelfbehoud, survival van het individu, nog altijd belangrijker dan de groep. Jongens toch.
De hulpdiensten staken wegens te weinig personeel en te slecht vergoed. Hoe hardvochtig moet je zijn om op hulp aan mensen in nood te besparen? Voor hoeveel doden zijn overheden onrechtstreeks verantwoordelijk door het ontzeggen en/of bemoeilijken van adequate hulp aan de zwakkeren in onze maatschappij: de gehandicapten, de zieken, de ouderen, de armen, de werklozen wanhopig op zoek naar een job? Bij de onderhandelingen voor onze nieuwe regering vragen de Franstalige politici een financiering naargelang de behoeften. Zou het in een democratie niet altijd zo moeten zijn? Alleen, wiens behoeften? Die van de politici? Als macht geen middel maar doel is (is het dat niet altijd?) schiet de politiek haar bestaansreden voorbij. Macht om de macht. Politiek om de eigen macht in stand te houden. Daar komen slachtoffers van. België, het land met de meeste zelfmoorden. Met de meeste rechtschapenen, zou je kunnen zeggen. Al de anderen lossen hun ontevredenheid met het onrecht in de wereld op door hypochrisie, pragmatisme, positivisme en cynisme. Het ergste zijn de positivo's, want onder het mom van linksigheid heulen ze mee met het establishment. Waarvan ze leven. Waartoe ze graag zouden behoren. Was de mensheid altijd zo zelfvoldaan geweest, dan zouden we ons vlees nog rauw eten. Toch spijtig dat de mens geen geheugen heeft. Spijtig dat hij niet lang genoeg leeft om echte wijsheid te vergaren en toe te passen. Eigenlijk zijn we maar eendagsvliegen in het licht van de evolutie.
Het moet er hevig aan toe zijn gegaan, daar in de kamer. Waarom roept de migratiepolitiek altijd zulke hevige reacties op? Daar moet meer achter zitten, denk ik dan, ik heb een slecht karakter. Want waarom groeit de bevolking van dichtbevolkte landjes zoals België en Nederland aan? We hebben altijd minder kinderen en toch telt Nederland nu 13 miljoen inwoners en België 11. Nog niet zo lang geleden bleven we hangen op 10 miljoen. Wie de verstedelijking voor wil zijn moet om de 5 jaar verhuizen. Bovendien zeggen gezaghebbende proffen zoals Vermeersch en Attenborough dat de explosie van de wereldbevolking ons planeetje naar de verdoemenis helpt: nog meer klimaatopwarming, kap van tropische regenwouden, honger, rampen en noem maar op. Toch doen we in ons land nog alle moeite om zoveel mogelijk inwoners aan te trekken, getuige daarvan de massale toestroom van migranten. Wat zeg ik? Er is nu zelfs sprake van een kinderpremie bovenop de kinderbijslag, allemaal om het geboortepeil op te krikken. Waarom toch? Om onze pensioenen te betalen? Ga weg, om sociale bijdrage te kunnen betalen heb je eerst een job nodig en daar schort het nu precies aan. Momenteel zijn er niet genoeg vacatures om iedereen aan werk te helpen. En die plaatsen die zogezegd zullen vacant worden door de vele toekomstige gepensioneerden? Vergeet het. Iedereen weet dat veel van die mensen niet vervangen worden en dat er zelfs elke dag mensen ontslagen worden en jobs voorgoed verloren gaan. Zou er dan toch een demografische clash tussen de gemeenschappen bestaan? Want het staat buiten kijf dat de sociaal voelende partijen baat hebben bij hulpbehoevende kiezers die ze allerlei snoepjes kunnen toesteken, niet genoeg om er bovenop te komen, te veel om er aan kapot te gaan. Voor een druk op de knop van de verkiezingscomputer is niet veel kracht nodig. Is het zuiden van ons land daarom nog altijd economisch zwak, tientallen jaren na het verdwijnen van de grote industrie? Stelt het zich daarom zogezegd tolerant op tegenover migratie (weer nieuwe steuntrekkende kiezers er bij) en verwijt het zijn landgenoten in het noorden daarom dat ze racistische nationalisten zijn? Zou de politiek zo cynisch zijn? Het antwoord is spijtig genoeg ja. Je moet maar naar de oorlogen en de ellende in de ontwikkelingslanden kijken. Een mens die wil overleven haalt rare streken uit. En een politicus is een mens. Dus... vul zelf maar aan.
Wie de publieke polemieken volgt wist het al: dat recht op onderwijs, gratis onderwijs nota bene, dat regeltje op dat vodje papier dat onze grondwet is, dat is tot verdwijnen gedoemd. Later zullen gebochelde oudjes met een bibberend stemmetje zeggen: ooit, ooit, lieve kinderen kon je leren wat je wenste, worden wat je droomde... Eerst werd er al een ballonnetje opgelaten door afgestudeerden in niet-toekomstgerichte opleidingen een verplichte VDAB-cursus te laten volgen in een andere richting. Je kent dat wel, de licentiate kunstgeschiedenis die verzorgende wordt in een bejaardenhuis. Fijn. Nu werd het al wat ruwer: het inschrijvingsgeld verhogen voor de 'softe' richtingen, jawel, soft, genre filosofie, sociologie, antropologie, archeologie enz. en wie toch de euvele moed heeft om deze vermaledijde richtingen te volgen, die ontvangt geen steun meer als hij is afgestudeerd. Na, dat is toch een fantastische oplossing. Gedaan met al die flauwe wetenschappen die geen brood op de plank brengen. Voortaan alleen nog maar dokters, advocaten, managers en techneuten op de baan, liefst nog afgestudeerden van praktijkgerichte hogescholen, de bachelors. Dat zal pas een kostenbewuste en efficiënte economie "realiseren". Sinds de tweede wereldoorlog weten we wat vakidioten teweeg kunnen brengen. Ook gedaan met managers die daarbij filosofie en pakweg sociologie gestudeerd hebben, al die dingen zitten maar in de weg bij een doelgericht beleid. Mooi geregeld? Mooi niet. Graag zet ik een domper op de vreugde. Want dan heb je met grote tegenzin voor ingenieur geleerd, of informaticus, en wat blijkt? Tegen de tijd dat je het felbegeerde diploma op zak hebt is je job al ingenomen door een robot of een workshop in India. Nee, beste jeugd, er is maar één manier om je carrière écht op te bouwen en dat is netwerken, van in de kleuterklas, wat zeg ik, van in de crèche. Leg daar al contacten met de nakomelingen van interessante ouders, ga dan zo snel mogelijk bij een belangrijke jeugdgroepering, wordt leider, wordt preases, ga bij de jongerenafdeling van een politieke partij, wordt schepen, evt. burgemeester, volksvertegenwoordiger, evt. kabinetsmedewerker, wordt minister, evt. partijvoorzitter, beheerder evt. voorzitter in talloze raden van bestuur van bedrijven en/of parastatalen, om te eindigen met een vetbetaalde job bij een belangrijke onderneming. Je zult het wel merken, daar is er nooit werk te kort, desnoods worden voor jou speciaal functies bijgemaakt. Doen!
De instructieve tv-filmpjes uit de vorige eeuw lokken bij de eigentijdse mens een meewarig glimlachje uit. Wat waren ze naïef toen! Wel nu, het lachen zal je vergaan, want anno 2011 worden we nog meer geïndoctrineerd dan vijftig jaar geleden en de onderwerpen zijn zo mogelijk nog trivialer dan vroeger. Verpakt in amusementprogramma's, duidingsprogramma's en consumentenprogramma's worden tal van producten en diensten aanbevolen voor b.v. de promotie van onze landbouw en visserij, de financiering van dure medische apparatuur, de lobbying van diverse industrieën. Maar dit is nog onschuldig. Radio en tv worden eveneens aangewend om in te grijpen in het menselijk gedrag, media-behaviourisme zou je kunnen zeggen, soms om de brave burger klaar te stomen voor ingrijpende onpopulaire maatregelen, om zondebokken te creëren, drukkingsgroepen op te hemelen... kortom, de mogelijkheden zijn legio. Dit leidt tot saaie interviews tussen een journalist met een vooraf afgesproken agenda en een gast dit binnen het plaatje past. Af en toe ontstaat nog wel enige animositeit, wanneer de expert, weliswaar beschaafd, enige guerillatrekjes vertoont en niet vertelt wat overeengekomen was. Om het leven te veraangenamen (want eerlijk gezegd, een mens met een beetje verstand begint zich daar toch aan te ergeren), kun je overschakelen naar andere zenders, in plaats van je mainstream radiozender naar een muziekzender b.v. De interviews zijn daar nog onnozeler, maar ze duren minder lang en de muziek is vaak beter. Spijtig voor de traditionele media, maar de huidige generatie en zeker de volgende generatie bedient zich van heel andere kanalen om zich te informeren. Ik weet niet of onze democratie en zogezegd open gemeenschap met vrije menigsuiting daartegen zal bestand zijn. Zelfs ons onderwijs, dat al niet bekend staat om de vorming van vrije, kritische mensen die ook lateraal kunnen denken, slaagt er al niet in om de anarchie van de nieuwe media in te dijken. Het wordt nog boeiend.
Een recent onderzoek heeft weer eens een open deur ingetrapt: de meeste vrouwen krijgen geen hulp in het huishouden van hun mannen. Laten we dat onmiddellijk uitbreiden met de zorg voor de kinderen. Natuurlijk zijn er de uitzonderingen, maar die zijn er altijd geweest, ook voor de bh-verbranding van de zestiger jaren. Dat hebben ze je er niet bij verteld, hé, beste dolle mina's, dat vrouwenemancipatie niet betekent dat je buitenshuis mag gaan werken maar dat je moet gaan werken. Nu was de status van huisvrouw en opvoedster nooit erg geliefd bij de te emanciperen vrouw, maar het werd je toch voorgesteld alsof je de keuze had. Njet dus. Als je een zekere veiligheid voor jezelf en je gezin wilde opbouwen (eigen huisje en tuintje of zo) en je was niet gehuwd met een topjob in de privé of de politiek, dan was je verplicht om te gaan werken, veelal in een oninteressante en slecht betaalde baan. Want om het als geëmancipeerde vrouw te maken, diende je als een man te leven, dus geen gezeur van een echtgenoot of kinderen aan je hoofd. En dan nog word je als excuus gebruikt, of als kortstondige vervanging, die geheid de baan moet ruimen zodra er een alfamannetje zonder job zit. In het begin deed je het zonder noemenswaardige sociale tegemoetkomingen, vrijwel de helft van het inkomen van de vrouw ging naar kinderopvang. Nu bestaat zoiets wel, maar de andere nadelen blijven. De eerste glimlach, het eerste stapje, alle belangrijke etapes in de ontwikkeling van je kind maak je vanaf de zijlijn mee. Uiteraard zijn er vrouwen die deze zware taak graag uit handen geven en dat is hun goed recht. Maar het is de keuzevrijheid die ontbreekt. Onthaal dat geleuter over de gelijkschakeling van mannen en vrouwen dan ook op homerisch gelach. Vrouwen zijn nog steeds de "nigger of the world" en zolang tarzan door de neoliberale jungle rond blijft zwieren kan het alleen maar erger worden. In het woord "emancipatie" zit niet toevallig het woordje "man".
Onder Reagan wist men het al: volledige tewerkstelling is een ramp voor de economie. Want als iedereen werkt wordt er veel te veel geld uitgegeven en als de lonen dan nog geïndexeerd worden zoals bij ons en de koopkracht op peil wordt gehouden, dan stevenen we af op een reusachtige inflatie. Inflatie, u kent het wel, dat spook dat altijd over onze contreien waart, en een vreselijke nakomeling heeft voortgebracht: muntontwaarding, brrr, de rillingen lopen ons over de ruggengraat, ten minste als we een spaarpotje hebben. Voor de noodruftige mens is inflatie niet altijd zo slecht, want zijn schulden verminderen. Om de nefaste gevolgen van inflatie te illustreren wordt graag verwezen naar het Duitsland van de jaren dertig. Je kent de verhalen wel: je ging winkelen met een wasmand vol geldbiljetten en zette die aan de deur; wanneer je weer ging kijken lag het geld er nog maar de wasmand was gepikt. Inflatie is slecht en daarom heeft een welvaartstaat altijd een zekere mate van werkloosheid nodig om te overleven. Bovendien zijn werklozen ook prima besparingen voor zowel bedrijven als staatskas (afhankelijk, dus onmondig, en niet georganiseerd, ideaal om allerlei maatregelen door de strot te wringen), een uitstekende boksbal om frustraties over hoge belastingen op af te reageren, de oorzaak van de torenhoge staatsschuld. Dus, beste werklozen, hou het hoofd recht, want u bent nodig. Zelfs als u lui bent, onbekwaam of een profiteur, zoals zo vaak beweerd wordt, dan nog bent u een van de nuttigste personen in onze maatschappij. U behoedt de wereld immers voor de gevreesde inflatie. In ruil geeft de hardwerkende gemeenschap u juist genoeg om niet te verhongeren, we zijn ook geen onmensen. Verder mag u rekenen op ons misprijzen, nee, geen onderscheiding of adellijke titel (onze goedheid heeft grenzen). Maar in feite bent u de bondgenoot van de grote vermogens, de financiële elite, vergeet dat nooit.
Er zijn zo van die beweringen die je zomaar moet geloven: dat er een god is die de aarde heeft geschapen en alles wat zich daarop ontwikkeld heeft, dat de Belgische film tot de beste van de wereld hoort, net zoals de bijhorende acteurs en dat alleen economische groei onze welvaart kan verzekeren. O.K., maar waar eindigt dat dan, vraag ik me af. Want met onze binnenlandse consumenten gaan we het niet redden, we hebben nu al wel 11 miljoen monden te voeden, maar dat is niet voldoende. Meer exporteren dan maar, maar dan moet de wereldbevolking fors toenemen en dan nog met kapitaalkrachtige verbruikers, want aan die armoezaaiers, daar verdienen we niets aan. Dus die bijkomende kopers moeten zelf ook jobs hebben en dingen produceren, komt er verdorie opnieuw een surplus op de markt. We kunnen niet blijven tomaten in zee kieperen, melk over de velden uitstrooien, namaakmerkproducten opstoken en nog meer van dat fraais. En we zullen de arme Afrikaantjes eens wat meer moeten gaan betalen voor hun gevaarlijke en onveilige mijnactiviteiten, of voor de hectaren suikerriet die ze met de machete moeten oogsten, anders kunnen ze onze spullen niet kopen. Bovendien gaan er stemmen op die zeggen dat er al te veel volk op deze aardkloot woont en dat we op weg zijn om ons als gewillige lemmingen massaal in de afgrond te storten. Daarom... hoe zit het nu met die groei? Wat is de toekomstprognose die daarachter schuilt? Kan een intelligente econoom, liefst een die ook nog wat kaas van sociologie gegeten heeft, me daarbij helpen? Een beetje medische kennis kan ook nuttig zijn, liefst oncologisch getint, want die verplichte economische groei, die lijkt me wat weg te hebben van een kankergezwel, eentje dat niet weggesneden of -gestraald of vergiftigd wordt, maar dat onbeperkt mag groeien. En we weten allemaal waar dat toe leidt.
Na bijna tweehonderd jaar wordt het eindelijk duidelijk: het koninkrijk België is niets meer dan een politieke constructie en die federalisering heeft er alleen maar voor gezorgd dat er een wildgroei aan politieke instellingen en functies is ontstaan die het land stilaan naar het failliet leiden. Het had nochtans zo mooi kunnen zijn: op een kleine lap grond een prachtige verscheidenheid aan natuur, van het maritieme en het platte tot de diepe valleien en de met naaldbomen beboste hellingen van het hinterland. Toen de bloeiperiode van de grote industrie voorbij was heeft de politiek het vertikt om die verdiensten te investeren in een andere economische ruggengraat die beter aangepast was aan het nieuwe klimaat. Omdat de arbeiders op waren hebben ze een nieuw electoraat gecreëerd dat uit hun handen eet, en om daar fondsen voor te krijgen hebben ze het land in twee bijna gelijke delen gesplitst en dat federalisme genoemd, hoewel iedereen weet dat twee bijna even grote federaties onregeerbaar zijn. Hoe complexer ze de structuur maakten, hoe ondoorzichtiger ze werd en vrijwel oncontroleerbaar. Zodat de onderdanen nu al vier jaar op een regering wachten, terwijl hun leiders krijgertje spelen, of verstoppertje naargelang de noodzaak. Zelfs verkiezingen, het laatste wapen van het vermaledijde volk, zouden niets oplossen. Want dan kun je kiezen tussen een links progressief front dat verspilzucht en corruptie wordt aangewreven en een rechts, conservatief front dat efficiëntie en zuiverheid nastreeft. Tussen een groep die het opneemt voor de kleine man, maar wil dat alles bij het oude blijft (progressief, links?) en een groep die het groot kapitaal en de industriëlen vrij spel wil geven. De keuze tussen de pest en cholera, quoi.
