Geef voorbeelden van kunstenaars of organisaties die het verschoven participatieparadigma binnen de kunsten duidelijk verbeelden. Geef duidelijk weer over welke kunstenaar / organisatie / project het gaat. Motiveer je antwoord.

1)    Artiance centrum voor de kunsten: Tijdens het project Kinderen Aan zee worden kinderen voorbereid op een veranderende samenleving. De kinderen worden begeleid door kunstenaars, leerkrachten en welzijnsmedewerkers. Samen met de kinderen wordt er gewerkt aan hun creatieve proces.

2)  vzw De Nieuwe Opdrachtgevers: Samen met kunstenaars en opdrachtgevers realiseren ze hedendaagse beeldende kunst. Iedereen: een bedrijf, een overheidsdienst, een school, kan optreden als opdrachtgever. De kunstenaar maakt zijn werk in dialoog met de opdrachtgevers. Ze worden daarin begeleid door de vzw. De opdrachtgevers hebben een actieve rol.

Wat met jouw cultureel kapitaal?

In mijn opleiding Humane Wetenschappen tijdens het middelbaar kreeg ik het vak esthetica. Ik ben altijd al een liefhebber geweest van mooie kunstwerken en gebouwen. In dit vak kreeg ik er wat achtergrond bij. Van thuis uit heb ik zeer weinig cultureel kapitaal meegekregen. Wij gingen zelden naar een voorstelling of een museum. Toen ik heel jong was, heb ik nog muziek gespeeld. Later moest ik de keuze maken tussen muziek, dans en studies. Soms vind ik het wel jammer dat ik het muziekspelen heb opgegeven.

Ik participeer nog steeds erg weinig aan cultuur. De grootste drempels daarvoor zijn tijdsgebrek en de prijskaartjes. De prijs voor musea valt dikwijls erg goed mee, vooral als je jonger bent dan 25. De prijs voor voorstellingen echter kan al snel oplopen. Als ik participeer aan cultuur dan is dat vaak tijdens citytrips. Dan kan ik er echt van genieten om musea en gebouwen te bewonderen. 

16-08-2016 om 21:39 geschreven door jhiele  

Onze samenleving kent een alsmaar groter wordende globalisering. Dit zorgt ervoor dat kunst en cultuur anders ingevuld worden. Zowel in onze samenleving als in de kunst stond autonomie centraal. Openheid is de nieuwe norm. De participatiegedachte moet opnieuw worden gedefinieerd zonder de autonomie volledig op te geven.

Vrij zwevende kunst

De kunst heeft zijn eigen productie-, distributie- en receptieregels. We kunnen spreken van een ‘vrij zwevende kunst’. Kunst is niet langer verbonden aan één bepaald wereldbeeld. In plaats van één religieuze, politieke of economische elite wordt ze gedragen door meerdere.

On-maat

Onze samenleving is geëvolueerd naar een netwerksamenleving. De kunstwereld wordt hierdoor beïnvloed. Er moeten nieuwe verhoudingen worden gezocht tussen kunst en samenleving. Cultuur moet blijvend worden uitgedaagd en bevraagd. Zowel de kwaliteit van kunst als de kunstgeschiedenis moeten vanuit een andere hoek worden bekeken.

Participatie

Er moet op een andere manier worden omgegaan met het publiek. De mensen moeten als actieve partners worden betrokken bij creatieve processen.

Geëngageerde autonomie

De klemtoon van de autonomie verschuift. We vinden de autonomie niet langer bij de kwaliteit van het kunstwerk, maar bij de kritische en zelfstandige houding van het individu.

Erweitertes Kunstbegriff

Letterlijk vertaalt betekent dit: verbreed kunstbegrip. De basis voor elke samenleving is creativiteit. We vinden kunst terug in de kern van iedere menselijke arbeid en collectieve activiteit. De voorstelling van kust moet worden verrijkt en verruimt door het opzoeken van de eigen grenzen.

Kunst als openbare ruimte

De relaties tussen de verschillende culturen zijn veranderd. De verhouding tussen kunst en de openbare ruimte moeten daardoor worden herschikt. Kunstenaars hebben een creatieve expertise waarmee ze deze sociale interacties kunnen weergeven.

Inter-esse

Inter-esse kan worden gedefinieerd als ‘belanghebbende betrokkenheid’. Een artistieke praktijk die gekenmerkt wordt door ‘inter-esse’ houdt rekening met zijn sociale, urbane, politieke, ecologische en educatieve context.

Resetting the stage

In de podiumkunsten is er een doorlichting nodig op alle niveaus. Vernieuwing is noodzakelijk. Het publiek moet centraal staan, maar de eigenheid en openheid van het theater moet beklemtoont worden. Het overvloedige aanbod moet transparant gemaakt worden voor het publiek. Het is belangrijk dat de theaters hun eigen media opmaken en verspreiden. Men moet zich concentreren op het jonge publiek en het publiek ouder dan vijftig.

Speelruimte

Cultuur is de speelruimte waarin we vorm geven aan onze identiteit, geschiedenis en verlangens. Door de globalisering zijn er in onze samenleving meer culturele spelers dan voorheen. Kunst heeft hierin een socialiserende rol. Vandaag blijven veel groepen en individuen buiten spel. We moeten een nieuwe visie op cultuur opbouwen om iedereen zo veel mogelijk te laten participeren. 

13-08-2016 om 00:00 geschreven door jhiele  

Participatie speelt op verschillende vlakken een grote rol in onze samenleving. Het meest voorkomende probleem bij participatie is sociale ongelijkheid. Het zijn de hoger opgeleiden en de mensen van de middenklasse die participeren in de samenleving. De laaggeschoolden vallen uit de boot.

We zien drie systemen van reproductie van sociale ongelijkheid:

1)    In de politiek: laaggeschoolden worden niet betrokken bij de politieke vormgeving.

2)    In de economie: het kapitalisme veroorzaakt wereldwijd meer en meer sociale ongelijkheid, een alternatieve maatschappelijke ordening wordt niet besproken.

3)    Op cultureel niveau: kansengroepen en laaggeschoolden hebben geen toegang tot de culturele wereld, het aanbod spreekt hen niet aan omdat hun leefwereld niet aan bod komt.

Om deze ongelijkheid in de samenleving weg te werken, kunnen we gebruik maken van participatiestrategieën. Dit zijn een aantal condities waaraan een goede participatiestrategie moet voldoen:

1)    Participatie moet gericht zijn op de mogelijkheden en talenten van de mens, niet op hun tekorten.

2)    We moeten steeds in vraag stellen welk mensbeeld en wereldbeeld we willen uitdragen.

3)    Participeren vind altijd plaats binnen een context die we moeten begrijpen en respecteren.

4)    Er moet geïnvesteerd worden in de culturele ontwikkeling tijdens de kinder- en jeugdjaren.

5)    We moeten rekening houden met de bestaande hiërarchieën in een cultuur.

Dit zijn enkele participatiestrategieën die de emancipatie van kansengroepen benadrukken:

1)    Kunstinteractie als methode

Kansengroepen worden benaderd vanuit hun competenties en talenten. Ze kunnen actief participeren aan het creëren van artistieke symbolen.

2)    Lokale trajecten als afstemming

Men installeert lokale trajecten waarbij de verschillende betrokken lokale actoren samenwerken aan een gedeeld beleid.

3)    Traversaal handelen als vernieuwing

Een grensoverschrijdende aanpak die de verschillende levensdomeinen met elkaar verbindt. Om de participatie van de meest kwetsbare groepen te bevorderen is het belangrijk dat problemen niet meer worden bekeken vanuit één bepaalde sector.

4)    Naar vitale coalities:

Men moet werken over de verschillende beleidsniveaus en beleidssectoren heen. De wederzijdse dialoog tussen praktijk en beleid moet in leven worden gehouden.

13-08-2016 om 00:00 geschreven door jhiele  

Cultuurparticipatie en artistieke waarde

Cultuurparticipatie en artistieke waarde hebben geen onderlinge relatie. De kwaliteit van een voorstelling of een kunstwerk mag niet worden gemeten aan de hand van het aantal bezoekers. De kwaliteit van de kunst moet worden gemeten aan de hand van de intrinsieke waarde.

De wortels van cultuurparticipatie

Eind jaren ’70 was men overtuigd van de positieve effecten van cultuurspreiding. De kunst moest bij het volk worden gebracht. Cultuur moest voor iedereen toegankelijk worden gemaakt. De beperkingen hiervan werden langzaam duidelijk. Het spreiden van het aanbod alleen was niet voldoende voor participatie. Het vermogen om met kunst om te gaan moet ontwikkeld worden.

Participatiedrempels

Interesse voor participatie ontstaat door socialisatie. Zowel de primaire socialisatie, in het gezin, als de secundaire socialisatie, op school, nemen een belangrijke rol in bij participatie. School, scholing en thuismilieu zijn de sleutels voor een op participatie gericht beleid.

Cultuurparticipatie: een kwestie van kunnen kiezen

Cultuurparticipatie betekent dat mensen de kans moeten krijgen om te kiezen. Ze kunnen kiezen om deel te nemen aan cultuur of om niet deel te nemen. Toch zijn er nog veel factoren die de keuzevrijheid belemmeren. De uitdaging bestaat erin deze hindernissen te laten verdwijnen.

Cultuurparticipatie herontdekt?

De term cultuurparticipatie werd sterk geïntegreerd in 1999 toen Bert Anciaux Minister van Cultuur werd. Ondertussen vinden we de term terug in vele beleidsplannen.

Cultuurparticipatie: verbreding, verdieping en vernieuwing

Cultuurverbreding: ‘Een ruimer en ander publiek bereiken’.

Cultuurverdieping: ‘De belevingswaarde van de bestaande participant verhogen.’

Cultuurvernieuwing: ‘Participeren aan nieuwe en vernieuwde kunstvormen.’

Participatiestrategieën

1)    Participatie moet gericht zijn op het vergroten van de positieve vrijheid van de mens.

2)    Participatie mag niet worden gereduceerd en geïsoleerd tot een middel.

3)    Participatie gebeurt altijd in een context.

4)    Er moet worden geïnvesteerd in de culturele habitus.

5)    Het gebrek aan participatie heeft steeds te maken met duidelijke of verborgen uitsluitingsmechanismen.

Bemiddeling

Bemiddeling wordt omschreven als: ‘Het werk dat moet verricht worden om de artistieke creatie in contact te brengen met het publiek.’ We zien dat er niet steeds een actieve bemiddeling is en zelden een educatieve omkadering. Bemiddeling kan op veel verschillende manier aan de hand van heel uiteenlopende middelen.

Cultuureducatie

Onze schoolloopbaan start uitzonderlijk artistiek, maar tegen het einde ervan is er nergens nog creativiteit te bespeuren. In ons onderwijs moet er meer ruimte gegeven worden aan creativiteit. Het is de plaats waar we onze culturele competentie ontwikkelen.

Cultuurcommunicatie

Cultuurcommunicatie speelt een belangrijke rol bij cultuurparticipatie. De communicatie moet verbeterd worden om potentiële bezoekers en deelnemers te prikkelen. De media spelen een uiterst belangrijke rol in communicatie. Er moet meer aandacht worden besteed aan kunst en cultuur in de media omdat ze de goesting om aan cultuur te participeren kunnen vergroten.

Misverstanden over cultuurparticipatie verklaard

13-08-2016 om 00:00 geschreven door jhiele