Journalist/Opiniemaker ©

Coca Cola – Mercedes – Adidas – Disney – Journalist/Opiniemaker. Niet moeilijk om in dit rijtje “the odd one out” te vinden, zou je denken. Maar stilaan evolueren we naar een nieuwsmaatschappij waarin journalisten en opiniemakers meer en meer een merk zijn.

In het programma “Hautekiet” op Radio 1 werd op 18 oktober 2012 een debat gevoerd over dit onderwerp. Het viel presentator Jan Hautekiet op dat bepaalde journalisten steeds prominenter aanwezig zijn in de media. Met de concurrentie van internet in het achterhoofd vroeg hij zich af hoe die “topjournalisten” misschien de redders zouden kunnen zijn van de schrijvende pers.

De toegenomen aanwezigheid in de media is volgens journalist en onderzoeker Luc Van Doorslaer een feit, maar hij heeft geen weet van een systeem waarbij media zouden samenwerken om bepaalde koppen uit te spelen op tv. Het heeft volgens hem veeleer te maken met het feit dat veel journalisten generalisten zijn, wat handig is om ze uit te spelen als nieuwe invalshoek in de media, naast vakspecialisten. Bovendien “hebben journalisten graag een mening en uiten ze die ook nog eens graag.” Vergeleken met de buitenlandse media, is het onderscheid tussen feiten en opinies in België vager geworden. Deze evolutie heeft volgens Van Doorslaer nog andere gevolgen: sommige media zijn erg afhankelijk geworden van bepaalde grote namen / opiniemakers. Daarbij haalt hij het voorbeeld aan van Koen Meulenaere en Rik Van Cauwelaert, die Knack verlieten en het weekblad daarmee meteen in een soort wurggreep hielden. Die namen zijn als het ware even belangrijk geworden als de naam van het medium waar ze voor werken.

Jan Hautekiet merkte op dat er op 17 oktober maar liefst 11 columns verschenen in De Standaard. Een van de grootste kwaliteitskranten van Vlaanderen gaat dus mee met de sterke opiniestroom. De hoofdredacteur van die krant, Bart Sturtewagen, vindt dat absoluut geen probleem. De columns gaan over zeer diverse onderwerpen. De keuze voor zoveel opiniestukken heeft volgens hem te maken met de zoektocht naar een eigen positie in het medialandschap. De columns zijn bedoeld om structuur te brengen in het debat, en ook dat is een van de taken van de schrijvende pers. Opinies hoeven ook geen hinderpaal te vormen voor de objectiviteit: “Het debat over objectiviteit en neutraliteit is van alle tijden, en zal ook nooit opgelost worden.” Opinies behoren integendeel tot het nieuws, doordat ze een visie uitdrukken die leeft bij het volk.

Hoofdredacteur Patrick De Witte van P-Magazine ziet zichzelf tot op zekere hoogte als uithangbord van het tijdschrift. Volgens hem wordt niemand van de ene dag op de andere opiniemaker. Dat moet groeien met de tijd, wanneer blijkt dat iemands stukken in de smaak vallen bij de lezer. Het klopt volgens De Witte dat kranten en tijdschriften wel wat krampachtig op zoek gaan naar opiniemakers, maar dat zou te wijten zijn aan het internet. De snelheid van het internet zorgt ervoor dat iedereen bijzonder snel zijn mening kan uitschreeuwen. Opinies zijn dus een pak belangrijker geworden dan vroeger. Het valt De Witte overigens ook op dat heel wat populaire opiniemakers links georiënteerd zijn. Hij oppert dat een student daar misschien eens een thesis over kan schrijven (een ideetje voor volgend jaar, beste docenten?).

Journalist als merk versus merkjournalist

Tot slot nog een belangrijk kanttekening: het woord ‘merkjournalist’ komt niet overeen met ‘de journalist als uithangbord of merk’ zoals hierboven besproken. Op zijn blog Maarten is benieuwd geeft communicatiewetenschapper Maarten Corten een ruwe schets van drie types journalisten:

* Anonieme journalist: de journalist verdwijnt in de coulissen van zijn medium. Hij is hoogstens bekend door zijn initialen.

* Ingebedde journalist: de naam van de journalist is gekend. Zijn bijdrage verschijnt onder de noemer van een bekend medium. Lezers leggen een link tussen dat medium en de journalist.

* Merkjournalist: journalist met een eigen kanaal om zijn werk te publiceren. Bijvoorbeeld een blog.

Bronnen:

Corten, M. (13.10.2012). Journalist, word een merk en verbeter de journalistiek. [Online] http://maartenisbenieuwd.wordpress.com/2012/10/13/journalist-word-een-merk-en-verbeter-de-journalistiek/

20-12-2012 om 00:00 geschreven door Carmino D'haene