In een opiniestuk in De Morgen van gisteren (12/03/07), pleitte een aantal professoren, vakbondslui, BV’s en BW’s resoluut tegen de splitsing van de RVA, de Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening, in een Vlaamse, een Brusselse en een Waalse overheidsdienst. Volgens hen zal de splitsing van deze overheidsdienst een rampzalige lawine in gang zetten. Zo zullen de arbeidersbewegingen en vakbonden in België wordt gesplitst, zullen alle werknemers tegen elkaar worden uitgespeeld door hun perfide bazen en zullen de werklozen onophoudelijk worden opgejaagd. Hun conclusie is dat de opsplitsing van een federale overheidsdienst onoverkomelijk moet leiden tot iets waar alle zwakkeren in België het slachtoffer van worden… Het inboezemen van angst voor de toekomst is uiteraard één van de oudste en sterkste onderhandelingswapens, dat weet de top van elke vakbond maar al te goed.

Wij willen tegen dit conservatieve pleidooi voor een gesloten samenleving en 'tribaal groepsdenken', reageren door een open, toekomstgerichte visie op werkgelegenheid en op de samenleving naar voor te schuiven.

De voorbije decennia is het Belgische systeem van werkloosheidsuitkeringen in de feiten geëvolueerd van een verzekeringssysteem (met duidelijkere band tussen bijdragen en uitkeringen), naar een systeem met quasi forfaitaire uitkeringen, die vooral gedifferentieerd zijn volgens gezinssituatie. Hierdoor werd de wederkerigheid tussen uitkeringen en bijdragen zwak en evolueerden de sociale bijdragen tot een algemene belasting op arbeid. Deze sluipende (maar ingrijpende) evolutie heeft zich voortgedaan als antwoord op sociaal-economische veranderingen, waardoor het werkloosheidsrisico van karakter is veranderd: niet meer conjunctureel en toevallig gespreid over de bevolking, maar structureel, selectief en deels vrijwillig van aard. Dientengevolge is de gemiddelde werkloosheidsduur ook sterk verlengd. De opheffing van het doeltreffende artikel 80[1] en de tot dusver povere resultaten van de sluitende aanpak (= de doorgedreven activering van werklozen) hebben deze evolutie verder in de hand gewerkt.

Vanuit Vlaanderen bestaat er een grote consensus om de hele werkloosheidsverzekering te herbekijken. Zo moet het ‘verzekeringsprincipe’ terug meespelen (uiteraard nog steeds gemilderd met duidelijke solidariteitsoverwegingen) en moet er nog veel meer ingezet worden op herintrede op de arbeidsmarkt. Het Belgische systeem van werkloosheiduitkeringen is immers nog te veel toegesneden op de economische omstandigheden die bestonden in de helft van de jaren tachtig van de vorige eeuw: een grote toevloed van (wellicht nog sterk arbeidsgerichte) werklozen, met tegelijk een zeer gering jobaanbod. Het systeem moet worden aangepast aan de situatie waarmee vooral Vlaanderen, gedurende de volgende decennia zal worden geconfronteerd: een krimpende bevolking op actieve leeftijd met dreigende arbeidstekorten samen met sterk toenemende zorgbehoeften (ondermeer ten gevolge van de vergrijzing) en dus een toenemende vraag naar arbeidskrachten. Het is dus zaak het beschikbare potentieel van arbeidskrachten zo optimaal mogelijk te gebruiken, en niet toe te laten dat menselijk kapitaal wordt gedegradeerd door langdurige werkloosheid. Activering van onze werklozen én actieve migratie zijn hierbij de oplossingen.

De Vlaamse Regering werkt hard aan het creëren van een echte sluitende aanpak maar tot dusver blijven de resultaten achterwege. Om onze werklozen te kunnen activeren hebben we immers een stok achter de deur nodig, zo bleek onlangs nog uit de succesvolle resultaten van het ‘Actieplan Jongerenwerkloosheid’ in de 13 Vlaamse centrumsteden. Deze stok is het sanctioneringsbeleid en ligt in handen van de federale RVA. Het overhevelen van de RVA naar Vlaanderen is bijgevolg een perfect logische en rationele vraag vanuit Vlaanderen en heeft niets te maken met splitsingsfetisjisme, jacht op werklozen of dies meer.

Theo Francken