DE LAATSTE WEG  

Via crucis

Gedichten gekozen door Piet Thomas   

Gethsemane

Onder de brede olijven

ligt hij languit in het zand.

Grauwe stofwolken drijven

langs de gehavende rand

van zijn ogen. Oude landen

van zonden ontsluiten hun slijk

en ijskoude lippen branden.

Geopend is Satans rijk.

Binnen de brandende steden

Ninive en Gomorrha

verschrompelt de tuin van Eden,

verschrompelt de Golgotha.

Spottende geselgezichten

spuwen Hem in het gelaat.

Nodigend naderen de lichten

van de gewapende haat.

Bloedend liggen zijn handen

over de balken gespreid.

Daverend scheuren de wanden

van Jahwe’s huis in de tijd.

Doden verlaten hun graven.

Heiligen gaan door de nacht.

Nauwer omringen de raven

de rustig slapende wacht.

“Vader als het mogelijk is,

neem deze kelk van me weg!”

smeekt een stem in de duisternis

tussen de rots en de heg.

“Maar uw eigen wil geschiede”

murmelt een dorstige mond.

Die de stormen kan gebieden,

weet zich ten dode gewond.

                        Piet Thomas

Uit: Piet Thomas, Woorddienst. Groeninghe, Brussel /Kortrijk, 2000

1. HET OORDEEL

SANHEDRIN

Zij hebben u vernederd, maar niet klein gekregen;

Zij hebben u ontkleed, en ziet, gij waart niet naakt;

Zij sleepten u voor ‘t recht en eisten dat gij spraakt.

Uw enig antwoord was: ‘Nooit heb ik iets verzwegen.

‘Gaat naar het ganse volk ter kerk en langs de wegen,

Want nergens heb ik van mijn woord geheim gemaakt,

En dient er in mijn leer of leven iets gewraakt,

Dan schreeuwen het de stenen van de straat u tegen.’

Uw beulen ken ik van nabij, en vooraleer

Ik vonnis, zal ik ‘t oordeel naar mijzelve richten,

Doch, Jesus, welk een troostend voorbeeld gaaft gij hier:

Die need’rig waart als geen, bleeft voor de rechtbank fier,

Die voor uw beulen boogt, verhieft u tegen ‘t schenden

Door laffe lasten, en het roven van uw eer.

                                                          Anton van Duinkerken

Uit: Verzamelde gedichten, Het Spectrum, Utrecht/Antwerpen, z.j.

2. KRUISOPNEMING

JEZUS NEEMT HET KRUIS OP

Bespuwd en                              Mt.26,57

in het gezicht geslagen

onder het toeziend oog

van de hogepriester. -

in de handen

van meelopers

als schijnprofeet opgevoerd. -

speelbal van een

verveeld rondhangend garnizoen

dat aan pijnigen van een weerloze

plezier beleeft, -

als een namaakkoning

met doornen gekroond,

als een dorpsgek

met purper omhangen, -

door het volle centrum

heen en weer gezeuld                 Lc.23,8

ten pleziere van

Herodes en Pilatus,

die aan schuld of onschuld

nauwelijks boodschap hebben, -

omwille van orde en rust

in de drukke stad,                      Mt.26,5

omwille van het feest

dat nadert

in der haast

tot het kruis veroordeeld :

naar de waarheid                     Joh.18,38

wordt niet gezocht, -

met het kruis

op je schouder

strompelend door

de drukke straten, -

te kijk gezet

als een waarschuwing voor

ieder die je ziet gaan.

Je naam zal de meesten

niet bekend zijn geweest,

maar zoals je daar gaat

is het iedereen duidelijk :

die is onder                             Mc. 15,28

de misdadigers gerekend, -

tot de schande

van het kruis

veroordeeld.

8. WENENDE VROUWEN 

Wenende vrouwen 

Ik zwijg. Ik ga mijn laatste weg

en denk slechts aan de levensweg

die ik gegaan ben

al weldoende in Galilea,

hoe ik alleen wou zeggen en bewijzen dat

de God van mensen hen wou maken

tot mensen

van God.

Ik hoor de vrouwen wenen

de haren los,

de hoofden achterover,

hun stemmen schril en schel.

“Waarom zoveel misbaar om mij?

Ik heb mijn werk gedaan.

Huil liever om uzelf

en om uw kinderen.                                                                    Lc. 23,28

Eens komt de dag die Hosea voorspelde.

Dan roepen ze de bergen toe:

‘Bedek ons!’

en de heuvels:                                                                             Hos. 10,8

‘Val op ons neer!’                                                                       Lc. 23,30

Ik heb mijn werk gedaan.

Zorg dat die dag niet komt.

Leef in gerechtigheid en liefde,

en laat de heuvels van dit land

de vrede kennen.

En als u dat niet wilt,

ween dan om u en niet om mij,

betreur de moeders

die zullen zoeken naar hun kinderen,

betreur de vrouwen

die zullen huilen om hun man,

ween om het onrecht

van macht en wet.

Maak van mijn lijdensweg

geen mythe,

maar draag uw levenskruis.

In Gods naam,

word mensen

van God.”

                                   Patrick Lateur

Uit:Patrick Lateur, Kruisweg in de stad. Uitgeverij P, Leuven, 2005 

9.DERDE VAL

JEZUS VALT VOOR DE DER­DE MAAL

Je hebt op je weg

alle ellende ontmoet.

Doven, blinden,

lammen wie

schuld, straf van God         Joh.9,2                                           

was aangepraat.

Je hebt hun

de ogen geopend,

hen overeind geholpen.

Melaatsen                          Lc.17,11                                                                                  

geschuwd als de pest,

besmettelijk ziek

een gevaar voor de natie,

kwamen je

uit hun schuilplaats

tegemoet.

Je hebt ze omarmd, gekust,

medemens genoemd.

Een tollenaar                      Lc.19,1                                                                          

in een boom gevlucht,

om het in zijn kringen

gebruikelijke bedrog

met zichzelf overhoop, -

je hebt hem

uit zijn schuwe eenzaamheid

vandaan geroepen.

In zijn huis

- het gemeden tolhuis -

ben je als bij een vriend

op adem gekomen.

De verhalen over                  Lc.19,37                            

wat je deed onderweg

zijn tot in de stad

bekend geworden.

De oude wereld

was gewaarschuwd.

Geslagen, verworpen

schuldig bevonden

godslasteraar genoemd, -      Mt.26,65              

daarmee beladen

ga je je laatste gang

en draagt                                Jes.53,4                                       

de lasten en kwalen

van de mensen

als een kruis op je schouder.

In het zicht van de kruisberg

val je weer.

Die het zien gebeuren

Lachen:

zijn weg loopt dood.

                                          Peer Verhoeven

 Uit: Peer Verhoeven, Mediteren langs de weg, De kruisweg van Jezus . Hilversum,

10. VAN ZIJN KLEREN BEROOFD

Christus ontkleed

Dit is het uur.- De doodsdrank staat te gisten.

Zij laven Hem ter leniging van ’t leed,

het laatst’ vergeefse goed dat men Hem deed

eer zij de kleren van Zijn lichaam gristen.

Dit is het uur.- En de soldaten twisten

Luid ondereen over Zijn opperkleed.

’t Is of de wind het van de wereld weet,

’t is of de donder en de bliksem ’t wisten

De schennis heeft zijn lichaam aangeraakt.

De beulen zijn nog bezig Hem te ontkleden.

Laat ons beschaamd en schuldig nader treden:

dit is het Lijf dat ’t lichaam heeft verzaakt.

Hij staat beschroomd en schamel in zijn leden

naakt, en zo kuis was nimmer nog een naakt.   

                                          Michael Deak

Uit: Michael Deak, Kruiswegsonnetten, De Zilveren Scherf, Kerkrade, 1950

11. KRUISIGING

De soldaat die Jezus kruisigde

Wij sloegen hem aan 't kruis. Zijn vingers grepen
Wild om de spijker toen 'k de hamer hief -
Maar hij zei zacht mijn naam en: 'Heb mij lief -'
En 't groot geheim had ik voorgoed begrepen.

Ik wrong een lach weg dat mijn tanden knarsten,
En werd een gek die bloed van liefde vroeg:
Ik had hem lief - en sloeg en sloeg en sloeg
De spijker door zijn hand in 't hout dat barstte.

Nu, als een dwaas, een spijker door mijn hand,
Trek ik een vis - zijn naam, zijn monogram -
In ied'ren muur, in ied'ren balk of stam,
Of in mijn borst of, hurkend, in het zand,

En antwoord als de mensen mij wat vragen:
'Hij heeft een spijker door mijn hand geslagen.'

Martinus Nijhoff,

Uit: Martinus Nijhoff, Verzamelde gedichten, Uitgeverij Bert Bakker, Amsterdam,1982

12.DOOD AAN HET KRUIS

Naast het kruis

Met de tranen in de ogen

stond de moeder, diep bewogen,

waar haar Zoon aan ‘t kruishout hing.

‘t Was of in haar medelijden

zij de pijn nog voelde snijden

van die laatste marteling.

Ach, hoe treurig was het rouwen

van de liefste van de vrouwen,

moeder van Gods ene Zoon.

Hoe verdrietig was het lijden

dat haar dreef om daar te blijven

toen haar Zoon zo hing ten toon.

Harder dan de hardste stenen

ben je als je niet zou wenen

ziende hoe Maria lijdt.

Wie is zonder mededogen

dat hij met dit leed voor ogen

niet met haar om Jezus treurt.

Om de zonden van de zijnen

schroeien nog de scherpe pijnen

van de ruwe geselroe.

Moeder die je kind zag sterven

toen het alle hulp moest derven

en de geest het lijf verliet,

laat mij voelen, bron van liefde,

wat je toen zo pijnlijk griefde.

Treuren zal ik dan met jou.

Wil in mij de wil versterken

om die droefheid te verwerken,

tonend dat ik van Hem hou.

En wil mij de kracht ook schenken

om deemoedig te gedenken

wat Hij toen heeft doorgemaakt.

Wat Hij toen in geest en leden

weerloos voor mij heeft geleden,

geef dat ik het delen mag!

Samen met je wil ik wenen,

met het lijden mij verenen

tot de dood ook mij bedreigt.

Naast het kruishout met jou samen

staande blijven en me schamen

om de oorzaak van die rouw.

Gun mij, liefste van de maagden,

tussen al die met je klaagden

ook een plaatsje aan jouw zij.

Deelgenoot zijn van zijn lijden

wil ik en de tol niet mijden

die de dood van vrienden eist.

Want zijn wonden zijn de mijne.

Liever dan vlug te verdwijnen

blijf ik waken bij de Heer.

Maak dat ik niet langer vrezen

moet dat ik word afgewezen,

als ik voor Gods troon verschijn!

Christus, vraag bij mijn verscheiden

dat uw moeder mij zou leiden

tot waar mij uw zegen wacht.

Als de dood mij heeft gevonden,

laat mij dan met U verbonden

blijven in uw heerlijkheid.