Kwam je zelf al in aanraking met kunsteducatie? Wat blijft je daarvan bij?

Voor deze opdracht bracht ik een bezoek aan het Dr. Guislain museum en het MSK in Gent. Voor een bezoek aan het Dr. Guislian museum vind je op hun website tal van educatieve middelen om je bezoek te sturen. Zo vond ik er een bundel met vragen die je doorheen het museum loodsen. In het MSK in Gent kun je normaal gebruik maken van audioguides. Tijdens mijn bezoek waren deze stuk en kon ik gebruik maken van de app ‘izi.travel’. Door gebruik te maken van het educatief aanbod verloopt een museumbezoek heel anders. In het verleden heb ik al verschillende musea bezocht in grootsteden. Meestal geniet ik enkel van de schoonheid van de werken, maar sta ik niet of weinig stil bij de achtergrond. Tijdens mijn bezoeken nu heb ik echt iets bijgeleerd en blijft een kunstwerk meer hangen.

Kunsteducatie begeleiden vergt expertise in het begeleiden van leerprocessen en expertise in de kunsten. Waar liggen jouw uitdagingen? Motiveer je antwoord.

De grootste uitdaging ligt volgens mij bij zelf participeren aan cultuur. Ik hou ervan om musea, erfgoed en kunstwerken te bezoeken. Zelf deelnemen ligt een stuk moeilijker. Ik heb helemaal geen creatieve geest. Toen ik jonger was, volgde ik muziekschool en speelde ik piano. Het is nu ongeveer 10 jaar dat ik daarmee gestopt ben en dat vind ik wel jammer. Ik zou graag opnieuw noten kunnen lezen en gitaar leren spelen. Het aanbod om dit te doen is er zeker. Nu moet ik enkel zelf nog de stap zetten en hiervoor tijd vrijmaken.

Stel je voor dat je morgen aangeworven wordt binnen de kunsteducatieve werking van een museum. Welke inhoudelijke accenten zou jij dan naar voren schuiven? Hoe zou je deze inhoudelijke accenten vertalen in concrete acties binnen het museum?

Niet iedereen wordt geprikkeld door cultuur. Velen vinden een museumbezoek een saaie bedoening. Het is belangrijk om een nieuwe, innovatieve methode te introduceren om mensen te prikkelen. Ik dacht dat een audioguide een leuke methode was, maar eigenlijk is dit meer door het museum slenteren en luisteren naar de uitleg.

Volgens mij is het belangrijk dat mensen effectief iets kunnen doen. In plaats van een invulbundel is het misschien leuker om een soort zoektocht te organiseren. Mensen echt op zoek laten gaan naar bepaalde zaken op schilderijen of in beeldhouwwerken. Ik denk dat je jong en oud hierdoor kan prikkelen. Hen zelf laten zoeken naar bepaalde details en dingen laten uitproberen. Voor kinderen lijkt het mij tof om in bepaalde galerieën een soort doe-het-zelf-hoek te installeren. Zo denk ik aan mijn bezoek aan Festival Dranouter deze zomer. Op een bepaalde plaats was er speelgoed geïnstalleerd die gemaakt is uit afval. Eigenlijk is dit ook een vorm van kunst. Zeer veel mensen hielden even halt om te kijken ‘Wat is dit hier juist?’, ‘wat kan je ermee doen?’, ‘Hoe werkt het?’. Veel mensen werden hierdoor geprikkeld.  

Wat ik leuk vond in het MSK in Gent was de tijdelijke tentoonstelling in zaal 3. Het kunstwerk kun je vanuit alle hoeken en kanten bekijken. Er zijn grote ligbedden in opgesteld waar je even kunt uitrusten en wegdromen. Dit zijn zaken die de grote meerderheid aanspreken.

“Veranderingen binnen het kunstenlandschap beginnen bij de makers, de kunstenaars. Een schouwburg vervult enkel de rol van presentatieplek.” Wat vinden jullie van deze stelling? Onderbouw je mening grondig.

Ik ga niet akkoord met deze stelling. Kunstenaars zijn creatieve geesten die vrij zijn om te maken wat ze willen. Als we kunstenaars regels gaan opleggen over wat mag en wat niet mag om meer bezoekers te trekken, zal een groot deel van de creativiteit verloren gaan. In de geschiedenis zijn er al vaker periodes geweest waarin bepaalde zaken verboden waren. Dit heeft gezorgd voor een massavernietiging van enorm veel meesterwerken.

Volgens mij ligt er een grotere rol bij de schouwburg. Het is belangrijk dat zij hun aanbod variëren zodat er voor iedere smaak wat is. Zo krijgt de bezoeker de kans om zaken die hij leuk vindt te bezoeken en andere zaken links te laten liggen. 

15-08-2016 om 12:23 geschreven door jhiele  

Het artikel is geschreven als reactie op het artikel ‘Schrap educatie, onthoud kunst’ van Wouter Hillaert. Volgens de schrijver, Lode Vermeersch, is het ondenkbaar om ‘kunsteducatie’ te herleiden tot ‘kunst’. Educatie wijst namelijk op een belangrijke eigenschap van kunst. Je kan kunst leren, je kan er iets van leren en je kan er iets over leren. Om dit te bereiken is een educatieve aanpak nodig.

Een korte bocht door een veelkleurig landschap

Hillaert maakt in zijn artikel een onderscheid tussen vier types van organisaties die zich bezighouden met cultuureducatie: jeugdorganisaties, educatieve diensten van musea, instellingen voor kunstonderwijs en kunsteducatieve organisaties die worden gesubsidieerd binnen het Kunstendecreet. Er moet een onderscheid worden gemaakt, want alle organisaties moeten zich kunnen onderscheiden van de andere. Toch vindt Vermeersch dit kort door de bocht. Er zijn veel meer organisaties die zich met kunst- en cultuureducatie bezighouden.

Zoek de 20 gelijkenissen

In het onderzoek ‘The Informality and formality of learning’ van Colley, Hodkinson & Malcolm werd aangetoond dat verschillende vormen van educatie op minstens twintig kenmerken van elkaar kunnen verschillen. We moeten er rekening mee houden dat er grote verschillen zijn tussen de vele organisaties, maar ook gelijkenissen.

Let’s put the learner first

Kunsteducatie is een vorm van levenslang leren geworden. Er moet betekenis worden gegeven aan kunst. Kunsteducatie gaat niet enkel over de kenmerken van het kunstwerk, maar ook over wat er zich afspeelt tussen het kunstwerk en de omgeving, het publiek en het individu. Dit is een leerproces. Omgaan met kunst kan worden aangeleerd en doorgegeven. De laatste jaren heeft het standpunt van de lerende aan belang gewonnen in het onderwijs. Het is van belang om ook in het kunsteducatief proces aandacht te hebben voor het individu.

Koken van een wit blad, hoe dan?

Vermeersch heeft kritiek op de uitspraak van Hillaert dat men steeds vertrekt ‘van een wit blad’. Kunsteducatieve organisaties hebben wel degelijk een ‘methode’ voor kunsteducatie.

Kunsteducatie vs. cultuureducatie

Kunsteducatie spreekt louter over de kunsten zelf. Cultuureducatie daarentegen houdt ook rekening met cultureel erfgoed, media, geschiedenis… . Kunsteducatie mag zich niet terugtrekken op een eiland, maar moet meer in de samenleving staan.

Kunst- en cultuureducatie: van randgeval naar kerntaak

Beide auteurs zijn ervan overtuigd dat er nood is aan een gediversifieerde en kwaliteitsvolle kunsteducatie. Kunsteducatie moet een waardevolle plaats krijgen binnen het curriculum, het kunstenbedrijf en de samenleving. Kunsteducatie kan namelijk vaardigheden bijbrengen die ook buiten een artistieke context bruikbaar zijn. Iedereen heeft het recht om zich deze kennis en vaardigheden eigen te maken.

13-08-2016 om 00:00 geschreven door jhiele  

In Mac’s, een museum in Grand-Hornu, loopt de tentoonstelling: ‘Le Grand Atelier’. Deze tentoonstelling is speciaal gericht op kinderen. Het debat over de kwaliteit van kunsteducatie is door de tentoonstelling opnieuw leven in geblazen. 

Speciaal aan ‘Le Grand Atelier’

In elk museum is er tegenwoordig een aanbod voor kinderen. Deze tentoonstelling is uitzonderlijk omdat heel het museum werd aangepast aan jonge bezoekers. Toch is ‘Le Grand Atelier’ voor iedereen toegankelijk en is het ook aangenaam vertoeven voor volwassenen.

Blik van de blik

Het doel is niet om de blik van kinderen te veranderen of te onderwijzen. Wel wil men leren uit de blik van kinderen. Uit de reactie van kinderen op kunst kunnen we veel aflezen.

De kwaliteit van kunsteducatie

Kunstervaringen kunnen kinderen helpen om te gaan met kritieke situaties in hun leven. Vandaag zijn de meeste musea gericht op massaconsumptie. Er wordt weinig tijd geïnvesteerd in de individuele omgang met kinderen. Kunsteducatie bestaat niet alleen uit kunstgeschiedenis, technieken en zelf kunst leren maken. Waar kunsteducatie om moet draaien, is de confrontatie aangaan met jezelf na een intensief onderzoek. Door het open karakter van kunst leert men omgaan met diversiteit in het leven.

Vrije associatie

In ‘Le Grand Atelier’ mag iedereen gewoon rondlopen om vrijuit te associëren. Het is niet de bedoeling dat kinderen leren om serieuze kunstwerken te accepteren. Ze willen een boodschap brengen over hoe men moet kijken naar kunst. Kijken naar kunst moet een nieuwsgierige verkenning zijn. Dit maakt kunst toegankelijker.

13-08-2016 om 00:00 geschreven door jhiele