Er bestaan heuse woordenboeken - Zowat de eerste, intussen zijn er veel betere op de markt, meestal komend vanuit Nederland (Hongaarse taalscholen)

In het algemeen spreken Hongaren Hongaars, maar vreemde talen behoren wat minder tot hun uitrusting. Hongarije bungelt nog steeds aan aan het einde van de internationale taalladder in de Europese Unie. Maar laten we het van de zonnige kant bekijken, in de Europese Unie staan Roemenië en jawel, het Verenigd Koninkrijk achter Hongarije voor wat betreft kennis van vreemde talen. Helaas voor de Hongaren, die Engelsen vallen af, Engels is immers nog steeds één van de wereldtalen. Andere talen leren is voor die eilandbewoners dus niet opportuun. Overigens, let op, dé wereldtaal over 100 jaar wordt het Chinees, het latijnse woord en schrift zullen voortleven als vage herinneringen. Zelfs in Roemenië.,,,,

Is er nog wat positiefs te melden? Continu worden van Hongaarse overheidswege pogingen ondernomen om de Magyaren van hun eenzame taaleiland te laten afkomen. Taalstages in het buitenland worden voor studenten volledig vergoed en da’s een mooi begin. Veel jongeren hebben zich de afgelopen 3 jaar niet gemeld, bovendien zijn vanwege de Coronacrisis verplichte (vreemde) taaltentamens op de meeste Hongaarse faculteiten geschrapt. Universiteiten/hogescholen bepaalden dat studenten hun begeerde bul toch kunnen ontvangen zonder een overigens verplicht bewijs van kennis van het Engels. Of Frans. Of Duits. Of Chinees…..

Dit schiet natuurlijk niet op, daarom stel ik een versnelling voor in het bijbrengen van vreemde talen aan vooral Hongaarse jongeren. Bijvoorbeeld door de nasynchronisatie van buitenlandse speelfilms onmiddellijk af te schaffen. Eindelijk kan ik dan ook een film als ’the Godfather’ of ’the Shining’ op de Hongaarse RTL aanschouwen. Marlon Brando en Jack Nicholson die de Hongaarse taal spreken is net zoiets als Mark Rutte te horen converseren in het Chinees. Wie overigens de premier van Nederland is in het jaar 2119? Drs Xi Hu Lang. En die zal het grapje van ’Hoelang is een Chinees’ echt niet meer verstaan, laat staan begrijpen. De Hongaarse taal mag nooit vergaan, maar daartoe moet  – paradoxaal genoeg – die Hongaar wel een groter mondje talen spreken. De wereld is inmiddels een (digitaal) dorp geworden waar op de ‘dorpsbrink‘ de leidende taal immers niet de Hongaarse is…..

Hieronder nog wat eigenaardigheden van die verrekt moeilijke Hongaarse taal die ik al in een eerder artikel heb gepubliceerd. Maar ik begin met de Nederlandse ’taaltoestand’ die ook niet ’himmelhoch jauchzend’ is te noemen…….

In Nederland is er in het spraak- en schrijfgebruik al jaren sprake van een stelselmatige ’verengelsing’, de Amerikaanse one-liners zijn bijvoorbeeld niet van de lucht, een aantal universiteiten trekt regelmatig aan de bel. Het onderwijs wordt meer en meer in de Engelse taal gegeven, straks kan de afgestuurde ’bloem der natie’ niet eens meer op acceptabel niveau in de Nederlandse taal communiceren. Zelfs in de serieuze Nederlandse media kom je tegenwoordig kromme zinnen tegen waar de honden geen brood van lusten. Bovendien zijn de elementaire taalfouten in (kwaliteits)kranten niet van de lucht, het is in één woord treurig!

Zelfs ’de nimmer navelstarende NOS ’doet mee aan dit foutenfestival, op de NOS-site ben ik het afgelopen jaar basale fouten tegengekomen die elke prehistorische spellingscontrole eruit had gehaald. O, Sorry! Ik had me voorgenomen niet meer negatief over de NOS te berichten, ga ik nu al de bietenbrug op. In Vlaanderen is de ’verengelsing’ wat minder voelbaar, daar wordt in voetbalstadions door de speaker nog altijd het volgende omgeroepen om het luisterend oor van het publiek te krijgen: ’aandacht, aandacht! In plaats van attentie, attentie! Waarvan akte! Wat zegt u, ik ben al net zo’n taalverkrachter? O ja, sorry, in plaats van ’speaker’ had ik stadionomroeper’ moeten noteren….

In Hongarije bestaat voor bijna elk buitenlands woord een – uniek – Hongaars synoniem. De moeilijkheid voor ’den mensch uit den vreemde’ die de Hongaarse taal enigszins onder de knie wil krijgen, is dat de woorden in het Hongaars vaak totaal anders in elkaar steken. Één voorbeeldje: ’internationaal’ is in het Engels ’international’, in het Duits ’international’, in het Italiaans ’internazionale’. In het Hongaars? ’Nemzetközi’. Tja, maak daar maar eens chocola van als Hollander/Vlaming. Nu zijn er wel Engelse uitdrukkingen die we in het dagelijkse Hongaars tegenkomen, maar dan is de schrijfwijze vaak verhongaarst. Een naar mijn smaak geestig voorbeeld: In Hongarije bestaan er tegenwoordig ook managers en zelfs managers met een Hongaars paspoort, maar die heten ietsjes anders: ’menedzserek’. Zo kom je nog geen stap verder met je goede gedrag.

Ok, nog een paar voor de leut. De wereld is beland in een vorm van technologische oorlogsvoering, ’cyberoorlog’ of ’cyberwar’ genaamd. Alle veiligheidsdiensten in de wereld vangen elkaar tegenwoordig ’cybervliegen’ af. Hongarije doet ook mee, ja, ja, maar in het poestaland heet dat ’kiberháború’. Uit te spreken als ’kiebèrhaaboroe’. Zelfs de ’c’ van ’cyber’ wordt een ’k’ van Karel. En een hamburger bij de McDonald’s wordt verkocht onder de naam ’szendvics’. Maar wat een hamburger nu te maken heeft met een ’sandwich’, Joost mag het weten. Rock’n roll muziek is uiteraard ook populair in Hongarije maar wordt als volgt uitgesproken: ’rak en ral’. Tot slot gaat de Magyaarse moeder graag met haar kinderen naar het theater om de Mary Poppins musical te aanschouwen. Alleen moet je wel goed opletten als haar kinderen jou blij melden waar ze zijn geweest: bij de ’Meerie Poppiens mjoeziekèl’. Met een beetje functionerend gehoor valt hier de betekenis echter nog wel uit te destilleren. Een ieder die in Hongarije enigszins uit de voeten kan met deze vreemdsoortige én prachtige taal: proficiat! Houd moed! Voor degenen die maar niet verder komen ondanks alle inspanning heb ik nog een optimistische boodschap:

Het maakt me niet uit in wat voor taal een opera wordt gezongen. Zolang ik er maar niets van versta. (Sir Edward Appleton, Engels fysicus 1892-1965)

Bron: Keek op de week

17-10-2021 om 15:21 geschreven door Eric  

20 augustus is de belangrijkste feestdag in Hongarije. Koning Stefanus 1 – zijn officiële naam – wist in de jaren voor het jaar 1000 de Hongaarse clans te verenigen. In dat jaar werd hij de Koning van de Magyaren en volgens de overlevering ontving hij in het jaar 1001 een waardevol cadeau van de toen regerende paus Silvester II: dé Stefanskroon. In de begeleidende zegenbrief erkende de paus Stefan – in het Hongaars István – als Christelijk koning. Door de Hongaren wordt de 20e augustus – de dag waarop dit aangenomen historische feit ’gecelebreerd’ wordt – beschouwd als het vertrekpunt van Hongarije als Christelijke entiteit in de wereld. De feestelijkheden rond 20 augustus zijn het symbool dat de Hongaren zich ruim duizend jaar geleden definitief hebben geworteld in de Europese – Christelijke – traditie en cultuur. Dat is allerwegen de huidige opvatting in Hongarije. ’Wij’ – zeggen de Hongaren – zijn een waarachtig Europees volk in het hart van het oude continent.

Voorgaande is de reden dat de 20e augustus de kern en oorsprong van de Hongaarse identiteit vertegenwoordigt. De 15e maart is een andere belangrijke nationale feestdag en dat geldt ook voor 23 oktober, maar de overgrote meerderheid van de Hongaren beschouwt 20 augustus als hét ijkpunt van die nationale identiteit. Deze diende als basis  voor de opstand/revolutie tegen de Habsburgse Oostenrijkers – 1848, herinnerd op 15 maart – en de opstand tegen de Sovjetrussen, 1956, herinnerd op 23 oktober. In die zin zijn laatstgenoemde officiële herinneringen eigenlijk een afgeleide van de Hongaarse Christelijke eenheid die definitief gestalte kreeg in de jaren 1000 en 1001.

Reeds in 1083 – inderdaad, precies op 20 augustus – werd Stefan heilig verklaard en in Hongarije wordt tegen veel ’heilige huisjes’ aangeschopt maar dat geldt gelukkig niet voor ’20 augustus’. Waar op de 15e maart en de 23e oktober de herinneringen voor binnenlandse politieke doeleinden worden ’misbruikt’ is dit voor 20 augustus toch veel minder het geval. Bovendien vieren veel Hongaren op deze dag nog vakantie die met alcoholische versnaperingen en culinaire genoegens wordt omlijst. Aan het einde van de dag volgt het knallende besluit met behulp van het mooiste siervuurwerk dat al zo vaak op de gevoelige plaat is gelegd, met op de achtergrond het Hongaarse parlement. Veel van zulke ansichtkaarten worden mee naar huis genomen door de buitenlandse toeristen die tegenwoordig Boedapest overspoelen.

De Stefanskroon heeft nog wel eens een reisje ondernomen. Vanaf 1867 – vanaf de ’Ausgleich’ tussen Hongarije en Hongarije – was de officiële drager Keizer Franz Jozef de eerste. U weet wel die Oostenrijker die getrouwd was met zijn nichtje, ene Sis(s)i. Deze Oostenrijkse herinnering laten we maar snel achter ons, de gedachte aan een Oostenrijkse keizer met de Stefanskroon op het hoofd wandelend door het Weense hof doet me al bij voorbaat gruwen. Na 1945 werd de kroon overgedragen aan het Amerikaanse leger en tot 1978 werd het grootste Hongaarse kleinood bewaard in Fort Knox in de Verenigde Staten.

In dat jaar gaf ’pindaboer’ de Amerikaanse president Jimmy Carter de kroon terug aan Hongarije, het symbool van het Christelijke verenigde Hongarije werd vanaf 1978 tentoongesteld in het Hongaars nationaal museum.  Veel als zodanig genoemde diaspora-Hongaren – vooral de ’1956’ vluchtelingen’ – beoordeelden de geste van de Amerikanen als een regelrechte gotspe. De heilige kroon teruggeven aan János Kádár, de moordenaar van één van de opstandleiders Imre Nagy, hoe konden die domme Amerikanen dat nu in hun hoofd halen!? Mij heeft ’Jimmy’ in ieder geval een groot plezier gedaan, want zo kreeg ik samen met mijn ouders de mogelijkheid de Stefanskroon met eigen ogen te aanschouwen. Ik kan mij het moment van bezichtiging – ik was toen een opstandig puberjoch – nog zeer goed herinneren. Niet de aanblik van de kroon maar de welhaast serene respectvolle verstilde sfeer die in de tentoonstellingsruimte hing, dat is het eerste waar ik op uitkom als ik in mijn herinneringen graaf.

Inmiddels – sinds 2000 – bevindt de kroon zich in het Hongaarse parlement en wordt jaarlijks door velen bewonderd. Stefan wiens ’heidense’ naam Vajk luidt – betekenis: held – kijkt vanuit zijn hemelse koninkrijk tevreden naar dit aardse tafereel.

Afgodsbeelden, iconen, emblemen, symbolen etc, in het algemeen heb ik er niet zoveel mee. Maar sinds die verfoeide ster met de verfoeide communistische hamer en sikkel uit de Hongaarse vlag/symbolen is verwijderd en vervangen door het Hongaarse wapen met er bovenop de Stefanskroon moet ik bekennen: het is mooi zo……….

Het is niet de wind die beweegt, het is niet de vlag die beweegt, het is de geest die beweegt. (Huineng,Chinees Zen monnik 638-713)

Bron: Keek op de week

Enkele eigen foto's genomen op 20 augustus in Budapest

Bron: keek op de week, aangevuld met eigen foto's genomen in Budapest

23-08-2021 om 15:24 geschreven door Eric  

23-08-2021 om 15:20 geschreven door Eric  

  Wisselkoers van de Forint tegenover de Euro (nu zowat 354 Forint voor 1 Euro)

Eerst even een paar cijfertjes: de inflatie bedroeg in Hongarije in de afgelopen maand mei 5,1%, hiernaast verwacht de Hongaarse Nationale bank – NMB – dat de economische groei dit jaar wel eens de 6% kan aantippen. Goed nieuws voor de positie van de Hongaarse Forint?

Het is maar hoe je het bekijkt, een sterker wordende Forint – in vergelijking met de Dollar/Euro – is natuurlijk niet goed voor de Hongaarse exportpositie, maar de Hongaarse (vakantie)consument die jaarlijks wil skiën in Oostenrijk, of bruin wil bakken aan het Noord-Italiaanse strand van Jesolo zal een sterke Forint toejuichen. Voor de Nederlanders die Boedapest voor een weekendje willen bezoeken of met hun sleurhut op het Hongaarse land rond willen trekken is een zwakke forint weer een zegen. Op het terras kan met gemak een tweede biertje besteld worden, een getapte ’blonde Hongaarse rakker’ van een halve liter voor nog geen twee Euro is nog wel wat anders dan een fluitje bier – 0,18 liter – ’op’ het Amsterdamse Spui.

En natuurlijk is een zwakke forint goed nieuws voor al die Nederlanders en Vlamingen die geheel of gedeeltelijk naar Hongarije zijn verhuisd. Klein voorbeeldje: in de maand maart – 2018 – kreeg U voor Uw zuurverdiende (pensioen)Eurootje circa 310 Forint, vlak voor de wereldwijde Corona-uitbraak – februari 2020 – was één Euromunt ruim 15% meer waard. De ‘Huf‘ bevond zich op een gegeven moment ruim boven het niveau van 360. Er was echter één probleempje, waaraan moest je die surplus aan Forinten nu uitgeven in een ’lock down-situatie’? Misschien iets vaker dure ganzenlever bij de Tesco kopen dan maar? Da’s weer niet goed voor het cholesterolniveau, door te weinig beweging dreigden de kransslagaders toch al dicht te slibben.

Wat zijn de verwachtingen voor de rest van het jaar? In principe kunnen financiële experts het beste antwoord geven op deze vraag en ik heb op dit vakgebied niet ’doorgeleerd’. Toch wil ik met betrekking tot deze materie een uitspraak van de nukkige historicus Maarten van Rossem citeren: ’naar economen moet je niet luisteren, die hebben geen verstand van economie’. Inderdaad, mijn ervaring met zogenaamde financiële analisten is de volgende: ze geven een voorspelling die niet de toekomst, maar het verleden betreft.

En natuurlijk is een zwakke forint goed nieuws voor al die Nederlanders en Vlamingen die geheel of gedeeltelijk naar Hongarije zijn verhuisd. Klein voorbeeldje: in de maand maart – 2018 – kreeg U voor Uw zuurverdiende (pensioen)Eurootje circa 310 Forint, vlak voor de wereldwijde Corona-uitbraak – februari 2020 – was één Euromunt ruim 15% meer waard. De ‘Huf‘ bevond zich op een gegeven moment ruim boven het niveau van 360. Er was echter één probleempje, waaraan moest je die surplus aan Forinten nu uitgeven in een ’lock down-situatie’? Misschien iets vaker dure ganzenlever bij de Tesco kopen dan maar? Da’s weer niet goed voor het cholesterolniveau, door te weinig beweging dreigden de kransslagaders toch al dicht te slibben.

Daarom ben ik zo ’stoutmoedig’ om U toch mijn voorspelling te verstrekken. De inflatie zal de komende tijd hoog blijven en misschien zelfs nog harder stijgen. De volgende indicatoren zijn hiervan belang: 1. (consumenten)prijzen gaan nu al door het plafond, ik las berichten van detailhandelsorganisaties die repten over prijsstijgingen van meer dan 15%, gerekend over het afgelopen jaar. Brandstof- en energieprijsniveaus helpen hier ook al niet, een ieder die regelmatig tankstations aandoet kan er over meepraten. 2. het Hongaarse begrotingstekort en de staatsschuld blijven relatief binnen de perken, helemaal als je deze vergelijkt met die van Italië, Griekenland en een aantal Midden/Oost-Europese landen. 3. naar verwaching zal de Hongaarse economische groei harder stijgen dan het gemiddelde van de Europese Unie.

Door deze verwachte ontwikkelingen zal de Hongaarse Nationale bank – MNB – sneller overgaan tot het verhogen van de MNB-rente dan de Europese Centrale Bank – ECB –  wat een versterkend effect op de Forint zal hebben. Nadat Mihály Varga – de Hongaarse ’duitenminister’ – vorige maand al een positief verhaal afstak over ’s lands financiën en economie begon de Forint razendsnel in waarde te stijgen. Niveau’s in de richting van 340 (ten opzichte van de Euro) werden ineens werkelijkheid. Die Euforie is inmiddels een beetje voorbij, inmiddels staat de Forint (17 juni 2021, 10.03 CET) alweer ruim boven de 350…

Indien er dit jaar geen financiële lijken uit de kast vallen zie ik dit jaar geen reden tot forse waardevermindering van de Hongaarse munteenheid. En voor volgend jaar? Een verkiezingsjaar, dus er kan van alles gebeuren. Indien de oppositie wint zullen er wellicht lijken uit die kast rollen, of die (financiële) kadavers worden eenvoudigweg bedacht. Bovendien is de voorspelling dat de strijd om de Hongaarse (regerings)macht loeispannend wordt, wat door de financiële markten doorgaans niet positief wordt gewaardeerd. Dus? Verzwakking van de Forint vanaf het begin van 2022.

Eigenlijk zou ik moeten spreken van ’langdurige verdere verzwakking’ van de munt, kijkt U maar eens goed naar de grafiek aan de kop van dit artikel. De meerjarige trend laat een lijn naar ’rechtsboven’ zien en dat heeft alles te maken met het rentebeleid van de centrale bank en de inherente zwakheid van de Forint ’an sich’. In het ’financiële wereldgeweld’ is het Hongaarse muntje niet meer dan een ’drop in the ocean’ en daarom zeer gevoelig voor speculatie.

Voor 2010 werd de Forint door de centrale bank – lees de socialistische regering – in de lucht gehouden door beleid dat gekenmerkt werd door hoge rentevoeten. Als de oppositie in 2022 aan de macht komt is het de vraag wat deze aanvangt met de rentepercentages. Toch verwacht ik niet dat er veel zal veranderen in het financiële beleid van een eventueel te vormen regering van ’Gyurcsány-signatuur’. Da’s namelijk vragen om moeilijkheden, er staan inmiddels zoveel zakelijke en persoonlijke leningen uit dat veel Hongaren/bedrijven stante pede in de ’pecunia-problemen’ zouden geraken.

Mijn advies wanneer U dat ’trendy’ KIKA-bankstel in één van de Hongaarse koopcentra zou moeten aanschaffen? Ik zou nog even wachten, bijvoorbeeld tot het voorjaar van 2022. Vlak voor de verkiezingen dus…..

Je kunt voor geld een heel mooie hond kopen, maar niet het kwispelen van zijn staart. (Josh Billings, Amerikaans humorist 1818 – 1885)

Voetnoot. Op dit moment staat de Forint (2 augustus 2021) op 357 ten opzichte van de Euro. In verband met de komende parlementsverkiezingen (voorjaar) 2022 heeft de Hongaarse regering besloten om nog eens kwistig met geld te strooien, een ’traditie’ die in veel landen usance is. Kiezers en (bevriende) bedrijven moeten immers tevreden worden gesteld in verband met ’het rood kleuren van het juiste cirkeltje in het stemhokje’…….

Maar dat betekent wel dat de staatsschuld naar grote hoogtes wordt gestuwd, inmiddels bedraagt deze reeds meer dan 80% van het jaarlijkse Bruto Nationaal Product (BNP). Dit is in vergelijking met een aantal Oost-Europese landen (bijvoorbeeld Roemenië) een stuk hoger. Hiernaast vertraagt de Europese Unie momenteel de uitbetalingen aan de Hongaarse staat van het Corona-herstelfonds (de reden laat zich raden…..). De vraag is of de eerste tranche überhaupt wordt uitgekeerd dit jaar. De vrees bestaat zelfs dat Hongarije giften uit dit fonds helemaal kan schudden. Tja, je praat dan wel over een bedrag met 9 nullen en dat doet (financieel en begrotingsmatig) altijd pijn.

De President-Directeur van de centrale Hongaarse bank (MNB) heeft al waarschuwende woorden laten horen. Het zou wel eens de opmaat kunnen zijn naar een renteverhoging die economische groei dan wel weer af zou remmen. Bovendien kunnen met zo’n ’move’ diverse ondernemingen in financiële nood raken. Een duivels dilemma waar de Hongaarse regering nog geen duidelijk standpunt over heeft ingenomen. Is ook niet echt te verwachten voor de verkiezingen……..

Wel, what’s new? Niet ’veul’ en dat betekent dat de verdere verzwakking van de Forint verwacht mag worden. Ik vrees dat de toenemende  binnenlandse (verkiezings)spanningen en de buitenlandse politieke druk daar nog een schepje bovenop doen…..

Persoonlijke noot: Treedt Hongarije ooit toe tot de Eurozone (de voorwaarden hiervoor zijn vervuld)? Zo ja, wanneer? Zo neen? Welke clan heeft daar belang bij?

Bron: Keek op de week

04-08-2021 om 00:00 geschreven door Eric  

05-06-2021 om 11:40 geschreven door Eric  

Het beruchte verdrag van Trianon (101 jaar geleden-eigenlijk een dictaat-inspraak van de Hongaren quasi onbestaande) nam heel wat grondgebied van Hongarije (2/3) weg en werd bij aangrenzende landen gevoegd. Daardoor woonden plots duizenden Hongaren in een ander land. Dit bracht heel wat frustraties teweeg, schrijnende armoede (een van de oorzaken van het ontstaan van de zgn. treinkinderen, in de twintiger jaren) en politieke problemen. Nu nog wordt de datum van dit verdrag herdacht in Hongarije...Een soort eenheidsdag of samenhorigheidsdag...die overal in het land "gevierd" wordt...

Mint az öt millió Magyar, akit nem hall a nagyvilág. Vertaling: Zoals de 5 miljoen Hongaren waar de wereld maar niet van hoort. Voorgaande is een zinsnede uit het meest populaire nummer van de band Ismerős Arcok (bekende gezichten). Het is zo’n beetje het tweede Hongaarse volkslied geworden dat door jong en oud geregeld woordelijk wordt meegezongen. Het is geen aanklacht, geen zielig ’huilie huilie’ lied, geen oproep tot fout nationalisme. Nee, het lied is een uiting van de hervonden Hongaarse identiteit die lang onder een laag van onderdrukking, frustratie en een huizenhoog minderwaardigheidscomplex verborgen lag.

4 juni 2020 is wat mij betreft geen dag om te ’politiseren’. De totstandkoming van het verdag – of het dictaat – van Trianon op 4 juni 1920 was een tragische historische vergissing én misdaad, dit is geen politieke beoordeling maar een oorverdovend feit. Op deze dag past het herdenken van de vreselijke consequenties die ’Trianon’ heeft veroorzaakt. Maar ook past het om de ’beginnetjes’ van successen te vieren. Hongaren ’all over the world’ hebben decennia niet kunnen of willen spreken over het nationale trauma dat het Hongaarse volk is overkomen. Dat (kantel)punt zijn we inmiddels voorbij wat een verfrissende werking had/heeft op de mentale gezondheid. Hiernaast kunnen we een verbetering zien van de positie van etnische Hongaren in met name Slovenië, Slowakije en Servië. Helaas geldt dit (nog) niet voor Oekraïne en Roemenië.

Nog even een paar ’feitjes’. Hongarije verloor in 1920 bijna driekwart van zijn grondgebied, er bleef een schamele 28,8% van over. Het huidige Roemeense Transsylvanië nam de grootste ’hap’ voor zijn rekening, bijna 32% bedroeg het territoriale verlies. Inderdaad, Transsylvanië is in vierkante kilometers groter dan het huidige Hongarije. Dat stemt toch tot enig nadenken, nietwaar?

Van de circa 10 miljoen Hongaren in het karpatenbekken verloren er op één dag bijna 3,5 miljoen Hongaren hun staatsburgerschap en ’mochten’ verder leven als etnische minderheid in hun ’nieuwe’ natie. Daar werden ze meestal als tweederangs burgers beschouwd of zelfs de grenspoort gewezen. De overblijvenden werden maatschappelijk zwaar achtergesteld en werden regelmatig verplicht om naar een andere regio te verhuizen (of werden eenvoudigweg gedeporteerd). Een pijnlijk voorbeeld hiervan is de Transsylvanische stad Arad waar de wrede dictator Ceauçescu ’etnische schoonmaak’ hield. De overwegend Hongaarse bevolking werd ’gewisseld’ met fris ’ingevlogen’ Roemenen. In 1910 was het percentage Hongaarse bewoners in Arad nog 80%, in 2020 bedraagt dit percentage nog geen 10%……..

Na de Tweede Wereldoorlog heeft geen enkele Hongaarse regering officieel teruggave van (een deel van) het verloren gegane grondgebied geëist. De Trianon-tragedie is – territoriaal gezien – onherroepelijk, dat weet elke realistische Hongaar. Zelfs de vaak van ongezond nationalisme beschuldigde Viktor Orbán zou het zich niet in zijn hoofd halen om in welk internationaal gremium dan ook teruggave van bijvoorbeeld het Slowaakse ’felvidék’ te eisen. Wat wel prominent op de agenda van de Hongaarse regering staat is de emancipatie van de etnische Hongaren in de verschillende ’gastlanden’. Op dit terrein is nog onvoorstelbaar veel werk te verzetten, met de autonomie en de maatschappelijke positie van velen is het nog beroerd gesteld. De grootste verliezers zijn in dit opzicht de etnische Hongaren in het door een burgeroorlog verscheurde Oekraïne. Gaat U maar eens een kijkje nemen, ik heb het al meermalen gedaan….

Het is spijtig en verdrietig dat de Europese Unie zich weinig gelegen laat liggen aan de achterstelling van deze etnische Hongaren. Terwijl EU-wetgeving en jurisprudentie hier toch klip en klaar over is. Maar ik zou me niet overgeven aan politieke bespiegelingen, dus ik volsta hier met de opmerking: wat niet is kan nog komen.

Hongarije grenst aan zichzelf, een tragische constatering, maar het leven gaat ook op de eerste dag na de 100 jarige herdenking van het Trianonverdrag door. Waar het om gaat is de leefsituatie voor al die etnische Hongaren te verbeteren wat alleen maar mogelijk is als met de regeringen in Slowakije, Kroatië, Servië, Oostenrijk, Oekraïne, Roemenië en Slovenië wordt samengewerkt. Met standvastig beleid, overtuiging, terughoudendheid én bezieling. Met als doel de verbetering van de levenskwalliteit van etnische Hongaren – en hun medeburgers – zodat er eindelijk een halt kan worden geroepen aan de tendens die onderstaande statistieken laten zien……

Nagyvárad (Roemeens: Oradea): percentage Hongaarse inwoners (inclusief Hongaarse Joden) in 1910: 91%, anno 2020: 23%…..

Szabadka (Servisch: Subotica), in 1910: 59%, in 2020: 35%….

Dunaszerdahely (Slowaaks: Dunajska Stredá), in 1910 98%, in 2020: 75%…

Marosvásárhely (Roemeens: Târgu Mureș), in 1910 89%, in 2020 43%….(PS vanaf de huidige Hongaarse grens ligt deze stad op zo’n 300 autokilometers. De afstand Groningen-Maastricht bedraagt ruim 300 autokilometers…….)

Ungvár (Oekraïens: Uzshorod), in 1910 80%, in 2020 7%……

Enzovoort, enzovoort, enzovoort. Cijfers liegen – in dit geval helaas – niet…….

Graaf Albert Apponyi (1846 – 1933) was de leider van Hongaarse delegatie tijdens de ’Trianon-onderhandelingen’. Hij weigerde zijn handtekening onder het ’vredesverdrag’ te plaatsen. Hij sprak onder andere de volgende woorden uit:

…Ha Magyarország abba a helyzetbe állíttatnék, hogy választania kellene ennek a békének elfogadása vagy visszautasítása között, úgy tulajdonképpen arra a kérdésre adna választ: helyes-e öngyilkosnak lenni, nehogy megöljék.…

Indien Hongarije in de positie zou worden gesteld te moeten kiezen tussen het accepteren van deze ’vrede’ of het verwerpen ervan, dan zou Hongarije eigenlijk op de volgende vraag antwoord  geven: is het niet beter zelfmoord te plegen, zodat we in ieder geval niet gedood worden?

Isten, áldd meg a Magyart

Ismerős arcok, nélküled: https://www.youtube.com/watch?v=EuFkLx1Z9jE

Bron: Keek op de week

04-06-2021 om 13:02 geschreven door Eric  

De mooiste Hongaarse autosnelweg is uiteraard de M6. Waarom? Als de vehikelbestuurder vanuit Pécs naar Boedapest de weg opdraait heeft hij/zij het rijk alleen. Volledig relaxed kan er ’gestuurd’ worden tot de rand van Boedapest waar onverbiddelijk de MO – de ring van Boedapest – wacht. In veel gevallen kan er meteen achter een vrachtwagen in de file worden aangesloten……

Richting het zuidwesten van Hongarije is vrachtverkeer zeldzaam. Logisch, want veel economische activiteiten zijn er in dit landsdeel niet te vinden en doorsteken naar Kroatië is er ook (nog) niet bij. Toch is er enige beweging, volgens mediaberichten is men nu toch echt begonnen aan de voorbereidingen om het traject tussen Mohács en het Kroatische Osijek – Eszék – te ontsluiten. Vanaf daar kunt U dan op de snelweg verder Kroatië inrijden. Bijvoorbeeld naar de Dalmatische kust. Wanneer de heuglijke ontsluiting gevierd zal kunnen worden staat nog in de sterren geschreven, al dan niet waarheidsgetrouwe berichten spreken van een periode van twee jaar. We’ll see……..

Tot dat moment blijft de M6 een El Dorado voor elke automobilist. Daarna zal het transitverkeer wel een ’boost’ krijgen, maar waarschijnlijk niet zo intensief worden als op de M5. Dit is de snelweg Boedapest – Szeged – Belgrado die in het begin van het millenium nog ophield bij Kiskunfélegyháza. Het was ook de enige snelweg waar tol werd geheven dat via een Hongaarse firma zijn weg vond naar de Franse leidinggevenden……. Die tol was torenhoog, waardoor er nog minder voertuigen op de M5 waren te signaleren dan op de huidige M6. Voor de liefhebber met een gevulde portemonnee was de M5 in die tijd een racebaan zonder weerga. De snelweg gaat dwars door het Hongaarse platteland – az Alföld -. er is dan ook geen heuveltje te bekennen. En ook bijna geen bochten, waardoor de maximumsnelheid van elk scheurijzer getest kon worden. Ook ik heb mij hieraan bezondigd, those were the times, my friend!!!

Die tijd is definitief voorbij, meestal is het op de M5 nu: tuffen achter een Turkse vrachtwagen. Het transitverkeer vanuit de Balkan en Turkije verloopt tegenwoordig voor een groot deel via deze verkeersader. Een andere belangrijke transitader is de M3 die richting het noordoosten kronkelt. Om bij de grens van Oekraïne uit te komen. Ten noordoosten van Boedapest is er inderdaad sprake van een prachtig heuvelachtig – bochtig – parcours dat vlak langs de Hungaroring leidt. Daarna wordt het weer platter en worden de vrachtwagens ook minder talrijk. Tja, Oekraïne is nu niet bepaald een bestemming waar momenteel burgers met een welgevulde beurs leven. Integendeel zelfs….

De M1 is uiteraard de eerste snelweg van Hongarije. met de bouw werd begonnen in 1964. Maar pas in 1994 werd het grensplaatsje Hegyeshalom bereikt, waar aangesloten kon worden op de Oostenrijkse A4. Ik kan me nog herinneren dat we als kinderen in de (begin) zeventiger jaren in alle staten waren toen we eindelijk een Hongaarse snelweg konden opdraaien. De vreugde was echter van korte duur. Het baanvak bedroeg nog geen 20 kilometer en werd bereden door met maximaal 80 km/h pruttelende Wartburgs en Trabants, die uiteraard zonder uitzondering op de linkerbaan vertoefden. De autoventilator moest meteen naar stand 0 gedraaid worden en de autovensters konden ook meteen omhoog. Anders was een tweetakt-uitlaatgasvergiftiging een feit geweest……

Nog meer interessante Hongaarse autosnelwegen? De M7 moet natuurlijk nog behandeld worden. Inmiddels is deze vanaf Boedapest langs het Balatonmeer uitgebouwd tot Kroatië (en Slovenië). Tot 2004 was het eindpunt Zamárdi (aan de Balaton), U weet wel, waar die muziekfestivals plaatsvinden. Pas in 2008 werd de Kroatische grens bereikt, daarna kon/kan er snel richting Zagreb en de Dalmatische kust gekacheld worden. Tot in het begin van het millenium was het rijden op de M7 een ’opschuddende’ ervaring. De rijbaan bestond namelijk niet uit asfalt maar uit betonnen platen die om de haverklap zorgden voor schokken die letterlijk door merg en been gingen. Trabantreizigers kwamen na een weekend Balatom immer met een knallende koppijn thuis. Veroorzaakt doordat hun hoofden om de twee seconden tegen het Trabantdakje stootten, maar ook het overmatig drankgebruik tijdens het weekend droeg hier natuurlijk aan bij……

De vergezichten vanaf de M7 zijn ’by far’ de mooiste. Zowel op het Balatonmeer zelf, maar soms ook richting het (zuidelijke) binnenland. Bovenstaande foto ergens op M7 is toch een juweeltje? Weet U misschien waar deze brug/viaduct zich bevindt? Antwoorden gaarne vermelden in de reactie-rubriek van dit artikel (of op Facebook). Uit de goede antwoorden zal ik één winnaar trekken. De prijs? Een gratis ritje in een 45 jaar oude Trabant tijdens de vrijdagmiddagspits op de M0. Nou, wie durft?

Er is maar een ding erger dan rijden met een caravan: rijden achter een caravan.(Marc Callewaert, Vlaams criticus 1927 – )

Bron: Keek op de week

07-05-2021 om 20:09 geschreven door Eric  

Hongarije neemt vandaag waarschijnlijk wetgeving aan om stichtingen op te richten die de leiding van universiteiten en culturele instellingen overnemen. Critici zien hierin een volgende stap van de rechtse regering van premier Viktor Orbán om zijn greep op het land verder te vergroten. 

27-04-2021 om 11:00 geschreven door Eric  

Pasen wordt gevierd in christelijke gemeenschappen over de hele wereld, maar veel landen hebben hun eigen reeks tradities. In de moderne tijd vervagen deze tradities langzaam in de vergetelheid en nemen consumtieproducten het over om aan de vraag te voldoen. Vandaag nemen we een kijkje in de Hongaarse praktijk van 'locsolkodás'. Tijdens Pasen worden jonge meisjes bespat met een emmer water of parfum en het is waarschijnlijk de meest bekende Hongaarse Paastraditie. Dit is een symbolische traditie en een soort vruchtbaarheidsritueel. In DIT artikel lees je meer over de oorsprong van hongaarse paastradities.

Het is zo goed ingebed geraakt in de Hongaarse cultuur en traditie, en het is zo belangrijk geworden voor Hongaren dat het een van de Hungarikums is. Natuurlijk is niet elk meisje dol op deze traditie, en op sommige plaatsen is het niet helemaal gebruikelijk (meestal op het platteland) om rond te gaan met een emmer vol water die elk jong meisje aanvalt dat je tegenkomt. Als je Pasen wilt vieren volgens authentieke Hongaarse tradities, zal ik je niet tegenhouden, maar als je niet op de bank wilt slapen, is er misschien iets anders dat je zou kunnen doen.

In plaats van een emmer water, pak misschien een parfum dat ze lekker vindt en spuit een beetje daarvan in haar nek, maar wacht, er is iets anders dat je eerst moet doen. Het andere belangrijke deel van de Hongaarse traditie van locsolkodás is het voordragen van een gedicht. Meestal is het een romantisch of grappig paasgedicht dat uitsluitend voor deze traditie is geschreven. Je ook elk gedicht gebruiken dat je verliefd of belangrijk zou willen, maar hier zijn enkele Hongaarse locsolóversek (watering poems) vertaald naar het Engels die je gebruiken.

De eerste is waarschijnlijk de meest voorkomende, en ook, omdat het gemakkelijk is, zijn er veel grappige variaties in het Hongaars. Het is ook een eenvoudige en beleefde vraag, dus als het antwoord ja is, ga je gang en water of spuit parfum op haar. Het gedicht: "Zöld erdõben jártam, Kék ibolyát láttam, El akart Hervadni, Szabad-e locsolni?"

Vertaald: "Ik ging naar een groen bos, en zag een blauw viooltje, het wilde verwelken, mag ik water geven?" 

 "Húsvét másodnapján, tudom, ti is, lányok, Számomra egy pár piros tojást szántok; Mert ha úgy lészen, rózsavizem készen, S megöntözlek szépen."

Vertaald:"Op de tweede dag van Pasen, ik weet, Voor mij, jullie meisjes een paar rode eieren schenken; En als het waar is, mijn rozenwater is klaar, en ik zal je voorzichtig water geven."  

"Itt a Húsvét, eljött végre, een szép lányok örömére, mert a lányok szép virágok, Illatos víz illik rájok. Kit húsvétkor nem locsolnak, hervadt virág lesz már holnap. Ne fuss el hát szép virágom, een locsolásért tojást várok!"

Vertaald: "Pasen is gekomen, het is eindelijk hier, tot grote vreugde van mooie jonge vrouwen Als vrouwen zijn prachtige bloemen, Wat ze nodig hebben is geurig water. Wie er niet bewaterd is met Pasen, morgen zullen ze al verduren. Dus loop niet weg, mijn mooie bloem, ik wacht op eieren in ruil voor water!"  

"Húsvét napja csupa öröm, Een sok kislányt megöntözöm. Hideg kútvíz szoknyájukra, Piros tojás een markunkba!"

 "Vol vreugde de dag van Pasen, Op veel meisjes strooi ik water. Koud bronwater op hun rokken, geef ons eerst die rode eieren!"

  "Öntözzük, öntözzük, Hadd legyen frissecske! Így lesz a leányból Szép, piros menyecske!"

Vertaald: "Laten we water geven, laten we water geven, zodat ze fris is! Zo wordt een meisje mooie, lieve echtgenoot!"

 En tot slot een beetje ondeugende alleen voor de lol: "Van nekem egy kis locsolóm, Kölni nincsen benne, Ha én azt most elõvenném, Nagy röhögés lenne."

Vertaald: "Ik heb ook een sprinkler, maar er zit geen parfum in als ik het eruit zou halen Iedereen zou hardop lachen."  

De gedichten komen uit Citatum, en er zijn nog veel meer kleine Hongaarse gedichten. Wat de paaseieren betreft, die worden gegeven als een geschenk voor water geven, hebben we onlangs een artikel gepubliceerd over traditionele Hongaarse methoden om paaseieren te versieren. We raden aan om het te bekijken en we hopen dat als je ze probeert, je de Hongaarse paastradities leuk zult vinden.

Bron: Daily News Hungary  Do you know the origin of these Hungarian Easter traditions? – Daily News Hungary

05-04-2021 om 10:46 geschreven door Eric  

Vandaag is de 173e verjaardag van een van de belangrijkste dagen in de Hongaarse geschiedenis, 15 maart 1848. Op deze dag begon de Revolutie en Onafhankelijkheidsoorlog van 1848-49, met als doel zich te scheiden van het Habsburgse Rijk. Deze onafhankelijkheidsoorlog was ook belangrijk omdat het later deel werd van de Hongaarse identiteit. Er was een gelijktijdige inspanning om individuele vrijheid en nationale zelfbeschikking te bereiken.

Voor 15 maart 1848

Op 11 maart diende de Weense studentenjeugd een petitie in tegen de Habsburgse keizer. De volgende dag, op 12 maart, werd de petitie van 12 pont, geformuleerd door József Irinyi, aanvaard tijdens de vergadering van de oppositiekring in Boedapest. Een belangrijk aandachtspunt was het uitbreken van de Franse Revolutie in februari 1848 en het uitbreken van de Weense Revolutie op 13 maart. Als gevolg van dit laatste werd het plan ontwikkeld op basis waarvan

Ze ontmoeten elkaar in het Pilvax café op de ochtend van de 15e en kondigen de eerder geformuleerde 12 punten aan in heel Boedapest.

15 maart 1848

Sándor Petőfi ontmoette onder andere Mór Jókai en Gyula Bulyovszky om 8 uur. Jókai las de 12 punten, terwijl Petőfi het gedicht van het Nationale Lied las, dat hij de vorige avond schreef. Daarna gingen ze naar de Universiteit voor Recht, waar al een groep studenten op hen wachtte. Op deze locatie droeg Petőfi zijn gedicht voor en Jókai draagt de 12 punten opnieuw voor. Ze lazen ze ook voor aan de Medische Universiteit en de Faculteit Ingenieurswetenschappen en Filosofie. Op elk station sloten veel studenten en mensen van de straat zich aan.

De eerste wens van de twaalf punten was om persvrijheid te bereiken. Daarom marcheerde rond 10.00 uur het publiek naar de boekdrukkerij Landerer en Heckenast. Er de 12 punten en het Nationale Lied konden zonder censuur worden gedrukt.
's Middags hield het publiek een grote bijeenkomst voor het Nationaal Museum. De 12 punten en het Nationaal Lied werden hier ook teruggewonnen. Ze gingen vervolgens naar de Raad van Pest, waar de leden van de raad de eisen accepteerden. Hetzelfde gebeurde in Buda, waar de Raad van Gouverneurs ook de 12 punten accepteerde. Censuur werd afgeschaft en Mihály Táncsics, die werd veroordeeld voor persmisdrijf, werd vrijgelaten uit de gevangenis. 's Avonds werd de overwinning van de revolutie gevierd in het Nationaal Theater met de uitvoering van Bánk bán.
Na 15 maart

Na de revolutie werd de regering-Batthyány gevormd, waar Lajos Batthyány de eerste premier van Hongarije werd. In december 1848 trad Ferdinand V, die de Hongaarse Revolutie accepteerde, af en werd vervangen door Ferenc József. Onder zijn leiding sloeg het Habsburgse Rijk een tegenaanval uit. De veldslagen eindigden op 13 augustus 1849. Het Habsburgse Rijk werd ook gesteund door de Pruisen, dus werden de Hongaren onderdrukt door superioriteit.

Dit jaar wordt de reguliere viering op 15 maart gemist. Het bijwonen van een vergadering als gevolg van een coronavirusepidemie is in strijd met de wet en brengt het leven van uzelf en uw familieleden in gevaar. De publieke media vieren feest met Hongaarse klassiekers. Tal van Hongaarse klassieke films, muzikale optredens, gesprekken en programma's wachten op geïnteresseerden.

Bron: Daily News Hungary

15-03-2021 om 14:08 geschreven door Eric  

© foto AFP De steun van ’de straat’ hielp Klubradio niet. De stekker gaat er uit.

Het laatste bastion van een onafhankelijk geluid in Hongarije verliest morgen haar frequentie. Het station Klubradio was de autoritaire premier Viktor Orbán een doorn in het oog.

„De publieke zenders verspreiden al jarenlang louter propaganda, onafhankelijke media staan nu grotendeels onder controle van de regering en met hen bevriende oligarchen,” zegt presentator Peter Zentai, die zijn uitzendingen in de kleine redactieburelen van Klubradio in Boedapest voorbereidt. De ervaren journalist kan bogen op een lange staat van dienst - bij de Hongaarse omroep in de Verenigde Staten en Duitsland. Maar sinds het aantreden van Orbán als premier in 2010 werd hij met honderden journalisten ontslagen, sommigen hielden vanwege de censuur de eer aan zichzelf. Andere radiomakers protesteerden door tijdens de uitzending een minuut stilte in te lassen.

13-02-2021 om 13:21 geschreven door Eric  

13-01-2021 om 00:00 geschreven door Eric