Mediaconvergentie & het VRT-aanbod

In deze laatste blog staat een van de kernwoorden van het vak centraal: convergentie. Eerst wordt bekeken wat convergentie precies inhoudt, vervolgens gaan we na hoe het nu precies zit met convergentie bij onze Vlaamse openbare omroep.

Convergentie

Eerst en vooral gaan we kort in op het begrip “convergentie.” Kolodzy (2006, p. 4) definieert convergentie als volgt: “When it comes to journalism, convergence means a new way of thinking about the news, and delivering the news, using all media to their fullest potential to reach a diverse and increasingly distracted public.” Convergentie heeft dus te maken met efficiënt gebruik van alle mogelijke middelen bij nieuwsverspreiding. In tijden waarin nieuwe media een steeds prominentere rol opeisen, verstaan we hieronder de interactie van traditionele en nieuwe media.

Hoewel convergentie op het gebied van media soms beschouwd wordt als een relatief nieuw begrip, ging het volgens Jenkins (2008) al veel eerder over de tongen. Hij haalt daarbij het boek “Technologies of Freedom” uit 1983 aan, en bestempelt auteur Ithiel de Sola Pool als “the prophet of media convergence.” Pool (1983, p. 23) kondigde het inderdaad al aan: “the one-to-one relationship that used to exist between a medium and its use is eroding.”

Epicentrum Reyerslaan

Eén van de grootste mediaspelers in Vlaanderen op het gebied van nieuws is de VRT. Maar hoe gaat de VRT om met convergentie? Laten we eerst even kijken via welke mediakanalen de VRT nieuws verspreidt:

Televisie: Eén zendt dagelijks vier Journaals uit. Daarnaast zijn er ook de duidingsprogramma's Koppen en Koppen XL. Canvas brengt elke werkdag Terzake in de ether. Sinds de zomer van 2012 zendt de VRT meerdere keren per dag een journaal van 100 seconden uit.

Radio: De vijf radionetten van de VRT brengen minstens elk uur een nieuwsbulletin. In de spitsuren is er vaak ook een kort bulletin op het half uur. Voorts zendt Radio 1 ook twee nieuws- en duidingsprogramma's uit: De Ochtend en Vandaag.

Websites: Twee VRT-websites verspreiden nieuws: deredactie.be (algemeen nieuws) en sporza.be (sport). Op de eerste website kunnen surfers ook dagelijks de Journaals van 13 uur en 19 uur bekijken, eventueel met doventolk. Er is ook een Videozone waar nieuwsberichten, reportages en archiefmateriaal bekeken kunnen worden.

Sociale media: Verschillende nieuwskanalen zijn ook actief op sociale media. Zo worden de belangrijkste berichten van de nieuwswebsites ook verspreid via Facebook (deredactie.be op Facebook & Sporza op Facebook) en Twitter (@DeRedactiebe en @sporza).

Over het convergentiebeleid van de VRT is nog maar weinig gepubliceerd. Coppens (2005) wijdde er zeven jaar geleden in zijn studie over de taken van de VRT wel al een stuk aan. Hij schreef "het convergentievraagstuk belooft voor de VRT, zoals voor alle kleine publieke omroepen, moeilijk te worden." (Coppens 2005, p. 21). Op dat moment had de openbare omroep nog geen lange termijnvisie ontwikkeld over convergentie. Bij de Franstalige tegenhanger was het volgens Coppens nog erger gesteld: "Inzake convergentie staat de RTBF door een gebrek aan middelen quasi nergens." (Coppens 2005, p. 22).

De geschreven nieuwsverspreiding van de VRT leidde al eens tot protest. In november 2010 uitte Patrick Lacroix, algemeen directeur van de Vlaamse Dagbladpers zijn ongenoegen over de nieuwssites van de openbare omroep. Vooral de reclame-inkomsten die die sites binnenhalen waren voor hem een doorn in het oog. Hij hoopte dat het systeem grondig aangepakt zou worden in de nieuwe beheersovereenkomst tussen de Vlaamse Gemeenschap en de VRT. De storm ging echter even snel terug liggen als hij opgestoken was. En op pagina 24 van de nieuwe beheersovereenkomst (2012-2016) vinden we nog steeds de termen "tekst, beeld en geluid" terug, zij het wel "met een focus op beeld."

Meer over convergentie

Wie meer wil lezen over convergentie vindt zeker zijn gading op de blogs van enkele medestudenten: Sander Degeling blogt, Wouter waagt zich aan een blog en de blog van Anneleen Scheelen.

Bronnen:

Coppens, T. (2005). Opdracht volbracht? Een studie naar de taken van de VRT in opdracht van de Vlaamse Mediaraad. Gent: Universiteit Gent. Brussel: Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap.

Jenkins, H. (2008). Convergence culture: Where old and new media collide. New York: New York University Press.

Kolodzy, J. (2006). Convergence journalism: Writing and reporting across the news media. London: Routledge.