Hij grijpt mijn hand en kijkt me aan. Met zijn duim krast hij over de binnenkant van mijn pols. "Als ik jou snij en jij snijdt mij, weet je dan welke kleur het bloed uit onze aders heeft?"

"Twee keer rood", zeg ik. 

"Inderdaad" knikt hij en hij glimlacht.

Dit is M. Ik schat hem een jaar of 65. Maar het kan eigenlijk alles tussen de 50 en de 80 zijn. Zijn wangen zijn ingevallen, zijn voorkomen vermoeid, de alcohol doet hem wankelen op zijn benen. Ik ontmoet hem in de nachtopvang voor daklozen. Dat is hij ook. Dakloos. Gisterenavond hebben we samen UNO gespeeld. Deze ochtend zit hij met niet meer dan een tas koffie - hij ontbijt nooit - in de zetel. Ik ben bij hem gaan zitten om wat te praten. Misschien wel in een poging de eenzaamheid uit zijn ogen te verjagen. 

En we praten. Over Marakesh waar hij vandaan komt. Over het leven op straat en hoe vermoeiend dat is. Over de mensen die voor de nachtopvang werken. Hij noemt ze helden. Over hoe moeilijk het is meer onthecht te leven, zeker als je kinderen hebt omdat je hen steeds materiële veiligheid wil bieden. Hij vertelt me hoezeer het hem opvalt dat niemand hier in België ooit naar de hemel kijkt. Dat dat, de sterren, de wolken, de maan nochtans zijn grootste rijkdom is. 

Hij vraagt waar ik werk. Ik leg hem uit dat dat in een museum over de Holocaust is. Ik zet me alvast een beetje schrap. De reacties zijn niet altijd even positief: "maar dat is al zo lang geleden" of "maar die Joden krijgen steeds alle aandacht". 

Maar zijn ogen lichten op. "Ik heb een heel grote interesse in de Tweede Wereldoorlog". Ik kijk hem afwachtend aan. "De moord op al die onschuldige mannen, vrouwen en kinderen, is het vreselijkste wat onze wereld zichzelf heeft aangedaan. We moeten proberen te begrijpen hoe die mensen - want dat waren de daders: gewone mensen - zo diep zijn kunnen afglijden dat ze anderen zo'n enorm leed toebrachten. Door angst, door druk van de groep, door zoveel factoren meer. En hoewel die Holocaust een van de meest extreme gruwelen was, is het niet voorbij. De genocide in Rwanda, de Rohingya uit Myanmar..."

"Weet je, bij ons in Marakesh woonden heel wat Joden. Dat ging goed. Het waren handelaars, geen arbeiders. Het waren gestudeerde mensen. We hebben altijd in de beste verstandhouding geleefd. Waarom zouden we iemand moeten haten omwille van een geloofsovertuiging? Hun bloed is even rood als het onze."

Ik laat me meevoeren in zijn reflecties, die exact de reflecties zijn waarover wij in ons museum lezingen en workshops geven. We vallen elkaar bij en vullen elkaar aan. 

Terwijl we praten, zitten we niet meer op de zeteltjes in de nachtopvang. We zitten in een klein, sober huis in Marakesh en drinken thee. Het is zijn huis, of toch zijn huis zoals ik het mij voorstel. Ik zie in hem de wijze en gerespecteerde pater familias die zijn omgeving met bedachtzaamheid en kracht tegemoet treedt. Weg zijn mijn gevoelens van medelijden en compassie. Ik kan niets anders voelen dan ontzag voor deze welbespraakte, wijze man.