Van 't Merelnestje.

Grootmoeder zat in 't zonneken,

Dat al zijn glansen door 't venster goot,

Met Pauwken en klein Janneken,

Geklaferd op haren schoot.

Dat ging er weer van vertellen!

Al was ze, och arme! den adem kwijt,

De plagende kroezelbollen

En lieten haar geen respijt.

Zoo dikwijls reeds was ‘'t Varken

Gekomen met zijnen langen snuit,’(*)

En toch was 't immer: ‘Och, Grootje!

Nog eentjen, en dan is 't uit!’

Maar, - goed voor Grootjen! - iets anders

Was er, dat plots hunne aandacht trof:

‘Zie! zie! wat groote vogel,

Daar buiten, in onzen hof!’

- ‘Ja, kinderkens, dat 's de merel,

Die elken morgend zoo liefelijk fluit,

Als ge nog ligt in uw beddeken,

En pas uwe oogskens ontsluit.’

[p. 513]

- ‘Een merel die kan fluiten!...

Och! allerliefste Grootemoc!

Vertel ons eens wat van de merel!

Wij zullen zoo braaf zijn, toe!’

- ‘Nu, zie, hoe ze hippelt en trippelt,

Tak op, tak af, en langs den grond!

Ze zoekt er naar mos en strootjes,

En blaadren en lappekens rond.

En ze pakt die in haar beksken,

En vliegt er gedurig af en aan,

Daar ginds mee naar den hofmuur,

Onder de klimopblaân.

Daar bouwt ze een nestjen. En morgen

Komt er de moeder-merel in,

En legt er heure eikens, en broeit die

Met echte moedermin.

Daar broeit ze; en op een taksken

Zit vader-merel terwijl, en fluit;

En, als de eikens genoeg bebroeid zijn,

Kipt ze heur jongskens er uit.

Die kunnen niet loopen of vliegen,

Maar liggen daar, och! gansch paddebloot,

En zouden van kou verstijven,

En sterven van hongersnood,

Als 't moederken ze onder haar vleugels

Niet stopte en koesterde dag en nacht,

Als de vader niet altijd uitvloog,

En hun eten en drinken bracht.

Zoo groeien ze allengs; zoo krijgen

Ze stoppels en pluimen, en kruipen omhoog,

En zien naar de wijde waereld,

Met stout en gulzig oog.

[p. 514]

Dan, eindelijk, slaat de vlugste

Zijn vleugels uit, en waggelt heen;

En allen fladderen 't nest uit,

En laten er de oukens alleen.

En die, och armen! vliegen

Om 't leêge nestjen op en neer,

Droef-krijtende achter hun jongskens;

Maar geen en keert er weer!’

Hier zweeg het Grootjen. Er rolde

Een dikke traan langs heure wang;

En de kleintjes vielen mede

Aan 't schreien, luid en bang.

Dan zij, heur tranen wisschend:

‘Och, mijn lieve engeltjes, grijst toch niet,

Omdat ge Grootje somwijlen

Eens wateroogen ziet!

Ik dacht maar: bij de menschen

Gaat het als bij de vogeltjes. Ach!

Eerst is het huis vol kinderen,

Vol leven en blij gelach;

Dan groeien ze; en, 't een na 't ander

Vliegen ze ver van 't nestje heen,

En laten er eindelijk de oukens

Doodstil en treurig alleen!

Zoo ging uw moeken, zoo gingen

Uwe onkels en tantekens, achter elkaar,

En wij....’ Maar 't snuggere Pauwken:

‘Neen, Grootje, dat 's niet waar!

Want ze koopen dan allengskens

Ook zoete kleine kinderkens bij,

Die komen bij Grootje spelen:

En die kinderkens, dat zijn wij!’

[p. 515]

En de beide kleinen sloegen

Hunne armkens om Grootmoeders hals,

En streelden, en koosden, en kusten

Ze, och God! zoo lang, zoo malsch.

En 't was of nooit het zonneken

Door 't venster lachender glansen goot,

Dan die er dansten om 't Grootje,

Met heur kleinzoons op den schoot.

Antwerpen 1883.Jan Van Beers

Vier sonnetten van Sully Prudhomme. 1882

Den 8^sten December 1881 heeft de Académie française den dichter Sully Prudhomme in haar midden opgenomen. Al wie poëzie weet te waardeeren heeft die keus toegejuicht. De, ook in jaren, jongste der onsterfelijken - Sully Prudhomme is nauwelijks 43 jaar oud - behoort toch met François Coppée tot de rijkst begaafden van de Fransche dichters onzer dagen. Beiden hebben den vorm tot den hoogsten trap van volmaaktheid gebracht; beiden hebben een geheel eigen toon weten aan te slaan, en kunnen in zekeren zin gerekend worden de twee hoofdgroepen der jongere Fransche dichtschool te vertegenwoordigen.

Is Coppée de dichter van de misdeelden, de verdrukten, de vergetenen, le poète de la vie moderne, zooals men hem genoemd heeft; Sully Prudhomme is le poète de l'âme moderne, die de ernstigste vraagstukken, waarmede de menschelijke geest zich vermag bezig te houden, de diepste wijsgeerige problemen, welke zich aan de kinderen dezer eeuw opdringen, in beeld heeft gebracht. Aan de wijze waarop hij die vragen, zoowel als de veroveringen van de wetenschap, in het licht der poëzie stelde, hebben wij een reeks gedichten, waaronder een groot aantal in den sonnetvorm, te danken, die, scherp en duidelijk van omtrekken, verrukkelijk fijn van toon en kleur, naar mijn oordeel, tot het schoonste behooren wat de moderne poëzie heeft voortgebracht.

In de hier volgende vertalingen heb ik getracht een weerklank te geven van enkele dier sonnetten, waarin de aard van 's dichters talent het sprekendst uitkomt.

J.N. van Hall.

[p. 193]

Op wacht.

't Is nacht. Maar de astronoom laat nog zijn blikken waren

Door 't luchtgewelf en zoekt, als 't laatst gerucht verdwijnt,

Naar gouden velden. Zóó, totdat het duister kwijnt,

Blijft hij steeds, peinzend, in de heldre diepten staren.

De werelden, alsof 't gewande korrels waren,

Verdwijnen. Heel de stoet van nevelsterren schijnt.

Oplettend volgt hij de Komeet, die langzaam deint,

En roept, als daagt hij haar: ‘Kom weêr na duizend jaren.’

En zij zal komen. Zij getrouw, onwankelbaar,

Kan de eeuw'ge wetenschap geen voetstap breed misleiden.

De menschen gaan voorbij; de menschheid wacht op haar,

En blijft met vasten blik het grootsch gestarnt verbeiden.

En gaat ook zij te niet voor 't uur der weêrkomst naakt,

Dan staat, op 't hoog vertrek, de Waarheid nog, en waakt.

Geen rust.

Een zwarte drom heeft de ijzerhut gevuld.

De reuzenstamper trilt, de scherpe zagen,

De wreede scharen knarsen, zuchten, klagen,

Plethamers beuken, dreunen - alles brult.

In die spelonk, waar dag in nacht zich hult,

En waar de nachten gloeien als de dagen,

Spookt Dante's schim vaak rond en schijnt te vragen

Wat eeuw'ge wanhoop hier de lucht vervult.

Het is de hel der Kracht, der sombre, droeve:

‘Heb ik den chaos niet ontward?’ zoo kermt de groeve,

‘Wie toch weerstaat me of dringt me telkens weer?’

[p. 194]

De mensch is 't. Hij, die weet wat wondre krachten

Er in haar schuilen, doof voor al haar klachten,

Gunt haar in eeuwigheid geen ruste meer.

Verloren tijd.

Zoo weinig afgedaan, trots moeite en trots verdriet!

De heele lange dag is vol onvruchtbre zorgen:

Zij jagen u ten dood. Zoo gaat het heden, morgen,

In dolle vaart, en 't gunstig uur verdwijnt in 't niet.

‘Zeg aan dien arme, dat ik morgen hulpe bied.

Het nauw geopend boek voor heden weggeborgen -

Ik lees het morgen wel. Waarheen 'k u leide? Morgen

Hoort gij't, mijn ziel!... En dàn zal 'k recht doen. Heden niet.’

Wat drukte heden nog, hoeveel nog te verrichten!

Wat eindelooze zwerm onnutte woekerplichten

Krielt, dwarrelt om ons heen met onweerstaanbren drang.

Zoo blijven dan ons hart, ons boek, onze gedachten,

Zoo blijft het leven zelf ten dood toe op ons wachten.

- De ware, stille plicht wacht op den wil. Hoelang?

Onwetend.

Onwetend zijt ge als ik, in uwe hooge zalen,

Ontelbre zonnen! en nog meer dan ik. De reên

Van uw bestaan ontsnapt u, en gedwee, tevreên

Laat ge met kwist'ge hand uw goud in d' afgrond stralen.

Grij rozen, die uw knoppen pas ontsloot; gij dalen

En bergen, gij weet niets, o woud en stroomen! Neen,

De onzichtbre wereld en de wereld om mij heen,

Zij kennen plan noch doel van al hun rustloos dwalen.

[p. 195]

Onwetendheid alom. En noch 't geringst atoom,

Noch de arme menschheid wekt de godheid uit hun droom,

Of roept hun toe: ‘Ik ben, en wil me u openbaren!’

O wondre waarheid!... Wie, die U geheel doorziet!

Wat kunt ge hart en brein een bittre kwelling baren!...

Dut het Heelal Godzelf zou zijn - en weten 't niet!

In 't herfsttij.1878

Het loof werd ijler; doch bruin en goud van tinten; -

Bestikt met perels weemlen langs de paden

De najaarsdraden.

Nog slaat in 't boschje de vink zijn heldre tonen,

Bij 't weiflend zonlicht, purperrood van stralen

In 't vroege dalen.

'k Dwaal naar mijn duinen, en zet mij op de glooiing

In 't mos ter neder; 'k hoor de golven bruisen,

De zeewind suizen.

Het verre Westen, de Zee, mijn uitverkoorne,

Mijn zielsgeliefde, zendt me een innig zoete,

Een teedre groete.

De maan klimt hooger en wint al voort in glanzen;

Een zilvren sluier spreidt zijn lichtgetoover

Op beemd en loover.

En 'k droom en mijmer; - 'k waan Ossiaan's gezangen,

Zijn harp te hooren; schimmen zie ik dwalen

Door gindsche dalen.

Zoo droeve klachten ontstijgen aan de heide,

En vreemde liedren stemmen mij het harte

Tot weemoedssmarte.

't Is of geheimen, die nooit het daglicht zagen,

Hun graf verlieten; angstvol aan de blaren

Zich openbaren.

't Is of legenden, in 't Spoor des Tijds verloren

De lucht vervullen, - 't nevelig Verleden

Herleeft in 't Heden.

[p. 185]

En 'k droom en mijmer; - een wondre Wereld daagt me:

Ruïnen, rotsen, sombre dennenwouden,

Wier kruinen grauwden.

Een flikrend dwaallicht, gevolgd door geestendrommen,

In breede kringen stijgend tot de heemlen,

Zie ik er weemlen.

Zijn 't Fingals helden of Schotlands grijze barden?

De hal van Selma? Ardun's bergrotsholen,

In mist verscholen?

Op eens, wat omkeer! - De dampen trekken samen,

Voort zijn mijn droomen, luchtverhevelingen

En mijmeringen.

De wind blaast krachtig; de wolkenschepen naadren;

Mijn hoofd omfladdren vluchten blanke meeuwen,

Die krijschend schreeuwen.

'k Hervind mij zelven; - toch was 't mij goed die zangen

Nog weer te hooren, peinzend op de kruinen

Van mijne duinen. -

Nov. '78.

Ant. L. De Rop.

De laatste dagen.1920

I

Het worden de laatste schoone dagen

van verre heem'l en stillen wind...

vlei mij, dood-moe van alle dragen,

nu de eeuwigheid van een herfst begint,

Dood, in uw ijle wijde gordijnen,

Dood, in de deining van uw lied,

waar alle donker en maneschijnen,

bloesems van lachen en peerlend verdriet,

zijn als het hart van één moeder... Luister,

hoe mijn verlangen zacht zingt naar u,

hoe mijn leven is één heet gefluister

naar de rustige kusten, o Dood, van u.

Want vreemd in mijn eigen leven verloren,

al liefden, alle wijsheid moe,

van alle smerten uitverkoren,

gaan op een traan mijn oogen toe.

Moet nog mijn hart, het eeuwen-moede,

barstend van gonzende grondeloosheên,

de kermende dageraên verder bloeden,

de rillende sterren verder hoeden?...

Heb ik niet reeds een afgrond van levens om mij heen?

[p. 228]

II

De bloem der zon aan alle verten,

de bloem der zon aan mijnen mond...

kom, die voor aller herten smerten

de goedheid van een glimlach vondt;

kom, met de rozen van alle wegen

en uw wijsjes, diep als oud-moederkens schoot:

ik lach u tegen, ik lach u tegen

met open armen, o goeie Dood.

Treed bij, nu de heemlen stil van zon en de

harten der menschen vol liefde en geluk zijn,

treed bij, 't is de tijd om mijn herte te wenden

en te zetten als een vogel in uw gouden schijn.

A.J. Mussche.

Drie liedjes van Piet Bogcheljoen11848

I. Eendragt.

Wie met makkers moet verkeeren,

Of moet werken dag aan dag,

Dient te weten of te leeren,

Wat vereende kracht vermag; -

't Halve werk, het half vermoeijen,

Is het, als de scheepsluî roeijen

Met gelijken slag.

Mannen-broeders! weest eendragtig

In uw huis en op de straat,

Dat maakt stevig, dat maakt krachtig

In de Kerk en in den Staat:

Wat je gaarne zelf zoudt kunnen,

Dien je aan iedereen te gunnen,

Goeîje kameraad!

1Zie ‘de Gids,’ Jaarg. 1847, N^o. IX; Jaarg. 1848, N^o. IV.

[p. 235]

Zie! wat ze oudtijds krachten vonden

Bij hun eendragt in 't gevaar....

Neêrlands pijlen, zaamgebonden,

Hielden 't wel twee honderd jaar: -

Mannen! tornt er een aan 't draadje,

Hij verkoopt-je - hij verraadt-je,

Dat 's waarachtig waar!

Had een elk zijn zin gekregen,

Broeders, zeg! waar zou dat heen?

't Was dan zonneschijn en regen,

Zomer, lente en herfst meteen....

Of je vloeken woudt of bidden,

't Gaat niet - 't beste leît in 't midden....

Wees er meê te vreên.

Leer wat nemen en wat geven,

Sta te stijf niet op je stuk,

Leven moet je en laten leven,

Buurmans heil is elks geluk: -

Geuzen, papen, liberalen,

Dompers.... moog de drommel halen!

Vink!.. denk om de kruk!

Laat dan blaffen, laat dan fluiten,

Ruw en sterk of fijn en zacht,

Wie, van binnen of van buiten,

Tweedragt zaaijen wil bij nacht;

Lacht wat met hun looze vonden,

Keert uw horens naar de honden....

Eendragt slechts maakt magt.

[p. 236]

II. Lands wijs, lands eer.

Van buiten ijs, van binnen gloed,

Is 't 's winters in de Nederlanden,

Al zijn er turfjes om te branden,

De grond is sneeuw en ijs de vloed; -

En ja! het huis zoo digt te sluiten,

De jas te knoopen tot den hoed,

Dat staat misschien wel kil van buiten,

Maar haard en hart zijn warm en goed....

Van buiten ijs, van binnen gloed.

Elk land heeft zoo zijn eigen wijs

En ook zijn eigen eer, mê vrinden!

Zoo zult gij andre landen vinden

Van buiten gloed, van binnen ijs: -

Mogt iemand uwer dan verkiezen

Te zijn in Napels of Parijs,

Ik wil geen woord er om verliezen,

En gun hem graag dat Paradijs....

Van buiten gloed, van binnen ijs.

Maar ik - ik zeg het rond en goed -

Ik hoû het met de Nederlanden!

Wij schijnen mooglijk niet te branden,

Maar doen het, - waar het mag en moet.

Wij hebben te allen tijd gegeven

Den Arme wat zijn leed verzoet,

Den vriend ons hart, - der trouw ons leven ..

En 't lieve vaderland ons bloed....

Van buiten ijs, van binnen gloed.

[p. 237]

III. Water en Vuur.

Brand! - klinkt het: brand! -

Van allen kant,

Met donderend geklater;

De vlam slaat uit

Van Oost en West, van Noord en Zuid,

Waar is de spuit?

Geef water toch, geef water!

Maar dwaalt hier ook

Een beetje rook

En ziet ge vonken spatten,

Toch blijft het stil:

't Lijkt, of het hier niet branden wil....

Wij zijn te kil,

Zoo 't schijnt, om vlam te vatten.

Nu, vreemd is 't niet! -

Zoo tusschen 't riet

En midden in de baren,

Vliegt Waterland

Zoo gaauw als de andren niet in brand....

Berg stok en band, -

Je kunt de spuit hier sparen.

Doch maakt er dan

Zoo 'n spuls niet van

En wilt er niet op bluffen: -

Wijs zijt gij wel,

Maar ook wat koeler naturel

Is in het spel -

En rusten.... wordt soms suffen.

[p. 238]

Want och! bedrog

Je leeft toch nog

En zingt ons 't wiegedeuntje:

‘Wat ben je zoet,

Wat ben je vroom, wat ben je goed,

o Hollandsch bloed....

Toe! slaap mijn jonge zeuntje!’

Zóó 'n wiegelied

Dat lijkt je niet,

Dat is maar looze franje: -

Wees traag noch dol....

Al ga je dan ook niet op hol,

Hoû wakker vol

Voor Vrijheid en Oranje.

Lands wijs, lands eer! -

Ik zeg niets meer,

Ik heb ze pas geprezen:

Wees vroom en goed,

Maar brandt dan ook waar 't mag en moet...

Van binnen gloed -

Die dient er bij te wezen.

Zoo trots en vreugd

Om burgerdeugd

U dus in 't harte sluipen,

Denk aan mijn lied -

Verbranden, Holland! zult ge niet,

Wat ook geschied'....

Maar wacht je voor 't verzuipen.

Profeteren en gezigten zien.1843

De Dichter toch is zoon van God,

De heemlen zijn zijne opperzalen.

't Verleden moet hem cijns betalen,

Hem, Ziener in 't verborgen lot.

- - - - - - - - - -

Heil ons! het schoon verleden keert,

De heuchlijke eeuw van Gods Profeten;

Gezalfde zal ons hart u heeten,

Die ons de Toekomst kennen leert.

.................

Laat u, om Godswil, de kroon niet ontrooven,

Die, als profeet, u omhoog is bewaard!

F.H. Greb.

‘Gezant - profeet.... εύρηκα, 'k ben er!’

Riep wis, die 't nieuw emplooi bedacht;

‘Als een Columbus, de aardverkenner,

Breng ik mijn' roem aan 't nageslacht! -’

En ik, schoon laas! slechts de eibekijker,

Roep hem: Goddank! wat nieuws weêr! na;

Alweêr een tak in 't ambacht rijker,

Nu 't oude aan kant. - Victoria!

In Neêrlands Dichtrenkoor vergeten,

Treedt jan in 't gild van de Profeten.

[p. 497]

't Verleên is kaal - een Drentsche heie;

Door weêren, ooijen zonder tal

Beweid, is wat er geuren breidde,

Er groende, er bloeide, er tierde, - ach! 't al

Is door de schepsels afgeschoren,

Herkaauwd, ver.... fave lingua, baas!

Ligt kwetste 't woord kieskeurige ooren.

Bref, heel 't verleden werd een kaas,

Geschaft, tot al de gasten kreten:

De drommel moog' dien kost meer eten!

Het Heden? - ja, een nijver dammer

Van Amstel, Rotte of Schie van daan,

Die daadlijk onderrigt is, kwam er

Een Grootvorstje of Vorstinnetje aan,

Hij kan nog iets van 't Heden halen;

Maar wij, kroost van 't blondlokkig noord',

Die item zóó veel 't uur betalen,

Dat men zulk nieuws hier later hoort -

Ach! al de prijzen zijn gewonnen,

Eer -wij den wedloop nog begonnen!

De Toekomst? - Prijs dan, lof en eere

Hem, die den gilde weten deed

‘Wat andrer blikken stuite ofkeere -

Des Dichters niets; hij is Profeet,

Is Ziener; - open voor zij ne oogen,

[p. 498]

Ligt wat der eeuwen zwangren schoot

Bevrucht; - zijn’ blik blijft niets onttogen,

De verste Toekomst ligt hem bloot,

En wat hij zag daar en doorgrondde,

Zijn Roeping is, dat hij 't verkonde.’

De Toekomst - op dan, Dichterscharen,

Die met me in 't Heden en Verleên

Vergeefs een plekje zoekt te ontwaren,

Waar 't gras niet al is afgesneên!

Op! - uitgeput zijn alle bronnen

Van 't oud gebied der poëzij;

Een nieuwe wereld dient ontgonnen:

Dat het de rijke Toekomst zij!

Op, regtsom keert! Frissche eereloovren

Zijn slechts daar vóór ons te verovren.

Spreek, broedertje in Apol! wat ziet ge -

‘Vooruit? - 'k Sta achteruit gerigt.’-

En gij dan, kunstgenoot! bespiedt ge

Niets maagdlijk nog en onbedicht? -

‘'k Voorzie, ik, dat de Czaar der Russen

Hier ligt deez' zomer komen zal;

Dat geeft een doos, en 'k ga me intusschen

Maar prepareren op 't geval.’-

o Midasteelt! o Waanpoëten!

Wie ook, niet gij moogt Zieners heeten.

[p. 499]

Maar ik dan zelf - toch waarlijk Dichter,

Schoon al nog niet in plaat gebragt;

Ik zelf.... is 't mij daar voor mij lichter?

Doorboort mijn oog der eeuwen nacht?

Vreemd! Hoe ik staroog, ture en glure,

Ik zie mijn' neus geen span vooruit.

Wat Demon, die te kwader ure

Mij d'uitkijk in de Toekomst sluit?

Des Dichters blik blijft niets onttogen -

De Nikker haal' me, is 't niet gelogen!

Gelogen? - o Word niet gramstorig,

Geöliede! om 't ontzwaavlerswoord,

Door u, zoo oogig en zoo oorig,

Hoe zacht ik 't lispte, wis gehoord! -

Gelogen? - Neen, 't is zeker waarheid,

Wat ge in orakeltaal verkondt,

En eerlang wordt mij zonneklaarheid,

Wat ik, onnoozle! eers donker vond.

Profeet - Gezalfde - Tolk der Godheid!....

Vat jan 't nog niet, wijt dat jan's botheid.

Profeet! Leer mij ook profeteren,

Leer mij ook in de Toekomst zien;

Zeg, naar wat kant ik mij moet keeren

En van wat toestel 'k mij bedien.

Is 't koffijdik? Zijn 't kaartebladen?

[p. 500]

Is 't ingewand? Is 't vogelvlugt,

Die ons het komende verraden?

Vindt men 't geschreven in de lucht?

Heeft men te maken met den Booze?

Of is de kunst geen zoo godlooze?

Of zou het, als in oude dagen,

Ook thans misschien nog dienstig zijn,

Dat m', om in 't Zienerswerk te slagen,

Uit kijken ging in een woestijn? -

Dáár, op een hoogte neêrgezeten,

Vóór zich een onbegrensd verschiet,

Ligt, dat men er.... wie kan het weten?

Ook wel een' brok der Toekomst ziet. -

Welaan, 't beproefd! - Den staf in handen!

Op, jan! naar Drenthe's heidelanden!

(Wordt vervolgd.)

Jan de Rijmer.

Water.1842

(Bij den maaltijd van een Dijkscollegie.)

Broeders! schenkt en klinkt!

't Dreunend iö schater'!

Plengt den wijn en drinkt!

Drinkt ter eer van 't water! -

Ziet toch, bid ik, niet zoo schamper

Om mijn referijn,

Of een zee van water amper

Waard was één glas wijn!

O het water, lieve Vrinden!

Is den Dichter zoet;

In de Hoefbron moet hij 't vinden,

Wat hij zingen moet.

Dáárom, dáárom (wilt gij 't weten?)

In ons waatrig Land

Zulk een talloos tal poëten,

Digt als 't oeverzand;

Die, wat zij van 't vuur vertellen,

Dat hun borst doorstroomt,

Toonen, dat hun hijgen, zwellen,

Slechts van 't water koomt.

Broeders! schenkt en klinkt!

't Dreunend iö schater'!

Plengt den wijn en drinkt!

Drinkt ter eer van 't water! -

[p. 103]

Water! water! uwe gunsten

Zijn nooit regt geschat:

Wat al wetenschap en kunsten

Rijzen uit het nat!

Ons voor allen, ons, Batouwers,

Heeft uw deugd bekoord:

Waterwegers, waterbouwers

Komen uit u voort!

Denkt, wat schepen, sluizen, pompen,

Gij om 't water ziet! -

En - waar waart gij, Ruiters, Trompen!

Was er 't water niet!

Geen Marine of Admiralen

Zonder 't golvend zout; -

Zeebanket, noch zeekoralen!....

Zelfs geen Waterschout!....

Broeders! schenkt en klinkt!

't Dreunend iö schater'!

Plengt den wijn en drinkt!

Drinkt ter eer van 't water! -

Hoe vervelen mij die zangen

Eeuwig op den Wijn!

Moest die 't water eens vervangen,

Zegt, wat zou het zijn?....

Zou men dan ooit dijken bouwen;

Rees één dijkgestoelt'?....

Weldra, beemden en landsdouwen,

Waart gij overspoeld!

Ach! men liet heel 't Land verdelgen

Door 't verleidlijk vocht,

Zoo men slechts te meerder zwelgen,

Altijd zwelgen mogt!

Door geen' springvloed zelfs bevredigd,

Hoe men drinken moog',

Was dra de Oceaan geledigd,

En heel 't Land was droog! -

[p. 104]

Broeders! schenkt en klinkt!

't Dreunend iö schater'!

Plengt den wijn en drinkt!

Drinkt ter eer van 't water! -

't Water is voor vele zaken

Onwaardeerbaar goed:

O wat vlammen somtijds blaken,

't Koelt den felsten gloed.

Waar geen medicijnen baten,

Schaft het water raad, -

Saffo, van haar' Lief verlaten,

Vindt in zee slechts baat.

Zouden wel onze opposanten

Ooit Ministers zijn,

Mengden niet die snuggre klanten

Water in hunn' wijn?....

O, bewaar', bij al 't gewemel,

Dat voor 't oog ooit rees,

Ons altijd de lieve Hemel

Voor de watervrees! -

Broeders, schenkt en klinkt,

't Dreunend iö schater'!

Plengt den wijn en drinkt,

Drinkt ter eer van 't water! -

A. BEELOO.

Italië.1840

De wulpsche teelt van 't land der Hesperiden

Verstrikk' de ziel in koorden van satijn,

En doe het bloed, bij 't vonklen van den wijn,

In hart en pols van weelde en wellust zieden;

Heur ongblik kaats' den laaijen lavagloed

Van d'Aetna weêr; heur amberriekende adem

Bevrucht' den kus met d'eêlsten rozenwadem,

En voer' een' stroom van geuren ons te moet:

ô Sluit uw ziel voor 't wierook van die lippen!

Hoe zoet de kus dier dartle min moog' zijn,

Ze is zwanger van het doodelijkst venijn:

De dood zweeft rond op die satijnen klippen.

Zacht zij heur lied, als kreukeloos fluweel,

En zacht de greep dier smettelooze vingeren:

De dolk ligt reè, dien ze u naar 't hart zal slingeren:

't Verraad schuilt in heur fulpen tonggekweel.

Alom, alom, waar mirt en vijgen groeijen,

Olijf en druif verschuilen onder 't groen;

De oranje geurt; granaten en citroen

In schittrend sneeuw verblindend staan te bloeijen, -

Dáár is een hed van geurig mos gespreid;

Dáár lokt de lust u onder 't wieglend loover:

Welluidend klinkt het zoet Sireengetoover,

Dat langs gebloemt', maar naar 't verderf u leidt.

[p. 346]

Italiën ô Paradijs der Aarde!

Wat rijkdom daalde er op uw lustwarand!

Wél is de tuin van Eden weêr herplant

In de omkreits van uw rijke toovergaarde!

Italiën! ô, waarom toch zoo schoon?

Als achter 't gaas der blanke vlekkeloosheid

Het monster schuilt van duivlenlist en boosheid,

En de adder 't dons van 't mosbed koos ter woon?

Neen! - Draagt het Noord ook in zijn blonde hairen

Geen bloesemvlecht van mirten en citroen:

Ons tooit de krans van 't frissche klimopgroen,

Van eikenloof en zilvren wilgenblâren!

U bood Natuur hare eêlste schatten aan:

Haar overvloed zeeg neêr op uw waranden.

Wij hebben 't erf der Vaderlandsche stranden

Ontwrongen aan den bruischende Oceann.

A.L. LESTURGEON

Wij schuilden onder dropplend loover,

Gedoken aan den plas;

De zwaluw glipte 't weivlak over,

En speelde om 't zilvren gras;

Een koeltjen blies, met geur belaân,

Het leven door de wilgenblaân.

[p. 200]

't Werd stiller; 't groen liet af van droppen;

Geen vogel zwierf meer om;

De daauw trok langs de heuveltoppen,

Waarachter 't westen glom;

Daar zong de Mei zijn avendlied!

Wij hoorden 't, en wij spraken niet.

Ik zag haar aan, en, dien bewogen,

Smolt ziel met ziel ineen.

O tooverblik dier minlijke oogen,

Wier flonkring op mij scheen!

O zoet gelispel van dien mond,

Wiens adem de eerste kus verslond!

Ons dekte vreedzaam wilgenloover;

De scheemring was voorbij;

Het duister toog de velden over;

En dralend rezen wij.

Leef lang in blij herdenken voort,

Gewijde stond! geheiligd oord!

Aan het rijm1837

1.

o Rijm, dat den steun geeft van klaatrenden klang

Aan 't gezang;

o Rijm, harmony van de akkoorden,

Die, gaf niet de galm van uw trillende stem

Daaraan klem,

Nooit ooren of harten bekoorden;

2.

o Rijm, dat de wedergalm zijt van 't geluid,

Dat zich uit,

Uit horen en veldpijp gedreven;

Vaarwel van een' scheidenden vriend, die zijn: ‘Ach!’

Door 't geklag

Zijns vriends trouw terug hoort gegeven;

3.

Rijm, spaan, die de wateren dartlende splijt

En doorsnijdt,

Boeg, stout door hun golvenjacht dringend;

Rijm, ijzeren spoor, gouden toom, het genét

Naar de wet

Van heilzame regelen dwingend;

4.

Rijm, haak om de heupen der wulpsche Godin

Van de Min

Het luchtige sluiërgaas windend:

En vast om de borst van den borstligen held

Op het veld

Den koperen draagband verbindend;

5.

Rijm, engte, waardoor zich het bronnat verdringt,

Dat ontspringt

In opwaarts gedrevene stralen,

Die, stuivend, door 't glansende zonlicht belonkt

En ontvonkt

In kleurige stroomzuilen dalen;

6.

Rijm, ring van juweel, die omhoog

Aan den boog

De luchters verhecht, die er slingeren:

Of 's avonds de vaas, waar de wierook in brandt,

Door uw' band

Bevestigt in 's Moedermaagds vingeren;

7.

Rijm, sleutel, die de arke te ontsluiten weet, waar

Op 't altaar

't Hoogheilige in nacht ligt verscholen:

[p. 239]

Of die met uw zegel het geurende vat,

Als een schat,

In cederen kist houdt verholen;

8.

Rijm, toovergodin met gevleugelden voet,

Die den stoet

Voorafgaat der zangrige koren;

Terwijl ge de wolkkoets der verzen in vlucht

Door de lucht

Geleidt langs twee lichtende sporen;

9.

o Rijm, wie ge zijn moogt, ik wijk u, ik buk

Voor uw juk;

Hoe lang ik u weêrstand mocht bieden,

'k Geef me over, ik zweer u hiernamaals niet meer,

Als weleer,

Uw' invloed weêrspannig te ontvlieden.

10.

Maar vlied dan ook gij, vlied niet heen voor mijn' voet,

Als de gloed

Der dichtkunst mijn' boezem doet jagen;

Maar schenk my uit deernis een' vriendlijken blik,

Wanneer ik

Uw' machtigen bijstand zal vragen.

11.

o Duld niet, dat ooit in een vers, dat de dwang

Van den klang

Van frischheid beroofde en van leven,

De lettergreep eenzaam verzuchte en alleen,

Die van geen

Het antwoord verkrijgt, haar te geven.

12.

Eens dat ik mijn hand in het zwijgende woud

Langs het goud

Der snaren van 't speeltuig liet dwalen,

Zag 'k eensklaps een hagelwit duifjen ter vlucht

Uit de lucht

Op het klankenrijk ebbenhout dalen.

13.

Maar dat het by my zich kwam wagen, was niet

Om een lied,

Welks zoetheid haar oor mocht bekoren:

't Gemis van haar' doffer doordrong haar van rouw,

En haar trouw

Vroeg my naar den droevig-verloren'.

14.

Beminlijke vogels! o hoorde ik veeleer

U maar weêr

Uw tweelingstem zingende paren!

o Stoeidet gy liever met vrolijk getier

[p. 240]

Op mijn lier,

En dekten uw vleuglen mijn snaren.

15.

Of wel, dat een draad uit een zijdene vlecht

U verhecht'

Aan een wolk, my dienend ten wagen:

Zoo zoudt gy, als trekspan der zoete godin

Van de Min,

In Venus boschaadtjens my dragen!

Naar Joseph Delorme. H.

Ganzenvlucht. (Uit het Fransch van Guy de Maupassant.)1880

't Is rondom alles stil: een stilte als van den dood.

De vlakte is witbesneeuwd, de hemel grijs als lood.

Alleen de raaf aast op zijn prooi. Hij zoekt zijn beet,

En wroet in 't sneeuwwit veld, en smet het vlekloos kleed.

Maar luister! in de vert' verheft zich plots een kreet.

't Komt nader, nader. 't Is der wilde ganzen stoet.

De halzen uitgerekt, het Zuiden te gemoet,

Steeds sneller ijlend in hun toomelooze vlucht,

Zoo vliegen zij voorbij en snorren door de lucht.

Een voert als gids de schaar dor grauwe pelgrims aan,

Ver over bergen, langs den wijden oceaan;

En, als waar 't noodig hen tot vlugheid aan te sporen,

Laat hij van tijd tot tijd een schrillen maankreet hooren.

En ruischend slingert zich de breede karavaan,

Een dubbel lint gelijk, langs d' effen hemelbaan.

Maar zie hun broeders ginds in 't veld. Zij zijn gevangen,

En als verstijfd van kou. In zware, loome gangen

Voert hen een haavloos kind, al fluitend, op en neer.

Als logge schepen gaan zij schommlend heen en weer.

Straks hooren zij den kreet van de andren; en zij staren

Verwonderd naar omhoog. En als zij hen ontwaren,

Die vrije reizigers, doorklievende de lucht,

Dan richten zij zich op, als reppend zich ter vlucht.

[p. 347]

Hoe voelen ze op die stem den vrijheidszin ontwaken,

Die sluimerde in hun borst! Hoe ze, armen! koortsig haken

Naar 't vrije, maatloos ruim, naar zoeler Zuideroord!

Zij spoeden door de sneeuw zich angstig wagglend voort.

En lang nog, lang nadat hun broedren zijn verdwenen,

Klinkt over 't doodsche veld hun schrille noodkreet henen.

J.N. van Hall.

Het lied van den valk.1843

J. M'Lellan, Jr. nagevolgd.

Waar de beek, het bosch ontkomen,

Leven schept in 't eenzaam dal, -

Waar de donkre dennenboomen

Huivren bij den waterval, -

Waar de zomerzon de rotsen

Heel een etmaal lang bestraalt, -

Waar heur kruinen wolkjes trotsen,

In een onweêr afgedwaald, -

Daar ontplooijen zich mijn wieken

Tot de vrije, verre vlugt:

Ieder gaaiken dekt haar kieken,

Rijst mijn roofkreet op de lucht!

Eer 't gebergt' zijn laatst weêrgalmen

Sterven hoort in 't verste meer,

Daalt mijn schaâuw op gouden halmen

Van een vruchtbrer landschap neêr;

Daalt er op, en is al verre,

Immers evenare in spoed

Ik het vallen van een sterre,

Ik des bliksems rossen gloed!

Schip bij schip doemt aan de kimmen,

Zie, daar zeilen ze onder mij,

En het flikkerende glimmen

Van de zee zelve is voorbij!

[p. 335]

Waar ter wereld heerscht een koning

Over erf, mijn erf gelijk?

't Gansche luchtruim is mijn woning,

Alle heemlen zijn mijn rijk!

Slechts wanneer ik blind mij staarde,

Waar het licht zijn' oorsprong neemt,

Dale ik deinzende af naar de aarde,

Pooze ik boven bosch en beemd;

Trots het woest gedruisch der steden,

Beeft noch trilt mijn vleuglenpaar:

Naauwlijks wordt mijn blik beneden

't Kruipend menschenras gewaar.

Dwarrelt ginds een wolk van duiven

Over 't vale bruin der hei?

't Is of rossen 't zand doen stuiven:

Ha! daar hoor ik valkgeschrei;

Wees gegroet, gij telg van 't noorden,

Die uw prooi voert in den klaauw!

Op met mij naar stouter oorden,

Op van uit dit nevelgraauw!

Waar de winden minziek zweven

Om den bergtop, warm van lust,

Dáár me uw schoonheid prijs gegeven,

Dáár den wilden togt gebluscht!

Maar gij leedt de slavernije;

Maar gij aarzelt bij 't gefluit!

Weg, ik achtte u vranke en vrije!

Weg, ik wil u niet tot bruid!

Wat dan bloodaards zou ik telen,

't Paar, waaruit ik sproot, tot schand',

Bij een ga, die zich liet streelen

Door de voederbiênde hand?

Neen, de moeder van mijn jongen

Hebbe in 's jagers lijk gewroet,

Op de rots ons nagesprongen,

En verpletterd aan haar' voet!

[p. 336]

Welk een weelde, dus zijn wieken

Uit te spreiden zonder dwang,

Van des uchtends schemerkrieken,

Tot des avonds ondergang!

Weelde, 't weêrlichtsnelle drijven

Langs den glinsterenden trans!

Weelde, 't sierlijk kringbeschrijven,

Dat de schepping noodt ten dans!

Weelde, zonder schrik te rooven,

Wijl ik allen overmag,

En 't bereik des kruids te boven,

In het zwerk den rook belach!

Toont uw sterkte, forsche vleugels!

Toont die thans in stouter vlugt;

Ginder viert de storm de teugels

In de wolkenzwangre lucht.

Luider klinkt alreê de donder

Van den verren oceaan,

't Middagzonnelichjt duikt onder;

Mogt dat oorlogsschip vergaan!

Ha! de wilde baren schuimen!

Ha! zij steigren torenhoog,

Even of haar blanke pluimen

't Looden wigt geen aasje woog!

Op de rasteng strijke ik neder,

Om den wimpel zwier ik rond, -

Want de vrees kreukt mij geen veder,

Schoon 't geschut zijn' nood verkondt. -

Hoe de hooge masten trillen,

Hoe de wolk van zeilen slinkt, -

Gretig vangt mijn oor het gillen

Van de schare, die verdrinkt. -

Waar is thans de god der aarde?

Wat vermogt zijn heerschappij? -

't Lieflijk blaauw des hemels klaarde,

Toen ik hooger steeg, voor mij!

Aafje.1864

(Naar J.G Whittier's ‘Maud Muller’).

Hoe mild de zon het landschap kleurde

Waar 't hooi de hark van Aafje omgeurde,

Er blonk een liefelijker gloed

Van onder haar verweerden hoed!

Een spotziek vogel klapte aan 't loover

Het deuntje dat zij neuriede over;

Maar niet om hem besloot zij 't lied,

Den heuvel groetende in 't verschiet!

Maar niet om hem bezweem haar lach,

Toen ze er de witte stad op zag!

[p. 486]

Zij voedde een wensch waarvan zij beefde,

'Wijl hooger dan haar stand hij streefde!-

Daar hield de regter stil op 't pad

En streek zijn vos de manen glad;

En groette er uit de luwt' der blâren

Het aardig kind van achttien jaren,

En vroeg een teug haar uit de bron,

Door 't loof beschaduwd voor de zon.

Zij knielde neêr bij 't zoet geklater,

Zij vulde een kroes met paarlend water,

Zij bloosde toen zij hem dien bood:

De schaamle droeg haar voetjes bloot!

Toch waagde zij 't weêr op te blikken,

Toen hij haar dank zeî voor 't verkwikken:

‘Ik dronk nog nooit in 't gansche land

Een frisscher teug uit schooner hand!’

Ze zag niet meer zoo schuw bezijën,

Toen hij naar 't zwermen vroeg der bijen;

[p. 487]

Ze glimlachte om zijn onweêrsvrees

Dewijl in 't west een wolkjen rees;

Ze was haar kleed, zoo kaal gesleten,

Haar bloote voetjes zelfs vergeten,

De vreugde in 't hart, de vreugde in 't oog....

Tot hij ten leste verder toog. -

Toen zuchtte zij, hem naziend, zwaar:

‘Dat ik de bruid des regters waar'!

Hij zou me op feest bij feest doen blinken

En 't liefste mijn gezondheid drinken!

Dan doste ik vader deftig uit,

Dan kreeg mijn broêr een nieuwe schuit,

En moederlief zou zijde dragen,

En 't kleentje had een pop voor 't vragen,

En de armen zou ik dus bejeegnen,

Dat ik mij daaglijks hoorde zeegnen!’

De regter, die vast stadwaarts klom,

Zag van zijn vos naar Aafjen om:

[p. 488]

‘Een leest zoo slank, een blik' zoo zoet,

Waar heb ik die nog ooit ontmoet?

Hoe zedig wist zij zich te dragen!

Hoe gulgaauw lachte ze om mijn vragen!

Hadde ik dat lieve kind tot vrouw,

Wat lust mij 't hooijen wezen zou!

Geen bang de weegschaal even stellen,

Geen pleitgegons zou meer mij kwellen,

Dan zong me 't vooglenheir zijn lied,

En zij, wat kweelde zij mij niet!’

Toch liet hij fluks die droomen varen;

Hij wist hoe trotsch zijn zusters waren!

En welk een prijs, schoon krank en oud,

Zijn moeder stelde op rang en goud!

De vos stoof voort, de vos verdween!

Arme Aafjen bleef in 't veld alleen;

Zij dacht er, mijmrende, aan den draver,

Tot droppels vielen op de klaver,

[p. 489]

Tot regen op het hooi zij zag,

Dat ongeharkt nog om haar lag,

Ter zij des booms, ter zij der bron,

Waar zij haar taak zoo blij begon! -

Wat baatte 't haar, dat strenge heeren

Geen schalken glimlach konden weren,

Toen straks de regter aan hun kring

Ontvoerd bleek door de erinnering,

En hij een liefdeklagte neurde?

Hij zag zoo knorrig toen hij kleurde!

Hij zette 't meisjen uit zijn zin;

Geen doller dwaasheid dan de min!

Hij deed een schittrende partij,

Daar was van hart geen sprake bij;

Maar zij bragt goud, maar hij gaf rang,

En 't weeldrigst leven ging zijn gang! -

Helaas! toch werd die weidsche luister

Hem vaak op 't onvoorzienste duister.

[p. 490]

Als hij te moede werd, als zag

Hij Aafjes blik, hij Aafjes lach.

De wijn mogt vonklen vurig rood,

Hij wenschte om water als zij bood.

Hij waar zijn gasten gaarne ontsneld

Voor zoeten droom op 't geurend veld.

Hij zuchtte, al deed die zucht hem zeer,

‘Och! dat ik vrij ware als weleer!

Ik reed terstond - maar niet zoo zoetjes,

Naar 't kind in 't hooi met bloote voetjes!’ -

En Aafje trouwde een armen knecht,

En zooveel kindren gaf hun de echt,

Dat, ijvrig als zij sloofde om brood,

Er 's avonds toch niet overschoot,

En op haar vroeg vervallen wezen

De zorg in rimpels viel te lezen!

Wat moest bij zomerzonneschijn

In 't hooi haar hengnis droevig zijn!

[p. 491]

Als 't beekjen even vrolijk zong,

Waar 't over kiezelsteentjes sprong,

En ze uit den lommer van die boomen,

De vos, den ruiter weêr zag komen;

Wiens blik zij voelde op haar gezigt,

Al deed zij ook hare oogen digt!

Toch droomde zij dan menigmaal

Dat zich haar stulp verkeerde in zaal!

De vunzen pit werd gouden kroon;

Zij spon niet meer, zij zong zoo schoon!

En voor dien grommert, graauw van baard,

Met pijp en kan bij dooven haard,

Stond zij een fieren man ter zijde,

Aan wien zij zich met weelde wijdde!

Totdat er bittre tranen rezen

Wanneer zij sprak: ‘'t Had kunnen wezen!’

Ellende op 't land! ellend' te hoof!

Diens regters rouw, de smart dier sloof!

[p. 492]

De Heer moog hun Zijn hulp verleenen,

Als allen die hun jeugd beweenen;

Wier ziel vergeefs den droom herroept,

Die alles schooner had gegroept!

Geen woord geschreven of gesproken,

Dat zoo veel harten heeft gebroken,

Als 't woord, zoo vaak het uwe en 't mijn,

Het droefst van al': ‘'t Had kunnen zijn!’

Maar flikkert in dat dof verschiet

De bleeke star der hope niet?

En rolt geen engel daar 't van graf,

Misschien, den looden sluitsteen af?

W.D. - s.

Het schaakbord.1864

Heugt, lieve! met wier trouw 'k mij vleide

Eer ons zoo droeve wijsheid scheidde,

Heugt u wat zoets die winter had

Bij 't haardvuur prettig omgevlogen

Waar wij ons over 't schaakbord bogen,

Vaak door elkanders blik schaakmat?

'k Zie nog uw poezel handje spelen

Met d'eerst veroverden pion;

Daar doet ge in schuts van haar kasteelen

Uw koningin den strijd bevelen;

Die raadsheer schijnt zich weg te stelen

Of hij een nieuwe list verzon!

Hoe raken eensklaps onze ving'ren

Elkander aan! - uw lokkig haar

Omgolft mijn wang, - en dwars door 't slingren

Worde ik uw blanke hals gewaar!

Is 't wonder dat de gulden netten

Op 't onvoorzienste schaak mij zetten?

Ook mat! - De slag heeft uit! Verheerd

Ligt wie zoo fier de kroon mogt dragen! -

En hebbe ons 't lot, in later dagen,

[p. 171]

Verpligt wel stouter zet te wagen,

Wat heeft het falen als het slagen,

Wat droeve wijsheid ons geleerd?

Slechts dit, helaas! dat gij noch ik, -

Al sloot het saai voor dubble ruiten

Niet enkel storm en sneeuw weêr buiten,

Maar ook wat slaat met feller schrik,

Ook 's werelds oogen, 's werelds ooren -

We ons nooit, neen, nooit, nooit weer zien gloren

Wat zoete jonkheid blijkt beschoren:

't Schaakmat zijn door elkanders blik!

Naar Owen Meredith.

W.D. - s.

Leven.

Vrije Navolging van den Amerikaanschen Dichter W.C. Bryant.

I.

o Gave, die mijn oog aanschouwt

In 't roerelooze mos van 't woud,

Als in zijn wiegelende blaêren!

Genucht,

Me omgeurende in de lucht,

En 't bloed bevleuglende in mijne aêren!

Gij, wien het zwerk weêrgalmend prijst,

Als met den dag 't gevogelt' rijst,

o Onverklaarbre geest, o Leven!

Hoe blinkt, hoe straalt, hoe gloeit uw vreugd

De blikken uit der blijde jeugd,

Hare overstelping prijs gegeven!

Vlug, vrolijk, vrij, in dartle vaart

Den vlinder na van verre ontwaard,

[p. 153]

Verrukt zij me in den lieven jongen,

Die springend, zingend mij verzelt,

Waar beek bij beek, met schuchtrer sprongen

Dan die des wilds, door 't loover snelt.

II.

Ach! moet uw weêrgalooze kracht,

Die hier uit bosch en beemden lacht,

Die al hun blaên en bloemen teelde,

't Insekt

In 't sluimrend stofje wekt,

En ieder ruim vervult met weelde:

Den watren 't visschenheir beschikt,

De wolken met gezang verkwikt,

De weide brieschen doet en loeijen;

Ach! moet uw adem, die mij blaakt,

En dag aan dag uw wondren smaakt,

Eens aan mijn' veegen mond ontvloeijen?

Eens, vonk voor vonk, of drop voor drop,

Bij telkens flaauwer harteklop,

Mijn kreunend, krimpend lijf ontwijken,

- Een schaâuw van 't geen het was weleer -

En doodsnacht op mijne oogen strijken,

Als heerschten licht noch liefde meer?

[p. 154]

III.

Geen schepsel, dat ge 't aanzijn geeft,

Of 't schiet van de aard', het stijgt, het streeft,

Uit ingeschapen' lust in luister,

Omhoog

Ten heldren hemelboog,

Maar zinkt, als 't sterft, weêr weg in duister:

Al wat ge neigen zaagt ten val,

Al wat uw adem wekken zal,

Verleên en Toekomst, ligt verborgen,

Schuilt achter 't wapprend sluijerkleed,

Door u uit geur en glans gereed,

Door u verplooid met iedren morgen.

Hoe lieflijk 't in mijne ooren ruisch',

't Omgolft alreê mijn donkre kluis;

't Verheelt de ziertjes, thans vertreden,

Maar die slechts beiden op mijn' dood,

Om fluks de ruimte te bekleeden,

Waarin ik aarde en lucht genoot.

IV.

Het zij zoo! Echter rijst mijn dank:

Ik werd, een zoete wijle lank,

Der duisternis van 't stof onttogen,

[p. 155]

En zag,

Al was 't een' enklen dag,

Uw, neen, des Heeren alvermogen,

Den lichtglans zijner majesteit

Omboog, - omlaag, - alom verspreid;

En wist, dat de inspraak, die mij stierde,

- Die, soms veracht, die, soms gesmoord,

Allengs met straffer stem gehoord,

Op 't heir der driften zegevierde, -

Dat alle kennis, alle kracht,

Dat de adeldom van ons geslacht,

Uitblinkende ook als 't heeft gezondigd

In 't rouwedragende gemoed,

Al wat de onsterflijkheid verkondigt,

Van Hem slechts kwam, Hem, 't Hoogste Goed!

V.

Lief jongsken! wis zal traan bij traan

Uw lichtblaauwe oogjes dof doen staan,

Als ik, te vroeg, u worde ontnomen,

Mijn zerk,

Ter zij der kleine kerk,

U vaak met versch gebloemt' zien komen;

Maar wacht! een week - een maand - een jaar,

't Gemis wordt ligt, al viel het zwaar,

[p. 156]

En 't aanzijn zal genot u wezen,

Tot gij gekromd, verzwakt, geduld,

Volgaarne uw plaatse ruimen zult

Voor kroost, waarin ge scheent verrezen!

Dan legt gij, op uw beurt, in 't graf

't Vergankelijke bulsel af:

Och! wierde ons, bij die schijnbre ruste,

De schemerige toekomst klaar

Van al het goddlijke ons bewuste,

Van onze liefde voor elkaêr!

P.

Gescheiden.1865

(Uit de ‘Poems by Jean Ingelow.’)

I.

Wolkenloos luchtruim op bloeijende heide,

Gouden zijn flikkerglans, purper haar kleur;

Dwars door die bloesemzee waden wij beide,

Honig verkwistende, tredende geur.

Bijengedommel omsuist onze gangen,

Sprinkhaan bij sprinkhaan omhipt onzen voet;

Hoog in de lucht schijnt de leeuwrik te hangen,

Juichend en juublend om ochtend zoo zoet.

Over de klove, die 't purper in 't hellen

Tooit met een ruiker verblindende geel,

Zweven zoo sluimerziek bruine kapellen,

Zijgen ze op 't bremloof vermoeid van 't gespeel.

[p. 161]

Voort gaan we, voort, waar de heibloemen kwijnen,

Voort, waar dor gras alle plaats haar beneemt,

Maar wij van veer ons iets blinkends zien schijnen,

Groen als een lint, waar 't gekronkel naar zweemt.

II.

Over de grasstoppels stoven wij 't nader,

Argeloos waren zoo blij wij te moe!

‘'t Heerlijke lint!’ - juichten beide te gader;

Ach! waarom klonk ons geen waarschuwing toe?

‘'t Frisch groene lint!’ - Hoe de knieën wij bogen,

't Vochtige lies deden wijken op zij,

Tot ons die oorsprong er vonkelde in de oogen:

Droppels en stralen, een zangrig geglij.

Lustigjes! lustigjes! sprong het en zong het!

Lustigjes koutten en koosden wij meê;

Tooverklokachtig toch gong het en drong het

Diep ons ter harte, dat fluistren der fee!

Daar bleek het licht in de scheemring geschreden,

- ‘Weere’, - zoo zeiden we, - ‘'t groen weêr de zon!’ -

En toen mijn hand in de zijn' was gegleden:

- ‘Kom, volgen wij naar het westen de bron!’ -

[p. 162]

III.

Wisselziek drijft boven 't weiland de hemel,

Kraaijen doorklieven al krijschend de lucht,

Voorwaarts en aarzling verbreedt hun gewemel

Schaduw bij schaduw op 't stille genucht.

Ook op de beek, die nu 't gras weet te scheiden,

Als een lief meisjen het lokkige haar,

Zeker dat lachjes der zon haar verbeiden,

Waar zij het glinst'rend gelaat wordt gewaar.

Dartelend zingt zij! Hoe zingen wij mede,

Tot een van beide stapt over den vliet;

Stapt? maar die oevers scheidt naauwlijks een schrede,

Hand nog in hand rijst ter weêrzij ons lied.

Echter verbreedt zich het vonklend geklater,

Los laat ik hem en wij staken den zang:

't Scheiden verstomt ons, al gaat ook het water

Zingend ter neigende zonne zijn gang.

Hij zegt: - ‘Kom tot me!’ - maar 'k durf het niet wagen;

Ik roep: - ‘Spring over!’ - de beek is te breed;

't Hangen der handen maakt, kouten tot klagen,

Pijnlijk ontveinzen we in lachjes ons leed!

[p. 163]

IV.

Zuchten die weêrzijds uit deernis wij smoren,

Woorden wier zin ons ter harte niet gaat;

Toch slaat de beek, even blijde als te voren,

Dansend bij 't luchtige liedjen de maat.

Huivring bevangt mij, de kloof blijkt zoo wijde:

- ‘Lieve! kom tot me, de golfslag wast aan!’ -

- ‘Waar' het te doen!’ - suist van de andere zijde,

Naauwlijks vernomen, te goed maar verstaan.

Keeren? ter heide? de dag is aan 't zinken,

Keeren naar de oorsprong? wij dwaalden te veer!

‘Kom toch! nog zie ik het avondrood blinken,

- ‘Kom toch, eer 't schemert.’- ‘Helaas!’ - klinkt het weêr.

Smartlijke kreten en strekking van armen,

Beide vergeefs, want de beek wordt zoo wild;

Hoe haar hartstogtlijke bede om erbarmen

Sterft in 't geruisch, dat haar schreijen niet stilt!

[p. 164]

V.

Even of rust boven rang viel te kiezen,

Even als streelt haar de schepter niet meer,

Legt daar de maan bij die wuivende biezen,

Legt zich de bleeke op de waatren er neêr.

't Schittrende zwerk maakte droef haar te moede,

Meêgevoel zag ze in den scheemrenden daauw,

En of het beekjen haar stemming bevroedde,

Stillen zijn golven zich, aêmen zij naauw.

Voort over 't gras, waar geen windtjen om wiegelt,

Voort schrijden wij in het schijnsel der maan,

Tot ons gelaat al haar droefheid weêrspiegelt:

Vreugde in den knop reeds verwelkt en vergaan!

VI.

De adem des levens in frischheid ontwakend!

Tjilping door 't loover, aan de oever geschreeuw;

Gonzing en klepping naar 't morgenrood hakend;

Wolkjes in 't oosten zoo donzig als sneeuw.

[p. 165]

Groenende vlakten, waar rundren op grazen;

Dalen, met hagen van dorens omtuind;

En waar de nevel ter zij wordt geblazen,

Heuvels door suizlend geboomte gekruind.

Rozenrood schittert de hemel van stralen,

Gulden is 't licht dat om d' eikentop gloeit;

Hoe op den vloed wij den weêrschijn zien dalen,

Beekjen dat stroom werd, maar statig nog vloeit!

Zweemend naar zilver bij 't wijken der huive,

Glijdt hij langs neêrbuigende ooftboomen voort,

Waar slechts de klagt der verlatene duive

't Loflied der minne in zijn schateren stoort!

Dauwdrop en golfkruin wedijvren in luister,

Op rijst de lelie, ontwaakt is de roos;

Doch onzen twee blijft de dageraad duister,

Wuiven ze elkaêr niet vaarwel voor altoos?

VII.

Stouter verbreeden de waatren heur banen,

Davrend gedruisch meldt ze 't scheemrend verschiet;

Wapprende zeilen, die reuzige zwanen,

Knotten de lelies en kroken het riet.

[p. 166]

Waar is de bedding die wij overspanden?

't Schuim voor dien boeg gold bij de oorsprong een meer!

En wie voorspelde bedrijvige stranden

‘'t Frisch groene lint’ dat ons aanloeg van veer?

Harte! mijn harte! dat wegkrimpt van rouwe,

Schreijende valt het mij, arme, zoo zwaar,

Strak als naar d'anderen oever ik schouwe,

't Stipjen te volgen in 't woelen dier schaar.

Verder, al verder - maar zien is nog groeten! -

Tot het mijn blikken in tranen ontgleê!

Om het alleen in mijn hart weêr te ontmoeten,

Waar ik verlaten den levensweg treê.

VIII.

Toch wijkt de twijfel, die vlijmend mij griefde,

Toch is 't me blijde in mijn binnenst te moê!

Lief had hij mij en wijdt nog me zijn liefde,

Inniger, beter dan ik het hem doe!

't Zoete bewustzijn verzekert zich zelven,

Ruischt de rivier ook zoo gram aan mijn zij':

- ‘Over uw breedte en uw diepte hoe welven,

Steeds zijn gedachten zich bogen tot mij!’

W.D. - s.

De schipbreuk van den Hesperus.1843

Amerikaansche ballade.

Naar Henry W. Longfellow.

De Hesperus stoof voor den wind

In 't bar saizoen door zee;

Hoe willig voer des schippers kind

Tot zijn gezelschap meê!

Haar lieflijke oogjes weken niet

Voor vlasgebloemte in kleur,

En meidoorn, in den knop bespied,

Scheen d'ijlen halsdoek deur.

De vader staarde, 't roer ter hand,

Van geen kort eindje vies,

Wat dwarling toch naar allen kant

Den luchten rookdamp blies?

Daar schoot hem de oudste rob ter zij,

Vergrijsd op d'oceaan:

‘- Stuur gindsche haven in,’ - sprak hij,

‘- Wis krijgen we een' orkaan!’

[p. 214]

‘- De maan had gistren nacht een' kring

- En te avond bleef zij uit!’ -

Alleen een schampre lach verving

Het snorkend pijpgeluid.

Maar grimmig stak 't noordoosten op

Langs 't overwolkte ruim;

De sneeuwjagt ziedde in 't pekelsop;

De baren rookten schuim.

De storm kwam neêr, en 't schip stond stil

Gelijk een schrikkend ros, -

Doch zwichtte voor des schippers wil,

En stoof op 't noodweêr los!

‘- Lief dochtertje! kom hier, kom hier,

- Wat beeft gij als een blad?

- Zoolang ik zelf de roerpen stier,

- Acht ik de vlaag zie dat! -’

Hij knoopte een wambuis, ruim en ruig,

Om 't lokkig hoofdje vast,

En sneed een touw van 't vallend tuig,

En bond haar aan den mast.

‘- o Vader! zijn we digt bij land?

- 'k Hoor duidlijk klokgebom! -’

Hij vreesde een klip op 't rotsig strand,

Hij wendde zeevaart om.

‘- o Vader! zijn we digt bij land?

- 'k Hoor 't buldren van 't kanon! -’

‘- Welligt een schip, te slecht bemand,

- Dat zich niet bergen kon. -’

[p. 215]

‘- o Vader! zijn we digt bij land?

- Wat flikkert dáár zoo rood? -’

Geen antwoord - dan een flits in 't want,

Geen antwoord - hij was dood!

De scheepslantaarne, aan 't roer geplaatst,

Scheen, door den sneeuwstorm heen,

Op oogen, starende verglaasd,

Op reeds verstijfde leên.

Toen bad het dochtertje uit haar' nood,

Toen bad zij tot den Heer,

Die wateren en wind gebood

Op 't Galilesche meer.

Doch 't vaartuig stoof door vlokkenjagt,

Het stoof door holle zee,

Een spook gelijk in duistren nacht,

Naar 't rif van Noormans Wee.

En werd bijwijlen 't kind verrast

Door klank of kreet van land, -

Ach! 't razen van de branding was 't

Op 't ijzerharde zand!

De brekers schuimden voor den boeg,

Het schip stoof blindlings voort,

En de eerste golf de beste sloeg

De manschap over boord!

Het stiet, waar 't wit en wollig vocht

Een lamrenvacht geleek,

Op klippen, in wier enge krocht

De veege kiel bezweek.

[p. 216]

Gelijk een' stier zijn vijand sleurt,

En, dol van razernij,

Hem op de scherpe horens beurt,

Zoo teisterden ook zij!

Daar viel 't van ijzel stijfstaand want

Met beî de masten neêr; -

Daar stoof het wrak naar allen kant; -

Daar zwalpte 't zeeschuim weêr!

De nacht ging om - de dag brak aan -

Een visscher uit het oord

Bleef huivrende op den oever staan:

Wat dreef daar zachtkens voort?

Het scheen een lijk - het scheen een kind,

Gebonden aan een' mast, -

Schoon 't water wedliep met den wind,

Toch hield de koorde vast.

In 't zoute vocht, gestold tot ijs,

Verstierf der oogen vier, -

Maar 't gulden haar, der golven prijs,

Het rees en zonk als wier.

't Was al, dat aanspoelde uit den schoot

Der barre winterzee; -

Beware ons God voor zulk een' dood

Op 't rif van Noormans Wee!

W.D-s.