10-10-2017 om 21:09 geschreven door Mark  

Reisverslag 9 okt

Het avondeten  gisteren deed me aan Zuid Amerika denken. De uitbater somt op wat ie allemaal in aanbieding heeft. Naast de aubergines (komen me intussen de oren uit) en de kip kebab kan hij ook lamskebab serveren. Zeven mensen, waaronder ik opteren voor het lam. Na een kwartier komt ie doodleuk vertellen dat er maar 2 lamskebabs zijn en hij wil weten wie wil ruilen voor kipkebab. Ikkenie en zwijg dus in alle talen. Even later komt ie terug en zegt op strenge toon dat er nog steeds mensen zijn die hun lamskebab niet hebben omgeruild. Via onze gids/tolk verneem ik dan dat er helemaal geen lamskebab is. Ik moest erom lachen.

Mijn kamer in Takab is wel erg rudimentair. De gids had ons verwittigd dat op op deze locatie maar 1 hotelletje was en dat het erg basic zou zijn. Ik ben veel gewend, maar 30 cm beenruimte tussen het toilet en de muur is voor iemand met mijn beenlengte gewoon te kort. Na enig beraad en wat testen in de praktijk heb ik besloten dat ik haaks zal moeten gaan zitten. Ander alternatief is recht staan, maar dat zag ik niet meteen zitten. Het bed is een brits, waar ik gelukkig net tussen voor- en achtereinde pas, en de radiatoren staan warm. Ik kan ze niet dicht draaien en het hotel wil de  chauffage niet afzetten. Een andere kamer is ook geen optie, want er is er geen… Allez, voor één nacht is het gegaan.

Vanmorgen heb ik acrobatische toeren moeten uithalen om tijdig op het toilet te raken. Nettttttt gelukt, haaks zittend. Alvast maar een imodium genomen.  Bij het ontbijt bots ik op een Australiër die met de fiets al twee maand Iran doorkruist. En hij plant nog drie weken voort te trappen. Een echte hippie met alles erop en eraan: vale t-shirt met gaten in, een paardenstaart tot halverwege zijn rug en niet erg proper.

De bus rijdt dan zuidwaarts naar Sanandadj. Weg van de Noordergrens met Irak, maar wel dichter bij de westelijke grens met Irak: nog 75-80 km. Onderweg moet ik de bus doen stoppen en, gelukkig voor mij, de bus en de medereizigers, net bij enkele bosjes. Nog twee imodiums genomen. Als dat maar goed komt.

Onderweg nog even gestopt voor de Salvat Abad brug over een nu droge rivier. Spelleke dateert van begin 16^de eeuw. Meer valt er niet over te vertellen. In Sanandadj bezoeken we de Dar-Al-Ahsam moskee van 1227. Prachtige mozaïeken, maar niet makkelijk te fotograferen. Vermits die mozaïeken bijna altijd aan de binnenkant van gewelven of hele koepels bevestigd zijn, kan men er eigenlijk maar op één manier een goede foto van maken: op de grond gaan liggen. Omdat die methode niet zo handig is en bovendien een beetje stofferig, heb ik voor enkele jaren een andere techniek ontwikkeld. Ik positioneer me in het centrum van de koepel en hou mijn camera ondersteboven. Met de lens naar de koepel gericht trek ik zo uit de losse pols zonder te kunnen ‘mikken’ meerdere foto’s. De ene wat meer naar links, de volgende wat meer naar rechts en idem met vooruit en achteruit.  Eén van deze ‘blinde’ opnamen is meestal prijs. Zo niet, dan begin ik gewoon opnieuw. Succes gegarandeerd!

In de moskee geeft onze gids, die een Iranees van geboorte is maar in Nederland gestudeerd heeft, toelichting over de inhoud van de Islam religie. Blijkt verbazingwekkend gelijklopend te zijn met de Zoroastra religie die ik gisteren neerpende. Met name dat de Koran en de Shari-a een heel set van gedetailleerde gedragsregeltjes bevatten en als je die nauwgezet volgt,  versterk je je eigen ‘licht’ (ik gebruik opzettelijk dezelfde woorden) en kom je zo tot het ‘grote Licht’. Ik sta er versteld van.

Vervolgens naar een koopmanshuis van ene mijnheer Asef. Begin vorige eeuw rijk geworden door lucratieve handel. Intussen hebben de helemaal verarmde nazaten het mini paleis voor een appel en twee eieren aan de overheid verkocht. En die heeft het omgevormd tot een museum. Eén ding hield me heel de tijd bezig: hoe konden de bewoners toen die talloze en enorm grote kamers ’s winters  verwarmen. Want tijdens de wintermaanden kan het hier echt bitter koud zijn. De oplossing is simpel: ze verwarmden maar één kamer, de leefkamer. In het midden onder een laag tafeltje stond een kacheltje. Beiden, kacheltje en tafel, werden afgedekt met dikke tapijten. Die hingen niet alleen van het tafeltje, maar ze lagen ook nog wel een meter verder op de vloer. Die stenen vloer lag op zijn beurt ook vol met dikke stofferige tapijten. De bewoners zaten rond het tafeltje, met hun voeten onder de afhangende tapijt. Een soort mini centrale verwarming dus.   

09-10-2017 om 20:34 geschreven door Mark  

Reisverslag 7 okt 17

Inpakken en wegwezen. Ik krijg verdorie geen tijd om in Tehran de dingen te bezoeken die ik wil bezoeken. Ik zal dus moeten terugkeren op mijn eentje vrees ik.

De dagschotel voor vandaag is de rit naar Zandjan, met stops onderweg. Eerste stop is Qazwin. Dat was de (eerste) hoofdstad van de Sasanidische koningen, gesticht door Shapur I in de 3^de eeuw na Chr. Daar staat de Vrijdag Moskee. De oudste delen dateren van de nog zeer jonge Islam. Goed om eens te zien, maar ook niets meer. Dan liever naar de belendende percelen: de eeuwen oude overdekte souks. Van oudsher één grote rommelbazaar met bijvoorbeeld een schrijnwerkerij naast een kledingswinkel. Alle kledingsstukken hangen dan ook vol zagemeel. ’s Middags wat ‘authentieke’ gerechten gaan eten. Ik opteer voor ‘dizi’. Een stoofpotje met schapenvlees, ui, kikkererwten, limoen in tomatensaus. De saus giet je over in een  afzonderlijke kom en promoveer je zo tot soep. De groenten moet je dan met een kleine metalen stamper pureren. Opeten doe je met wat plat brood en met mij onbekende en onversnipperde kruidenblaadjes. Ik herkende alleen  basilicumblaadjes. Vermits er geen alcohol voorhanden is en het alcoholvrije bier in het beste geval naar mierenzoete limonade smaakt, rest alleen water of thee of ‘dugh’. Een lekker yoghurtdrankje waar ze allerlei kruiden onder mengen. Munt is er zeker bij.

Dan naar Sultanieh. Dit dorpje was in de dertiende eeuw, toen Iran zoals de rest van Azië en Klein Azië onderdeel uitmaakte van het Mongoolse rijk, de hoofdstad van de ‘kleine’ Khanar. De plaatselijke onderkoning van de Genghis (=Grote) Khan. Die Mongolen in Iran waren mettertijd volledig geïslamiseerd en een ervan, sultan Uljayto besliste binnen zijn citadel een gebouw op te richten als grafmonument waar de stoffelijke resten van de eerste Imams Ali en Housein zouden moeten herbegraven worden. Maar het draaide anders uit. Het werd een mausoleum voor hemzelf. Het is een bakstenen gebouw met een koepel (ook van baksteen) van 49m hoog en 26m diameter. Bouwtechnisch een huzarenstukje. Het gebouw is dan ook opgenomen in het Unesco Werelderfgoed.   

08-10-2017 om 05:19 geschreven door Mark  

Reisverslag 6 okt 17

Ik heb ergens een beschrijving gelezen van iemands eerste impressies als ie toekwam in Iran. Ik ken de auteur niet, maar ik vind zijn formulering zo accuraat dat ik het effen leen.

Plotseling, als bij toverslag, waren alle vrouwen verdwenen. Of beter, waren alle vrouwen in de aankomsthal van de luchthaven van Tehran één en dezelfde geworden. Hetzelfde verwisselbare onpersoonlijke wezen met een hoofddoek. Ze waren onherkenbaar gleichgeschaltet. Ik kan die eerste indruk moeilijk vermijden. Erger nog,  de totaliteit van het fenomeen en het volslagen gebrek aan uitzonderingen, versterken mijn eerste indruk nog. Met dit verschil dat de gesluierde vrouwen niet somber kijken of gelaten, wanhopig of verschrikt zoals ik me voordien onbewust voorstelde, maar eerder vrolijk en open of, wat hun westerse zusters betreft, een beetje onwennig en verbaasd.

De Iranezen kloppen de Zuid Amerikanen inzake chaos creëren, al moet ik toegeven dat een groepsreis er nog een schepje boven op doet. Voor alles en nog wat is er wel iemand die achterblijft, die staat de dromen enz. Tussen het verlaten van het vliegtuig en aankomen zijn er 3,5 uur verlopen. Het is hier momenteel 3:30 in de morgen en om 9:30u start de tour. Dergelijke tijdverliezen heb ik op geen enkele van mijn solo reizen mee gemaakt. Het idee dat men met een groepsreis minder tijd verliest is waar voor wat betreft het zoeken naar het juiste adres van een bezienswaardigheid, maar zeker niet voor wat betreft het zinloos wachten. Het zal wennen zijn.

9:30 u is wel erg vroeg als men om na 3:30 u in bed kruipt. Zeker als het een geschiedenis-dag wordt. Maar het gaat. Het bezoek aan het Archeologisch Museum Bastan is al een schot in de roos. De geschiedenis van Perzië gaat terug tot 8.000 jaar vóór Christus. Ja wadde. Ik sta oog in oog met een vaasje van 2.600 jaar vóór Christus. Het kon gisteren gemaakt zijn. Dan even kennis gemaakt met de Elamieten. Hun machtscentrum lag in het Zuid Westen van het huidige Iran en liep door tot aan de Tigris en de Eufraat in het huidige Irak. We spreken dan over 3.200 jaar vóór Christus. Wat ik er me nog van herinner op school zijn de Ziggurat tempel-piramiden. Hun hoofdstad was Susa en dat is een van de oudste steden ter wereld (3.000 jaar óór Christus). Hun beschaving trotseert de eeuwen, maar tegen 1.000 vóór Christus nemen de Assyriërs vanuit wat nu Noord Irak is de fakkel over. Een naam van die cultuur herinneren jullie zich zeker nog: Assurbanibal.

In 836 vóór Christus vindt men in de opgedolven kleitabletten (in spijkerschrift) verwijzingen naar Meden omdat ze het Assyrische regime contesteren. Van de ene slag komt de andere en in 612 BC verwoesten de Menen de Assyrische hoofdstad Ninive. Die naam doet bij jullie ook wel een belletje rinkelen hoop ik. De Perzen woonden in het Zuiden van het huidige Iran en zijn klein begonnen als vazallen van de Meden. Tot in 559 BC een Perzische edelman van de Achaemeniden, Cyrus genaamd, het voor het zeggen krijgt bij de Perzen. Die woesteling organiseert een opstand tegen de Meden, verwoest  hun hoofdstad Ecabtana en weet dan van geen ophouden. Lydië van koning Croesos gaat voor de bijl, dan Babylonië  enz. Hij stopt pas als zijn rijk zich uitstrekt van de Egeïsche Zee tot aan de Indus in India!  Hawel die man –althans zijn standbeeld- ben ik gaan begroeten. Op het voetstuk staan de volkeren waarover hij als wijs en tolerant heerser de plak zwaaide: Persia, Media, Elam, Aria, Parthia, Bactria, Sogdia, Arachosia,  Drangiana, Sattagydia, Chorasmia, Saka, India, Maka, Nubia, Libya, Egypt, Arabia, Assyria, Skudra, Cappadocia, Liyda, Armenia en Babylonia. Griekenland staat er niet bij omdat zijn legers de Grieken niet klein kregen.

Het verhaal van zijn zoon Khshayarsha ( de Grieken noemden hem gemakshalve Xerxes) kennen jullie ook. Het was zijn leger van 250.000 soldaten dat een slechts een nipte Pyrrhus overwinning behaalde tegen 3.000 Spartanen in de Thermopylae.  Na de slag bij Marathon heeft Xerxes de Grieken dan maar uit zijn geheugen gewist en zijn zinnen verzet naar de bouw van Persepolis.  Maar de Grieken vergaten hem niet. Alexander de Grote is in 334 BC grondig weerwraak komen nemen en hij heeft het hele Achaemenidische rijk op een hoopje geveegd.

Wat verder kom ik voor de eerste maal in mijn leven eens (een standbeeld van) een Part tegen. Ziet er erg Mongools uit, zowel zijn fysionomie als zijn klederdracht. Met zo een typisch wijde pofbroek.

Dan nar het Golestan Paleis uit de Qajar periode, eind 18^de eeuw. Schitterende mozaïeken. Maar wat mij het meeste trof was het ingenieuze systeem om het Paleis koel te houden met behulp van koel water. Het water werd via ondergrondse kanalen kilometers ver aangevoerd en onderweg werd het continu gekoeld door tochtwind. Die tocht creëerden ze kunstmatig door tocht-torens te bouwen die als enorme schouwen functioneerden. Voor de rest een eindeloze pracht en praal. De laatste Shah van de Pahlavi dynastie heeft hier in 1967 zijn kroning op de pauwentroon nog georganiseerd.

Als afsluiter het kerkhof van 350.000 soldaten bezocht. Allemaal jonge gasten die in de Iraaks/Iraanse oorlog van de jaren tachtig gesneuveld zijn. Een waanzin die sterk doet denken aan onze Eerste Wereldoorlog. Irak was beter bewapend, maar Iran beschikte over veel meer kanonnenvlees. Acht jaar heeft die verschrikking geduurd en op het laatst was het net als bij WOI een idiote lopengravenoorlog, waarbij Iran altijd maar nieuwe golven van jongens op de Iraakse stellingen afstuurde.

En nu ga ik slapen, want ik val bijna om.

06-10-2017 om 19:27 geschreven door Mark  

Het zal je maar overkomen. Halverwege augustus 2016 zet ik mijn zinnen op Iran. Cultuur-historisch een wreed interessant en bovendien mooi land. En naar het schijnt wonen daar ook veel beeldmooie vrouwen, maar dat is niet zo makkelijk te verifiëren. Maar ik mag niet afdwalen: alles was we in het Westen als 'cultuur-eigen' beschouwen is eigenlijk afkomstig van die regio. Misschien zeggen namen zoals Ninive, Assyriërs, Cyrius, Darius, Persepolis, Xerxes jullie nog iets? Zo neen, spiek dan maar even op tinternet om je kennis wat op te frissen. Omdat het land 2 maal zo groot is als Great Britain, schat ik wel 2 maand nodig te hebben. Maar voor de eerste maal in mijn leven aarzel ik. Mijn Farsi (de taal aldaar) is niet zo best en ik vind geen lokaal reisbureautje om me te helpen bij de praktische organisatie. Dus besluit ik wijselijk om ditmaal voor een georganiseerde reis te opteren. Na veel zoeken vind ik maar EEN organisatie die een tour van meer dan 14 dagen biedt. Het Nederlandse reisbureau Parsaban heeft een rondreis van 3 weken in aanbieding. Gezien de warme temperaturen in Iran, worden de reizen voor mensen uit het ijselijke Noorden alleen in Februari en September georganiseerd. Tijdens de lente en de herfst genieten ze dan namelijk van een frisse 25-30 graden. Dat is een pak minder dan de zomerse bakoven van 45°. Ik vis echter achter het net: de reis voor februari 2017 is jandorie al volzet (6 maand vooraf)! Ik doe een noveen en om zeker te zijn nog een bedevaart op mijn blote knieën naar Santiago de Compostela met als dringend verzoek naar hierboven een ziekte of een accident bij één van de ingeschrevenen te veroorzaken. Maar mijn bede wordt niet aanhoord. Ik moet noodgedwongen 13 maand wachten. Voor geen enkele van de reizen die ik zelf organiseerde, heb ik ooit zolang moet wachten. Maar nu is het zover. Morgen ben ik weg.

De aanloop heeft nochtans weer heel wat voeten in de aarde gehad. Allerlei externe factoren bleven maar stokken in de wielen steken: licht in één van de slaapkamers viel plots uit (en het was niet een defecte lamp), smartphone deed alsof ie de geest gaf (ik kon niet meer sms'en, geen kalender meer, geen contacts enz), last met de autokeuring (voor de eerste maal in 17 jaar een rode kaart omdat een onverlaat, die allicht met het verkeerde been uit het bed gestapt was, opmerkingen over de afstelling van de lichten), 2 kuub houtblokken van een omgehakte boom naar huis slepen (bij gebrek aan tijd en plaats versieren ze nu mijn voorgevel), enz. Ik kan zo nog even doorgaan met zeuren. Maar niet getreurd: de volhouder wint! Alles is op zijn pootjes terecht gekomen. 

04-10-2017 om 10:11 geschreven door Mark