Na een heerlijke nacht in mijn knusse tentje wordt ik wakker van de jongens die reeds aan het werk zijn, ze starten hun werkzaamheden reeds om 6u30, ik draai me nog eens om en na een kattenwasje en een “toilet-brousse” help ik mee met hen. Zoals gewoonlijk is het eerste werk de kippen voederen, de drinkbakken wassen en vullen met water en vitaminen, daarna raap ik een eerste maal de eieren en kuis ze. Daarna volgt de dagelijkse tweede taak, water geven aan de planten, gezien de warme temparturen (dagelijks is het een stuk boven de 30 graden) en de vele zon moeten we behoorlijk wat water geven. Regen valt er voorlopig nog niet, het “kleine regenseizoen” begin ergens is in maart – april maar voorlopig heb ik nog geen regen gezien, benieuwd of ik het regenseizoen zal opmerken.

Na het water geven houden we ons nog bezig met het opdraaien van de komkommers, dit is een plant die heel snel groeit, tot 10 cm per dag, dus moeten we minstens om de paar dagen de planten langs de koorden draaien, en gezien deze techniek nieuw voor hen is, help ik hen erbij en geef ze wat tips, ons vele werk levert een mooi resultaat, blij dit te zien.

Nu ik hier ben wil ik de jongeren ook wel wat verwennen en ze ietsje meer geven dan gewoonlijk, ik heb Edmond gevraagd om wat ananas en frisdrank te kopen, ja deze simpele dingen in onze westerse ogen zijn hier luxe en horen niet tot de dagelijkse behoeften.

Rond 11 uur vraag ik aan de jongens, wanneer eten jullie en hoeveel keer eten jullie eigenlijk, want elke keer als ik hier was hebben ze nog nooit iets gegeten voor het 12 uur of 13 uur was en ik vind dit nogal vreemd. Ze kijken me wat raar aan en durven toch nog te zeggen we eten 3 keer, als ik zeg dat ik absoluut niet van liegen hou durven ze eindelijk toegeven dat ze meestal ’s morgens niets eten alhoewel ze eerst beweerden dit wel te doen, zelfs Edmond was hier niet echt van op de hoogte. Ik druk hen op het hart dat het belangrijk is dat ze iets eten, het moet niet veel zijn, maar het vele harde en zware werk vergt veel energie en ik had al gezien dat de jongens ’s avonds toch wel moe zijn. Ze beloven mij om in het vervolg toch wel tijd te nemen om iets te eten.

Edmond bracht ook voor elk een flesje “Yoghurt” mee, de Yoghurt is iets lokaals, het zit niet in een pot gemaakt in een fabriek of dergelijke maar gewoon in een plastiek flesje zonder etiket, zoals alle lokale producten hier. Het smaakte heerlijk en was gemaakt van echte melk, een product dat je hier bijna nooit ziet in vloeibare vorm, de melk is meestal in poedervorm, veel koeien zie je hier ook niet.

Ik eet hier mee met de rest, eet zoals de lokale bevolking en proef alles dat ze mij voorschotelen en uiteraard willen ze me veel dingen tonen en laten proeven, op de boerderij drink ik het water uit de kraan, op de toeristische site in Calavi drink ik ook kraantjeswater, flessenwater koop ik bijna nooit. Dit alles voorlopig zonder ziek te worden, dus zo slecht kan het zeker niet zijn, of ik ben al wat gewoon geworden door mijn vele avonturen en trektochten in de natuur.

Het is uiteindelijk 12u30 als we eten, de jongens zijn dan al 6 uur aan het werk, hopelijk geven ze in het vervolg gehoor aan mijn opmerking.

We eten omelet met ui en tomaat en brood erbij, als dessert is er ananas en we drinken ook een frisdrankje erbij, Malta een drankje die energie zou geven.

Later op de dag verneem ik van Eric dat hij nog bijna nooit een frisdrank gedronken heeft, één keer een cola en één keer een sprite en dat is alles wat hij ooit van frisdrank dronk in zijn hele leven, toch een heel ander leven dan bij ons. Judicaël had het geluk dat hij wel al een paar keer frisdrank kon drinken maar ook maar heel sporadisch.

Na het eten is het tijd om nog een beetje administratie te doen, we starten met een berekening van een volgende cyclus legkippen, we zouden graag al beginnen met de volgende kuikens in juli zodat we de eerste eieren hebben rond december , eind december is ook de periode waar de huidige kippen hun werk beëindigd hebben en als kerst of nieuwjaarsmaal op een bord zullen belanden.

Als we tijdig beginnen met de volgende cyclus hebben we steeds eieren te koop zo kunnen we onze klanten behouden en zijn er steeds wat inkomsten. Dus veel werk voor de boeg om een goede berekening te maken.

Na een paar uur is de batterij van de laptop plat dus genoeg administratie voor één dag.

Edmond vertrekt naar huis en ik help nog wat met de jongens, veel zin hebben ze niet meer, maar ik kan ze nog overtuigen om samen de augurken op te binden, we doen dit op zijn Afrikaans wat best wel een goede manier is. In het bos hebben ze stokken verzameld deze worden in de grond gestoken en de plant zelf wordt aan de stok vastgebonden met bladeren van de palmboom, heel ecologische en goedkoop, ik sta hier vaak versteld hoe ze met weinig materiaal toch iets moois kunnen realiseren, letterlijk alles is hier nog nuttig en weinig tot niets wordt weggegooid.

Eric en Judicaël vinden het reuzeleuk om wat filmpjes op te nemen, ik moet zeggen ik vond het ook wel fijn, hun spontaniteit en dankbaarheid doet me veel deugd, ik geniet ervan.

Onderaan deze post op de blog kan je enkele filmpjes vinden.

Tijd om te koken, te eten, afwas doen, douchen en dan naar “bed”, voor mij is dat mijn matrasje in de tent, voor de jongens één 2-persoonsmatras in een kleine kamer, dat klinkt voor jullie misschien nogal primitief en erbarmelijk, maar weet dat heel veel mensen hier op die manier slapen. Bijvoorbeeld 2 van de mensen die op de toeristische site werken slapen daar ook, ook dit is gewoon op een matras op de grond, en jawel dat slaapt goed, en voor hen is het een mooi extra legaal voordeel ze moeten geen kamer huren. Bedden zijn hier niet standaard en horen ook voor een stukje thuis in het luxe-segment, enkel degene die zich dat kan permitteren heeft er één , voor velen is dit absoluut geen prioriteit.

Rond 4 uur wordt ik wakker van wat gedruppel, de eerste regendruppels zijn er, ik twijfel eerst nog of het de moeite is om mijn buitenzeil op de tent te zetten, maar als ik meer en meer druppels voel weet ik al snel wat me te wachten staat, uiteindelijk valt er niet zo heel veel regen maar wel te veel om zonder het buitenzeil te slapen, ’s morgens kan je nog zien dat de grond lichtjes vochtig is maar dit is helaas te weinig om geen water te moeten geven aan de planten.

Zondag is voor velen de dag tot gebed in de kerk, er zijn hier verschillende geloofsgemeenschappen en massa’s kerken en gebedshuizen in elk dorp. Het is het begin van de maand en dan zijn er extra diensten en gebeden in de kerkgemeenschap van Edmond, vandaag zal Eric meegaan. Ik vroeg hoe lang de dienst duurt, het antwoord was dit begint rond 9uur maar als je een stoel wil hebben ben je er best al tegen rond 7u30 à 8 uur op normale dagen is de dienst reeds voorbij tegen de middag maar nu het begin van de maand is kan het wel tot  16uur duren. Ik kijk verbaast en begin bijna te lachen, als je zegt een normale dienst duurt een 3-tal uur, is dit niet lang ? Wij kunnen ons dit niet voorstellen voor ons is dit heel lang en heel uitzonderlijk, zelfs speciale kerkdiensten duren zo lang niet bij ons.

Rond 7 uur zal Edmond Eric komen ophalen. We starten de dag zoals gewoonlijk met het voederen van de kippen, Eric help nog mee want hij heeft nog wat tijd hiervoor. Daarna beginnen we aan het watergeven en draaien we nog de laatste delen van de komkommers op, ondertussen tikt de klok verder, het wordt 8 uur, het wordt 8u30, zonder dat Eric opgehaald wordt. Ikzelf wordt er wat ongedurig van, kwart voor 9 hoor ik Eric zeggen, ik heb nu wel geen zin meer om mee te gaan naar de kerk, het is al zo laat. Uiteindelijk krijgen we Iets na 9uur bericht van Edmond dat hij ziek is en niet kan komen, hij zal proberen om mij ’s avonds te komen ophalen.  

In plaats van naar de kerk gaan wordt het dus een dagje werken voor Eric, maar hij heeft daar geen enkel probleem mee, in tegendeel, hij is blij dat hij samen met zijn grote broer Judicaël en zijn mama kan doorbrengen. Wij zijn zijn familie geworden, als ik zie hoe de 2 samen lachen samen werken samen hun leven delen, dan weet ik dat dit een band is voor het leven, een bloedband. Mijn rol ten opzichte van hen, soms moeilijk te definiëren, ze zien mij als hun mama ze zijn super trots dat een “Jovo” hen helpt hen een bezoek brengt, meewerkt met hen op de boerderij, er is voor hen, hen dingen leert, en ik val misschien wel in herhaling maar het voelt goed om dit te doen om te zien dat dit hen gelukkig maakt. Bovendien wordt ik hier goed in de watten gelegd, het terrein rond mijn tentje wordt mooi geveegd.

Vandaag worden de planten besproeid, dit is noodzakelijk , we moeten vermijden dat de insecten, mijten en ander ongedierte de plant aantast. Eric neemt deze tak op zich en ik doe wat ik graag doen observeren en adviseren. Wij westerlingen en Europeanen zijn gewoon aan heel strenge regels, om eerlijk te zijn soms wel te streng, maar de regels zijn niet uitgevonden om de mensen te ambeteren, ze hebben toch wel hun redenen. Hier in Afrika neemt men het niet zo nauw met de regels, laat staan dat ze deze al kennen. Dus probeer ik hen wat te informeren, ik vraag de fles met product dat ze gaan gebruiken en lees het etiket, vooral de veiligheidsvoorschriften en risico’s, deze zijn volgens de Europese normen gezien zo goed als alle  producten en bestrijdingsmiddelen die men hier gebruikt gemaakt zijn in Europa, ik zie hier enkel producten die geïmporteerd zijn uit Frankrijk, Nederland en België, bovendien heb ik een klein beetje kennis van deze zaken gezien ik opgegroeid ben in een tuinbouwbedrijf en daar momenteel nog steeds woon. Ik toon hen het etiket en leg uit dat de bestrijdingsmiddelen gemaakt zijn om te doden, dit klinkt nogal luguber, maar het is de werkelijkheid, ze doden de schadelijke insecten en als je niet oplet met het product kunnen ze ook je huisdieren of jezelf doden of ziek maken. De belangrijkste vuistregels om te volgen zijn : bescherm jezelf, draag dus steeds een masker en laarzen (blootvoets is dus verboden), gebruik de juiste dosis, doe de verneveling weg van de wind zodat dit niet op jou kan waaien, als alles gedaan is moet je jezelf wassen met zeep en andere kledij aandoen, respecteer de nodige wachttijd tot de volgende oogst. Ik hamer er nog op dat al deze producten veilig opgeborgen moeten worden, laat ze niet buiten in de zon, plaats ze in een afgesloten ruimte weg van alle eten voor mens en dier. Een hele boterham voor hen maar ik merk op dat ze toch wel goed luisteren.

Daarna gaan we nog wat plantjes uitplanten en nieuwe zaaien, het zijn vooral lokale groenten en kruiden.

Het zaaien gebeurt als volgt : eerst worden de plantbedden natgemaakt, dan maken ze met een vinger een geultje, ik mag de zaadjes erin strooien, vervolgens strooien ze er wat aarde over en wordt het plantbed afgedekt met palmbladeren en nog een keer bevochtigd. Binnen anderhalve week zouden we resultaat moeten hebben en kunnen de kleine plantjes verplant worden in grotere plantvakken.

Na het vele werk nemen we ook wat tijd voor ontspanning, de jongens zijn duidelijk wat moe maar toch willen ze hun spelletjes spelen en ze zijn ook gretig om te leren lezen, vandaag starten we een nieuw boek, Pocahontas, voor de meesten van ons een gekend disney-verhaal, maar voor de jongens is dit ongekend, ze hebben nog nooit een verhalenboek gelezen.  De jongens lezen een bladzijde luidop, ik herlees dit met wat uitleg erbij zodat ze het verhaal kunnen snappen, maar ook de mooie verhalende prenten in het boek spreken voor zich, ik zie ze vol enthousiasme naar de prenten kijken die het verhaal voor hen levendig maken.

In de late namiddag doen we nog de nodige taakjes, eieren rapen, de kippen voederen en de planten water geven. De jongens noteren elke dag in een schriftje hoeveel eieren de kippen leggen, hoeveel eieren ze verkocht hebben voor welk bedrag en de stock die er nog is. Judicaël toont me hoe hij dit doet. Ik merk op dat ze het voor wat de  verkoop betreft nogal ingewikkeld doen, ze noteren alle verkochte eieren van de dag samen, wat het nogal ingewikkeld maakt. We verkopen eieren per stuk, per plateau of in grote hoeveelheden, ook de beschadigde – licht gebroken eieren worden verkocht, deze verschillende soorten hebben uiteraard elk een andere eenheidsprijs. Ik leg hen uit dat het veel makkelijker is om elke keer ze iets verkocht hebben dit onmiddellijk op te schrijven, zo kunnen ze niets vergeten en hoeven ze geen ingewikkelde berekeningen te maken. Het is ook belangrijk dat de jongens leren om wat administratieve taakjes te vervullen. Judicaël luistert nauwgezet en we vullen samen de verkoop van vandaag in, hij is echt wel gretig om dingen bij te leren.

Al snel is het avond en tijd om terug naar huis te gaan, rond 19 uur komt Edmond me ophalen, hij is ondertussen deels genezen (had gisteren te veel suikers en te pikant eten verorberd), maar ik kan het niet laten om toch nog eens terug te komen op afspraken die gemaakt worden en te laat komen. Het is een gebrek aan respect als je de afspraken niet nakomt zonder tijdig te verwittigen, een simpel berichtje kost geen moeite,  iemand vele uren laten wachten zonder bericht kan er bij mij niet in, ik vermoed dat de boodschap nu wel aangekomen is. Ben ik nu te veeleisend of te westers, misschien wel, maar aan alles zijn er grenzen, wanneer ik met andere over deze materie praat geven ze me onmiddellijk gelijk, er wordt gezegd “hier komt bijna niemand op tijd, maar de beleefheid vraagt om toch geen 2 à 3 uren te laat te komen zonder te verwittigen, dat is wat van het goed te veel. Ondanks deze discussies vind ik het hier reuzeleuk en probeer ik op mijn eigen manier toch bepaalde zaken wat te wijzigen. Ik ben misschien al een halve of een gedeeltelijke Béninoise, maar bepaalde westerse principes die voor mij belangrijk zijn zal ik nooit laten vallen, elke cultuur heeft zijn

07-03-2021, 00:00 geschreven door Veerle Devlieghere  

Deze keer ga ik 3 dagen helpen op de boerderij, van vrijdag tot en met zondag, het plan was om van vrijdag tot zaterdag te komen maar ik heb er de zondag bijgezet. De zondag gaat Edmond naar de kerk, de jongeren moeten de nodige werken uitvoeren en kunnen dus niet naar de kerk gaan, als ik er ben om te helpen kan er toch al ééntje een keer mee naar de kerk gaan. Hier zijn de mensen heel gelovig en gaan ze vaak naar de kerk, de diensten zijn ook totaal anders dan bij ons en duren vele uren vol van gezang, dans en gebed. Vorige week vroegen de jongens mij of ik in België naar de kerk ga, neen waarop ik vraag of zij gaan, we kunnen niet omdat we moeten werken, ik begrijp hieruit dat ze eigenlijk wel eens willen gaan dus vandaar mijn voorstel om ook op zondag te komen helpen zodat er toch al één jongere naar de kerk kan gaan, ik doe dan ondertussen zijn werk.

Eerder deze week kreeg ik een berichtje van de jongens met de vraag wanneer ik kwam, toen ik hen verteld dat ik deze keer 3 dagen zou blijven was het antwoord, we zijn zo blij dat we zonet een vreugdedansje gedaan hebben. 

Edmond komt mij vandaag tegen ten laatste 8 uur ophalen, eens zien of hij mijn preek van vorige keer niet vergeten is, dit wil zeggen dat het volgens mijn principes respectloos is om iemand 2 tot 3 uur te laten wachten zonder enig bericht. Europeanen hebben een horloge en Afrikanen hebben de tijd wordt gezegd, maar er zijn ook grenzen, ik vind het echt niet kunnen als je iemand zolang laat wachten, ik weet heel goed dat je gezien het verkeer en dergelijke hier niet op een half uur na kan zeggen wanneer je er zal zijn, dat kan ik perfect begrijpen maar uren dat was er voor mij wat over, en gezien ik nogal direct ben heb ik dit dan ook wel heel duidelijk gezegd. Vandaag is Edmond perfect op tijd, rond kwart voor acht is hij er al.

Ik maak aanstalten om te vertrekken, maar wordt tegengehouden door mijn gastheer Josias, je vertrekt niet zonder ontbijt of op zijn minst een koffie, zet je neer ik geef je eerst nog een koffie, het is heel onbeleefd om de gastvrijheid niet te aanvaarden dus drink ik nog een kopje koffie. Ietsje later wordt er aangebeld, het brood is er, en neen het is niet de bakker die aanbelt, het is een manier van “boodschappen doen” als je zelf geen tijd hebt dan bel je iemand op uit de buurt en deze gaat het brood voor jouw kopen.

De manier waarop je hier boodschappen doet is heel anders dan bij ons, hier verkopen ze zo goed als alles in stalletjes langs de straat, aan elk kruispunt staan er heel veel verkopers met hun koopwaar in een mand op hun hoofd, en er zijn ook kleine winkeltjes. Als je met de auto bent of met de brommer  dan stop je langs de kant van de weg, draait je raampje open en wanneer nodig claxoneer je eens, de uitbaters van de winkels of stalletjes komen tot bij de auto, je zegt wat je nodig hebt en zij halen het en brengen het naar je auto, winkelen zonder je auto uit te stappen, ik vond dat in het begin nogal vreemd en naar mijn gevoel respectloos maar dit is zeker niet het geval, ze doen het met plezier en zijn blij dat ze iets kunnen verkopen. Als je iets wil kopen van een verkoper die  langs de andere kant van een grote en drukke weg is, heel eenvoudig je stopt, claxoneert of roept hen en ze steken de weg over om te verkopen. En het kan nog erger, een aantal dagen geleden had ik zin in ananas dus onderweg naar de toeristische site zouden we stoppen om deze te kopen, op een bepaald ogenblik houden we halt voor een boodschap en een stuk verder is er een stalletje met ananas langs de andere kant van de weg, Josias spreekt een wildvreemde jongeman aan, geeft hem het geld en deze gaat voor ons de ananas kopen, dat is pas bizar, maar zo gebeurt het hier echt, voor mij is dit nog steeds wennen. Maar niemand kijkt raar als je zo de boodschappen doet, men is het gewoon, een andere cultuur een andere levensstijl.

Terug naar de boerderij, het is rond 9u30 als we aankomen, na een dikke knuffel van mijn jongens kijk ik hun werk bij de komkommers na, ze hebben ondertussen alles opgebonden, hier en daar op hun manier dus is er is nog wat bijsturing nodig, wat normaal is. Ook het opdraaien van de plant langs de koord hebben ze nog niet helemaal onder de knie. De witte vliegjes zijn nu wel helemaal verdwenen dat ziet er goed uit, ook de eerste komkommers kunnen we al goed zien, ze groeien goed, normaal zouden we eind volgende week de eerste kunnen oogsten.

Ik hou me bezig met het opdraaien van de komkommers en waar de koord niet echt goed aangebracht is doe ik het opnieuw. Ondertussen is Eric bezig met het rapen van de eieren en deze aansluitend te kuisen. Judicaël is bezig met de komkommers water te geven.

Nadat Judicaël klaar is met water geven komt hij mij helpen en vraagt wat tips, ik probeer goed uit te leggen hoe hij het beste doet en ook waarom, als je begrijpt waarom iets zo hoort dan zal je er meer op letten. Ik toon ook de zaken die niet zo goed gedaan zijn, vb als er een plant hierdoor breekt of er een vrucht gekneld zit tussen het koord, op die manier zien ze duidelijk wat goed is en wat niet goed is.

Eris is vandaag de kok van dienst en maakt het eten klaar, het is al rond 13 u als we eten en daarna is het tijd om wat uit te rusten, of neen om wat te ontspannen, ze halen hun spelletjes boven die ik ze vorige week cadeau deed en elkeen is er geconcentreerd mee bezig , het is leuk om te zien, hoe ze nadenken en als ze iets gevonden hebben verschijnt een trotse lach op hun gezicht. De rubiks kubus blijkt toch wel nog moeilijk te zijn, ik geef hen tips en met mijn hulp lukt het toch om één vlak te maken. Na een tijdje is Judicaël er goed mee weg, ik vind het fijn om te zien hoe hij steeds vragen stelt en echt wel enthousiast is om dingen bij te leren.

Na de pauze gaan de jongens terug hun werkjes uitvoeren en Edmond en ik houden ons wat bezig met de administratie, wat ook een hele karwei is om dit goed in orde te houden. Ik heb een aantal tabellen gemaakt me Excell om het aantal eieren, de verkoop en dergelijke dagelijks goed bij te houden. Ook dit zijn ze hier niet gewoon, maar stap voor stap leer ik hen deze dingen bij en samen komen we er wel.

Na een paar uur op de computer is het welletjes en gaan we de jongens nog wat helpen in de moestuin. Terwijl ik me met de komkommers bezig hou, verplanten zij wat jonge plantjes (een lokale soort sla) die in zaaibedden gezaaid werden, het ziet er proper gedaan uit, we proberen om de tuin zo optimaal mogelijk te benutten en dit vergt echt wel veel werk.

Rond 18u30 houden we het voor bekeken en is het werk voor vandaag gedaan, of nog niet helemaal er moet uiteraard nog gekookt worden en dat vergt veel tijd op een klein vuurtje gestookt met hout.

Maar vooraf willen de jongens nog wat foto’s nemen met een mooi resultaat.

Na het eten nog de afwas doen, me wassen in de brousse met een emmer water en dan is het tijd om te gaan slapen, het is dan al na 22 uur. Een zalige nacht in mijn tentje, dit voelt als buiten slapen in een aangename temperatuur zonder last van de muggen. Morgen is er terug een drukke werkdag.

05-03-2021, 00:00 geschreven door Veerle Devlieghere