Verdorde bladen. 1881

III. Aan d^r. * * *

In uw nederig huis,

In de stilte uwer kluis,

Zag ik op naar den gloed uwer oogen;

En ik hoorde op uw stem,

Mij vermanend tot Hem,

Die ook mij in Zijn licht zoû gedoogen;

Voor uw needrig altaar,

Met de aandachtige schaar,

Daar vergaderd in heilig verlangen,

In 't gevoel mijner schuld

Van ontroering vervuld,

Heb ook ik aan uw lippen gehangen;

Aan een needrige groef,

Tot den doode toe droef,

Waar mij 't liefste voor goed zoû begeven,

[p. 348]

Zag uw deernis mij aan -

En uw woord en mijn traan

Nam ik mede in 't gedruisch van dit leven.

Als een zucht ons ontwelt,

Als een droomgezicht smelt,

Zijn die dagen, die jaren vervlogen;

Bij de schare aan uw voet

Ligt een schitt'rende stoet,

Liggen Keizers en Princen gebogen;

Zoo 't verleden u heugt -

Ander leed, and're vreugd,

And're harten vervullen uw harte;

Slechts den klank van uw naam

Voert een nagalm der Faam

Mij somwijlen noch toe uit de verte;

Maar wat vorst'lijk geslacht,

Maar wat hoogheid en macht

Tot u stroom om den roem uwer gaven:

Mij doorsiddert die klank

Als met heimwee en dank

En ik zie u te midden der graven.

IV. De amandeltak.

Vol liedren waren de boomen,

De lucht van geuren zwaar;

De blijde zonnestralen

Omschenen heur goudblond hair.

Een bloeiend amandeltakjen -

Hoe kleurde dat wit bij dat rood! -

Liet hij spelen om voorhoofd en wangen,

Om 't halsje en haar flonk'rende boot.

[p. 349]

Als nimmer noch zag hij haar blozen,

Dien zaligen morgenstond;

Hij zocht een blik van haar oogen...

Hij kuste den lachenden mond.

De zonnestralen omachijnen

Aan 't venster haar doodsch gelaat;

Omschijnen heur grijzende lokken,

En somber weduwgewaad.

Zij staart naar buiten en hoort niet

Der vooglen lustig geschal;

Zij ziet niet de kleurschakeerselg

Der bloemen zonder tal;

Zij ziet, met stille gebeden,

Een glimlach en een traan,

Het dartel bloesemtwijgje,

Voorlang tot stof vergaan.

Soera Rana.

Primula Veris.sleutelbloem

I.

Lieflijke bloeme,

Zijt ge zoo vroeg reeds

Wedergekomen?

Welkom, ik groet u,

Primula Veris!

Zachter dan alle

Bloemen der weide

Hebt gij gesluimerd,

Lieflijke bloeme,

Primula Veris!

Gij alleen hoorde

't Eerste, zoet lokkende,

Levenverwekkende

Lentegefluister,

Primula Veris!

Mij ook in 't harte

Bloeide voorlange,

Schooner dan alle

Bloemen der liefde

Primula Veris.

[p. 167]

II.

Lieflijke bloeme,

Primula Veris!

Vriend'lijke, ik noem u

Bloem van 't geloove.

IJlings, op 't eerste

Wenken des hemels,

Snelt gij hem tegen,

Opent uw kelken.

Zie, het is Lente!

Sluipende nachtvorst,

Killige neevlen

Mogen haar sluieren;

Toch, gij gelooft het,

Dat de gewenschte

Godd'lijke Lente

Eind'lijk herleefde,

Opent uw kelken;

Ach, maar daar dringt u

Loerend de nachtvorst

Doodlijk in 't harte.

Laat het verwelken!

Maar de geloovige

Ziele der bloeme

Gaat niet verloren.

Soera Rana.

Verzen 1923 (4)
Van Morie Metz-Koning.

Christus in ons.

Rozenomkranste illusie, goud-gelokt,

Klopte aan mijn deur: heur oogen zag ik in

Door Toovermacht gebroken boog mijn zin

Willoos waar Schijn zich Eeuwigheden jokt.

Illusie zong: O, menschenkind, bemin!

Ga, neem en geef waar het geluk u lokt.

Wees weerloos, waar genot op golven schuimgevlokt,

U draagt en drijft het gouden zonlicht in.

Illusie zong en willoos in heur wil

Dreef op de zee waar Venus eens verrees

Mijn menschenziel - Tot ziende in groote vrees

Ontwaakte in mij wat eeuwig is en stil.

En in die eeuwge stilte opeens ontstaan,

Zagen mij Christus' oogen vragend aan.

[p. 244]

Eenzaamheid.

O, eenzaamheid! O, aetherbleeke vlam

Die ongezien der menschen zijn verteert:

Ik heb mij niet meer van u af gekeerd

Nadat de laatste feestnacht me overkwam.

O, eenzaamheid, ik heb mij niet geweerd,

Wanneer uw gulzigheid mij alles nam.

Wanneer het beste en liefste u niet ontkwam

Totdat in leegte 't al was weggeteerd.

O, eenzaamheid, meedoogenlooze brand

Die al maar dieper, al maar breeder vreet;

Liefde en geluk en eindlijk zelfs het leed

Als nutteloos uit uwen kring verbant:

Mij zijt gij een Verlossingsgod geweest;

Want uit uw asch verrees bevrijd mijn geest.

[p. 245]

Ontstegen lente.

Een vogel fluit; de buien zijn voorbij.

In zonlicht juicht de breed-gezwollen stroom.

Nu zijn der menschen oogen blij en vroom

Bij 't voelen van een lieflijker getij.

De zuiderzoelte kust de leden loom.

O, zaligheid van de avond, als gevlei

Van rozegeur gelooven in ons lei

Aan de eeuwge schoonheid van een liefdedroom.

O, wreede lente, o, zware kruisiging!

Voor wie der kleinen liefde niet ontsteeg,

En eenzaam is; uw lieflijk aanzijn leeg

Gelijk een schrijnend afzijn onderging.

O, lente, die in god-geluk omving

Hem die uit Zich tot Zich bevrijding kreeg!

[p. 246]

Storm.

Loei aan, o, wind! en wuif niet uit het Zuiden

Met teere trekjes rond mijn rustloos hoofd;

Maar wakker aan: het vuur dat nooit verdooft

Met sterken drang van stoere stormgeluiden.

De mensch die scheppen wil, hij hoort het luiden

Der eeuwigheid boven wat Schijn belooft.

En wat kan hem, die in zichzelf gelooft

Het zoet gedoe van 't slapelied beduiden?

Loei aan! en wek in mij der vlammen kracht.

Uit vuur heeft God de werelden geschapen.

Help mij mijn hoogste krachten samenrapen.

Wat baat de rust vóór alles is volbracht?

Wie met zichzelven om Zichzelven strijdt

Hij kent géén rust dan de eeuwge rustloosheid.

Verzen 1923 (3)
Van Morie Metz-Koning.

Eenzaamheid.

Van alle dingen die de menschen wachten

In aardsch verlangen naar gelukkig zijn,

Is niets zoo doelloos als 't vergeefsche trachten

Naar één te worden door tezaam te zijn.

Bij alle vreugden die de menschen derven

Is niets zoo zeker als de zekerheid:

Alleen te leven en alleen te sterven

In eigen pijn van eigen zielestrijd.

Er peilen oogen en er tasten handen

Die nimmer dringen in der vreemden geest;

Die nimmer reiken dan aan zielewanden

Waar vreemde smart gekerkerd is geweest.

We leven naast elkaar als arme blinden

En tasten naar die andren om ons heen.

We zoeken andren om onszèlf te vinden

In de eenzaamheid van eigen ziel alleen.

Ascona, 1922.

[p. 357]

De arme.

Wend naar mij toe uw moe en droef gezicht

Gerimpeld in de dagelijksche zorgen;

Verstrakt in nijpende angst om brood voor morgen;

Verkrompen in een klein-gekozen plicht.

Wend naar me toe uw oogen zonder licht,

Kleurloos en dof in kasse' als opgeborgen;

Verschuwd in blikken die zich werend worgen

In vrees voor àl wat in de toekomst ligt.

Reik mij uw eêlte, kromgetrokken handen,

Verbruind, vervuild in arbeid zonder lust;

Verwrongen in gebeden zonder rust

Bij altaars waar gekochte lichten branden,

En laat mijn blik van wetend mede-lijden

De tempel van uw menschenziel doorwijden.

Ascona, 1922.

Verzen 1922 (3)
Door Morie Metz-Koning.

Zonde.

Ze ging in het Godshuis en bleef aan de deur staan.

Schuw.

Zou ze dan toch tot God durven ingaan?

Nu?

Brandende lagen er nog op haar mond

Zijn kussen.

Zou een gebed die vlammende wond

Ooit blusschen?

't Witte Mariabeeld daar:

't Met bloemen getooide.

Zij hier met kleurige linten in 't haar:

De om hém vermooide.

Al die stille gezichten van Heiligen

Die nooit spreken.

Moet niet zijzelf die in wijding beveiligen

En de stilte niet breken?

[p. 381]

Mogen haar schuchtere schreden, hoe zacht ook,

Langs die kruisen wel treden?

Christus ziet neer van die kruisen en wacht ook

Háre gebeden.

Maar in een huivering hult zich haar wezen.

Gebogen

Blijft ze in haar vreezende vrouwenziel lezen:

De logen.

Wijkt ze terug uit de wachtende kerk.

Schuw!

Weet ze maar één ding: het stalende werk.

Ruw!

En dan maar zwijgen. Niet spreken.

Zwijgen en wachten.

Snikkende bidden. Zichzelve breken

In boetende nachten.

Snikken om onmacht. Bidden om krachten.

Krimpen in waan.

Wetend, dat al wat de duivelen brachten

Slecht is gedaan.

Duivels met horens en vuurgloeiende oogen.

Oogen als kolen.

Iedereen heeft voor den duivel gebogen.

Dom gaan ze dolen.

Enkel van Christus de wetende Liefde:

Liefde die God is,

Dat is de liefde die niemand nog griefde:

Die een Gebod is.

Donker en dreigende kijkt 't onbekende,

't Mysterie, haar aan.

Toch zou ze zóó, als een vreugdig gewende,

Dood durven gaan.

[p. 382]

God is toch goedheid en God zal vergeven,

Al wat Hij weet.

Alles wat slecht was: haar Godlooze leven,

Omdat ze leed.

Ze leert haar oogen toch weer in den dag

Opslaan.

Ze leert weer hoopvol en zelfs met een lach:

Kerkgaan.

Dit heeft de tijd die alles eens heelt,

Haar weer hergeven.

Toch voelt ze weer naadren de zonde die streelt:

Dat doet het leven.

[p. 383]

Liefde.

De handen en de hoofden stil bijeen

Gaan de gelieven door de stilte heen.

In maneschijn, in dichte schâuw van huizen

Ontvliedend lied en lach en de gedruischen

Der andren, die niet weten van hún vreugd.

't Is of uit eerd'ren tijd dit wonder heugt:

Een wetend licht, dat weerlicht op hun paden

En verre dingen van geluk doet raden.

Daar is de maan, vreemd langs de zwarte daken

De maan, die vreemd lacht in heur zilvren kaken

En 't alles rond en goed en zoet beziet,

En zilvren licht op doode dingen giet;

En vreemd onwezenlijk in nevels glijdt;

Van zilvren licht het al doorweeft en wijdt.

De handen en de hoofden stil bijeen

Gaan de gelieven langs de dorpskerk heen.

Daar klinkt een hooge klank ten toren af.

Is het een open weg of is 't een graf?

Is 't een begin of 't eind van alle pijn?

Is het geluk of zal het weemoed zijn?

Wat zullen woorden tot elkander gaan?

Wat heeft de nacht voor wonderlijks gedaan?

Daar worden ketens rond hen om gesmeed.

Zijn ze van vreugd of van verborgen leed?

De handen en de hoofden stil bijeen

Gaan de gelieven door de lanen heen.

De lanen, waar de loovers alles weten;

De nooit gesproken woorden niet vergeten.

Waar schâuwen schuiven op den witten grond;

En waar de maan is goed en zoet en rond.

Dan, één met al de liefde van den nacht

[p. 384]

Het groote geven in geheimen pracht.

Het blinde drinken van den moeden mond

Die dood en leve' op eendre lippen vond.

Dan, als een blij geheim den eigen naam

Als nooit gehoord nog. Dan weer handen saam

En hoofden stil gebogen, stil bijeen,

Bij 't langzaam wand'len door het zilver heen.

Ruische geluiden, waar de koelte kust;

Een verre vogelstem die telkens rust.

De wijde stilte in gansch gewijde pracht

Een schooner schoon dan ooit de ziel bedacht.

De handen en de hoofden stil bijeen

Gaan de gelieven door de lanen heen;

En als het lichtend wonder is volbracht

Dan siddert blind de zilvren manenacht.

[p. 385]

De zang der zee.

Ik teeken het leven

Inwendig gegeven

Inwendig gebleven

Vol vorstlijke trots.

't Onkenbaar gekende;

't Onweetbaar gewende

't Onschendbaar geschende

Der heerlijkheid Gods.

In paarlende randen

Langs fulpene stranden;

In kuivende branden

Op rotsige kust.

In zwijgende nachten

Van star'lende prachten

Vol donkre gedachten

Van godlijke rust.

In blauwende dagen,

Als droomende vagen

De golven, die dragen

Het zonnelicht mee.

Bij stormende wolken

Als blik'rende dolken

In weerlichte kolken

Verflitsen in wee.

Ik geef in de grillen

Waar kleinen om rillen

Het wrochtende willen

Der éénige macht.

[p. 386]

Het nemen en geven

Zichzelven gebleven

Zichzelven ontheven

In grenslooze kracht.

De smarten der aarde,

Van waardlooze waarde

Voor Hem die ze baarde

En Zich er in zag.

Van duivels en englen

't Ontwijken en menglen

't Tot een-zijn zich strenglen

In schreienden lach.

Uit mij is geboren

In goddelijk gloren

Verlost en verloren

Der schoonheid gestalt':

De liefde der goden

Den menschen geboden;

De Schepper der nooden

Waar alles in valt.

Mijn zang is: der zielen

Niet kennende knielen

Het rusten en wielen

Der scheppenden schijn.

Het nimmer gegrepen

Het immer begrepen.

Der ketens, die slepen

En zalig doen zijn.

Proloog 1921 (1)
Door Morie Metz-Koning.

Lichtbeving,

Lichtweving.

Om de boomen

Een schromen,

't Eerste komen

Van Licht...

Hoog opgericht

Zien de kronen der boomen het zon-gezicht.

Een siddering vaart door hun twijgen.

Ze nijgen

Tot bloemen, nog gesloten,

Dan, zacht van blauwen dauw begoten,

Zich openen, zacht in het licht,

Sidderend in de pracht van het zon-gezicht.

Groene vlammen

Van varens rond de stammen,

Vlammen, die leken.

Een vogel begint te spreken,

Heel teer een toon,

Om ongekend schoon,

Schoon, dat opengaat,

Als een boek dat openslaat,

Waar vreemde letters in beven,

Woorden, die op alles antwoord geven.

[p. 111]

Dan de licht-flitsende stralen,

De pijlen der zon, die dalen

Over de aarde, die lacht.

Lang heeft ze gewacht,

In de grenslooze omdonkering,

Bij wat ver stergeflonkering.

Hooger stijgt de pracht.

't Licht heeft zijn zege volbracht.

Diertjes wriemelen àl langs de aarde,

Uit de aarde, en daar, waar de nacht nog bewaarde:

Vochtige kou.

Ze gaan zeker en gauw,

Wetend hun geheimen plicht,

Hun wondere taak in het licht.

Dan vangen andere vogels aan.

Ze kunnen elkaar verstaan.

Hun stemmen zijn van licht.

Ze weven een groot, bevend gedicht,

Gedicht vol verwondering,

Toch zeker en zonder afzondering.

Ze weten, dat Liefde het hoogste is.

Ze kennen niet der menschen gemis.

Jubelend pijlt leeuwerik in de lucht.

Hij vlucht,

Omdat zijn geloof hóóg hem heentrekt

Naar 't licht, het licht dat alles wekt.

Lange schaduwen liggen over de aarde:

Dat is wat nacht nog bewaarde

Aan duisternis die niet wil verlaten.

Alles wacht gelaten,

Wat nu de zon zal doen.

In één brandenden zoen

Kust ze de aarde, kust ze het al,

Als een moeder, die weet dat haar kind nu ontwaken zal.

En ze spiegelt haar eigen wonder

In al de flonkering, boven en onder,

In de groote dauw-diamanten,

Sidderend hangend aan alle kanten,

[p. 112]

Vastgehouden in bloem-harten.

Niets kan meer smarten.

Daar is een gezoem van insecten,

Gevleugelde minnaars, die bloem-zielen wekten.

De bergen liggen zoo trouw,

Ze liggen blauw,

Als wachters langs den horizon,

Daar, waar het licht zijn zege begon.

En de wuivende wiek van den wind

Zoekt en vindt

Bloem-aromen.

Hij voert ze mee; ze komen

Door de open ramen, waar menschen ontwaken

En zich eerst voor den dag wat angstig maken.

Mannen rekken hun pezige leden;

Vrouwen zwijgen: dat zijn hun gebeden.

Kinders kijken met hemel-oogen

Naar 't licht waarin ze weer leven mogen.

Even zijn ze wat bang;

Dreinen om een klein verlang'.

Dan komt moeders medelîj,

Maakt ze weer zorgen-vrij.

Moeder's handen zijn zacht;

Ze heeft alles overdacht.

Ze ziet op naar het donker' gezicht

Van den man, in wien slaap nog niet zwicht.

Ze vreest voor het leven dat hem wacht:

Ze heeft alles overdacht.

Zwijgend doen heur oogen hun gebeden.

Niemand weet wat ze leden.

Haar mond lacht:

Ze heeft alles overdacht.

Dit is de vrouw

In wie niemand een engel weten wou.

Dan staat stoer en sterk

De man voor het komende werk.

Hij wil de vechtende strijder zijn:

Vrouwen zijn zwak en kind'ren zijn klein.

[p. 113]

Maar rond zijn hoofd

Ligt ongedoofd

De liefde der vrouw,

In wie niemand een engel weten wou.

Zij blijft in het zorgende kleine,

In de rust, die niets doet verdwijnen,

Omdat kleine dingen er groot zijn,

En besluierde vragen er bloot zijn.

Zij kent die vragen:

Angsten van alle dagen.

Ze legt haar geloof er op heen

En gelooft maar alleen.

En de kinders, klein in de schoolbanken,

Hooren wondere klanken:

Dingen, die ze niet begeeren,

Maar die ze toch, stil, leeren,

Omdat het zoo moet zijn.

Even geeft dat wat pijn.

Buiten roept alles en lacht;

Het spel wacht.

Kil is de school; en de stem die hen leert

Is in 't leven verweerd,

Als een molme plank.

Daarom kennen ze géén dank.

Hun hart meent, dat daar een vijand staat,

Die over hun leven een kerker uitspreiden gaat.

En de vijand zèlf is vergeten:

Wat hij als kind heeft geweten.

En klein en erbarmelijk,

En koud en armelijk,

Zegt hij zijn woorden over die hoofden heen

En blijft zelf alleen.

Dan, héél fel,

Komt het uur van spel:

De ikjes, die elkander haten

En met huichelmondjes veel praten.

De jongens al flink en groot,

De meisjes met wachtenden schoot,

[p. 114]

Schoot, die soms open-kelkt,

Soms, zonder woorden verwelkt.

De zon lacht over dat al'.

Zij is het, die wéten zal.

Ze ziet al die oogen verlaten;

Dat klein minnen en dat klein haten;

Die huizendaken zoo arm en klein,

Waarin gekerkerde zielen zijn.

Ze lacht en kent geen medelîj.

Waarom zijn niet allen vrij?

Vrij als zij, wijd-uit en groot,

Enkel licht, dat uit Licht ontsproot?

De zon is een vreemde god,

Goed en groot; maar die toch spot.

In de klaat'rende waters baadt ze zich,

In de donkere diepten laat ze zich

Dalen, dalen, tot waar wezens geen adem meer halen.

Ze spiegelt zich op de verweerde rots,

Versplintert zijn trots,

Gliert heur lach langs de wegen,

Lacht àlles tegen!

Dit was de lente die de dichter zag

In zijn eigen lach.

In zijn lach die ook wel kan schreien

En dat wel doet bij tijën,

Als hij voelt, hoe droevig de kleinen zijn,

En hoe verweeft tot pijn

Het klare geluk,

Voor wie dat aanvaardt in den druk

Van zijn eigen erbarmelijkheid,

Want de dichter kent het lied

Van den vogel die in alles Liefde ziet.

Van liefde en leed 1919 (7)
Door
H. Moulijn-Haitsma Mulier

Smart

Smart, mij zoo lang vertrouwd,

Eeuwig gewende,

Zijt gij daar weer?

Ik zie in het stil ontmoeten

Onzer oogen het oude groeten;

Achter uw oogenschijn

Weet ik uw rijk te zijn,

In uwe meren zonk ik,

Uit uwe stroomen dronk ik,

Ik, die de Vreugd wou zijn,

Liep door het land van pijn.

Zacht streelt mijn hand uw hoofd,

Ik heb u zoo lang geloofd,

Nooit kan ik u laten gaan,

Ik heb u voor altijd verstaan.

Mijn droomen

Mijn liefsten zijn mijn droomen,

Ik ben ze nimmer moe;

Als ik bij hen wil komen,

[p. 304]

Doe ik mijn oogen toe

En 'k laat mij vroolijk drijven

Op golven van hun zang;

Hun eigen wil ik blijven

Ik dien ze levenslang. -

- Dat is een lustig ontmoeten

Als ik bij mijn droomen kom;

Maar dien ik zwijgend zal groeten

Dien noem ik mijn Bruidegom.

De moeder

Ik liep door het bosch

Op het vochtige mos,

Het was er nog stil

En de wind was kil.

Plots zag ik mijn vijand,

Hij sloop op ons aan:

Ik was met mijn kind

In den dood gegaan!

Toen nam ik mijn leven,

Ik viel hem aan,

Ik hijgde, ik trapte,

Ik gilde mijn nood,

Ik stond en ik viel weer,

Ik viel tot ik stond,

Verslagen lag hij

Op den koelen grond.

'k Doorboorde mijn vijand,

Mijn vijand lag dood,

En lachend weer troostte ik

Het kind op mijn schoot.

[p. 305]

Liefde

Toch wil het hart zijn bloei,

Al is de lentetijd al lang voorbij,

In liefde droomt het weg

En een diep verheugen

Om zwakheid van de liefste ontroert het weer,

Ja, even hoog wordt zwakheid

Als de sterkte wel geschat,

Zoo is de liefde, zwakheid zoekt ze en kracht,

En kracht in zwakheid,

Haar is alles één

In 't levend Beeld.

Impressie

Ik ben als gij, viool, gemarteld hout,

Gebogen en gelijnd en toch gewijd,

Het is in u, dat heel de wereld lijdt,

Gij zijt de Stem, ontwrongen aan het woud.

In mij gloeit als in u bedwongen vuur,

Gevangen en omlijnd en toch gewijd,

Het is om mij, dat heel een wereld lijdt,

Ik ben de Stem, ontworsteld aan Natuur.

Stil zat ik neer, dof dreunend zong de zee

En binnen rees en daalde d'ijle toon,

Zelf werd ik tot muziek, zoo glanzend schoon

Was 't in en om mij, toen de klank verglee.

- Muziek, gij baadt in purpergulden vloed

Mijn bleeke hart, dat stervend zingen moet. -

[p. 306]

Ik ben een mensch

Wat denkt gij dan, als ik uw zwakheid zag

En heel uw wezen werd mij openbaar,

Dat ik zou spotten, of in laag beklag

U vragen, wie wel d' allerbeste waar?

Neen, 'k ben als gij, niet minder, ook niet meer,

Mijzelf een raadsel, mensch vol bitterheid,

Gepijnigd hart, waarin een enkle keer

Een zachte, stille stem om Liefde vleit.

Maar om die stem te hooren ga ik ver,

Ik loop de gansche donkre wereld door,

Liefde is het Wonder, is de lichte ster,

Waar ik geboren ben en waar ik hoor.

- Als ik daarom aan u naar Liefde vraag,

Dan is 't, omdat ook ik de Liefde draag.

Verlangen

Dan is de Liefde schoon, als zonder spreken

't Hart het verlangen van den liefste raadt,

Als door een blik, een blozen of verbleeken,

Hij, wat zij wil verbergen, toch verstaat.

Dan is de Liefde schoon, is angst geweken,

En lacht geluk op het geliefd gelaat,

Als liefdes kracht is in haar daad gebleken,

En twijfel weg, waardoor haar vreugd ontgaat.

O machtig lied van het vervuld verlangen

Wie peilt uw diepte, die uw lokking ziet,

In 't winderuischen, in de zeeëzangen

Hoor ik het willen, maar de volheid niet!

- Wie had naar leven ooit onleschbre dorst,

En vond niet in het leven toch zijn vorst?

Kinderliederen1. Door J.P. Heije.

I. Dauw.

Och, kijk! - Wat zijn de bloempjes nat!

't Is of ze huilden van den nacht,

Zie eens - daar ligt een heele vracht

Van druppeltjes op ieder blad:

Zeg, moeder! - wat ze schelen zou?

Kan het ook wezen van de koû? -

- Ja, liefje! Zeker weet ik 't niet,

Wat of de bloempjes deren kan;

Maar - moet ik 't zeggen, kleine man? -

't Zijn ook geen traantjes, die gij ziet;

Die druppels doen de bloempjes goed...

't Is dauw, die 't plantje laaft en voedt.

- Zoo zal 't u nog wel dikwijls gaan, -

Zoo ziet ge, eerst als gij ouder wordt,

Wat heil op ons wordt uitgestort

In menig', schijnbaar droeven traan;

En hoe die dauw in ons gemoed

De hemelbloemen groeijen doet.

[p. 360]

II. Haantje.

Haantje, haantje, koekeloer!

Wat een stappen,

Wat een grappen

Maak je, voor een handje voêr;

'k Denk, als ik zoo'n spuls moest maken,

Eer ik wat te bikken had,

Eer ik aan den kost kon raken,...

Dat ik liever nooit weêr at. -

- Dwaze knaap, onnoozle bloed!

Al dat praten

Zoudt ge laten,

Waren je ouders niet zoo goed;

'k Zal, als te avond of te morgen

Ook uw disch niet is gedekt,

En ge eens voor u zelv' moet zorgen,

Zien, wat voor gezigt gij trekt.

Als gij de ouders eens verliest,

Die u geven

Om te leven,

Zal het blijken wat gij kiest;

'k Denk, dan maakt ge, onnoozle jongen!

Zoo ge ondankbaar blijft en traag,

Nog wel andre kromme sprongen

Voor het vullen van uw maag.

[p. 361]

III. Bloemen en vogels.

De kleine bloempjes op de heide,

De kleine vogels in het nest,

Zij hebben 't ook niet altoos best,

Maar worden dan toch groot op 't lest.,

De Heer des Hemels zorgt voor beide; -

En dikwijls waakt een vrome hand

Voor vogelijn en heideplant.

Dan kunnen ze onbekommerd groeijen

En krachten putten uit den nood:

Des vogels lied juicht: ‘God is groot!’.

De plant geeft bloesems, wit en rood,

En zoete geuren onder 't bloeijen; -

En beide danken God den Heer,

En wie hen kweekte, Hem ter eer. -

Gij knapen, meisjes - dartle kleenen! -

Gij wilde vogels - plantjes teêr! -

Ook u beschermt des Hemels Heer; -

Zijn Geest daalt in de harten neêr,

Opdat ze u hulp en schuts verleenen. -

o Zingt en bloeit dan Hem ter eer.

Gij wilde vogels - plantjes teêr!

[p. 362]

IV. Voorzigtig.

Kindren! brandt je bekje niet!

Beter is 't wat hard geblazen,

Kleine bazen!

En een beetje meer geduld,

Dan te krijgen door uw schuld

Hier een blaar en daar een bult.

Kindren! brandt je handjes niet!

Beter is 't niets aan te raken,

Kleine snaken!

Dan te merken naderhand

Tot uw schaê en tot uw schand',

Dat ge uw pootjes hebt gebrand.

Kindren! brandt je hartjes niet!

Dat zou 'k nog het ergste vinden,

Kleine vrinden!

Dat geeft vlekken, bruin en zwart,

Dat geeft plekken, ruw en hard,

Dat geeft eeuw'ge rouw en smart.

[p. 363]

V. Zwaantje.

Zwaantje, met uw witte pluimen,

Met uw vlerken groot en wijd!

'k Zie het wel, hoe trotsch ge zijt,

Als ge 't water zoo doet schuimen!

Al de vogels klein en teêr

Jaagt gij weg uit beek en vlieten,

En de schuchtre vischjes schieten

Haastig in de diepte neêr.

Mooi dat zijt ge boven velen,

Slank en statig buiten kijf;

Kostbaar dons bedekt uw lijf;

Maar, wat kan dat andren schelen?

Zie dien kleinen nachtegaal,

Graauw en pover in de veêren, -

Maar wat kan hij kwinkeleeren...

Zwaanlief! hè! dat 's meer dan praal?

Zwaantje! wilt gij nedrig wezen,

'k Wed, dat gij, door heel de streek,

Als het siersel van de beek

Wordt bewonderd en geprezen:

Maar, blijft gij zoo trotsch en fier, -

'k Zeg dan, als ik u hoor gaglen

En op ganzenpoot zie wagglen....

Och! 't is toch een ak'lig dier.

[p. 364]

VI. Ooijevaar.

Ooijevaar, lepelaar!

'k Zit zoo graag naar u te kijken,

Als gij, dragend dat ge zweet,

Door de heldre lucht komt strijken -

En van rust noch poozen weet,

Voor' uw nest, geheel gereed,

Hoog in d'eikenboom mag prijken.

Ooijevaar, lepelaar!

Als ge dan nog vele weken

Zoo geduldig de eijers broedt,

En - als 't jong er uit komt breken -

't Met zoo trouwe liefde voedt,

Zie, dan vind ik u zóó goed,

Dat ik 't haast niet uit kan spreken!

Lieve vrind, aardig kind!

'k Dank u voor uw vriendlijkheden!

Maar hebt gij weleens bedacht,

Wat uw ouders voor u deden

Sinds men u ter wereld bragt,

En hoe ze altijd, dag en nacht,

Nog hun moeite aan u besteden?

Lieve vrind, aardig kind!

Breng het telkens u te binnen:

Ik zorg weinig maanden maar....

Zie!.... doch de ouders, die u minnen,

Zorgen reeds zoo menig jaar....

Dat is liefde en trouw, voorwaar!

Die 't van mijne ver nog winnen! -

Nagevolgde liederen, door J.P. Heije.1840

XI. De koning van thule(1).

Zelter, Arion B.I. Seit. Goethe.

87, N^o, 34.

Er was een koning in Thule,

Getrouw tot aan het graf,

Wien, stervensreê, zijn liefste

Een' gouden beker gaf.

Niets was op aarde hem dierder,

Hij dronk dien elken dag;

Zijne oogen werden vochtig

Als hij den beker zag.

En bij zijn sterven, verdeelde

Hij steden en gebied,

Gaf alles aan zijne erven,

Alleen den beker niet.

Hij zat aan 't vorstelijk gastmaal

Met al zijn ridders neêr,

Ten troonzaal van zijn vadren,

Op 't hooge slot aan 't meir.

Dáár dronk de koning, de grijze,

Den laatsten levensgloed,

En wierp den heilgen beker

Naar onder in den vloed.

[p. t.o. 214]

DE KONING VAN THULE.

[p. 215]

Hij zag hem vallen en kantlen

En zinken diep in 't meir,

Zijne oogleèn vielen neder,

En nimmer dronk hij weêr.

XII. Het Maria-beeld.

F. Schubert. Nachlass. Schreiber

10^tes Heft, N^o. 3.

Wees gegroet, gij Moeder Gods,

Heil'ge Maagd, Gebenedijde!

Zonder vlek en zonder trots,

In des Heeren gunsten blijde;

Landlijke eenvoud stichtte hier,

Onder 't loof der eikenboomen,

Een kapelle, zonder sier,

Nedrig als het hart der vromen.

Vogeltjes met zoet gefluit

Kwelen liedren U ter eere;

De Englen, luistrend naar 't geluid,

Buigen zwijgend voor hunn' Heere:

Kinderkens, des dorpjes roem,

Komen 't Kindeken begroeten,

Korenaar en korenbloem

Offrende aan zijn kleene voeten.

O! wie hier een stille kluis

Onder 't eikenloof mogt bouwen,

Moeder Gods! bij 't nedrig huis,

U gesticht door uw getrouwen!

IJdel wordt der wereld pracht,

Waar de Hemel met zijn stralen

Zóó der Aarde tegenlacht,

En ze op d' ootmoed neér doet dalen.

XIII. Het oog van den nacht.

Kalliwoda. Op. 54. Schnetzler.

Vroom bewaakt in stillen nacht

't Oog des Hemels ons geslacht;

't Lacht nit donker hemelblaauw,

't Spiegelt zich in avonddaauw;

't Schemert, door 't cypressenloover,

Onzer dierbren graven over.

't Glimlacht vriendlijk zacht en klaar

Op een teederminnend paar;

[p. 216]

't Ziet de vreugde, 't ziet de smart

In 't verborgen menschenhart;

't Doet een' krans van zilvren stralen

Op des Dichters voorhoofd dalen.

En een troos, voor de aard' te hoog,

Daalt er uit dat lagchend oog;

't Is alsof 't weemoedig vraagt:

Waarom niet uw leed geklaagd?

Hier is de eindpaal van uw klagen,

Duld - en hoop op beter dagen! -

't Kaatst dan van den sneenwberg neer,

't Baadt zich in het blanke meir,

't Vonkelt op het schuim der baren,

't Flikkert door de lindeblâren,

't Kust door donkre vensterbogen

't Liefste meisje mond en oogen.

Vriendlijk oog, dat ons bewaakt

Als de stille nacht genaakt,

Dat de sluimring ons verzoet,

Schoone maan! o! wees gegroet!

Geef den sluimrende, den moede

Zoete droomen, en uw hoede!

XIV. Elfen.

mendels. barthody, h. heine.

Op. 19. (Neue Liebe).

'k Zag bij maan en starreblinken

De Elfen, die het bosch doortrokken;

Zilvren horens hoorde ik klinken,

En 't gelui van zilvren klokken.

Hun gespan droeg gouden manen,

Pijlsnel vloog de luchte wagen

Pijlsnel voort, als wilde zwanen,

Die in dartlen wedstrijd jagen.

Lachte niet de koninginne

Bij het vlugtig verder snellen?

Geldt die lach haar, die ik minne?

Zou die lach mijn' dood voorspellen?

Nagevolgde liederen, door J.P. Heije(1)1840

IX. Mignon's lied.

spohr(2). Op. 37. Goethe.

Kent gij het Land, waar de citroenboom bloeit,

In 't donker loof de lichte oranje gloeit,

Een zoele wind de blaauwe lucht doorgeurt,

De mirte groent, de lauwertak zich beurt:

Kent gij het wel?

Dáárheen, dáárheen

Rigt ik met U, Geliefde! mijne schreèn!

Kent gij het huis? Op zuilen rijk en hoog

Verheft de zaal haar' trotschen, breeden boog.

Het marmer leeft, de beelden zien mij aan:

Wat heeft men U, onschuldig kind! gedaan?

Kent gij het wel?

Dáárheen, dáárheen

Rigt ik met U, Beschermer! mijne schreèn.

Kent gij den berg en 't steil en kronklend pad?

Het muildier baadt zich in der wolken nat:

In holen woont der draken zwart gebroed,

De rots stort neêr en over hem de vloed;

Kent gij het wel?

Dáárheen, dáárheen

Gaat onze weg, mijn Vader! Kom, dáárheen!

X. Pelgrims-spreuk.

M. Barth. Op. 8. P. Flemming.

Slijt niet, in bang versagen,

Uw dagen

Met klagen!

Al bukt gij vast

Door leed en last,

Gods sterke hand helpt dragen.

Wat heeft gij, voor 't verborgen'? -

Voor zorgen

Van morgen!

Uw levenslot

Berust bij God,

Rust in Zijn' schoot geborgen.

God is een sterke veste,

De beste,

Die restte!

Als iedre staf

Bezwijkt bij 't graf,

Blijft, Vader! Gij de leste! -

(1)Zie Gids N^o. 2, bladz. 73.

(2)Behalve spohr, is dit lied door beethoven, reichardt, romberg en verschillende anderen op muzijk gebragt.

Nagevolgde liederen door J.P. Heije1840.

XIX. De lindeboom.

Lindpaintner.

Een' lindeboom weet ik in 't eenzame veld,

Waar bladen en bloesems aan prangen,

Daarheen trekt mij 't harte, met heimlijk geweld,

Met innig en smachtend verlangen;

Den avond van 't afscheid, bij 't schijnen der maan,

Zag ik daar het laatst wien ik minde,

Toen zijn wij te zamen, zoo trenrig, gegaan

In 't eenzame veld, naar de linde.

En toen ik den dierbre nog eenmaal omving

En 't afscheid zoo innig mij griefde,

Toen gaf mij zijn hand een' verlovenden ring,

Als blijk van bestendige liefde.

Ik gaf hem een mesje, met zilveren hecht,

Waarop zich twee harten vereenen;

Toen sprak hij: ‘Dit zij eens het beeld van onz' echt!’

En bad mij zoo droef niet te weenen.

Toen sneed er mijn liefste, met bevende hand,

In 't jeugdige hout van de linde,

Mijn' naam en den zijnen, verknocht door een' band,

Ten teeken, hoe teêr hij mij minde!

Ach! daarom vertoef ik zoo menigen keer

Bij 't suizen van 't welkende loover;

O! kom toch, mijn liefste! kom spoedig toch weêr,

De tijd van haar' bloei is haast over.

[p. 476]

XX. Afsplegeling.

Nauenburg, j.p. heije.

Arion B. VI, Seit. 18.

De zilveren spiegel van 't blaauwende meir

Kaatst helder, Maria! uw beeldtenis weêr,

Een mengling van weemoed, van schalkheid en lust,

Een' weêrglans van zonlicht, door 't water gekust.

O, spiegel uwe oogjes, mijn lief! in den vloed,

Outsteek er het kil van de golfjes in gloed;

Zij ruischen en fluistren een lied tot uwe eer:

O, spiegel uwe oogjes, mijn lief! in het meir.

En vreest gij de diepte van 't lokkende nat,

Mijn arm, allerliefste! u beschuttend omvat;

En vreest gij de kilte der kus van den vloed?

Mijn adem ontsteekt weêr aw' hoezem in gloed.

XXI. Witte rozen.

Spohr.

(Zemire und Azor.)

Sneeuwblanke rozen!

Zacht is uw kleur;

Beeltuis der onschuld!

Zoet is uw geur;

Zonlicht doorschemert

Blozend uw' knop;

Lagchend uit doornen

Heft gij u op.

Dauwdruppen hoogden

't Smetloos satijn,

Toen ik uw bloemen

Brak voor 't feslijn.

Stervend nog spreidt ge

Geuren voor mij.

Lieflijke rozen!

Leven en sterven

Wil ik als gij.

Nagevolgde liederen door J.P. Heije 1840.

XV. Vroeg-voorjaar(1).

C. Blum. Goethe.

Ruischende stroomen!

Vloeit reeds uw nat,

Suizende boomen!

Draagt ge reeds blad?

Pas is de winter

Stormend ontvlugt,

Of reeds begint er

't Kiemen der vrucht!

Koeltjes! doordringt ge

Nu al den hont?

Nachtegaal! zingt ge

Nu al in 't woud?

Lieve gespelen!

Komt in den hof,

Laat ons er kwelen

't Voorjaar tot lof! -

Koestrende luchtjes,

Zonnig getij,

Geurige zuchtjes,

Welkom zijt gij!

Voorjaar! keer immer

Tijdig genneg,

Ons komt ge nimmer,

Nimmer te vroeg!

XVI. Verraden Liefde.

Franz Otto. A. von Chamisso.

(Orpheus. N^o. 171)

Toen 's nachts ik u kuste, mijn liefje!

Heeft niemand ons kozen bespied;

De sterren, zij glansden aan 't luchtblaauw,

De sterren mistrouwden wij niet!

Er is een ster gevallen,

Die heeft het de golfjes gemeld,

De golfjes hebben 't den steven.

De steven den bootsman verteld.

De bootsman zong het een' avond

Zijn allerliefste voor;

Nu zingen 't op maekten en straten

De maagden en knapen in koor.

(1)Alleen het hoofddenkbeeld van dit Lied is aan goethe ontleend. - De melodie is te vinden in adela's Liedersammlung, Erstes Heft. N^o. 126.

Buiten.1851
Drie Liederen van J.P. Heije.

I.

Boeijen kommer, vrees of smart

U met ijzren banden,

Wordt het u te bang om 't hart

In uwe enge wanden;

Open deur en venster ras,

Spring er uit naar buiten,

Zie eens, of 't niet mooglijk was,

't Leed er in te sluiten.

Drink dan eerst een volle toog

Levenslucht en geuren;

Zie eens rond met open oog,

Of gij de Aard ziet treuren;

Sla dan naar des Hemels boog,

Waar de starren prijken,

Vrij, maar vroom, den blik omhoog...

En uw leed zal wijken.

[p. 228]

o Natuur! uw trouwe borst

Heeft mij nooit bedrogen;

'k Heb er steeds voor iedre dorst

Laafnis ingezogen:

En - als 't kind aan Moeders schoot,

Schreijend ingeslapen,

Had ik weêr bij 't morgenrood

Al mijn leed verslapen.

II.

Nu rust ik uit - nu rust ik uit

In bloemen en in geurig kruid;

En nu ik u ben ingegleden,

o Donzen bed, satijnen peul',

Nu voelen eerst mijn kranke leden,

Hoe gij mij zijt tot baat en heul.

Trouw hondje! - gij, gij wist het wel! -

Het scheen mij enkel dartel spel,

Als gij uw neusje in 't gras gingt steken: -

Maar nu, nu weet ik wat het was,

En hoe de kwalen en gebreken

Genezen door dat groene gras.

En sla 'k, zoo liggend, dan mijn oog

Naar 't helderblaauw van 's hemels boog,

Om 't koestrend zonlicht in te drinken,

Dan is 't, of in die zee van gloed

Mijn ziel wil zinken en verzinken,

Tot ze in den Hemel landen moet.

[p. 229]

Maar als dan 't oog verblind zich sluit, -

Roep ik in dankbre blijdschap uit:

Heil! dat ik nog op aard mag wezen!

Dat ik - een stumper als ik was -

Nu, haast van alle leed genezen,

Nog liggen mag in 't groene gras!

III.

Wat sist er door de boomen?

Wat suist er langs het dal?

De vogels sluimren al,

En alle bloempjes droomen!

Het bleeke maanlicht rust

Op 't bed van veldviolen, -

Ter sluiks, door 't meest verscholen

En 't zedigst bloemelijn gekust.

Of schuilt gij in mijn harte,

Gij stem, zoo zacht en teêr?

Of zijt gij van 't weleer

Een toon vol vreugd en smarte? -

Of roept een geestendrom...

‘Waar Poëzij haar leven

Aan droomen weet te geven,

o Zanger! wees daar wellekom!’

Zoo giet dan in mijn ziele,

Gij, stemme der Natuur!

De vrede van dit uur: -

En als ik nederkniele

En droomend ga ter rust

Op 't bed van veldviolen,

Worde ik door 't meest verscholen

En 't zedigst bloemelijn gekust.

Verzen1917
Door G.H. Priem.

Meiliedje.

Als weer de lauwe windekes

Gaan spelen op de fluit,

Dan roepen al de kindekes

De Mei tot koning uit.

De Meie, de Meie,

De wereld is de bruid!

Ze kransen en ze kronen er

Zijn jongen blonden kop,

En trekken hem al jolende

Den hoogsten heuvel op.

De Meie, de Meie,

En dansen om den top.

Dan klappen ze in de handekens

En zingen blij een lied:

De Mei is koning in het land

En schooner is er niet.

De Meie, de Meie,

Die glimlacht als hij 't ziet.

Zijn droomblauwe oogen tintelen,

Zijn glimlach is zoo zoet,

Er sparkelt uit zijn blonde haar

Een glans als zonnegloed.

De Meie, de Meie,

Die maakt de wereld goed.

[p. 458]

Twee liedjes.

I.

De blanke bloem, geboren

In 't witte morgenlicht,

Sluit bij het dagvergloren

De blaren dicht.

Maar 't gouden hart blijft gloeien

In de ambergele kluis,

Die lauwe geure' omvloeien

En nachtgeruisch.

Zóó is mijn ziel een bloeme,

Wier fulpen urn omvat

Wat menschentong niet roeme:

Haar zonneschat.

II.

Ik sta en tast in 't duister,

Ik sta en tast rondom,

Toch is verborgen luister

Alom.

Ik sta en hoor in 't duister,

Maar zwijgen is rondom,

Toch is een vreemd gefluister

Alom.

Ik sta en wacht in 't duister,

Mijn lippen blijven stom....

God, wat geheim omruischt er

Me alom?

Liedjes.

I.

Als rinkelgetrommel van tamboerijn

En geklepper van castagnetten,

Zoo zal nu dit simpele liedje zijn

Om danspasjes bij te zetten.

Voetje hier, voetje daar, draai nu rond, zie zoo,

Met sleepjes en stapjes en draaitjes,

Twee naar links, twee naar rechts, nu gekeerd heel vlug,

En terug weer met kleine zwaaitjes!

In mijn hoofd zat dit wijsje en 't moest er uit,

Als een vogeltje, dat wou vliegen.....

O, wat een plezier, dat ik daarop nu

Jou lichaampje-lief zie wiegen!

Als rinkelgetrommel van tamboerijn

En geklepper van castagnetten,

Zoo moest er dit simpele liedje zijn

Om danspasjes bij te zetten.

[p. 343]

II.

Zooals een lichtje schemert,

Goud-bevend in den nacht,

Zoo neuriet door mijn leven

Een liedje, teer en zacht.

Een liedje van verlangen,

Een liedjen als een droom,

Die huivert bij 't ontwaken

En vlucht met bleeken schroom.

Een liedje als menschen-weenen,

Violen-fluisterklacht......

Wilt g'ook dat liedje zingen,

O liefste, zing het zacht!

G.H. Priem.

Twee gedichten  1919
Door
Nine van der Schaaf

Ziel die verweven ligt

In alle leven,

Rijst als een lijflijk gebaar,

Als in de avond de zon

Valt van zijn kim en een vogel

Scheert langs verlaten hemel.

Na de geweldige klank

Van de lichtstroomende zon,

Na de uitbundige aardsche koren

De een-stemmige liederen stijgen,

't Woord van de ziel in de stilte.

Die fluistert zijn avondgebed,

Heft zich op witte vleugels

Boven de breede dampen

Die nog de gloed bewaren.

‘Als deze aarde verbloedt

Geef mij een witte aarde

Die te bestijgen.

[p. 297]

In en uitgaande

Van dood naar leven,

Leven naar dood,

Zie ik een volk dat dichter bij sterren-geheimnis,

In fierst geluk vredige en vruchtbare planeet bewoont,

Door alle stormen heen laat mij die kust bereiken.

Een voor een rijzen daar bloemen uit witte liefde

Die ik bemin en dieren die elkander niet verdelgen.’

Sage
(Schilderij van Gust. v.d. Wall Perné)

Uw sage is in mijn hart, ik zag diezelfde boomen,

Die verre kust, want met uw scheepjes ben ik meegevaren,

Wij vreemde scheepslui kwamen met verborgen vracht.

De groote zee kon 't met zijn lied niet duiden,

Zoo groot verwachting in het hart der vaarders,

Terwijl de machtige wind de zeilelapjes bolde.

De stuurlui droomden en zij stuurden recht

Door storm door stilte naar dat onbekende,

En eenmaal lag het land, het droomland daar:

Een schrale kust, wondere boomenverhalen, 't schorre

Zand, in golf verstild, lag voor 't betreden reê,

En 't lied der zee brak en de wolken stegen stom,

Breed-machtig, hulploos in hun woest gebaren,

Zonnevlam sloeg spleet van geel in 't golvend grauw.

Nog voeren scheepjes, drie, heel fier en klein,

De stuurlui hielden 't roer, de vreemde kust kwam bij,

De ziel der vaarders trok de wondere boomen over.

Gedichten  1917   28
Door
Nine van der Schaaf

I

Mijn ziel was lang een gekooide vogel,

Maar in den nacht werd mij vrijheid gegeven,

Een ernstige stem gebood mij: vlieg uit!

Ik zong en wilde een hart roeren, een hart winnen,

Maar een hand leidde mij uit, mij ontvingen

Veel stille sterren en koelt' in de boomen suisde

En zweeg. Ik droomde na dat gefluister

Hoe de nacht de wintersche boomen had genomen

In doodlijke omarming.

II

Ik volgde een licht op een eenzame weg,

't Was 't licht dat een reizende pelgrim droeg,

Het was een droom van licht,

Dan volgde een droom van duister.

Nu ben ik de reizende pelgrim en zwerf in den nacht,

Om mij is 't nachtelijk duister der aarde ongebroken,

In den nacht bloeit de droomende menschenziel en de sterren bloeien.

[p. 118]

III

Stille oneindigheid die te slapen schijnt,

Wijl mijn hart in aardsch liefhebben zoo luid droomt,

Met uw sterrenpracht verrijk ik mijn liefde,

Ik zoek de gedachte die eeuwig leeft,

Ik wil de warmte van uw groot hart benaderen.

IV

Ster die daar beeft en fonkelt,

Uit het aardsch donker staar ik u aan, gij zijt

Zoo vast en zoo eenzaam. Uw leven fonkelt mij tegen,

Maar mijn liefde houdt mij van u gescheiden,

Ik zwerf en luister naar vage verre geluiden,

Die zijn als eentonig droef ruischen van stroomende beken,

Aarde's ontroering verwart mij en lokt mij langs moeilijke wegen,

Ik vind donkere beken en droom van vergetelheid dicht bij een oever.

V

Liefde is als de wolken die glijden,

Van horizon tot horizon gaan,

Zij blijven niet, maar verschijnen toch altijd weder,

Zij beelden zoo vele en zoo vluchtige gestalten uit,

Zij zijn van den hemel de zachte bewogenheid

En het dreigende zwart. - Zij zijn vreemd. -

Als zij verdwijnen is de hemel gedachtenloos, mysterieus schoon,

Dan heeft de liefde geen vorm, is blauw als de hemel en eeuwig.

VI

Mijn liefde is de geheime bloem van mijn ziel

En de bloemen der aarde zijn haar verganklijke beelden,

[p. 119]

Zij, de onzichtbare, is al de ontroering der aarde,

Teer als vergankelijk schoon, - vanwaar het geheim

Dat zij, brooze bloem, eeuwig zal leven?

Vanwaar heeft de ziel haar schoonste geheim verkregen?

VII

Lang is de weg van streven der jeugd naar eindlijke doodsvrede,

Herinnering vergaat en maar eene ontroering blijft over,

Huiver van eeuwigheid vaart door het leven heen.

Mysterieus zijn de zielen der menschen; vreemder dan sterren

De oogen der menschen die vragend hun ziel openbaren,

Weemoedige glimlach: wij blinden en dooven,

Wij zijn eenzaam en dwalen in 't duister en weenen

Als nabij ons een vlam 't gelaat van een makker verlicht.

VIII

Zijn wij een? zijn wij velen? wij zijn strijders,

Droom van den strijder is immer alleen te zijn,

Droom van den strijder is eenzame wegen te volgen,

Met zijn liefde en haat, de onbedorven gezellen.

Maar in de groote en sombere daden van 't leven,

Droomt hij een blijderen droom, vindt hij: vereenen!

Mint hij te vuriger den broeder dien hij nooit kende.

IX

Het is stil in mijn tuin en de muren zijn hoog rondom,

Achter de muren verbergt zich het morgenrood en het avondrood,

Daar is mijn jeugd verblonken, zoo lang geleden,

Klein is mijn tuin, onhoorbaar mijn gaan door de paden,

Bloemen, waarom bloeien en sterven wij hier alle dagen?

Wij zijn klein en gevangen, wij leven onhoorbaar buiten de wereld.

[p. 120]

X

Bloemen en jeugd droom ik u altijd tezamen,

Bloemen nabij en jeugd die verliet mij en de dood -

Droom die vereenigt wat ver van elkaar was, mijn ziel kent

Wel het luide sterven als de rukkende herfstwind de bloei

Rooft, maar in enkele stonden van lente en zomer

Ben ik een gast in mijn tuin, een vreemde,

Zoo is mijn ziel jong nog en vol verwachting.

XI

Als de beelden der aarde verflauwd zijn in schemer van smart,

Gaat mijn verlangen niet naar den eentonigen morgen,

Want bleek is het licht des daags. Mijn verlangen gaat

Naar de roode en geurende roos in den nacht van smart,

Reine en roode vlam van den nacht! En het teerste gejubel

Is om mij. - ‘Liefde is uw! - Liefde kan niet vergaan. -

Liefde is boven u, leidt u, een blinde, want om u

Die wereld die gij niet ziet. - Maar gij zijt

Veilig daar ik u leid! - In de bleeke dagen

Zal ik vergetelheid zijn, en bloei in de schoone nachten.’

XII

Altijd zal de aarde dat bekoorlijke land zijn,

Waar wij een enkele keer juichend ontwaken,

Een enkle keer fluistren: wij zijn rijk, wij, die de aarde bewonen!

En omhoog is dat gefluit zoo lieflijk, die stijgende

Leeuwerikszang, het geluid dat stijgt naar oneindigheid, en zacht

Weerkomt op aarde. Dan droomen wij dien oneindigen droom

Van zaligheid, - maar de aarde is koud geworden, de nevel

Geeft ernstige gedachten en het blijde lied klinkt niet meer.

[p. 121]

XIII

Het verleden is donker, in de toekomst een verre straling van licht,

Of heel ver een zwaard wordt geheven dat vlamt in 't donker,

Triumfeerende kracht na de kracht der oude regimenten.

- Daar wordt een ridder verwacht zoo groot en zoo stout,

Dat hij de zachtheid der aarde die machteloos neerligt,

Zal doen opstaan en kronen tot bruid, - het machtige goud

Haar kroon en de teederste bloemen haar kleed.

- Daar wordt een ridder verwacht zoo stout....

D' aarde is een vrouw die baart,

D' aarde is een vlam, een bloem, een zwaard.

XIV

In de velden en in de bosschen en bij de bergen,

Waren donkere drommen krijgsvolk in maanlichten nacht.

Een gedaante, blank als het maanlicht, zagen de wakende mannen.

Zij sprak niet en de krijgers zwegen en dachten stil voor zichzelf:

Dat is de vrede. En vrede voelden zij was de grootste weldaad.

Een vergeten zang werd dan zacht aangeheven door enkelen, bij de bergen,

En in de bosschen en in de velden klonk zacht van enkele stemmen

Diezelfde zang onder de blanke maan. Veel mannen dommelend luisterden.

De nacht was lang en schoon. Die sliepen hadden eindlooze

Droomen van vrede en weerzien. Maar de morgen die volgde was rood.

De nevel verdampte langzaam en de wintersche zon verwarmde

De koude aarde maar weinige momenten. De kanonnen brandden.

Van 't volk stierven velen eer 't middag was. En in den nevel

School weer de zon toen 't middag was. De wintersche aarde was hard en

Bewustloos en voelde het bloed niet dat over haar uitstroomde.

In avondrood eindde de sombere dag.

En in de maannacht verzwond de nevel en blonk weer de gansche hemel.

[p. 122]

XV

- Zoo ik u vind kan ik rusten, dan is al 't verleden glansloos en ver,

Dan zal ik dien tragen beurtzang met de heiligen zingen,

Die stierven op aarde in den gloed van een eeuwige liefde,

Hun zang is de dood en het leven, nooit luider op aarde dan de

Woeste geluiden van honger en haat, doch vreemder, en in den hemel hoorbaar.

XVI

Glorie is niet de vrede maar dieper dan vrede,

Vrede' is de valsche spiegel der zee als de wind niet woedt,

Glorie de bodem der zee, daar is rust en verderf en veel doode

Schatten zijn daar, en paleizen; - de zang der sirene

Maakt het hart van den zeeman groot als hij luistert in stilte,

Zij is 't geheim der wereld en onweerstaanbaar.

XVII

Die leeft ver van haar liefste, hoort vele stemmen zonder te luisteren,

Ziet de eentonige dagen donkeren, en klein om het avondlicht

Ziet zij haar wereld, en buiten weet zij het wijd sterdoorflonkerd

Nachtland en wacht en vraagt: zal ik in deze avond uw stem hooren?

Zult gij van groote brandende sterren den weg vernemen,

Die voert naar de verborgen en eeuwige vlam van mijn liefde?

XVIII

De teedere stille bloem die geduldig in schoonheid prijkt,

Verkleurde en verdween, zoo verdwijnen de schoone jeugdige bruiden.

[p. 123]

Voor de poort van een vreemde wereld staan zij droomend,

Als de poort opengaat luiden de lenteklokken,

Als zij zingend binnentreden gaat nevens haar de donkere

Priesteres van het leven en als de bruiden zwijgend

Om haar heen zijn, biecht zij in machtige zangen

Haar oneindig verleden en uit haar laait de nooit eindende

Begeerte en de bruiden buigen zich, de wereld

Is een onmeetlijk woud geworden van bloeien en sterven.

XIX

Ik heb u lief, liefde is mijn god, hij komt met zachte woorden

En fierst gezang, hij is onzichtbaar, doet van oogen droomen

Die diep en zacht zijn, in vermanend woordloos vragen:

Zoekt gij naar mij? Waarom naar mij? - Mijn liefste,

In 't tumult der wereld en in stilte bloeit in mij uw gedachte

Die woordloos in mij viel. Ik weet niet wie gij zijt. 'k Weet u

De vreemdeling, die in de sprook mijns levens kwam en ging, en nooit

Vergeten werd. Gij zijt mij aangeduid, menschlijk en toch oneindig,

Ik ben een kind en hoor altijd van u. Uw oogen zijn mij lief.

Zoek ik naar u? Ik zoek een blinkend god,

Ik vind de dood en 't wonder en ook u. In chaos van de wereld

Is wijsheid van mijn droomen lichtend spoor. Voert mij naar u?

Mijn hart is klein. Mijn hart brandt stil. Ik weet, ik zal

Niet sterven gaan. Ik weet: de god der menschen spaart geen menschen,

Doch in 't hart dat liefheeft sparkelt zijn ondoof baar vuur.

XX

Ik heb u lief. Uw leven is zoo ver van 't mijne

En zoete droomen zijn bedrieglijk om mij heen. 't Verlaten land

Wordt weeldrig door mijn droomenbloei. Zij rijzen vol belofte,

Als bloemen op haar stengels rijzen, teer en schoon.

[p. 124]

- Mijn bloemen, machtelooze, gij verbloeit vergeefs,

Want die ik liefheb is zoo ver van hier,

Uw geur zweeft om u, wijl ik eenzaam zwerf,

Altijd zien vreemde oogen mij verwonderd aan,

Ik kom altijd tot u weerom. Gij rijst weer vol belofte

Wijl 't zomer is. Gij leeft en ik wil sterven

André