Rolf Falter's ongezouten mening, vandaag in De Standaard:



RESTAURATIE

Hoeveel hectoliters inkt zouden er al verspild zijn aan Yves Leterme? Over zijn verbroken eed van trouw aan het Vlaams gouvernement, en het meeslepen van Inge Vervotte in het verderf. Over zijn vele tv-nummertjes die er vooral niet mogen uitzien als nummertjes. Over zijn precampagne in staatsmansprofiel. Over zijn politiek van de lege stoel op de Senaatslijst. De Wetstraatpers is verlekkerd op dat soort amuse-gueules en sorbetjes. Maar wat heeft de kiezer-consument daar aan? Zelfs in het besef van de onbetrouwbaarheid van opiniepeilingen, bestaat er amper twijfel dat Yves Leterme en het kartel CD&V/N-VA op dit ogenblik de politieke marktleiders zijn in Vlaanderen en België. Dus moeten we ons vooral afvragen wat ze willen en kunnen doen na de verkiezingen. Bij formatiegesprekken telt men altijd eerst de centen. Paars heeft de opbrengsten van het omgekeerde sneeuwbaleffect opgesoupeerd. Gewesten en gemeenschappen zuigen de federale schatkist verder leeg. Ook de zogenaamde alternatieve (in feite: bijkomende) financiering van de sociale zekerheid en de NMBS doen dat. Toch zegt Tony Van Parijs (CD&V) dat hij één miljard euro extra wil voor Justitie. De PS belooft 4,5procent bij per jaar voor de ziekteverzekering, twaalf procent bij voor alle pensioenen, en nog een paar dure extra's. Daarentegen acht Luc Coene, de vice-gouverneur van de Nationale Bank, een surplus op de begroting van tweeprocent van het bbp tegen 2016 noodzakelijk. Hoe zal Leterme dat allemaal verzoenen? En zal dat meteen lukken in september van dit jaar, want de begroting van 2009 is alweer die van een verkiezingsjaar? Precies doordat de vergrijzing de kosten doet oplopen in ziekteverzekering en pensioenen, kunnen we ons geen permanent groeiende RVA van nu al 8,2 miljard euro per jaar blijven veroorloven. Rechtstreeks snoeien in de werkloosheid - bijvoorbeeld door geleidelijk het fiscaal gunstregime voor uitkeringen af te bouwen - gaat echter niet. Dus moet het via de omweg van een staatshervorming, door de Vlamingen hun te talrijke brugpensioenen en tijdkredieten zelf te laten betalen en de Franstaligen hun te talrijke werklozen. Maar, zo beloofde Leterme vorige week tegenover Elio op VTM, 'geen enkele uitkering zal door de staatshervorming naar omlaag gaan'. Hoezo? Daarnaast is er het dossier van milieu, energie en mobiliteit. De Europese instanties zullen wel bepalen hoever dit land moet geloven in het broeikaseffect of gas moet kopen in Rusland. Maar blijven we zelf massaal vrachtwagens lokken naar de snel groeiende Vlaamse havens, houden we de kerncentrales langer open, laten we de NMBS in haar lethargie, knoeien we verder rond Zaventem? Allemaal vragen voor Leterme. Hoe kan men meer zicht en greep krijgen op de immigratie, om ze beter te kanaliseren en op te vangen? Hoe kan men eindelijk de informaticarevolutie vertalen in minder, maar beter betaalde ambtenaren (dus ook minder leden van de overheidsvakbonden) met meer werkingskredieten? Hoe organiseren we leger en gerecht? Daarover gaat het toch op 10 juni? Zullen we antwoorden krijgen? Zeker met de driepartijencoalitie die zich aandient is het logisch dat de marktleider zoveel mogelijk de handen wil vrijhouden. Bovendien vervagen de hoogconjunctuur en de vroege hoogzomer alle onheilstijdingen, zelfs die van Opel Antwerpen. Heeft de kiezer trouwens niet herhaaldelijk bewezen dat hij liever bedrogen wil worden dan moeilijke waarheden te horen? De kans is dus groot dat we na 10 juni terugkeren naar de rooms-rode tijden van de vroege jaren negentig en lang voordien, met of zonder blauwe franje. De globalisering vereist dat de overheid een efficiënte economische medespeler wordt, maar het Belgische bestuur zal morsig blijven. Die kwaliteit zal, zoals in Den Haag, opnieuw toegedekt worden met paternalistische berispingen van de veel te individualistisch en egoïstisch geworden burger. Ondertussen zal de PS haar cliëntèle bedienen en afhankelijk houden, en blijven beweren dat het herstel van Wallonië voor morgen is. CD&V riskeert weer te vergeten dat macht geen privilege is, maar een hernieuwbaar contract met de burger. In de compromissen die inherent zijn aan ieder mensenleven, is de oude Guy Verhofstadt versleten geraakt aan de macht. Toch zou het kunnen dat zeer snel weer nostalgie oprijst naar de jonge beeldenstormer die tussen 1985 en 1995 de pretentieuze zuilen geselde, de heimelijke slokkoppen aan de staatsruif ontmaskerde en frisse ideeën aanbracht over de werking van moderne instellingen. Ooit moet de 21ste eeuw ook in dit land kunnen doorbreken.

Rolf Falter is freelance journalist. 'Sluitertijd' verschijnt wekelijks op woensdag. www.standaard.be/sluitertijd

© 2007 Vlaamse Uitgeversmaatschappij NV  Yves Leterme: zal hij ervoor zorgen dan de 21ste eeuw ook in België doorbreekt?