Hans in Brazilië, Reis 2

Verslag 1: de heenreis

De Heenvlucht: Waarom, waarom, waarom ?

Het is precies 12u25. Geen bijzonder moment in de geschiedenis der mensheid, maar wel exact het moment waarop ons vliegtuig moet vertrekken.

Gab belt Joris en Simo terwijl ik een spurtje zet. Twee rolbanen verder vind ik het olijke duo “de gate sluit, snel”.

Waarom waarom waarom moet het toch altijd helemaal op het randje ? De voorbije weken speelde de gedachte door mijn hoofd: “zal ik opnieuw een Brazilië-reisverslag schrijven ?” En waarmee zal ik beginnen ?” Hopelijk zouden we deze keer zonder al te veel problemen de lucht in geraken en kon ik mijn verhaal anders beginnen.

Maar om de één of andere reden, wellicht van goddelijke oorsprong, zijn we gedoemd om iedere vlucht opnieuw hemel en aarde te moeten verzetten om heelhuids op de vlieger te raken.

Het was ergens midden juli dat het Brazilië-II-project vaste vorm aannam. Het zag ernaar uit dat we echt zouden terugkeren naar het land van eeuwige zonneschijn en palmbomen. We zouden er van het ene naar het andere festival moeten vliegen en dus ontstond het idee om een vliegbare bar te maken, jawel bar nummer 5, die als gewone bagage ingechekt kon worden.

Drie maanden later resten ons nog drie dagen. Iedereen zit op het tandvlees. Simo last en herberekend zijn ingenieus plan, Nino schuurt, Joris plakt, ik regel nog de contacten met de Braziliaantjes, Gab helpt waar hij kan. Iedereen werkt de klok rond.

Ik probeer het project te coördineren, maar ondanks mijn verwoede pogingen blijven mijn collega’s chaos aantrekken zoals Copa Cabana dat doet met toeristen. Ergens heel laat in de laatste nacht raakt de bar af. Alles opplooien, verpakken en hopen dat het niet te veel weegt.

Hoop voor niets, 20 kilo overgewicht. Overal bespaard, en toch nog te veel. Om negen uur en geen minuut later moesten we richting Zaventem rijden. In realiteit moet Nino nog naar de brico om rondellen, Gab is er nog steeds niet en ook van onze taxi-chauffeur Sander is er geen spoor te bekennen.

Het is al na 11 uur als we de luchthaven binnenvlammen. Onze weegschaal blijkt heel slecht gewerkt te hebben. Er is 30 kilo overwicht, daarenboven slecht verdeeld. Alles opnieuw wegen en versjassen.

Het is ondertussen een bekend tafereel. Toen we deze zomer uit Zuidspanje terug moesten vliegen hadden we ons bagagegewicht ook fel onderschat. 20 kilo te veel in de in te checken bagage. Aan Ryanairtarieven kost je dat 400 euro. Na tien keer alles te herschikken bleef er nog tien kilo overwicht in de in te checken valiezen. Als men het aantal handbagagezakken niet al te nauw telt, dan kunnen we een handbagage extra meenemen. We moeten dus gewoon op 5 minuten tijd een nieuwe valies of rugzak vinden en in een luchthaven kan dat geen probleem zijn.

Het blijkt toch niet zo simpel. Alle shops zijn in de taxfree zone, dus na de incheck hier is niets te koop. Flexible solutions dan maar: Een vriendelijke WC-madam geeft ons een vuilniszak.

We steken de zak in de ijzeren mand die de maximum handbagage-afmetingen aangeeft en proppen die vol met gordijnen en kostuums. We halen hem eruit en powertapen hem helemaal tot die eruit ziet als een giga-cocaïne pak. We tapen er nog twee handvaten aan en zijn, zoals altijd, de allerlaatsten om door de gate te stappen.

Deze keer zit al onze handbagage al aan het absolute maximum, maar ’t is gelukkig geen Ryanair-bitch die ons laat stoven in eigen zweet. De ouwe heer aan de incheck blijkt ons heel genegen te zijn en ziet het overwicht door de vingers. Hij waarschuwt ons wel voor de terugvlucht, maar dat zijn zorgen voor later.

We passeren als allerlaatsten de gate en vliegen iets later, samen met onze bar de lucht in. Dat de bar samen met ons vliegt is een hele geruststelling. Toen we dat cocaïnepak intapeten (lang leve de nederlandse spellingsregels !!), vlogen wij en werd de bar met een vrachtwagen vervoerd en aan de heenvlucht van die tournee hebben we weinig vertrouwen overgehouden in zo’n een appart transport.

De vlucht naar Alicante

Die heenvlucht duurde uiteindelijk drie dagen. Transportstaking in Spanje, OK we zetten de vlucht een dag eerder. Luchtvaart staking in Brussel, allé dan toch maar weer een dag later boeken want in Eindhoven denken ze dat die spaanse transportstaking niet al te veel zal voorstellen. 2 uur voor vertrek krijgen we bericht dat ook deze vlucht geannuleerd wordt. De dag erop ’s morgens in alle vroegte kunnen we in Amsterdam inchecken. Allé, dat dan maar. ’s Morgens vliegen om ’s avonds te spelen is om problemen vragen maar er zit niets anders op. t‘is ook een heel stuk duurder, maar we kunnen wel meer bagage meenemen en dat is handig. Allé dat dachten we toch, totdat we op de terugvlucht, die wonder boven wonder niet afgelast werd opnieuw met Ryanair moesten vliegen en die extra bagage plots veel minder handig bleek te zijn maar dat vertelde ik dus al.

Met de kostuums, cups, gordijnen, messen en al de andere attributen sporen we naar ’t noorden, overnachten er om voor dag en dauw zuidwaarts te vliegen.

Eenmaal in Alicante luchthaven blijkt dat de limiet van onze visakaart overschreden is. Na vier maal 5 vluchten te boeken, lijkt mij dat nogal vanzelfsprekend. We gaan die geannueerde vluchten wel teruggestort krijgen, maar voorlopig weigert Visa verdere betalingen. De autoverhuurders in Spanje hebben een slechte ervaring met vakantiegangers die na hun verblijf gratis terugrijden naar hun thuisland om hun huurauto er achter te laten. Zonder garantie van Visa, geen auto ! Contant ? Nee, alleen Visa.

Ondertussen blijkt ons decor in de verkeerde stad gedropt te zijn. De transportfirma belooft het op te lossen.

Het is al middag. We zijn al drie dagen aan het proberen in Gandia te geraken, en nu op 200 kilometer van de bestemming lijkt alles voor geweest te zijn. Geen enkel verhuurbedrijf wil ons een camionette verhuren, niemand weet waar het decor nu is. De klok tikt terwijl de kilometerteller stil staat.

We vinden een ouderwetse verhuurder in’t stad. Een taxi in en hop. Of toch niet, de gps laat ons in de steek, de tijd tikt verder. Uiteindelijk vinden we het verhuurbedrijf maar de eigenaar blijkt, hoe kan het ook anders, een echte spanjaard. Eerst siesta en dan de rest. Visa moet niet, maar wel een overschrijving met bankwaarborg. We krijgen het geregeld, onze spaanse agent doet de gewaarborgde overschrijving. De bankwaarborg duurt en blijft duren. Een uur lang vreten  we onze nagels op, maar die bankwaarborg komt niet. We smeken nog maar eens of we het niet op een andere manier kunnen regelen, contant bijvoorbeeld. “Natuurlijk, geen probleem.”

Na betaling blijken we opnieuw te moeten wachten. Er komt weinig uitleg over de reden van dit laatste probleem behalve dat men ons vermeld dat ze het aan het oplossen zijn. Uiteindelijk komt een onderbetaalde medewerker binnen met een pak printpapier. Allé hop ook dat probleem is van de baan.

Eindelijk terug naar de luchthaven om de anderen op te pikken. Het decor is aangekomen, ergens tussen de luchthaven en Gandia waar we spelen. Nog 200 kilometer en vier uur restte er ons, en uiteindelijk lukte het ons om zo goed als op tijd te starten.

Back to Brasil

Op dit moment rest ons nog ongeveer één dag. Morgenavond moet het hele circus opgebouwd en klaar zijn in Recife, noord Brazilië.

De vorige Brazilië tournee waren het 14 dagen hard werken om speelklaar te geraken, deze keer zullen we niet eens 14 uur hebben. We zijn beter voorbereid dat wel, maar ik heb een voorgevoel dat het weer eens heel op het randje zou kunnen zijn.

We zien wel. Slaapwel. Ik doe een welverdiend dutje. Over een paar uur stappen we op de vlieger van Lisabon naar Recife. Of dat hoop ik toch.

Verslag 2: Rock ’n Roll: Festival do circo o Brasil, Recife.

Meer handdoeken nodig

Dit is pas Rock ’n Roll. Opgehaald worden op de luchthaven. Chauffeur, helper en tolk staan klaar. Eerst restaurant of eerst inchecken in het businesshotel waar de organisatie voor ons kamers geserveerd heeft ?

De hitte valt mee, ’t is zelfs heel aangenaam. Behalve binnen in het hotel, waar het akelig koud is door de overijverige en onstuitbare airco’s.

Iedereen is moe, doodmoe, maar het werk moet nog beginnen. De volgende ochtend vroeg uit de veren. De bar in de taxi duwen en op naar ons eerste optreden: de openingsshow van het “Festival do circo do Brasil”.

Het is de eerste keer dat we de vliegbar opbouwen en het verloopt wonderwel vlot. We verbruiken maar één rol powertape om de onvolmaaktheden op te lossen en verder blijkt het plan te werken.

Alles waar het festival voor moest zorgen is er. Iedereen oefent zijn tekst. De spanning stijgt.

De show start, het zweet loop over onze rug, parelt op ons armen en maakt de flessen in ons handen als stukken zeep onder de douche.

We vegen onze handen droog zo vaak we kunnen, maar de handdoeken onder onze bar zijn al snel doornat en ons kostuum is nog erger. Zo goed als elke fles die we tijdens de show in handen krijgen floept op een gegeven moment een onverwachte richting uit. We zwoegen en zweten ons door de voorstelling, amuseren ons  en  uiteindelijk krijgen we een aarzelende staande ovatie.

Meer handdoeken nodig, waarom klinkt dit me zo bekend in de oren ?

Lang leve de Braziliaanse economie !!!

Ik lig op een matras op een balkon van een wolkenkrabber ergens in Recife, een provinciestadje met amper 4 miljoen inwoners.

We sloten het festival al vier dagen geleden af maar gezien de meeste artiesten morgenochtend samen in één bus naar het circusfestival in de Ceara reizen heeft de organisatrice ons allen samen uitgenodigd voor een etentje en feestje in haar appartement. Het huispersoneel slooft zich uit, de artiesten laten het zich smaken.

Het is nacht en het uitzicht is duizelingwekkend; al bijna even duizelingwekkend als de realiteit waarin ik me bevind.

Condominio’s als deze reizen hier als paddenstoelen uit de grond. Twintig verdiepingen hoog, ommuurd, een zwembad een kinderopvang en dag en nacht bewaakt. Zo’n oase van veiligheid is de droom van elk middenklasse gezin, een droom waarvoor ze zich diep in de schulden steken. Dit appartement kost 500.000 euro en daar komen de maandelijkse kosten voor de bewaking en onderhoud van het complex nog bij. Twee-verdien-gezinnen waarvan beiden diploma-job hebben kunnen dit net betalen, zo lang alles goed blijft gaan.

Voorlopig gaat het goed in Brazilië, zeer goed. De socialisten wonnen onlangs opnieuw de verkiezingen met een nooit gezien gemak. Hier in deze staat; Pernambuca kregen ze iets meer dan 75 procent van de stemmen. In sommige gemeentes meer dan 97 procent, uitslagen die je eerder uit Noord-Korea verwacht. Alleen in de rijke staten in het zuiden gingen veel stemmen naar de conservatieven.

Het socialistische beleid dat de koopkracht van de arme brazilianen de lucht ingestuwd heeft werpt zijn vruchten af. Vijf jaar geleden koste een dollar nog 4 Reais, tegenwoordig is dat amper anderhalve Reais. Het minimumloon is verviervoudigd, er is een kinderbijslag ingevoerd en overal worden openbare werken uitgevoerd. De economie is na die van china de snelst groeiende ter wereld. Het is nu al de 8^e gtrootste economie en als ze zo verder blijven groeien worden ze over tien jaar de vijfde in die ranglijst. Het vertrouwen is groter dan ooit te voren en al wie een deftige job heeft hoopt mee te surfen op de golf van groeiende welvaart door zich in de schulden te steken.

Overal wordt gebouwd maar nog sneller dan de skykine stijgt de grondprijs. hoogbouw van 20 verdiepingen, acht appartementen per verdiep, aan een half miljoen euro ‘t stuk. Reken maar uit hoeveel de grond hier kost. En wat de socialistische regering ook mag proberen, het grondbezit is nog steeds in handen van een hele kleine minderheid. Brazilië mag dan wel al 57^e staan op de VN-ontwikkelings ranglijst, op de hitlijst van landen met meest ongelijke verdeling van inkomen (Gini-coëficiënt) staan ze 5^e laatste waarbij ze alleen Zuid-afrika, Namibië, Soweto en Swaziland achterlaten, de Apartheidsstaten dus. Mocht die lijst niet alleen naar het inkomen maar ook naar het bezit kijken dan zou het er misschien nog slechter uitzien… maar goed, genoeg cijfers en ranglijsten. Voorlopig gaat het vooruit, laat ons daar blij mee zijn.

Na het festival trokken we we uit de stad naar een toeristenoord op zoek naar een paar daagjes heel welverdiende rust. We speelden hier elke dag op het Festival do Circo Do Brasil, en dat betekent keihard werken. Gelukig is Anne er om ons overal bij te springen maar toch betekent het nog steeds om 10 u ‘s morgens het ontbijt halen, inladen, vertrekken, uitladen, uitpakken, afspreken, onderhoudsbeurt bar, opbouwen, flessen en fruit voorbereiden, licht en geluid regelen, alles klaarzetten, opwarmen, kostuums aandoen en technische bespreking, spelen, opruimen, afwassen en afdrogen, afbreken, verpakken, inladen, terugrijden, uitladen en om precies 1u ‘s nachts aankomen in het hotel waar we kunnen beginnen aan de handwas van de kostuums. Wie nog wat energie over heeft feest, maar ik kruip in mijn bed of doe eerst nog wat rugoefeningetjes om de volgende dag opnieuw het ontbijt te halen. De rust is echt heel welverdiend.

Porto de Galhinas

Porto de Galinhas (haven der kiekens) ligt op een uurtje rijden van Recife en dankt zijn ontstaan aan een koraalrif dat er net voor de kust ligt waardoor de Atlantsiche golven gebroken worden en kleine bootjes er makkelijk konden aanmeren. (Een beetje zoals Brugge in de middeleeuwen, maar dan een bloeiend koraalrif ipv een doffe zandbank). Het vissersdorpje dankt zijn naam aan de slavensmokkelaars die er na de afschaffing van de slavenhandel in 1850, illegaal slaven aan land brachten verstopt onder een laag kippen.

Tegenwoordig ligt het koraalrif er nog steeds en het zorgt voor een rustige zee waar gezinnentjes in alle rust kunnen ploeteren en pootjebaden. Bij eb kan je er ook gaan kijken naar de ‘natuurlijke” vijvers in het koraalrif, die toeristen aantrekken als een vuilnisbelt gieren aantrekt. Je kan er een duikbril huren maar je ziet niets omdat het propvol zit van de toeristen die zich bij de “wilde” vissen populair proberen te maken door overvloedig visvoer in het rond te strooien. Het koraalrif zelf is zwart en zo dood als een baksteen.

Ik wandel richting “weg van dit circus”, volg het strand zo’n vijfkilometer en passeer vooral kokosplantages die er redelijk verlaten bij liggen. Overal liggen kokosnoten op de grond en maar de meesten zijn al door mieren overmeesterd.

Uiteindelijk kom ik aan de monding van een mangrove; een traagstromend brakwater rivier waar eb en vloed het peil en zoutgehalte doen variëren wat resulteert in een explosie van natuurgeweld (een beetje zoals het Zwin in lang vervlogen tijden). Het is in de mangroves dat honderden vogelsoorten nesten en evenveel vissen paaien. Zeepaardjes zwemmen er tussen aligators en boomkikkers verschalken al even veelkleurige vliegen.

Deze pareltjes der tropische natuur staan echter in de hele wereld onder grote druk en deze mangrove vormt daar jammergenoeg geen uitzondering op. De wirwar van kreken is al even dood als het koraalrif hier wat verder.

Sinds de “ontwikkelde” wereld geen menukaart meer kan opstellen zonder gambasoep, geroosterde scampi’s of langoustines worden deze beesten in gigantische hoeveelheden gekweekt in de ecosystemen waar ze vroeger in het wild voorkwamen: de tropische mangroves. Het resultaat is dat die wereldwijd omgevormd werden tot niets omziende garnaalkwekerijen. Daarenboven is het zoutgehalte van het water veelal sterk gestegen omdat de toevoer van zoetwater voor irrigatie van suikerrietvelden gebruikt wordt, waardoor de weinige fauna en flora die er nog het hoofd boven water kon houden ook verschwunden is.

Ik heb er geen idee van hoeveel mangroves er nog onverstoord zijn, maar gezien de teelt van gamba’s sinds enkele jaren de suikerriet-teelt van de troon gestoten heeft als grootste inkomstenbron van deze staat zou het mij niet verwonderen dat er zo goed als geen enkele mangrove in deze staat nog niet ingepalmd is door deze industrie.

Ja, het gaat goed met de Braziliaanse economie, heel goed.

Verslag 3 Cariri festival en Sesc mostra in Fortaleza

Cariri festival, here we come !!!

Ik lig op mijn bed in een groot hotel ergens in het binnenland van Noord-Brazilië. Na een busreis die er zoals gewente twee maal langer over deed dan de chauffeur voorspelt had zijn we eindelijk aangekomen in de Cariri vallei, in het hart van de staat Ceara, die ooit de eerste staat was die de slavernij verbood. We zullen hier vier keer optreden in dorpjes en kleine stadjes rond Crato, het grootste gehucht van deze vallei.

Het constante gezoem van de airco’s in de kamers rondom mij overstemt dat van de muggen in mijn eigen kamer. Overdag is het hier bakken, maar ’s avonds is het aangenaam. Maar ja, ’t is natuurlijk makkelijker om die airco gewoon dag en nacht te laten draaien… Ik wordt hier zot van de allomtegenwoordige energieverspilling.

’t ol van Pluto

Met 8 mensen en heel onze bar zitten we opeen gepakt in een busje en rijden aan onverantwoorde snelheid door het struiksavannelandschap. Alles ademt droogte uit, wat absurd is als je weet dat er hier jaarlijks evenveel water uit de lucht valt als in België. Alleen valt die hier in een viertal maanden en is zonnestralling het hele jaar door loodzwaar waardoor zo goed als alle regen die in die korte periode valt en nog niet is weggespoelt weer verdampt.

Op de droogste stukken concurreren de struiken met struikvormige cactussen. Op de iets vochtigere stukken reiken Carna-ubas boven de struiken uit. Het zijn de typische palmbomen uit deze streek die tijdens het droge seizoen hun bladeren verliezen en er dan uitzien als een lantaarnpaal zonder lantaarn, maar tijdens het regenseizoen in no-time weer een groene kroon bladeren tevoorschijn toveren. Ook alle andere planten die er een week geleden nog dor en dood uitzagen schieten nu frisgroene blaadjes en er liggen grote plassen in de laagtes. Het is een vreemd contrast, die verse meren tussen het nog steeds droogte uitstralende landschap.

Het duurt minstens anderhalf uur om Potemgi te bereiken. Een dorp waar dankzij het Cariri festival elk jaar één keer een circus- of theatergroep komt optreden. We weten niet wat ons te wachten zal staan, misschien komt er geen kat, maar er ook gebeurt, dit optreden op uren van de bewoonde wereld gaan we nooit vergeten.

10 uur later is ons hele decor weer opgeplooid en genieten we bij de lokale organisatie van een traditionele maaltijd met Caiperinhas en beseffen nog altijd niet goed wat ons overkomen is.

Een GSM-netwerk reikt niet tot in dit gat van de wereld, maar in het schooltje is er wel een internetklas (lang leve het sociaal beleid van Lula !!!) en daar hadden de jongeren enkele weken geleden “ShakeThat” gegoogled om te zien welke voorstelling er dit jaar tot bij hen zou komen.

Wat ze zagen vonden ze blijkbaar zo cool dat ze een gigantische promocampagne opzetten met affiches en boom-cars die ons in het hele dorp dagenlang aankondigden.

Er werd maximum 300 man verwacht, evenveel als de andere jaren, maar dit jaar zat de sportzaal nokvol. Het volledige dorp, meer dan 1000 man, was er. De show verliep vreemd. De helft van het publiek had wellicht nog nooit een voorstelling gezien en applaudiseerde dolenthousiast wanneer het niet de bedoeling was, en zweeg dan weer wanneer we een applaus verwachtten. Achteraf bestormde het publiek onze bar als waren we rocksterren. Foto’s, handtekeningen en nog foto’s.

Mierenneuken

De heilige vader Cicero verwekt nog elke dag wonderen in het bedevaartsoord Jazueira. Hij zorgt voor geluk en welvaart, en dat niet in het minst voor zowat een derde van de zelfstandigen hier die leven puur op de verkoop van heiligen beeldjes. Tel daar nog de priesters en de rest van de touristische sector bij en je kunt begrijpen dat niemand er een probleem mee heeft dat de mis hier de hele dag lang over het centrale plein schertst, in te zwakke veel te luid afgestelde boxen.

Niemand, behalve ShakeThat die onder het weerhalmen van deze heiligverering een show moet spelen waarin toch hier en daar een zou-moeten-stil-zijn-moment zit. ‘t is hier net zo erg als in Casablanca, alleen is de kerk wat kleiner.

(dat heilig huis in Casablanca is trouwens het bezoeken waard. Een schitterende en gloednieuwe Moskee, tweede grootste ter wereld (ze mochten niet groter dan de Al-Masjid in Mekka, want dan zou Allah er met zijn schenen tegen lopen, en tegen heilige huisjes mag je nu eenmaal niet schoppen, zeker niet in Maroko). Het kapelletje werd in slechts dertien jaar gebouwd werd met hopen geld dat rechtstreeks van het loon van elke Marokaan werd afgetrokken. Maar we gaan niet mierenneuken, die moskee heeft alle Marokanen minstens evenveel bijval bij Allah opgeleverd dan het hen gekost heeft. En we gaan ook niet mierenneuken over het feit dat zo goed als elk islamitisch land zijn eigen tweede-grootste-moskee-ter-wereld heeft. Zowel Turkije, Pakistan, De Verenigde Arabische Emiraten, Israel als Saoudi Arabië claimen het en ik veronderstel dat hun bewoners dat wel zullen geloven, gezien ze ook in die oppersinterklaas zelf geloven.)

De Guarani-indianen die in tijden voor griep en suikerplantages een machtig volk waren in Brazilië en nu nog steeds de grootste inheemse stam zijn (al zijn er nog slechts 30 000 overlevenden in Brazilië) noemden dit land "Pindorama", het land van de palmbomen. Gelijk hadden ze, maar ik ben er toch van overtuigd dat er ook ergens een stam moet geweest zijn die deze aardkluit "het land der mieren" genoemd moet hebben. 

We zullen het nooit weten, want van de zeer talrijke stammen die hier in de 15e leefden blijven er nu maar weinig meer over. Diep in de wouden leven naar schatting nog 54 stammen zonder contact met de buitenwereld, tel daar nog een handvol grotere stammen die zelfs met contact hun cultuur in ere proberen te houden en het totaal is heel bedroevend in vergelijking met de vele honderden die er ooit leefden. Volgens officiële cijfers beweert 0,28 procent indiaanse te zijn, terwijl zowat de helft van de brazilianen "creools" aangeeft, en dus een mix is van zowel zwarte, blanke als indiaanse voorouders.

De enige inheemse cultuur die de invasie der portugezen, franse, engelsen, spanjaarden en nederlanders -ergens in de 17eeuw was Brazilië kortstondig in handen van de Hollanders, die daarna naar Suriname verdreven werden door de Portugezen- zonder enig probleem overleefd heeft is wellicht de cultuur der mieren. Het krioelt hier werkelijk van die beesten in alle formaten, vormen, kleuren en wellicht ook geuren.

De meesten zijn miniaturen van hetgeen we in België gewoon zijn. Ze crossen in een waanzinnige snelheid 10 cm vooruit, stoppen heel bruusk, draaien een beetje en schieten dan weer vooruit. Alsof ze rapper kunnen lopen dan hun richting bijsturen, of het in elk geval niet allebei tegelijk kunnen. Soms lopen ze onder een andere mier door als een fietser onder een snelwegbrug. Giga-beesten met monddelen die eruitzien als trektangen, en die blijven bijten zelfs al trek je de rest van hun lijf van de kop af. 

Sommige mieren zijn kleurrijk of bontgestreept, andere lijken achterste voren te lopen omdat hun kop groter is dan borst en achterlijf samen. 

Weer andere mieren leggen niet alleen gigantische nesten aan maar ook snelwegen van en naar die complexen. Midden het grasgroene gazon - lang leve de alliteratie en zijn geestelijke vader in de Vlaamsche poëzie, onzer allen Guido Gezelle, de gezellige pedofiel die ooit nog lesgaf waar ik op de schoolbanken zat -, maar goed, midden het grasgroene gazon dus, loopt een tien centimeter bruine lijn waar alles is weggevreten. Ondanks het feit dat het er amtijd ochtendspits lijkt, loopt het verkeer er niet vast omdat de mieren gewoon over elkaar kruipen. Er crossen werkmieren, soldaten en illegalen in alle richtingen. Die illegalen zijn insekten of spinnen die van deze wegen kunnen gebruikmaken omdat ze zich vermommen als mieren. De mier-spinnen houden constant hun twee voorste poten op hun kop alsof het antennes zijn. Nu en dan wordt er zo'n arm illegaal beestje ontdekt doordat zijn geurpatroon niet overeenkomt en zonder enig aarzeling door de soldaten overmeesterd en afgemaakt. Een beetje zoals we de illegalen aanpakten in de lage landen in de 18e eeuw, heidenenjachten tot er geen enkele zigeuner meer overbleef, althans geen enkele die zich niet goed  genoeg kon vermommen.

Viva Brasilia

De tijd vliegt. Elke dag een show brengen vergt heel veel energie. Zonder de enorme inzet van Anne zou dit programma niet vol te houden zijn, maar ook met haar hulp zijn we doodmoe na onze laatste show die tevens de afsluitende show van heel het Cariri festival is. Het was veruit de beste voorstelling tot nu toe en dat geeft ons de nodige energie voor de demontage.

Terwijl we afbreken start voor ons een demonstratie van een Candoble-gemeenschap. Het is een religieuze gemeenschap die een vorm van spiritisme aanhangt waarin er een verschil is tussen het lichaam en de geest die er in woont. Tijdens zo’n ceremonie proberen ze al zingend en dansend grote geesten en goden uit te nodigen in hun lichaam. Een beetje zoals de god Chistus in het lichaam van Jezus.

Ze spreken onderling nog steeds een mengtaal “Euruba” die ontstaan is uit een mengelmoes van Bantoe (angola en dergelijke), Soudan (west-afrika), Indiaans en Portugees.

De vrouwen dragen barokhoepelrokken in wit kant met een kleurige Afrikaanse tulband op hun hoofd en de mannen zijn in witte kleren gehuld die aan koloniale tijden doen denken. Alleen de ”heilige vader”, die vanzelfsprekend het meest bedreven is in het lokken van geesten en goden in zijn lichaam, is een kleurige verschijning. Een typisch afrikaans bontkleurige pyjama is blijkbaar het beste lokaas voor geesten.

Iedereen danst en zingt of trommelt in de zekerheid dat de geesten en goden hen goed gezind zullen zijn, te meer omdat de meesten op zondag ook naar de katolieke misvieringen gaan. Je kan nooit zeker genoeg zijn !!!

Overal staan kraampjes die eten of drank verkopen. Een kar en een isomodoos vol blikjes, meer is er niet nodig om iets bij te verdienen tijdens de feesten. Ik koop een pintjeaan één van die gasten die me ondertussen feliciteert met ons optreden. Neen, nee, ik moet niet betalen, dat is een wederdienst omdat ik zo’n leuk optreden gegeven heb. “allée man, jij moet die toch ook kopen”, “nee nee zegt hij terwijl naar een vrouw een beetje verder wijst, die dezelfde bijverdienste heeft, “mijn vrouw koopt die blikjes”.

De armoede is hier misschien wel wat minder dan in Afrika, maar het blijft me toch verbijsteren dat de Brazilianen er geheel niet op uit zijn om de westerlingen te pluimen. Nergens vraagt men een hogere prijs aan een tourist dan aan een local. In Senegal moest ik een uur onderhandelen om een zitje in een taxi aan dezelfde prijs te krijgen als de anderen die net voor mij een prijs onderhandeld hadden. Eenmaal we instapten bleek mijn plaats nog aan twee anderen verkocht te zijn ook “jamaar, je hebt niet gezegd dat je die stoel voor jouw alleen wilde”, terwijl die gasten die dezelfde prijs als ik betaald hadden geen extra passagiers kregen opgezadeld. Een uur onderhandelen en ze leggen je er nog op.

Ik mik een stuk van één Reail in het potje van de blikjesverkoper en glimlach terwijl ik verder wandel naar een kraampje waar ze “crepes” maken: een soort wafel gevuld met kaas (of choco of “lasagne”) op een stokje, precies een lekstok.

Een sambagroep drumt zich het al overvolle plein op en het feest barst helemaal los. Viva Brasilia !!!

Fort Schonenborch oftewel Fortaleza

Net zoals Recife, de eerste stad waar we speelden is ook Fortaleza oorspronkelijk gesticht door de Hollanders, als verdedigingsfort tegen de Portugezen. Gezien het wat noordelijker ligt werd het wat later gesticht (1649 voor wie dat iets kan schelen) en gezien het in Brasilië en niet Suriname ligt heeft ook dit fort de Hollanders niet veel geholpen. Ik veronderstel dat de Portugezen net iets beter bestand waren tegen dit klimaat. Wij Belgen doen het op vlak van aclimatisatie niet veel beter dan de hollanders, jawel, de flessen floepten weer alle kanten uit, maar we amuseren ons wellicht wel een stuk meer.

Het is al na acht uur, de zon klimt snel, de zeewind is nog steeds even warm en klef, duiven zoeken naar kruimels in het strand terwijl ik geniet van een luxe-ontbijt op het luxe-terras van het luxe-hotel dat het festival van fortaleza geboekt heeft voor de artiesten.

Als er iets is waar ik van wegkijk nog voor de geur mijn neus bereikt, dan is het wel luxe (te meer nog in een ontwikkelingsland), maar dit ontbijt smaakt me echt. Eindelijk rust. De voorbije tien dagen was het kei en keihard werken maar de komende dagen hebben we weer wat rust en daar hebben we vannacht al volop van genoten. Nog even tot op het einde van de pier wandelen en daarna mijn bed in.

De wind suist en daagt mijn evenwicht uit. De zilte lucht opent mijn neus tot in mijn keel. Ik mik tot achter de horizon, gooi de fles en zie ze op een teleurstellende afstand het waten in plonzen. 

Ik blijf nog even kijken maar wandel dan terug, beseffende dat de kans dat mijn brief werkelijk aanspoelt voor de voeten van mijn vriendin in het verre Dublin erg klein is. Je moet weten, Dublin ligt aan de verkeerde kant van Ierland, en bovendien zag ik de fles traagjes aan westwaarts drijven.

Misschien moet ik gewoon de juiste piyama aandoen en als een zot beginnen zingen en dansen om de god der zeewinden te pakken te krijgen, belastingsgeld betalen in Marakesh een beeldje van padre Cicero kopen. Je kan nooit zeker genoeg zijn.

Of nee, gewoon een mailtje sturen lijkt mij handiger…

Hans

Verslag 4: Terug naar Minas Gerais

Belo Horizonte

Spelen of niet ? Iedereen kijkt naar de muren. Heeft het nog zin om de show te spelen ? We moesten een uur geleden aan de show beginnen, maar er is nog altijd geen licht. En erger, er is geen publiek, 20 misschien 30 man.

Godverdomme, we reden vandaag 200 kilometer om hier gratis te komen optreden voor deze circusschool. Een hele dag werken om alles gereed te krijgen en nu dit. Spelen of niet ? Is het de moeite om daarna de hele afwas te moeten doen, om alle sappen en fruit te verbruiken voor de drie man en een paardekop die er is. En alstublieft, er moet licht zijn, anders zien zelfs die drie man er niets van.

Minas Gerais is de regio waar ik de vorige keer alleen doortrok. Het ligt tussen Noord- en Zuid-Brazilië en aangezien er een gaatje was tussen de festivals in het Noorden en die die nog komen in't Zuiden, was het mijn idee om naar hier te komen met heel ShakeThat. Hier gratis te spelen om de projecten te steunen die ik had leren kennen. We zouden er als koningen ontvangen worden ... en nu dit.

Vitoria en de andere circusleerlingen in Ouro Preto

Gelukkig verliep ons verblijf de voorbije week in Ouro preto perfect, en voel ik mij maar half schuldig heel ShakeThat naar hier mee te nemen.

We gaven de leerlingen van het sociaal-circusproject in Ouro Preto één dag vrij oefenen en twee dagen intensieve lessen. Nu is er een toonmoment, het is de beurt aan de negenjarige Vitoria die samen met Brena een nummertje met de evenwichtsladder gemaakt heeft. Ze straalt, ze straalt onbeschrijflijk hard.

De eerste dag, toen we kennismaakten en de leerlingen vrij lieten oefenen viel Vitoria me direct op. Ze deed me onmiddellijk denken aan de Roma straatkinderen in Roemenië waar ik ooit les aan gaf. In tegenstelling tot alle andere leerlingen was ze vuil, had oude kleren aan en stond ze schuw van alles, alleen aan de kant.

Ik gaf haar van bij aanvang wat meer aandacht en tijdens de eerste lesdag koos ze dan ook voor de workshop die ik gaf: slap touw en ladder. Hoeel ze heel schuchter begon, bloeide ze tijdens de workshop helemaal open. Toen we op het einde van de dag zeiden dat we de volgnde dag naar een toonmoment zouden toewerken kroop ze echter terug in haar schelp.

’s avonds sprak ik met Luana, één van de begeleidsters van het project, over Vitoria en ze bevestigde mijn voorgevoel. Vitoria kwam inderdaad uit een uiterst arm gezin en had het zeer moeilijk. Ook Luana vreesde dat ze uit schrik voor het toonmoment niet meer  zou komen opdagen …

Ze vertelde ook over Dodo, een moeilijke gast in de lessen, die zoals de meeste moeilijke gevallen in mijn workshop terechtkwam. Voor jongleren is veel concentratie nodig. Aan een touw slingeren of alle energie botvieren op een ladder ligt die gasten beter. Dodo’s vader had een paar jaar geleden het hele gezin afgeknald en daarna een kogel door zijn eigen kop gejaagd. Dodo had alles gezien. Nu leefde hij bij een tante die hem helemaal niet wil …

En Mateuzinho, tja bij ons zou die gewoon elke dag een handvol relatine-pillen moeten slikken. Een aapje dat geen minuut kan stilzitten, maar wel zoals alle kinderen hier kan doorzetten. Opnieuw en opnieuw en opnieuw. Hier is geen playstation, hier is er alleen maar doorzetten. In België eindig ik een slaptouw workshop veelal met het aanleren van een salto rond het touw. Het lijkt wat gevaarlijk en dus durft zowat de helft de truck niet te doen. Hier in Brazilië doet iedereen die truck om daarna ook nog de voorwaartse te leren die een heel stuk moeilijker en angstaanjagender is. En matheuzinho, met de hulp van twee grotere gasten die het touw een extra zwier gaven, is die erin geslaagd om een dubbele achterwaartse salto rond het touw te draaien. Doorgaan en doorgaan, blijven proberen, pijn of geen pijn, nog eens. Het is fantastisch om aan zo’n leerlingen les te mogen geven.

Tussen beide lesdagen speelden we op het centraal plein van Ouro Preto onze voorstelling. Een goeie en vooral onvergetelijke show te midden van adembenemende omgeving. Dit is de eerste site in heel brazilië die door de Unesco erkend werd, en hier pal midden dat koloniaal plein schittert onze bar.

Vanzelfsprekend kwamen bijna alle leerlingen kijken, maar Vitoria vond ik niet terug in het publiek. Het versterkte mijn gevoel dat ik haar ook op de tweede lesdag niet meer zou terugzien

Tot mijn verassing kwam ze vandaag wel opdagen, en hoe !! Ze was gewassen, had haar beste kleren aan en speelde met de anderen in plaats van tegen de muur te staan. De hele dag al straalde ze, en nu, terwijl ze haar nummer brengt en alle andere kinderen kijken en applaudiseren straalt ze zoals alleen de zon in Brazilië dat kan.

Misschien ben ik naief, maar ergens hoop ik dat momenten als deze haar en de andere kinderen de kracht zullen geven om nooit op te geven, dat momenten als deze hun zelfbeeld altijd zullen ondersteunen. Misschien ben ik naief, maar ook ik ben trots en straal wanneer Vitoria als een pauw de scène verlaat onder een enthousiast applaus.

De grootste Braziliaan

Net na de laatste eeuwwisseling (in 2002) verkoos ook Brazilië zijn “grootste landgenoot van de 20^e eeuw”. Pelé scoorde zoals hij dat in zijn gouden jaren deed maar verloor op penalty’s van ex-president Joselino Kubitschek, die zijn politieke carriere begon als burgemeester van Belo Horizonte en later gouverneur van Minas Gerais werd.

Van ‘56 tot en met ‘61, dus net voordat de militairen de boel opnieuw overnamen was hij president. Toen hij begon was Brazilië zo goed als bankroet, maar in de vijf jaren van zijn bewind ging brazilie er 50 jaar op vooruit (wat trouwens ook zijn verkiezingsbelofte was geweest). Hij legde overal autosnelwegen aan, trok auto- en vliegtuigbouwers aan (vliegtuigen zijn tegenwoordig het grootste exportproduct van Brazilië die de derde grootste producent ter wereld is), zorgde voor de hoogste minimumlonen die het land ooit gekend heeft en stichtte de hoofdstad Brazilia, iets wat al meer dan een halve eeuw in de grondwet stond, maar waar geen enkele andere president aan had durven beginnen. Het was ook de gouden tijd van de Braziliaanse architectuur, met Costa, Niemeyer en Burle Marx die zowat de heel Brasilia mochten ontwerpen. Op het einde van zijn bewind gingen zowel de binnenlandse als de buitenlandse schuld de lucht in en rees de inflatie de pan uit maar toch bleef hij zowel de rijken als de armen aan zijn kant houden.

Zijn opvolger was uiterst rechts en moest al na een jaar opstappen waarna links het volgens de militairen al te bont maakte en hen deed beslissen nog maar eens de macht te grijpen, om deze keer een zeer harde militaire dictatuur te installeren die het land de afgrond in deed tuimelen. Met hulp van de CIA schakelden ze alle sociale organisaties uit. Vele tienduizenden Brazilianen verdwenen spoorloos. De Amerikaanse hulp werd betaald door de nationale rijkdommen weg te schenken. Van de enorme zoetwaters reserves die Brazilië rijk is, was er na het militair bewind 60 procent in handen van Amerikaanse multinationals (voornamelijk Coca Cola), en dat is nog steeds zo. Bij de ertsen was de uitverkoop zowaar nog erger. De roofbouw-dictatuur richtte heel Brazilië zodanig ten gronde dat ze de ruïne uiteindelijk vrijwillig terug gaven aan de democraten; er was niets meer over om te plunderen.

Kubitschek die oppositie gevoerd had tegen de dictatuur was intussen uit de weg geruimd (een “auto-ongeval”) en uitgegroeid tot het symbool van de gouden tijden, van realisaties, vooruitgang en samenwerking.

Wanneer ik de Brazilianen vertel dat ze het enige land zijn ter wereld die ooit een zigeuner als president gehad hebben kijken ze raar op, wanneer ik vervolgens zeg dat die zigeuner Kubitschek is, zijn er maar weinig die mij geloven. Ondanks het feit dat Brazilië een van de meest rasvermengde bevolkingen ter wereld heeft is het ook hier, net als in het grootste deel van de wereld, onmogelijk voor bekende Roma om voor hun etnische achtergrond uit te komen.

Misschien zou de wereld anders naar de Roma kijken mochten alle bekende Roma plots wel voor hun achtergrond uitkomen. Charly Chaplin en Elvis Presley zijn uitzonderingen want zelfs voor muzikanten en acteurs is het niet vanzelfsprekend om dit publiekelijk te maken laat staan voor politici…

Luz para todos (Licht voor iedereen)

Het was één van de leuzes van het Lula-beleid. Heel het land, ook de meest afgelegen dorpjes van stroom voorzien. Het is een goed idee en werd ook in hoog tempo gerealiseerd, maar misschien hadden ze er beter ook gratis lessen voor electriciens bijgegeven, in plaats van iedereen te laten bricoleren a volonté.

Zelfs in een propere pousada in Ouro Preto sta je met een bang hart onder de douche. De bedrading van de doucheverwarming (kweet ook niet waarom je hier een warme douche zou willen nemen…) loopt op tien centimeter van de douchekop, waaruit in alle richtingen waterstraaltjes spuiten. Rond het connectie-suikertje en de draden die er verbonden worden zit zelfs geen tape.

Het net werkt hier op 110 volt en blijkbaar is dat veel gevaarlijker dan de 220 bij ons. De schok is niet groot genoeg om je er van af te slaan en dus blijf je plakken tot een zekering het begeeft. Gezien de plongs hier constant springen (hoe zou dat toch komen ?), worden ze vervangen door koperdraadjes, dus de kans dat er een zekering springt voor je helemaal gebroodroosterd bent is vrij klein.  

Uiteindelijk, meer dan een uur nadat we moesten beginnen, raakte het licht geregeld en konden we onze show spelen voor het kleinste publiek uit de geschiedenis van ShakeThat. Spelen of niet ? Natuurlijk, tzal wel zijn !!! De weinigen die er waren hadden al meer dan een uur gewacht …

Na afloop doe ik de afwas, samen met Rogerio die deze circusschool doet draaien. Zijn teleurstelling is groot. Het schooljaar is vandaag officieel gedaan, overal zijn er studentenfeesten en gratis optredens. Bovendien is volgende week het eindejaarsspectakel van de circusschool. Hij had niet nee durven zeggen op ons aanbod om gratis te spelen voor zijn project. Hij had niet durven zeggen dat een weekje later beter zou passen en beseft dat het dus ergens zijn fout was.

Maar ik kan het hem niet kwalijk nemen. Die gast steekt al zijn energie in dit mooie project. Vorig jaar zijn er opnieuw vier leerlingen vanuit dit project binnen geraakt in de beste circusscholen van Europa. Phillipe, mijn partner van Circo Fusca is binnen in Chalon, de meest vermaarde circusschool ter wereld. Twee anderen raakten binnen in Fratelini (Parijs) en één in Esac (Brussel - jawel ook België heeft een top-circusschool, al zijn Belgische leerlingen er zeldzaam).

Ik kan het hem niet kwalijk nemen. Ik kan mij alleen kwaad maken op de electricien van dit gebouw.

Ik verschiet mij bijna een ongeluk wanneer ik een afgewassen beker te drogen zet op het druipblad voor mij en de druppel volg die van de beker via het blad terug in de wasbak rolt. Precies daar, midden de afwasbak, net achter de kraan, en onder het druipblad zitten twee stopcontacten, die van zelfsprekend halverwege de ShakeThat afwas al helemaal nat zijn.

Elektrocutie para todos !!!

Belo Horizonte dag 2: de herkansing

Joao neemt ons mee naar dezelfde waterval als degene die ik vorige reis bezocht. Aan watervallen nochtans geen gebrek, maar ’t is zo’n pareltje en ik ben blij om er nog eens terug te gaan.

Tot mijn verassing ken ik de hele rit nog van buiten. We passeren dezelfde wolkkenkrabbers en dezelfde favela’s, waar wellicht dezelfde kinderen met hun zelfgemaakte speelgoed spelen; het nationaal symbool van elke favela: “de pipa”.

Het is een vlieger aan één touwtje dat met lijm en glasscherfjes ingesmeerd is. Door het touw langs dat van de tegenpartij te laten schrapen kan je het andere touw doorsnijden, wat  de bedoeling is van het spel. Eénmaal het touw is doorgeschuurd crossen beide ploegjes (meestal teams van twee) zo snel mogelijk richting de neerwaarts dwarrelende pipa. Wie eerst is wint en krijgt de pipa.

Het is een spel dat zoals alles hier in Brazilië zijn mooie en minder mooie kant heeft. Ook het doorgesneden glastouw dwarrelt naar beneden en wordt in alle emotie vergeten. Soms komt het dwars over de weg te hangen en vormt zo een genadeloze guillotine. Tot voor enkele jaren koste dit spel in Minas Gerais alleen zo’n 50 levens per jaar (onder Lula werden preventiecampagnes opgezet, waardoor het aantal dodelijke ongevallen sterk is teruggelopen tot nog sechts een paar per jaar).

Joao vertelt het ons nadat we hem vroegen waar de littekens aan zijn schouders vandaan komen. Hij had geluk. 10 centimeter hoger en hij was er niet meer geweest. Op zijn fiets stonden geen “ruitenwissers” (tot ik dit verhaal hoorde vond ik die metalen antennes vooraan de moto’s altijd vreemd), hij reed voorop scheurde naar beneden toen hij plots gegrepen werd door zo’n guillotine. Het touw sneed in beide bovenarmen tot op het bot. Het bloed gulpte er uit. Had er niet net op dat moment een bus gestopt en hem onmiddellijk naar het ziekenhuis gebracht was hij zo goed als zeker leeggebloed. Leven en dood liggen hier overal onwaarschijnlijk dicht bij elkaar.

De waterval en de wandeling erheen zijn nog steeds even wonderbaarlijk als een jaar terug. Wanneer we aan de cachoeira zelf komen flirt er een kolibrie met de bloemen aan de overkant om dan weg te flitsen naar een bloeiende struik 20 meter verder. “Beixa-flor” heet zo’n beestje in’t portugees: “bloemen-kusser”.

Uiteindelijk is heel ShakeThat blij dat we tot in Belo Horizonte gekomen zijn: herkansing geslaagd.

Maar ook zonder deze dag aan de waterval was iedereen al in de wolken over deze week. De kinderen in Ouro Preto, de show daar en zelfs die in Belo Horizonte waren machtige ervaringen. Op naar Sao Paolo !!!

Verslag 5: Sao Paolo

Sao Paolo

Brazilië is het vijfde grootste land ter wereld zowel qua oppervlakte als qua bevolkingsgrootte. Het zou logisch zijn dat je hier dan ook overal de gemiddelde wereldbevolkingsdichtheid zou aantreffen, maar de realiteit is anders. Brazilië heeft namelijk een bevolkingsverdeling die goed overeenkomt met de verdeling van de materie in ons heelal. Heel veel ruimte voor bijna geen mensen en hier en daar een samengeklonterde mensenmassa die alle verbeelding te buiten gaat. Bemvindo no, Sao paolo !!!

Als je wil weten hoeveel mensen er in Sao Paolo wonen doen de locals er nogal ingewikkeld over en vragen dan wat je precies bedoelt met Sao Paolo, “O centro ?” In het centrum van Sao Paolo wonen zo’n 10 miljoen mensen, nauwkeurig tot op anderhalf miljoen. Ze zijn de tel een beetje kwijt.

Als je het over de volledige korst hebt, over de aaneengesloten lichtgevende vlek die je van op de maan kan waarnemen, dan zijn ze de tel zodanig kwijt dat ze zelfs niet meer proberen. Tellingen die rekening houden met alle sloppenwijken (het lijkt absurd maar vele tellingen doen dat dus niet) komen uit ergens rond de 22 miljoen. Dit is de grootste mensenklonter in heel Zuid Amerika, ongeveer evenveel als Parijs en London samen. Veel te groot en veel te druk voor een mens als mezelf, maar ja, we “moeten “ hier optreden en workshops geven …

Brickhouse, Namakaca …

Als je je weg ze weet te vinden in Sao Paolo is het natuurlijk een interessante stad, een ontmoetingsplaats bij uitstek, een broeinest van cultuur. Voor ons is dat simpel: iedere maandagavond komen alle jongleurs samen in Circo no Beco, om er samen te jongleren en feesten, en gezien we hier op een maandag landden, kwam ons dat zeer goed uit. De locals waren zeer enthousiast met onze aankomst, niet alleen omdat ze gastvrij zijn voor iedere jongleur die hier strandt, maar ook omwille van een extra reden:

Op de Europese jongleerconventie (het mekka voor elke jongleur ter wereld) van 2007 in Griekenland was er één Braziliaan, en toen die thuiskwam stak er een DVD van ShakeThat (we speelden daar met Bram omdat Sander in het gips zat) en van Addicted in zijn zak. Shakethat kennen jullie en “Addicted” dat zijn de Vlaamse jongleurs die op dat moment een DVD gemaakt hadden met onze beste jongleerroutines op. Die beide video’s kwamen Brazilië binnen toen U-tube nog niet bestond (of in ieder geval wisten ze het hier nog niet of stonden er nog geen jongleerfilmpjes op). De video’s werden over heel Brazilië en niet het minst hier in Sao Paulo verspreid en zowel “Addicted” als “ShakeThat” werden hier “wereldbekend-onder-jongleurs”.

Het gevolg is dat we hier als koningen ontvangen worden. We slapen in het lokale jongleurshuis “Brickhouse” (iets tussen Telesnack en Circokot) en gaven net twee dagen workshop in Namakaca.

Hoewel de leerlingen een hoog niveau hadden en vooral ook een sterk door de “addicted-video” beïnvloede stijl vonden ze onze workshops toch heel verrijkend. Telkens wanneer er Europese jongleurs in Sao Paulo passeren proberen ze een workshop geregeld te krijgen, maar blijkbaar klikte het nooit zo goed als met ons. Blijkbaar willen andere lesgevers een strikt uurschema, een duidelijk afgesproken betaling, een tolk en gaan ze na hun uren terug naar hun hotel.

Wij daarentegen overleggen met de leerlingen hoe lang ze kunnen blijven en passen ons uurschema aan, doen ons best om alles in’t portugees uit te leggen en blijven na afloop zelf nog wat trainen en technieken uitwisselen met de locals. En op vlak van betaling, tja, een vrije bijdrage leek ons het meest gepast. Kwestie dat iedereen die de workshop echt wilde volgen dat ook kon doen.

Als het stadsbestuur haar woord houdt, dan zullen we wel genoeg verdienen met onze optredens hier. Laat ons hopen.

Arme mensen ? niets gezien !

Nadat we met de jongleurs van de workshop pizza aten nam ik de restjes mee om die onderweg aan een straatkind of afvalverzamelaar te geven. We wandelen zeker een uur, van het centrum naar een aangrenzende middenklassebuurt, maar uiteindelijk heb ik de restjes nog steeds in mijn hand wanneer we in Brickhouse aankomen.

In tegenstelling tot Rio, heeft Sao Paulo een duidelijke demografische ordening. In die andere metropool ligt het stadscentrum vol Morro’s; onwaarschijnlijk steile rotsen waarop geen “echte gebouwen” kunnen neergepoot worden en zodoende ingenomen kunnen blijven door sloppenwijken. Straatarm en helicopterrijk wonen er naast elkaar en overal vind je armen in het straatbeeld. In Sao Paulo wordt het rijke centrum omgeven door een brede gordel middenklasse buurten om pas veel verder over te gaan in sloppenwijken. De weinige armen die hier wonen verstoppen zich na zonsondergang uit angst voor de politie en andere “kuisploegen”.

Met of zonder ShakeThat ?

In heel Brazilië wonen er ongeveer 210 miljoen mensen, precies tot op zo’n 10 miljoen. Dat is evenveel als er ooit in de USSR woonden en op de China, India, de VS en Indonesië na, de grootste bevolking ter wereld.

Ze vragen altijd van waar je bent, en knikken wanneer je België zegt, maar hebben er meestal totaal geen benul van waar dat ligt. Ik vul mijn antwoord daarom aan met: “In Europa, bij Portugal”, maar veelal worden ze ook daar niet veel wijzer door. Portugal is hier eerder een term uit de geschiedenisles dan uit de Aardrijkskundeles, waar maar twee landen aan bod komen: Brazilië en “Fora“; het buitenland.

Als ze vragen hoeveel inwoners België heeft antwoord ik meestal met “bedoel je met of zonde

14-02-2011 om 00:00 geschreven door Hans Vanwynsberghe