Belevenissen in het land van de Magyaren - Kalandok a magyarok országában. Deze blog gaat over Hongarije (Magyarország), voor velen onder ons een vrij onbekend land, ver van mijn deur. Daarom tracht deze blog ons een beter inzicht te geven in dit land, zijn tradities, zijn cultuur, de anekdotes, de lokale gebruiken en evenementen, het landschap en vooral zijn boeiende geschiedenis .
- Ez a blog Magyarországról szól, sok külföldi szemében egy ismeretlen ország, amely messzén áll az otthonunktól. A weboldal sok érdekes kérdést megmagyaráz erről az országról, a hagyományairól, a kultúrájáról, viccekről, a helyi hagyományokról és eseményekról, a tájról és mindenekelőtt Magyarország feltűnő történetéről mesél.
Today, roughly every one out of fifteen Hungarians is a Székely. Székely people (sometimes referred to as Szeklers in English) in the 16-17th century and today were struggling with the same problem: to regain their rights. Hopefully, their situation can be settled according to 21st-century values. Let me remark right at the beginning, that I use the Oriental name order for Hungarians where family names come first; it is naturally applied to the Székelys.
A Székely girl in Hungarian attire, on horseback
Székely people are ancient Hungarians, living in Transylvania in Székelyföld (Szeklerland), situated in Romania. They even had autonomy during socialism between 1950-1968. There live about one million Székely people on land that is bigger than Kosovo. It means that almost every ninth or tenth Hungarian in the world is a Székely. Just like my wife whose family was deported from their homeland in the 1930s they were given an hour to pack their belongings. Almost every Hungarian family has similar stories, unfortunately. Let us not forget that a significant population descending from the Székelys of Bukovina lives in Tolna and Baranya counties in Hungary, and in certain districts of Vojvodina, Serbia.
The Székely Land in Europe
The Székely question is a touchy one and ignoring it just makes things worse. Fortunately, there are more than a few Romanian friends of mine who think the Székelys are not a threat but rather an asset in Romania. Indeed, just like the German Saxons, the Székelys are contributing a lot to their present countrys heritage, and similarly to the entire Hungarian nation. Hopefully, their problems can be solved in the European Union, unlike in the 16th or 17th centuries.
Székelys in Székelykeresztúr, 2016
Székely people consider themselves the most ancient Hungarians, the remnants of Attila, the Hun, who had left them behind in Transylvania, according to their legends. These legends recount that a contingent of Huns remained in Transylvania, later allying with the main Hungarian army that conquered the Carpathian Basin in the 9th century. The thirteenth-century chronicler Simon of Kéza (Kézai Simon) also claimed that the Székely people descended from Huns who lived in mountainous lands prior to the Hungarian conquest. Indeed, in the early Hungarian chronicles, it is written that the home taker Chief Arpád found the Székely people there when he arrived with his Magyar (=Hungarian) tribes in Transylvania. The Székelys greeted him with great joy, as a kinsman would.
The flag of the Székelys from the 16th century
Later, the Székelys served as border guards, mainly in Transylvania but many of them were settled all over the borders of the Hungarian Kingdom. Without the Székely soldiers, it would have been difficult to block the attacks of eastern nomadic tribes: the Cumans, the Peschneghs (Besenyõ), and the Oguz, not to mention the Mongolians. Their warfare was quite similar to the ancient Hungarian horse archers so they were rather effective against the eastern assaulters. Moreover, they could give a small army to the king against the Ottomans until the end of the 18th century.
As for the Transylvanian Principality in the 16th-17th century, the Székely nation was counted in the traditional alliance of the three nations: the Hungarian noblemen, the German Saxons, and the Székely guardsmen who were considered a distinct ethnic group natio Siculica. However huge centralized power the Prince of Transylvania possessed, he had to rely on their support. At the beginning of the Ottoman wars, the Székely territories came under the leadership of the Count of the Székelys(Latin:Comes Siculorum), initially a royal appointee from the non-Székely Hungarian nobility who was de facto a margrave; from the 15th century onward, the voivodes of Transylvania held the office themselves, under the rule of the Hungarian kings. These three groups ruled Transylvania from 1438 onward, usually in harmony though sometimes in conflict with one another.
COA of the Transylvanian Principality, with the Székelys symbols and the 7 Saxon towns in it.
In the 17th century, they still used their old runic alphabet. You are supposed to read it from right to left: : Read: székely-magyar-rovás
The Székely Land in Romania
The Székelys, these tough mountain people were tending their lands and lived in strict communities but in times of war, they were mostly soldiers and they traditionally guarded the mountains and their passes. In the 16th century, many of them decided to become a peasant and pay taxes instead of the hard life of a soldier.
A traditional Székely gate
Prince Báthory Zsigmond could muster 24,000 soldiers in his camp in 1595. At this time, most of them had bows and arrows as well as spears but 9,200 of them were supplied with rifles. They were concerned about their ancient privileges to be free soldiers and not peasants and in the 15th-16th centuries were often divided by religion. They tended to support those powers who promised them the protection of their rights so they had been manipulated with great success. Székelys are famous for their military deeds, for example, you can read about the battle of Szárhegy when a handful of Székely warriors successfully defended the border against 3,000 Crimean Tatars and Moldavians:
In the age of Prince Rákóczi György I, they supported the Prince: their general, Zólyomi Dávid and his Székelys helped the Prince to defeat the attack of Palatine Esterházy in 1631. The Prince used them to guard the borders in 1634 when the Turk Grand Vizier was marching in Wallachia. The Transylvanian prince visited them in person during the summer of 1635 to muster their forces. Then he tried to compensate for their harm and gave them justice and more privileges. He sent them against the Turks in 1636: the Székelys bravely fought against them at Nagyszalonta, led by Kornis Zsigmond. Here you can see a few nice examples of Székely pottery:
Székely pottery (from a stove)
Yet, this is just a fragment of their history. When reading my page, one will encounter the deeds of Székely warriors almost every second time when it comes to telling a story. Not to mention the fortified churches of Székely Land that helped them to survive the numerous raids of Ottomans and Crimean Tatars. You can find many of these fortifications if you check out my menu and visit Castles in the Hungaries, choosing Transylvania.
Hungarian Székely soldiers in the 16th-17th century (by Somogyi Gyõzõ)
It is fascinating, that these Székely people, the easternmost Hungarians, one million of them are still living in Romania, like the Scots on the other fringes of Europe. The comparison with the Celts gave me the idea to write my historical novel whose hero is a Székely-Scottish soldier in the 17th century. In fact, the descendants of Scottish mercenaries of the Transylvanian princes had mingled with the local Székelys, according to my sources. This is my historical fiction novel, The Ring of Kékkõ Castle:
Many more things could be told about the Székelys, their history is unique among the Hungarians, though it cannot be separated from the nations history.
The main military actions of the Székely people in the 16th and 17th centuries:
According to the summary of Konnát Árpád, a Székely historian, the following events can be highlighted in this period:
1506:King Ulászló II wanted the Székely people to pay the so-called ox tax as everybody else did in case of the birth of a royal heir. The székelys rebelled and made camp at Marosszék. Captain Tomori Pál of Fogaras castle set out against them with his 500 cavalrymen but for the first time, he suffered a humiliating defeat. Then, Tomori retreated and collected a more serious army from the royal castles, and scattered the Székely rebels. Read more about Tomori Pál here:
1510-1511:the common Székelys rebelled against the primors, their higher class in Csíkszék- and Gyergyószék. They plundered the properties of the wealthy primors and killed those who were not running away.
1514:Székely troops were used to put down the peasant uprising of Dózsa György. They were led by Szapolyai János. The peasants of the rebelling monk, Brother Mészáros Lõrinc were defeated near Kolozsvár by the allied Székely-Saxon army, commanded by Lieutenant Barlabási Lénárd. Soon, Andrási Márton led the Székely cavalrymen in the Battle of Temesvár where they scattered the army of Dózsa György.
The Peasant War of Dózsa in 1514 had weakened the kingdom before the Ottoman attack
1519:The Székely pixidarius infantrymen rebelled and killed their leaders. They moved toward the Erdõvidék region to join the other Székely troops of the Háromszék area. However, their uprising came to an end at Homoródszentpál because the army of Szapolyai János defeated them.
1527-1528:All of the Székely people took part in the Hungarian civil war, they were supporting the national party against the Habsburgs. We can find the Székely soldiers in the lost battles of Tokaj and Szina as well as in the victorious battle of Sárospatak.
1529:Voivode Péter of Moldova took advantage of the contest for the throne in Hungary and attacked the Székely Land, destroying and plundering it for a month.
1531:Székely mercenaries took Saxon towns for King Szapolyai János. Read more about the German Saxons of Transylvania here:
1542:Voivode Péter of Moldova attacked the Székely Land again and pillaged it for a month, then the Székely troops, joined by other soldiers of the Transylvania beat him out of the country.
1543:In spite of the fact that it was banned by their ruler, the Székely soldiers of Háromszék led a private raid against Wallachia and returned home with a huge booty.
1548:Voivode Radu of Wallachia was made to resign and he hired a couple of thousands of Székely mercenaries to regain his throne. However, he was severely beaten by Voivode Mircse in the battle of Peris. Almost all the Székely mercenaries died in the fight. As an act of revenge, the Székelys of Háromszék attacked the Muntenia region and loot the area.
1550:A Moldavian (Romanian) army attacked the Székely Land, and while they were busily pillaging the countryside, the army of a soldier called Kemény János delivered a staggering defeat on them. At the same time, Kendefi János defeated the intruding Wallachian (Romanian) army at Szeben.
1551:The Székely soldiers took Lippa castle back from the Ottoman Turks.
1562:It was the first great Székely uprising under the command of Nagy György, Szepesi Ambrus, and Bán András. At first, they beat Captain Majláth Gábor of Fogaras castle in an open battle, and they burn the masons of all the wealthy Hungarian and Székely noblemen. The arriving royal army defeated the smaller Székely army at Kisgörgény, and the larger Székely army surrendered. Before going home, they gave out their leaders to King János Zsigmond (the son of King Szapolyai János) who had them impaled at once.
1575:The Székely units took part in the Battle of Kerelószentpál, supporting the usurper Bekes Gábor. Báthory István (later Polish king) won the fight, and he executed 34 Székelys on the spot who had instigated the uprising. Then, he ordered to cut off of many of the captured Székelys body parts.
1577:Báthory István helped Voivode Péter to retake his throne, with the help of a Székely army.
1579-1581:Several Székely units took part in the northern campaign of King Báthory István of Poland when he beat the Russians over the region of Dwina. There were not only Székely soldiers but Székely carpenters who built cabins for the Hungarian-Székely-Polish-Lithuanian troops for the winter season.
Báthory István aka Stefan Batori (1533-1586)
1594:Székely auxiliary troops fought in Moldova and in Wallachia. Under the command of Kornis Gáspár and Daczó Ferenc, they captured the pro-Ottoman Voivode Áron in Moldova and took him to Transylvania. At the same time, the Székelys helped the fight of Voivode Michael in Wallachia against the Turks.
1595:In the Battle of Gyurgyevó, the devastating volley of the Székely infantrymen was the first step toward the victory of the Christians against the Ottomans.
1596:It was the time of the so-called bloody carnival which was the largest Székely uprising. While Prince Báthory Zsigmond was away (he resigned several times from the throne), he appointed Bocskai István, his loyal general to guard the country. Báthory, when heard of the Székely rebellion, ordered his officers to restrain themselves from atrocities. Yet, they disregarded his instruction. Toldy István and Bogáthy Boldizsár herded up all the main rebels in Marosszék and they bestially executed them, hanging or impaling them. Apafi Miklós defeated the Székely common infantrymen from Gyergyó, led by Gál János at Újfalu and killed all of the captives. Hearing this, the rebels of the Csík district laid down their arms but they could not avoid punishment so easily. In Háromszék, the Székelys were also scattered after smaller fights by the soldiers of Ravazdi György. The troops of the Transylvanian prince are allowed to plunder the entire Székely Land as if they were in a hostile land in a foreign country.
Prince Báthory Zsigmond of Transylvania is not loved by the Székelys
1599:In the Battle of Sellenberk, the Székelys were fighting against each other. The Székelys from Marosszék and Aranyosszék districts sided with the Transylvanians while the rest of the Székelys were in the army of Voivode Michael the Brave. After the battle, Prince Báthory András of Transylvania was slain by a common Székely soldier called Ördög Balázs from Csíkszentdomokos. The castles called Székelytámadt (Székelys attacked) and Várhegyi castle were demolished because they had been built by King János Zsigmond to control the Székelys. Also, the Székelys of Háromszék region captured Ravazdi György, and took revenge on him because of the bloody carnival, killing him in a most hideous way.
1600:Under the command of Székely Mózes, the Székely troops took Moldova but they developed an argument over the booty with their Wallachian (Romanian) allies in Tatros. In the end, the enraged Székelys slaughtered most of their Wallachian allies. Later, in the Battle of Miriszló, most of the Székelys fought on the side of Voivode Michael the Brave, and they were the ones who made a last stand at the end. Here is more about this battle:
1602-1604:It was the age of General Bastas terrible rule. The Italian-Albanian General Giorgio Basta and his western mercenaries, accompanied by the Hungarian Hajdú soldiers were devastating the western part of the Székely Land. They burned up the city of Marosvásárhely twice, and defeated Székely soldiers of Nyárád at Nyárádtõ, they were the guards of Bethlens castle and they were all slaughtered.
1603:The Battle of Brassó was also called the Mohács of Transylvania, referring to the disastrous defeat of 1526. Voivode Serbán Radu of Wallachia defeated Prince Székely Mózes of Transylvania. In this particular battle, the Székelys coming from Aranyosszék, and Marosszék regions as well as the common and wealthy Székelys from Háromszék and Csíkszék districts were fighting in the Transylvanian army while many common Székelys from Háromszék and Csík were in the army of the Wallachian voivode. The Transylvanian prince was killed by a Székely infantryman from Csíkszentmihály, his name was Katona Mihály. Read more about this fight here:
1605:The Bocskai Uprising. Gyulaffi László (he was not the famous Borderland warrior with the same name) csak névrokona a híres végbeli vitéznek) was the commander of the Székely army which was forcing several German Saxon towns to be loyal to the Transylvanian prince instead of the Habsburg king. At the same time, they beat the Wallachian troops out of Transylvania.
1608:The entire Székely nation took the side of Prince Báthory Gábor and they successfully fought against the Transylvanian Saxons and the Wallachians, just like against the troops of Forgách Zsigmond of Kassa (Kosice, Kaschau).
1617:During the Ottoman-Polish war, there were Transylvanian troops in the Ottoman army, including Székelys but they did not take part in any fights against the Polish; instead, they tried to help the negotiations between the Polish and the Turks.
1619:During the first campaign of Prince Bethlen Gábor against the Habsburgs, the Székely troops get as far as Bohemia but they were late from the Battle of White Mountain. However, they smartly took advantage of the confusion and plundered the region on the way home.
1623:There were Székely soldiers in great numbers in the second western campaign of Prince Bethlen Gábor, too.
1626:The third campaign of Bethlen Gábor. We could find Székelys in these struggles, just like in Bethlens western and eastern diplomatic missions when he favored sending Székely noblemen who were famous for their shrewd thinking.
1637:Prince Rákóczi I György sent Székely soldiers to defend Voivode Máté of Wallachia against Voivode Lupul of Moldavia.
1644:Prince Rákóczi Zsigmond, the son of the previous ruler took the Székelys along to his victorious western campaign to Royal Hungary. The taking of Szatmár, Kassa, Fülek, Szerencs, and Jenõ castles was done mainly by Székely infantrymen. The Székelys officers were Toldalagi Ferenc, Kemény János, Jármi Ferenc, Mikes Mihály, Szentpáli István.
1645:The second wave of Székely reinforcement came to the western front, to aid the besiegers of Brno. Swedish General Torsternson asked for Székely auxiliary forces from Prince Rákóczi.
1653:Prince Rákóczi II György sent Kemény János to fight against Voivode Lupul of Moldova, his small army was made up of some Székely units. At first, the Moldavians (Romanians) defeated them with the help of Cossack troops but the Székelys beat them in the second Battle of Jászvásár (Iasi). Chief Captain Petki István of Csík district and the soldiers of Mikes Mihály took Szucsava (Suceava) in a fierce fight against the allied Polish-Cossack-Moldavian forces.
1655:Prince Rákóczi led the Transylvanian army in person to Wallachia and defeated Voivode Hericza at Ploesti because he had rebelled against Rákóczis candidate for the Wallachian throne. Rákóczi took him home as a captive. The Székely units role in this campaign was to soften up the enemy, their commander was Mikes Kelemen, Chief Captain of Háromszék.
1657:The disastrous Polish campaign of Prince Rákóczi: like almost the entire Transylvanian army, the Székelys were captured by the Crimean Tatars. Only the lucky and the wealthy ones could ransom themselves. You can read more about this horrible war here:
1658:The Moldavian (Romanian), Cossack (Ukrainian), and Crimean Tatar hordes were burning and pillaging the whole Székely Land, inflicting terrible damage. The Székely women, children, and old men who were left at home at Gyergyószárhegy defeated an army of 3,000 intruders.
1659:Prince Rákóczi took Transylvania back with Székely help from Prince Barcsay Ákos who had been appointed by the Turks.
1660:There were several Székely units in the unlucky battle of Szászfenes. They were able to repel the enemys attack several times but they had to withdraw because the foe surrounded them. Prince Rákóczi got mortally wounded in the fight. Then, Barcsay Ákos set out against the Székely Land with Transylvanian troops. The Székely Chief Captain Mikes Mihály took himself into Ecsed castle and resisted. Another renowned Székely warrior, Szárhegyi nemes (noble) Lázár István was captured but he escaped and instigated the whole Székely Land. Some wealthy Székelys who were loyal to Prince Barcsay got hanged. However, the Székelys accepted the new prince after a long fight and made a contract with him.
1661:It was the year when the Székely Land was devastated for the second time, this time mainly the Ottoman Turks did the job. It was because the Székelys supported Prince Kemény János and not Prince Apafi Mihály who was backed by the Turks. The Székelys were desperately defending the mountain passes of the Csíkszék district but the Turkish light cavalry got through the forest and surrounded them.
1663:Some Székely units had to join the Ottoman army which was besieging Érsekújvár (Nové Zámky) but they did not take part in the fight in earnest against the Imperial and Hungarian troops.
1690:The German commanders put the Székely troops in the reserve in the Battle of Zernyest, and they fled without putting up a fight. The enemy consisted of the troops of Prince Thököly Imres Hungarian-Crimean Tatar-Wallachian (Romanian) soldiers.
1694:The Crimean Tatars sent a raiding party into Felcsík district and herded about 7,000 Székelys into slavery.
Note: these were still the major military events but the situation was not quite peaceful in Transylvania, except for the reign of Prince Bethlen Gábor and Prince Rákóczi I György. There were continuous clashes on the Borderland between the Székely border guards and the smugglers and the bandits, especially during the first part of the 17th century.
Prince Rákóczi György II Prince Barcsay Ákos The Monument of the (Gyergyó)Szárhegy Battle in 1658 Székely red infantrymen, 17th century (by Somogyi Gyõzõ)
A Transylvanian infantryman in a blue uniform (by Somogyi Gyõzõ) - The flag of Bethlens army - A Transylvanian Hussar (by Somogyi Gyõzõ)
"Chinees "vredesplan" voor Oekraïne? Laat me niet lachen! door Andras Csengö
Het (internationale) journaille schijnt heel graag zo snel mogelijk een staakt het vuren in Oekraïne te willen bereiken. Hè, maar de taak van journalisten is toch om de nieuwsconsument te informeren over de belangrijke gebeurtenissen in de wereld én om deze te duiden? Juist, maar met deze duiding is in verband met de Oekraïne-oorlog iets merkwaardigs aan de hand. Van de week kwamen de Chinezen met een twaalfpuntenplan dat als uitgangspunt zou kunnen dienen voor het starten van vredesbesprekingen tussen Rusland en Oekraïne. De term twaalfpuntenplan komt uit de koker van de redactie vanNOS.nl, NU.nl gaat zelfs nog een stap verder. Dit nieuwsportaal rept over een Chinees vredesplan. Maar in hoeverre zijn deze omschrijvingen juist?
Ik heb het twaalfpuntenplan er even op nageslagen, maar daarin staan slechts algemeenheden vermeld. Het eerste punt meldt Chinas (algemene) respect voor de soevereiniteit van elk land, maar op de concrete situatie in de Donbas en de Krim gaat het document niet in. Oekraïne en Rusland worden niet eens met name genoemd. Verderop roept China partijen op om de vredesbesprekingen te hervatten. Hervatten? Ze zijn nog niet eens begonnen! O ja, voor de volledigheid meent China dat in een conflict het nooit gepast is om nucleaire wapens in te zetten. Dat is het allemaal wel zon beetje. Van een vredesplan is geen enkele sprake, de titel van het document spreekt bovendien vanChinas positionin het conflict. Dat is geen twaalfpunten
De NRC-redactie formuleert iets voorzichtiger, Garrie van Pinxteren heeft het over een eerste aanzet tot een vredesplan.Secretaris-Generaal Jens Stoltenberg van de NAVO meent dat het Chineseplan weinig geloofwaardig is, Xi Jinping heeft de illegale Russische invasie immers nooit veroordeeld. Bovendien sloten China en Rusland vorig een onbegrensd partnerschap. Met andere woorden, waar hebben die Chinezen het over? Stoltenberg heeft natuurlijk het gelijk volledig aan zijn kant dat overigens nog wordt versterkt, doordat er steeds meer berichten binnensijpelen over Chinese militaire ondersteuning. Inderdaad, wat U zegt, niet aan Oekraïne hoor!
Het Duitse tijdschrift Der Spiegel wijst op de Chinese betrokkenheid bij levering van militaire technologie aan Rusland. het TV-programma Nieuwsuur kwam tot dezelfde conclusie, er werden volgens Nieuwsuur zelfs Nederlandse microchips aan getroffen in raketten, helikopters en drones. Hoe dit in zijn werk gaat? De fabrikant verkoopt aan een tussenhandelaar die onverdacht lijkt, die op zijn beurt weer doorverkoopt aan een Chinese tussenhandelaar. Helaas worden sancties tegen Rusland op deze manier continu ontweken, maar daarmee wil ik geenszins beweren dat - verdere - sancties niet zouden moeten ingesteld. In ieder geval worden (microchip)leveringen op deze manier duurder en zullen deze niet op DHL-snelheid geschieden. En ook dat is al winst, nietwaar?
Helaas zijn de huidige berichten nog verontrustender. Afgezien van de steeds hardnekkigere vermoedens dat China met behulp van valse papieren reserveonderdelen levert voor Russische gevechtsvliegtuigen meent (wederom) Der Spiegel dat Russische officieren momenteel onderhandelen over de levering van Chinese kamikaze-drones. Eerst zouden de prototypes in China getest worden, waarna de Chinezen de componenten en de kennis zouden overdragen aan de Russen. Die op hun beurt zouden kunnen aanvangen met massale productie.
Tja, geen rustgevend nieuws zullen we maar zeggen, het lijkt er op dat de Chinezen ook moneten willen verdienen aan de Oekraïne-oorlog. Ik kan me voorstellen dat Chinese wapenfabrikanten momenteel likkebaardend kijken naar de westerse wapenindustrie die een overvolle orderportefeullie heeft. Hoe de Chinese drone-firma overigens heet? Bingo....Nee, dit is geen practical joke. EU-buitenlandchef Josep Borrell kon de grap er ook niet van inzien, hij zei vorige week klip en klaar dat Chinese wapenleveringen aan Rusland het overschrijden van de rode lijn betekenen. Wat de consequenties voor Chinese wapenleveringen zouden zijn vermeldt Borrell evenwel niet. Ik vrees dat EU-buitenlandchef niet meer in zijn achterzak heeft dan eentwaalfpuntenplan .
Erika Szeleswas a young soldier and nurse in theHungarian Revolution of 1956. When her photo was taken by a Danish photographer her image graced the covers of several European magazines and she became an international symbol of the revolution.
Szeles was born to Jewish parents in 1941 and raised solely by her mother after her fathers death in a Nazi concentration camp. At age 14 she trained as a cook at the Hotel Béke in Budapest. While her mother was a hardline communist, Szeles had an older boyfriend who converted her to the anti-communist cause.
When Hungarys revolution against theSoviet Unionbegan on October 23rd 1956, she was 15 years old. When her boyfriend formed a resistance group with some fellow students she chose to join them. She quickly learned how to use a sub-machine gun and fought alongside the group in several skirmishes with Soviet soldiers.
The iconic photo above of Szeles holding her sub-machine gun was taken around November 1st 1956. A few days afterward she was approached by friends who, knowing that Russian divisions were pouring into Hungary, feared for her safety. They argued that she was too young to be fighting and she agreed to put down her gun and to instead serve the resistance as aRed Crossnurse.
On November 8th the resistance group she was with became involved in a heavy firefight with Russian soldiers in the center of Budapest. When a friend of hers was wounded she ran forward to help him. Despite being unarmed and wearing a Red Cross uniform she was gunned down and died instantly. She was buried in the Kerepesi Churchyard in Budapest.
Szeles story remained largely unknown for some 50 years, until in 2008 journalists were able to uncover the truth about the young woman from the infamous picture. She is now recognised as a martyr of the Hungarian Revolution.
23 oktober herdenking Belgische ambassade in Budapest
In 1956 stonden dappere Hongaarse vrijheidsstrijders tegenover Russische tanks om het autocratische bewind van de Sovjet-Unie uit te dagen. Ze vochten voor vrijheid, een soeverein land en een onafhankelijke regering Wij nemen vandaag de tijd om de moedige en tragische gebeurtenissen van 1956 te herdenken, de Hongaarse vrijheidsstrijders te herdenken die hun leven gaven in de strijd, en onze oproepen voor vrijheid en soevereiniteit in heel Europa te hernieuwen, vooral nu de soevereiniteit van Oekraïne wordt bedreigd door Russische agressie
Een woordje uitleg over 23 OKTOBER
De revolutie en vrijheidsstrijd van 1956 , of de Volksopstand van 1956, was de revolutie van het Hongaarse volk tegen de stalinistische terreur en de strijd voor vrijheid tegen de Sovjetbezetting , een van de meest bepalende gebeurtenissen van de 20ste- eeuwse Hongaarse geschiedenis . 1956 begon met een vreedzame demonstratie van Boedapestse studenten die aan de universiteiten begonnen op 23 oktober en eindigde met het uiteenvallen van het verzet van de gewapende opstandelingen in Csepel op 11 november. De massademonstratie in Boedapest op 23 oktober veranderde diezelfde nacht in een gewapende opstand als gevolg van de vijandige reactie van de leiding van de Communistische Partij en de bloedige salvo's die op de ongewapende menigte werden afgevuurd, die uiteindelijk op 30 oktober won met de bezetting van de partij gebouw. Dit leidde tot de val van de regering , de terugtrekking van Sovjet-troepen, het herstel van het meerpartijenstelsel en het begin van de democratische transformatie van het land. In de eerste dagen van november begon de nieuwe regering onderhandelingen met de Sovjet-Unie over de volledige terugtrekking van de Sovjet-troepen uit het Warschaupact en de neutraliteit van het land. De politieke leiding van de Sovjet-Unie veranderde echter van gedachten na de aanvankelijke bereidheid en nadat ze erop kon rekenen dat de westerse mogendheden de Hongaarse regering niet zouden helpen, lanceerden de Sovjet-troepen in de vroege uren van 4 november een niet-verklaarde oorlog tegen Hongarije. De kazernes en vliegvelden werden omsingeld door eenheden van het Sovjetleger . De heroïsche revolutie van het land, dat dagenlang alleen werd gelaten door een onevenredig grote kracht, mislukte uiteindelijk. Volgens de in 1993 vrijgegeven statistische gegevens zijn bij de gevechten 2.652 Hongaarse en 720 Sovjetburgers omgekomen. Als gevolg van de revolutie verlieten ongeveer 176 duizend, volgens andere gegevens ongeveer 200 duizend Hongaren het land, waarvan de overgrote meerderheid naar Oostenrijk vluchtte.Vanaf januari 1957 werden de deelnemers aan de revolutie massaal opgesloten, waarna velen van hen werden geëxecuteerd. De wrede vergelding en de onderdrukking van het Hongaarse volk werden veroordeeld door zowel de VN als het wereldpubliek. In de decennia die volgden op de onderdrukking van de revolutie , werden de gebeurtenissen van 1956 door de partij - staatsmacht gebrandmerkt en veroordeeld als een contrarevolutie , maar de officiële beoordeling van de gebeurtenissen veranderde tijdens de regimewisseling (1989) . Sindsdien is 23 oktober een belangrijke dag een dubbele nationale feestdag in Hongarije: de dag van het uitbreken van de revolutie in 1956 en de dag van de proclamatie van de Hongaarse Republiek in 1989 , die werd uitgeroepen in 1990. (opgenomen in de lijst van wettelijke feestdagen). De beslissende rol van de gebeurtenissen van 1956 wordt ook benadrukt in de preambule van de in 2011aangenomen grondwet.
Een niet te missen onderdeel van de feestdag van 20 augustus is de zegen van brood. Het vers gebakken brood, vastgebonden met een lint in de nationale kleur, wordt eerst ceremonieel ingewijd, dan gesneden en tenslotte uitgedeeld. Maar waar komt deze gewoonte vandaan en wat symboliseert het nieuwe brood feest?
Volgens de traditie werd op Sint-Stefanusdag na de oogst het eerste brood van nieuwe tarwe gebakken. Omdat het in augustus voor het eerst mogelijk was om van nieuwe tarwe te bakken, wordt de maand ook wel de maand van het nieuwe brood genoemd. Op deze dag werden overal in het land oogstfeesten gehouden, waar de oogsters na afloop van de oogst een oogstkrans of een tarwepop maakten van tarwearen en veldbloemen en deze in een ceremoniële processie naar de landheer, ambtenaar of boer brachten. Op het feest aten, dronken ze en sloten ze het oogstfeest meestal af met dansen. Dit oogstgebruik wordt tot op de dag van vandaag op veel plaatsen in acht genomen. De verschillende religieuze vieringen die verband houden met de oogst van het gewas betekenen de presentatie van het dankoffer in het geval van volkeren van verschillende culturen.
"In het Oude Testament is een van de Mozaïsche wetten dat vóór het oogstfeest, dat wil zeggen, voordat een dankoffer van de nieuwe tarwe aan God werd aangeboden, niemand er brood van kon bakken."De religieuze feestdag van het Nieuwe Brood is ook verbonden met het volksoogstfeest, maar het werd oorspronkelijk niet gehouden op 20 augustus, maar in het middeleeuwse Hongarije werd het gehouden op 15 juli, het feest van de verstrooiing van de apostelen. Op deze dag werd een oogststoet gehouden, waarbij de meisjes die de korenkrans droegen werden gevolgd door de anderen in paardenkoetsen. Hun eerste reis leidde naar de kerk, waar ze dankten voor het einde van de oogst. In 1899 beval István Darányi, minister van Landbouw, de renovatie van het enigszins vergeten oogstfeest. Hiermee wilde hij de agrarische bewegingen die toen woedden tot bedaren brengen en de goede verstandhouding tussen de oogsters en de landheren herstellen. Het was in het begin echter niet erg succesvol, omdat deze feestdag in veel nederzettingen geen deel uitmaakte van de tradities, dus twee jaar later vaardigde hij het decreet opnieuw uit. Verschillende steden en dorpen gaven destijds gehoor aan de oproep en herdachten de oogst met grote en kleine feesten in het hele land. Evenementen maakten plaats voor steeds meer feestelijke momenten, waaronder de zegen van brood. Het was rond 1922, waar het oogstfeest het Hongaarse Broodfestival werd genoemd.
Het eerste grootschalige broodfestival dat als nationaal evenement werd aangekondigd, vond plaats in 1937 in Szeged. Het feest vond toen plaats op 29 juni, de dag van Petrus en Paulus. Kranten in het hele land maakten reclame voor het evenement, dat uiteindelijk honderdvijftigduizend mensen uit heel Hongarije trok. Na de Tweede Wereldoorlog kreeg het Hongaarse broodfestival een nieuwe datum. In 1945 wilde het parlement de betekenis van de feestdag op 20 augustus veranderen, dus maakte het de feestdag van het nieuwe brood, die doet denken aan de vroegere oogstfeesten en oogstballen. Hiermee probeerden de politieke krachten tegenwicht te bieden aan het heilige karakter van St. Stephen's Day. De Communistische Partij vond dat als 1 mei de Dag van de Arbeid is, 20 augustus de feestdag van de boeren zou moeten zijn. Na een paar jaar veranderde de inhoud van de feestdag weer . De voormalige regering "vanaf 1950 noemde het de feestdag van de Volksrepubliek en de Grondwet. Na de regimewisseling, in 1991, verklaarde de Nationale Assemblee het een nationale feestdag van de nationale feestdagen", en de consecratie van brood blijft er een belangrijk onderdeel van.
Vandaag 20 augustus combineert de cultus van St. Stephen, de herinnering aan de oprichting van de staat, de viering van nieuw brood aan het einde van de oogst, het schoonmaken van het land en vuurwerk. Het meest elementaire menselijke voedsel, brood symboliseert leven, levensonderhoud en thuis. Op de nationale feestdag op 20 augustus wordt brood gebonden met een lint van de nationale kleur gebruikt om uit te drukken dat leven en vaderland met elkaar verbonden zijn. Brood gemaakt van nieuw meel werd de decoratie van de feesttafel en werd een symbool van de viering van de staat. Brood, dat een buitengewone rol speelt in de voedingsgewoonten van de mensheid, is "gebakken, gefermenteerd deeg gemaakt van granen en maïsmeel, en is een nationaal basisvoedsel in de moderne tijd. Het wordt in alle delen van de wereld geconsumeerd, zij het in iets andere vormen.Het brood gemaakt met zuurdesem, zoals we dat nu kennen, was ooit de voorouder van de taart. Dit voedsel, gemaakt van een mengsel van bloem en water zonder gist, werd al door de Ouden geconsumeerd. Duizenden jaren geleden ontdekte men dat als men de verzamelde zaden vermaalt, men ze met water kan mengen om een cake te bakken. Uit deze taart is het zuurdesembrood van vandaag ontstaan, oftewel ongezuurd brood. Aanvankelijk werd het gemaakt van tarwe, maar tegenwoordig kan het worden gemaakt van rogge, gerst, spelt of zelfs boekweitmeel. Fijne verjaardag Hongarije!
Heilige Hongaarse Koning Stefan - Andras Csengö - 20 augustus Nationale Feestdag
20 augustus is de belangrijkste feestdag in Hongarije. Koning Stefanus 1 zijn officiële naam wist in de jaren voor het jaar 1000 de Hongaarse clans te verenigen. In dat jaar werd hij de Koning van de Magyaren en volgens de overlevering ontving hij in het jaar 1001 een waardevol cadeau van de toen regerende paus Silvester II: dé Stefanskroon. In de begeleidende zegenbrief erkende de paus Stefan in het Hongaars István als Christelijk koning. Door de Hongaren wordt de 20e augustus de dag waarop dit aangenomen historische feit gecelebreerd wordt beschouwd als het vertrekpunt van Hongarije als Christelijke entiteit in de wereld. De feestelijkheden rond 20 augustus zijn het symbool dat de Hongaren zich ruim duizend jaar geleden definitief hebben geworteld in de Europese Christelijke traditie en cultuur. Dat is allerwegen de huidige opvatting in Hongarije. Wij zeggen de Hongaren zijn een waarachtig Europees volk in het hart van het oude continent.
Voorgaande is de reden dat de 20e augustus de kern en oorsprong van de Hongaarse identiteit vertegenwoordigt. De 15e maart is een andere belangrijke nationale feestdag en dat geldt ook voor 23 oktober, maar de overgrote meerderheid van de Hongaren beschouwt 20 augustus als hét ijkpunt van die nationale identiteit. Deze diende als basis voor de opstand/revolutie tegen de Habsburgse Oostenrijkers 1848, herinnerd op 15 maart en de opstand tegen de Sovjetrussen, 1956, herinnerd op 23 oktober. In die zin zijn laatstgenoemde officiële herinneringen eigenlijk een afgeleide van de Hongaarse Christelijke eenheid die definitief gestalte kreeg in de jaren 1000 en 1001.
Reeds in 1083 inderdaad, precies op 20 augustus werd Stefan heilig verklaard en in Hongarije wordt tegen veel heilige huisjes aangeschopt maar dat geldt gelukkig niet voor 20 augustus. Waar op de 15e maart en de 23e oktober de herinneringen voor binnenlandse politieke doeleinden worden misbruikt is dit voor 20 augustus toch veel minder het geval. Bovendien vieren veel Hongaren op deze dag nog vakantie die met alcoholische versnaperingen en culinaire genoegens wordt omlijst. Aan het einde van de dag volgt het knallende besluit met behulp van het mooiste siervuurwerk dat al zo vaak op de gevoelige plaat is gelegd, met op de achtergrond het Hongaarse parlement. Veel van zulke ansichtkaarten worden mee naar huis genomen door de buitenlandse toeristen die tegenwoordig Boedapest overspoelen.
De Stefanskroon heeft nog wel eens een reisje ondernomen. Vanaf 1867 vanaf de Ausgleich tussen Hongarije en Hongarije was de officiële drager Keizer Franz Jozef de eerste. U weet wel die Oostenrijker die getrouwd was met zijn nichtje, ene Sis(s)i. Deze Oostenrijkse herinnering laten we maar snel achter ons, de gedachte aan een Oostenrijkse keizer met de Stefanskroon op het hoofd wandelend door het Weense hof doet me al bij voorbaat gruwen. Na 1945 werd de kroon overgedragen aan het Amerikaanse leger en tot 1978 werd het grootste Hongaarse kleinood bewaard in Fort Knox in de Verenigde Staten.
In dat jaar gaf pindaboer de Amerikaanse president Jimmy Carter de kroon terug aan Hongarije, het symbool van het Christelijke verenigde Hongarije werd vanaf 1978 tentoongesteld in het Hongaars nationaal museum. Veel als zodanig genoemde diaspora-Hongaren vooral de 1956 vluchtelingen beoordeelden de geste van de Amerikanen als een regelrechte gotspe. De heilige kroon teruggeven aan János Kádár, de moordenaar van één van de opstandleiders Imre Nagy, hoe konden die domme Amerikanen dat nu in hun hoofd halen!? Mij heeft Jimmy in ieder geval een groot plezier gedaan, want zo kreeg ik samen met mijn ouders de mogelijkheid de Stefanskroon met eigen ogen te aanschouwen. Ik kan mij het moment van bezichtiging ik was toen een opstandig puberjoch nog zeer goed herinneren. Niet de aanblik van de kroon maar de welhaast serene respectvolle verstildesfeer die in de tentoonstellingsruimte hing, dat is het eerste waar ik op uitkom als ik in mijn herinneringen graaf.
Inmiddels sinds 2000 bevindt de kroon zich in het Hongaarse parlement en wordt jaarlijks door velen bewonderd. Stefan wiens heidense naam Vajk luidt betekenis: held kijkt vanuit zijn hemelse koninkrijk tevreden naar dit aardse tafereel.
Afgodsbeelden, iconen, emblemen, symbolen etc, in het algemeen heb ik er niet zoveel mee. Maar sinds die verfoeide ster met de verfoeide communistische hamer en sikkel uit de Hongaarse vlag/symbolen is verwijderd en vervangen door het Hongaarse wapen met er bovenop de Stefanskroon moet ik bekennen: het is mooi zo .
Het is niet de wind die beweegt, het is niet de vlag die beweegt, het is de geest die beweegt. (Huineng,Chinees Zen monnik 638-713) Bizalm am az õsi erényben!
Sinds het einde van de Eerste Wereldoorlog is Hongarije geen Monarchie meer. De Oostenrijks-Hongaarse dubbelmonarchie implodeerde, de kleren van de Keizer werden gewisseld voor een republikeins jasje. Dit jasje heeft in de loop der jaren diverse kleuren gehad, van bruinzwart/ tot rood, maar tegenwoordig is er sprake van een oranje uitvoering. Niet toevallig is dit de huiskleur van Orbáns Fidesz en verhip, ook die van het Koninklijk huis in Nederland inclusief de overzeese gebiedsdelen. Het Hongaarse republikeinse jasje zit de Hongaren overigens al jaren te strak om het lijf vanwege het collectieve trauma van het verdrag van Trianon getekend op 4 juni 1920.
De Monarchistische traditie wordt in Nederland uitbundig gevierd op tegenwoordig 27 april, voorheen 30 april. De Amsterdamse vrijmarkt is nog altijd een gebeurtenis waarin alles samenkomt: Wein, Weib und Gesang op zn Hollands. Bovendien komt de Hollandse handelsmentaliteit aan de oppervlakte, er wordt op straat werkelijk alles verkocht wat los en vast zit. Zelfs zeer jonge kinderen staan van s morgensvroeg tot s avonds laat te handjeklappen over de verkoopprijs van een oud jongensboek van Arendsoog, die met zijn kompaan witte veder de misdaad bestreed. Om met oud premier Jan-Peter Balkenende te spreken: de VOC mentaliteit is op Koningsdag met het blote oog waarneembaar.
Het lijkt erop dat het Oranje Koningshuis langzamerhand ietsiepietsie aan populariteit inboet, maar dit zijn slechts miniscule krasjes op de Willem-Alexanders ziel. De vroegere Koninginnedag huidige Koningsdag is een nationaal en misschien wel multicultureel festijn. De bewoners van het kikkerland komen alle hun woningen uit en genieten van folkloristische attracties zoals speervangen en aardappel poepen. En natuurlijk niet te vergeten van het WC potten gooien alhoewel onze Willy daar later zijn excuses voor moest aanbieden. Hij had met zijn actie uiteraard niemand willen beledigen, de WC potten al helemaal niet . Geeft niet, hoort er allemaal bij, Hollanders/Medelanders laten zich deze dag echt niet afsnoepen. Oranjebitter, oranjekoek, oranje tompouce, oranje gekleurdejoints. Kunt U zich voorstellen dat ook maar iemand deze lekkernijen wil missen? Volgens mij is de latente ondersteuning voor de Monarchie in Nederland circa 102%.
Een dergelijk nationaal samenzijn is non-existent in Hongarije. Geen enkele nationale Hongaarse feestdag wordt in gezamenlijkheid gevierd. Grof gezegd is het land op deze dagen in twee kampen verdeeld, Fideszlieden/sympathisanten en de rest. En dan is die rest ook nog een keer verdeeld tussen de bruinhemden van Jobbik en ander grut zoals de fossielen van oud premier FerencGyurcsány. Op 20 augustus, de dag van de eigenlijke geboorte van Hongarije dat zich vanaf rond het jaar 1000 in het Christelijke Europa heeft ingebed is geen politiek ingekleurde dag maar is het feitelijk wel. Echte natie-brede saamhorigheid is helaas niet te ontdekken. Wat dat betreft kunnen de Hongaren nog wel wat van die Hollanders opsteken. Het is niet anders ..
De laatste koning van de Hongaars-Oostenrijkse dubbelmonarchie was Karel de eerste vanOostenrijk. Hij volgde tijdens de oorlog in 1916 zijn oudoom Keizer Frans Jozef de eerste op. De oude Frans stierf in 1916 en was de echtgenoot van Elisabeth in Beieren, beter bekend onder haar bijnaam Sisi. Inderdaad, niet Sissi, maar op deze schrijfwijze kennen we de keizerin beter vanwege de overbekende Sissi-trilogie waarin wijlen Romy Schneider de rol van de Oostenrijkse keizerin kaiserlich vertolkt. Je hoeft de TV rond kersttijd maar aan te zetten, wedden dat U op enig moment met de bevallige figuur van Romy wordt geconfronteerd? Volgens mij is de Trilogie in heel Europa nog immer populair, ik vermoed zelfs in het overwegend Islamitische Albanië. De mensheid heeft nu eenmaal behoefte aan sprookjes om weg te dromen van de harde realiteit van alledag.
Daarom stel ik voor om in Hongarije vanaf volgend jaar 2020 officieel de Hongaarse Koninginnedag in te voeren. Datum van deze nieuwe nationale feestdag: 4 juni, niet toevallig de dag dat het verdrag of dictaat van Trianon getekend is. Op 4 juni 1920 werd Hongarije officieel beroofd van bijna driekwart van zijn territorium en bovendien was het exit Monarchie, dus exit Koning. Om toch met enige gebalsemde nostalgie aan deze dag terug te denken stel ik voor deze dag te dopen als Nationale Sissidag.
Sissi of Sisi was één van de zeer weinige adelijke Oostenrijkers (wél Duitse van geboorte) die enigszins populair was in Hongarije. Ze was onder de indruk van de Hongaarse adel en de romantische inborst van de Magyaren die haar in vervoering konden brengen met prachtige vioolmuziek. Ze deed zelfs een poging om de Hongaarse taal onder de knie te krijgen, berichten hierover spreken zich elkaar overigens tegen. Laat ik het er maar op houden dat ik het prettig vind om in de wolk te leven dat Sissi vloeiend Hongaars heeft gesproken. Het sprookje moet natuurlijk wel in stand blijven, nietwaar?
Vanaf volgend jaar gaan alle Hongaren op 4 juni gebroederlijk de straat op en vallen elkaar liederlijk dronken in de armen. Van links tot rechts van populist tot chagrijnige oud-communist, wat een reinigend effect zou dat hebben op de Hongaarse samenleving als geheel! Wat nu, begin ik ook al sprookjes te bedenken? Tja, helaas is dit het geval, 4 juni 2020 zal een dag worden waarop de Hongaarse scheidslijnen niet wezenlijk zullen veranderen. Ook hier weer, het is niet anders .
MAAR, als de Sissi Koninginnedag zou worden ingevoerd hebben de Hollanders en de Hongaren voortaan tenminste iets gezamenlijks: een Koninklijke familie met een flinke dosis Duitsch bloed. Alle reden om de oranje banden nog meer aan te halen!
Nieuwe adel is slechts een kwestie van invloed, maar oude adel is een kwestie van tijd (Francis Bacon, Engels filosoof en staatsman 1561-1626)
Hierbij
nodigen wij u vriendelijk uit op onze jaarlijkse bijeenkomst van de Hongaars-Vlaamse
Vriendenkring West-Vlaanderen op zaterdag 25 juni 2022 in feestzaal Zilverbergstatie,
Oude
Zilverbergstraat 30-32, 8800 RUMBEKE
Door
Corona hebben wij twee jaar geen bijeenkomst kunnen organiseren en wij hadden
er aan gedacht om definitief te stoppen.
Op
vraag van enkele leden gaan wij nu toch een kleine bijeenkomst organiseren, met
als hoofddoel de mensen terug eens samen te brengen voor een hapje en een
drankje.
We
gaan zien hoe groot de belangstelling is.En zullen dan beslissen er al dan niet mee verder te gaan.
We
hebben alleszins besloten om geen kerstmarkt meer te organiseren,om allerlei redenen.
Het programma ziet er
dit jaar als volgt uit :
15.00 u.:Eucharistieviering in de parochiekerk Sint-Henricus Zilverberg,
Kerklaan, 8800 Zilverberg (Rumbeke) (op wandelafstand van de feestzaal) door E.H.
Marc Vantyghem, wiens moeder, Hagymási Magda, ook van Hongaarse oorsprong was
en met de Hongaarse kindertrein naar België is gekomen.
De mis wordt speciaal opgedragen ter nagedachtenis van de
overledenen van de laatste 3 jaar, in het bijzonder voor Maria en Gerda De
Poortere, André Sioen, oud-bestuurslid
van onze vriendenkring, André Inghels, Anneke Béber, Irén Sesztak, Eerw.
Broeder Hiëronymus, Rita Expeel,Marleen
Rommel, weduwe Bucsán Geert en István Dics ( onlangs overleden op 27 maart
2022)
Let wel : de mis is
wel degelijk om 15.00 u.
Vanaf 16.00
u : Koffie
en taart
Vanaf 17 u.: Aperitief
Vanaf 17h30 : Belegde broodjes en soep
Dit alles voor de prijs
van 35 per persoon.
Belangrijke mededelingen
:
1.De mis vindt plaats in de parochiekerk
Zilverberg. U kunt rechtstreeks naar de kerk gaan ofwel verzamelen wij om 14.45
u. aan de feestzaal en gaan we dan samen naar de kerk.
2.Op 15 juni 2022
moeten wij het juiste aantal deelnemers meedelen .
Wij
hopen op een ruime opkomst. De mensen van Zilverbergstatie en wijzelf zullen
ons beste beentje voorzetten om iedereen een heel aangename namiddag te bezorgen.
Voor
bijkomende informatie kunt u steeds terecht bij de mensen van het bestuur.
Iedereen
is van harte welkom.
UITERSTE DATUM VAN INSCHRIJVING:
15 juni 2022
Prijs: 35 per persoon
(koffie en taart; aperitief, belegde broodjes
en soep)
(dranken aan tafel zijn niet inbegrepen)
(Kleuters eten gratis en lagere schoolkinderen
aan de helft van de prijs)
Inschrijving: vóór 15 juni 2022door overschrijving op bankrekeningnr.
BE03 0011 0580 8484 van Hongaars-Vlaamse Vriendenkring West-Vlaanderen
Er is één dag per jaar in Hongarije waarop geen enkele vrouw door mannelijke aandacht overgeslagen wordt, dus breng ik samen met mijn zwager, zijn zoon en kleinzoon, een bezoek aan een alleenstaande achtentachtigjarige tante om haar onze viriliteit te tonen. Zelfs de kleinzoon van 18 maanden krijgt een spuitflesje in zijn handjes geduwd.
Bij dit treffen worden de vrouwen met goedkope flessen parfum of met de grovere, met water gevulde sifons, besproeid in de buurt van de rechterschouder, om daarmee symbolisch hun vruchtbaarheid toch tenminste één maal per jaar bevestigd te krijgen.
Zij ondergaan deze bijzondere behandeling onder luid gekir en laten zich eerst eventjes achtervolgen rondom de salontafel alvorens de daad toe te laten. Geen vrouw, maar nog belangrijker ook geen man, wordt overgeslagen om aan dit heidense ritueel deel te nemen.
De mannen worden daarna beloond met een versierd kippenei of eentje van chocola die daarvoor al smorgens vroeg door de dames zijn klaar gezet. Elke vrouw heeft er met Pasen op gerekend dat er mannelijk bezoek zal opdagen. Hij wordt tevens braaf beloond met een borreltje.
De vrouwen blijven thuis, zeg maar op het nest bij de eieren terwijl de mannen rond rijden om alle kippenrennen te bezoeken. Het achtervolgen en besproeien van het kippetje, altijd samen met mijn mannelijke familieleden heb ik mij maar wat snel eigen gemaakt.
Dit gebeurt alleen maar op tweede Paasdag en je hoeft dus ook niet, zoals bij de duur van het lastige nieuwjaarsritueel in Nederland wel het geval is, nog weken lang met de spuitfles rond te lopen.
Aan het einde van de middag komen de families daarna bij elkaar om zich te goed te doen aan de traditionele gekookte ham met eieren. En uiteraard wordt er weer uitvoerig getoost met pálinka. Een gestookte sterke drank, meestal uit het fruit van de eigen boomgaard.
Al met al een vriendelijk volksritueel en tweede Paasdag is daardoor voor iedereen een vrolijke dag in Hongarije. En bezoek aan het meubelplein is absoluut niet aan de orde.
Of dit alleen in Hongarije plaats vindt weet ik niet maar het is voor mijn stokoude tante nog steeds leuk als er één keer per jaar effectief op haar gejaagd wordt. En de aanvankelijk toegeeflijke Hongaarse vrouwen weten dat de sterke drank de dadendrang van de mannen langzaam zal slopen die tweede paasdag.
Ik zie nog niet helemaal voor me hoe ik deze aardige traditie, wel min of meer inherent aan een familiaire samenleving, naar Belgenland zou kunnen brengen.
Naar mijn vaderland waar de familierituelen ernstig onder druk staan sinds de mentale onschuld het land definitief verlaten schijnt te hebben.
Na de klinkende verkiezingsoverwinning van Viktor Orbán: 5 vragen over de koers die Hongarije nu gaat varen
Een interessante visie van Jan Balliauw via Valerie Vanhelden
De grote verkiezingsoverwinning van Viktor Orbán in Hongarije doet vragen rijzen over de koers die het land de komende jaren zal varen. Gaat het (nog) meer dwarsliggen binnen de Europese Unie? En wat met Rusland? Onze Oost-Europakenner Jan Balliauw kijkt vooruit in vijf vragen.
1. Waaraan heeft Orbán zijn
overwinning te danken?
Dat Orban opnieuw een tweederdemeerderheid zou
behalen in het parlement, hadden niet veel mensen zien aankomen. Maar het is de
oorlog in Oekraïne die de premier opnieuw naar de top van de Hongaarse politiek
duwen. "Iedereen dacht dat dit in het nadeel van Orbán zou spelen, precies
vanwege zijn goede banden met president Poetin", reageert Balliauw.
"Maar hij heeft dat in zijn voordeel kunnen ombuigen."
De oorlog bezorgde Orbán twee argumenten. "Hij
heeft de kiezers kunnen zeggen: 'door mijn goede banden met president Poetin is
de vrede in Hongarije gegarandeerd'. En natuurlijk zijn er ook de gasprijzen,
Orbán heeft met Rusland langdurige gasleveringscontracten afgesloten. En de
prijs van dat gas ligt veel lager dan de hoge prijs op de volatiele gasmarkt",
weet Balliauw.
2. Gaat Hongarije zich verzetten
tegen (gas)sancties tegen Rusland?
"Dat is wat iedereen hier verwacht", zegt
Balliauw die zelf in Boedapest is. "Tot nu toe heeft Orbán nog geen
veto uitgesproken tegen sancties, maar natuurlijk: hoe verder die sancties
gaan, hoe dichter we komen bij olie en gas uit Rusland en hoe problematischer
het wordt voor Orbán om daar sancties over te aanvaarden."
"De verwachting is dat hij daar een rode lijn
zal trekken", weet Balliauw. "Zeker na deze verkiezingen waarin hij
de Hongaren onder meer goedkoop gas heeft beloofd."
3. Gaat Hongarije dwarsliggen binnen
de Europese Unie?
Tijdens zijn vorige regeerperiodes kwam Orbán
meermaals in conflict met de Europese Unie. Een sneer in zijn
overwinningsspeech doet uitschijnen dat dat ook de volgende jaren wel eens kan
gebeuren. "Onze overwinning is zo groot, ze is te zien vanop de maan. En
vanuit Brussel is ze zeker te zien!", verkondigde de Hongaarse premier.
Toch heeft het land alvast één goede reden om het
de EU niet te moeilijk te maken. "Hongarije staat net als zoveel Europese
landen voor een diepe economische crisis. Daarbij komt nog dat de regering in
de aanloop naar de verkiezingen heel veel verkiezingsuitgaven heeft
gedaan", duidt Balliauw.
Op dit moment houdt de EU geld uit het
coronaherstelfonds achter voor Hongarije, door een eerder conflict over de
rechtsstaat van het land. "Orbán zou dat geld heel goed kunnen gebruiken,
maar dat beloven dus nog moeilijke onderhandelingen te worden."
4. Houdt het bondgenootschap met Polen
stand?
De oorlog in Oekraïne levert Hongarije dan
misschien wel een verkiezingsoverwinning op, het zet ook druk op zijn relatie
met Polen. "Tot nu toe waren Polen en Hongarije twee handen op één buik,
maar Polen is binnen de EU het land dat enorm op het gaspedaal duwt voor nog
meer Russische sancties, terwijl Hongarije net het land is dat op het rempedaal
duwt. De leider van de regeringspartij Recht en Rechtvaardigheid Kaczyński
heeft al gezegd dat hij helemaal niet tevreden is met de houding van Orbán."
De landen hebben elkaar binnen de Europese Unie
nochtans nodig. Tegen beide landen loopt immers een artikel 7-procedure die kan
leiden tot het intrekken van hun stemrecht als alle landen behalve de betrokken
lidstaat daarmee instemmen. "Tot nu toe hebben Polen en Hongarije elkaar
altijd beschermd en was er dus geen bereikte unanimiteit, maar als Polen
Hongarije laat vallen, zit Hongarije natuurlijk wel met een enorm
probleem", legt Balliauw uit.
5. Zal dit de houding van Hongarije
ten opzichte van Rusland veranderen?
Hongarije steekt zijn banden met Rusland niet onder
stoelen of banken en kreeg vandaag nog felicitaties van de Russische president
Poetin. Volgens Balliauw is het de angst voor Russische agressie die Hongarije
tot deze houding dwingt. "Oekraïne is natuurlijk een buurland van
Hongarije. De grens is niet zo lang, maar er is in Oekraïne ook een grote
Hongaarse minderheid die voor een groot deel Hongaarse paspoorten heeft. Dus
dat conflict is voor Hongarije niet zo ver weg."
Hongarije kiest een radicaal andere
houding dan de Baltische landen", benadrukt Balliauw. "Die kiezen
voor confrontatie terwijl Hongarije Rusland vooral te vriend wil houden om
ervoor te zorgen dat Rusland niet overgaat tot acties. Maar het is natuurlijk
de vraag of Orbán die houding nog lang kan volhouden na de wreedheden die dit
weekend naar boven zijn gekomen in Boetsja en omgeving."
Een klinkende overwinning voor het regerende FIDESZ de partij van V Orban op landelijk niveau. Ze behalen een 2/3 meerderheid
Ook in het kiesdistrict waar Akaszto toe behoort wint de FIDESZ kandidaat Font met klank (zie hieronder)
De strijd was ongelijk, de wetten bevoordelen FIDESZ-KDNP, er zijn geen onafhankelijke media meer en de oppositie was voortdurend in het defensief gedrukt door de berichtgeving in de regeringsvriendelijke media. Ook de oorlog in Oekraïne speelde in de kaarten van Viktor...
De toren van de mysterieuze zon in de wildernis - Soltszentimre - De
Aan de rand van Soltszentimre en Csengőd, in de wildernis
gegooid, verborgen in de zoute meren, steppegebieden en winderig zand van
Kiskunság staat een speciale Arpad-tijdperk kerk, die is gereduceerd tot ruïne
door de tijd. De resterende afgeknotte toren en muren zijn getuigen van 800
jaar.
Tussen boerderijen, wijngaarden en boerderijen slingert de
zandweg, ver in het midden van de wildernis. Op het vlakke platteland is de
eenzame kerkruïne van een afstand te zien aan de rand van Soltszentimre. Het is
een fascinerend gezicht om hem op de kleine heuvel te zien liggen.
De toren in het landschap
Daaromheen is een prachtig opgeruimd groen veld, een teken
van historische informatie en de natuur van het gebied, en stilte, stilte
overal, diepe, verzadigde stilte. Dit hele stoffige, stoffige, rauwe laagland
is zo, geen toeristen, geen vreemden.
Het landschap liet die dag zijn beste en mooiste gezicht
zien: zolang het oog maar een open, ruime ruimte kan zien, warme, schone lucht,
vol lentebloemgeuren. De sprankelende zon bedekte de stenen muren van de
Afgeknotte Toren met gouden licht, terwijl de frisse bries de lucht in
lichtblauw kleedde.
De Csonka-toren staat op ongeveer 5 kilometer van het dorp
Soltszentimre in de wildernis, in een gebied dat de Baron's Monkey wordt
genoemd.
We weten de exacte bouwdatum niet, maar het is bekend dat
het op het landgoed van de heilige koning Stefanus was. We moeten een enorme sprong terug
in de tijd maken om het verleden van de plek te ontmoeten.
Ze woonden in het gebied ten tijde van de verovering,
hoogstwaarschijnlijk woonden hier nomadische herderspopulaties. Het centrale deel van de Donau-Tisza was een vorstelijk,
toen koninklijk familiehuisvesting, jacht-, vis- en graaslandgoed. Onderzoekers schatten de bouw van de fundamenten van de
kerk in de 11e en 12e eeuw, waarvoor een voormalige Romeinse uitkijktoren, of
castrum, kon worden gebruikt, omdat romeinse bakstenen vandaag de dag nog
steeds in de muren te vinden zijn. Het gebouw beschikt ook over een
architecturale oplossing die kenmerkend is voor verschillende tijdperken
(Roemeens, gotisch). Het is waarschijnlijk
dat het huidige beeld van de kerk is ontstaan tijdens latere transformaties en
toevoegingen.
In de muren van het heiligdom, naast de bakstenen, is er
ook een kalkstenen kalksteen met een ruwe structuur, volks bekend als een
wespensteen.
De oriëntatie is traditioneel, oost-west richting, en de
poort is open naar het zuiden. De toren werd tegelijkertijd met het schip
gebouwd. Het bouwmateriaal is meestal weidekalksteen (wespensteen), maar het
bevat ook Romeinse bakstenen en andesiet en andesiet en andesiettufa van
vulkanische oorsprong. Als bindmiddel werd door de voormalige bouwers mortel
gebruikt, waarin gehakte gemalen kalk werd geënt.
Na de ramp met de Mohács kwam het gebied onder Turkse
heerschappij en als gevolg van de campagnes werd de nederzetting ontvolkt.
Daarna begon de verlaten kerk te worden verwoest.
Na de verdrijving van de Turken werd het gebied langzaam
weer bevolkt. Tegen de jaren 1920 was de ruïne in een nogal slechte staat. Op
hedendaagse beelden is te zien dat er een gat in de noordkant zat en dat het
noodzakelijk werd om het te renoveren.
De eerste conserveringswerken vonden echter pas in 1961
plaats en in 2000 werd nog een renovatie uitgevoerd. Op dit moment bedekten ze
de muurstronk van de toren met een metalen beschermend dak in de vorm van een
platte piramide. Het dak werd in 2008 afgescheurd door een grote
wildernisstorm. Voor de toren staat een kruis met de afbeelding van St. Imre,
het werk van de Ferenc Polyák volkskunstenaar houtsnijder.
Het kunstwerk voor de toren toont St. Imre, het werk van
houtsnijder Ferenc Polyák
De ingang opent vanuit het zuiden, de toren is van
binnenuit toegankelijk via een halfronde doorgang. (Waar de moeite waard is om
op te letten, is dat er in de toren nogal wat duiven hun dagelijks leven
leiden, dus er zijn nogal wat poky-poky op de binnenmuren en aan de onderkant.
Wees dus niet verbaasd als je op een guanomat loopt.)
Het schip en de schrijnmuren bleven op verschillende
hoogtes tussen de helft en vier meter. De toren van bijna 10 meter staat aan de
westkant, twee verdiepingen hoog (oorspronkelijk had het vier verdiepingen).
De tempelruïne in de wildernis heeft ook een mystieke,
enigszins Da Vinci-gecodeerde lijn die zich de afgelopen jaren begint te
verspreiden. Volgens de overlevering stierf prins Imre, troonopvolger, tijdens
een jacht in de nabijgelegen koninklijke wildtuin (Vad-Kert, Soltvadkert). De
kerk van St. Imre, gebouwd ter nagedachtenis aan hem, zou in deze vorm in het
midden van de jaren 1200 kunnen zijn gemaakt.
De westelijke toren van de monumentale kerkruïne is ongeveer
10 meter hoog. Twee van de oorspronkelijke vier verdiepingen zijn nu bewaard
gebleven.
Sommigen geloven dat de dood van prins Imre plaatsvond op
de plaats van de ruïnekerk van St. Imre van Soltszentimre vandaag, en de kerk
die naar hem is vernoemd, kan hier ter nagedachtenis hiervan zijn gebouwd.
De legende wil ook dat als men op de astronomische dag van
de dood van St. Imre naar de ruïnes komt, men in de late namiddag een
interessant lichtfenomeen kan waarnemen.
Alleen op deze dag, op een bepaald uur en moment, door het
dubbele raam van de westelijke toren, wordt de lichtstraal van de ondergaande
zon in het heiligdom geworpen, tot het punt waar de jonge prins Imre zou zijn
gestorven. Volgens het christelijke geloofssysteem en denken is licht een
symbool van geboorte, leven en opstanding als contrapunt voor duisternis.
Boven de ingang van de toren bevindt zich een dubbel raam
waardoor, volgens het volksgeloof, de zon op een bepaald tijdstip schijnt op de
astronomische dag van de dood van St. Imre.
Als je in de late namiddag in de wildernis bent geweest,
weet je dat er een goed half uur voor de schemering is, wanneer langzame
veranderingen, dubieuze lichten, uitgestrekte schaduwen het landschap
domineren. Dan is het alsof de enige iets probeert te zeggen; maar hij zegt het
nooit, of misschien zegt hij het, we horen het gewoon niet; Of we horen het,
maar het is net zo onomkeerbaar als muziek. De avond nadert met grote stappen,
de lucht wordt donker boven ons, een dunne roze band flikkert nog steeds aan de
westelijke horizon, maar de zon staat op het punt te kalmeren. Voor deze
momenten, dit gevoel, is het de moeite waard om in de wildernis te zijn ten
tijde van de zon.
Land van "Grondeekhoorns"- ürge (Spermophilus citellus) Közönséges ürge (Spermophilus citellus)
Weinig mensen weten dat er in de buurt van de Csonka-toren
een van de meest stabiele grondeekhoornpopulaties van Kiskunság is. 400 meter ten
zuidwesten van de tempelruïne, als je voorzichtig door de laaggrasweide loopt,
kun je de ingang van de ondergrondse holtes van deze dieren vinden. Laten we voor
hen zorgen, want onlangs is het leefgebied van dit knaagdier drastisch versmald
en zijn er nog zo weinig van deze leuke dieren over in de "eilandachtige" populaties dat het nu
een zeer beschermde soort is in Hongarije. De conserveringswaarde is 250.000
HUF.
Sándor Petõfi werd geboren op 1 januari 1823 in Kiskörös als Sándor
Petrovics. Zoon van een Hongaarse vader István Petrovics slager en kroegbaas en
een Sloveense moeder Maria Hruzova. Toen hij twee was verhuisde het gezin naar
Kiskunfelegyhaza, dat hij altijd als zijn geboorteplaats is blijven beschouwen.
Nu betwisten de twee steden mekaar de "rechten" op Petõfi en ze
hebben beiden een museum.
Vader Petrovics had er altijd op gestaan dat Sandor een goede opleiding
zou krijgen, maar in 1838 sloeg het noodlot toe in de vorm van een
overstromende Donau en een faillissement, waardoor het gezin al hun geld
verloor en Sandor het lyceum diende te verlaten.
Hierna werkte hij in de theaters van Pest en trok door het land
met een theatergezelschap. Na korte tijd als leraar werkzaam geweest te zijn
melde hij zich aan voor dienst in het Oostenrijkse leger. Na een periode van
ziekte werd hij in 1841 ontslagen.
Na enkele rusteloze omzwervingen begon hij weer te studeren. Gedurende
zijn studie publiceerde hij zijn eerste gedichten eerst onder zijn eigen naam,
maar al snel nam hij de naam Petofi aan. Hoewel zijn gedichten goed ontvangen
werden bleef zijn hart uitgaan naar het theater. In 1842 sloot hij zich dan ook
weer aan bij een rondtrekkend theatergezelschap. Tot hij ook zelf in begon te
zien dat hij een beter dichter dan acteur was.
Hij vestigde zich weer in Pest en ging naarstig op zoek naar een
uitgever, die snel gevonden bleek, aangezien zijn gedichten steeds populairder
werden.
In 1846 ontmoette hij Julia Szendrey met wie hij datzelfde jaar nog
trouwde. Al had de vader van de bruid dat liever anders gezien.
Gedurende de Hongaarse revolutie naam hij de wapens weer op, in de
strijd voor een onafhankelijk Hongarije. Gedurende de Slag om Segesvar (waar
Rusland in tussenkwam) op 31 juli 1849 verdween hij. Zijn lichaam werd nooit
gevonden. Hij was gedurende zijn leven reeds een legende en stierf dan ook
navenant...
(*) Nemzeti dal (Nederlands: 'Lied van het volk') is een gedicht
geschreven door de Hongaarse dichter Sándor Petõfi. Het gedicht inspireerde
opstandelingen tijdens de Hongaarse Revolutie van 1848. Petõfi droeg het
gedicht voor op het Vörösmarty-plein voor een enthousiaste en roerige menigte
die in de laatste strofes het refrein meebulderde en vervolgens de straten van
Boedapest introk om politieke gevangen vrij te laten en een einde te
verkondigen aan de Habsburgse overheersing. Vandaag de dag nog wordt het
gedicht aangehaald in tijden van verdeeldheid of juist saamhorigheid onder het
Hongaarse volk.
Orban-vertrouwelinge verkozen tot eerste vrouwelijke president van Hongarije
BOEDAPEST Het Hongaarse
parlement heeft Katalin Novak verkozen tot president van Hongarije. De
44-jarige politica is daarmee de eerste vrouw die dit ambt bekleedt. Novak won
met 137 stemmen van haar opponent, de econoom en professor Peter Rona, die 51
stemmen kreeg.
Novak is een vertrouwelinge van de regerende
premier Viktor Orban (foto). Zijn partij, het conservatieve Fidesz waar Novak
tevens al enkele jaren als vicevoorzitter zetelt, schoof haar naar voren om
Janos Ader op te volgen. Haar overwinning is dan ook ongetwijfeld te danken aan
de brede steun vanuit de Fidesz-fractie in het parlement. Tijdens haar
ambtsperiode als minister van Gezinnen verdedigde ze vooral het traditioneel
gezinsbeeld en kantte zich daarnaast tegen de LGBTQIA+-gemeenschap.
CEREMONIEEL
De president in Hongarije, die telkens voor vijf
jaar wordt gekozen, heeft een voornamelijk ceremoniële rol, maar kan wetgeving
blokkeren of vertragen met een veto of een doorverwijzing naar het
Grondwettelijke Hof. Maar van Novak wordt weinig weerstand verwacht zolang
Orban aan de macht is.
"ONGESCHIKT"
Begin april vinden de Hongaarse
parlementsverkiezingen plaats. De conservatief Peter Marki-Zay zal het dan
opnemen tegen Orban. Marki-Zay reageerde ook op Novaks verkiezing en noemde
haar "ongeschikt" voor het ambt wegens haar nauwe band met de
premier.
De spreidstand van Hongarije in het huidige Rusland-conflict - Een interessant artikel over de huidge situatie en hoe die ontstaan is
In de huidige polemiek tussen Rusland en de NAVO is het interessant om
even naar de positie van Hongarije en diens premier Viktor Orbán te kijken. Het
land is dan wel sinds 1999 lid van de NAVO, het onderhoudt nog steeds sterke
banden met het Rusland van Vladimir Poetin. Hoewel Orbán de invasie van
Oekraïne veroordeelt, is zijn regime toch bijzonder voorzichtig met sancties en
steun.
De relaties tussen
Hongarije en Rusland dateren van halverwege vorige eeuw: tijdens de Tweede
Wereldoorlog nam de Sovjet-Unie de controle over in het Balkanland, en in 1948
werd het (als onafhankelijke staat) lid van het Warschaupact, de alliantie die
de dreiging van de westerse NAVO moest tegengaan. De eerste deuken in de
relatie verschenen in 1956, toen de Hongaarse Revolutie plaatsvond, tegen het
Stalinistische regime van Matyas Rakosi. Rusland greep hardhandig in, in een
poging om Hongarije in de Russische invloedssfeer te houden. Dit mislukte
schromelijk.
Viktor Orbán
Na het uiteenvallen
van de Sovjet-Unie werden de relaties tussen Hongarije en het nieuwe Rusland
hersteld. Zeker toen Viktor Orbán in 2010 aan de macht kwam, werd de relatie
tussen beide landen hartelijker. Orbán stelde een Eastern Opening Policy
voor: Hongarije was als lid van de EU, NAVO en VN
te veel bezig geweest met de westerse belangen, en te weinig met die van het
Oosten.
Die relaties werden
kracht bijgezet door de uitbreiding van een kerncentrale in
het Hongaarse dorpje Paks in 2014. De bouwheer was namelijk het Russische
staatsbedrijf Rosatom, die voor een totale kost van 13 miljard euro twee nieuwe
reactoren zou bouwen, met een totaalcapaciteit van 2000 MW. Van die 13 miljard
zou Rusland 80 procent lenen aan Hongarije. Dat land is nu al voor 50 procent
van de energiemix afhankelijk van de kerncentrale, de rest komt uit Russische
olie en gas.
Ook tijdens de
coronapandemie bleken beide landen closer dan ooit: Hongarije
was het eerste EU-lid dat het Russische Spoetnik-vaccin aankocht, hoewel het
door het Europees Geneesmiddelenbureau EMA niet was goedgekeurd.
Oekraïne als hete
aardappel
Over Oekraïne is de
Hongaarse positie iets genuanceerder. Toen Rusland in 2014 binnenviel, en
daarbij de Krim annexeerde en de separatistische rebellen in Oost-Oekraïne
steunde bij hun strijd voor onafhankelijkheid, verwierp Viktor Orbán de
Europese sancties tegen Rusland. Dat leverde hem de bijnaam Trojaans Paard
op; lid van de EU maar handelen in het Russisch belang.
Deze invasie lijkt
echter een stap te ver voor Orbán. Toen Rusland eenzijdig de onafhankelijkheid
van de schurkenstaatjes Donetsk en Loehansk erkende en de EU sancties
aankondigde, keek iedereen schichtig naar Hongarije. Dit was het moment van de
waarheid: kiest het land voor de EU of voor Rusland?
Het werd het
eerste: Orbán steunde de Europese sancties. Ook toen de Russische
anti-Oekraïne-retoriek overging naar een invasie, trok Hongarije mee aan een
zeel met de rest van de EU en de NAVO. Hongarije zou Oekraïense vluchtelingen
opvangen, steunde de Oekraïense aanvraag om EU-lidstaat te worden en laat
NAVO-troepen toe op Hongaars grondgebied.
De transit van
wapens via Hongarije naar Kiev was echter een brug te ver, daar paste Orbán
voor. Niet-dodelijke hulp, zoals medicijnen, bescherming en humanitaire
middelen zijn voorlopig ook niet welkom via Hongarije. Op die manier toont
Hongarije zich nog steeds voorzichtig als het om rechtstreekse steun voor
Oekraïne gaat.
Verkiezingen,
verkiezingen
Volgens Daniel
Gros, fellow bij de denktank CEPS, heeft alles te maken met de politieke
houding van Orbán. Hij is een opportunist, de steun aan Rusland zou hem
vandaag weinig opleveren. Ook in de toekomst is steun voor Poetin onzeker,
aangezien dat niet goed zou vallen bij zijn eigen achterban. Daarom gaat hij
ook mee in de sancties, klonk Gros bij CNBC.
Toch lijkt er weer
een groter, persoonlijker plaatje mee te spelen voor Orbán: de Hongaarse
parlementsverkiezingen op 3 april. Daar neemt de Fidesz-partij van Orbán het op
tegen een oppositie die zich als één man schaart achter Peter Marki-Zay. Die heeft maar één doel: Orbán
uit de premiersstoel rijden, en daarmee de positie van Hongarije weer steviger
in de EU plaatsen. In de polls heeft Fidesz momenteel nog de bovenhand, maar
een foute beslissing in het Rusland-conflict kan dit wel eens snel doen
omkeren.
Een krijgszuchtige tijd - Marieke Lucas Rijneveld 3 maart 2022
Schrijver en dichter Marieke Lucas Rijneveld schreef speciaal voor de
Volkskrant dit gedicht naar aanleiding van de Russische aanval op
Oekraïne.
Marieke Lucas RijneveldBeeld Jouk Oosterhof
Steeds gedacht: één soldaat maakt
nog geen oorlog.
Maar nu met man en macht gezocht naar geruststelling,
naar de winter in een zwaluw zien overgaan, of de boter
op het aanrecht bestuderen en hoe
snel zacht, dat iets nog
zacht kán worden in deze wereld en we allemaal zo smeerbaar,
maar de kou spat van beeldschermen, uit radiostemmen.
Ze zeggen dat de veldslag is
begonnen, dat anderhalve
rus en een paardenkop dit wilden, terwijl wij toch weten dat
vrede meer aanzien geeft dan geweld, dat alleen menslievendheid
je een stoel in de geschiedenis
geeft. En ook: een vechtersjas of een
ijzervreter is geen identiteit, het is een mal waar je jezelf in giet.
Wie het zwaluwnest bevuilt, broedt uiteindelijk zijn eigen ei kapot.
Het volgende moeten we onthouden:
dat we allemaal als
vluchteling geboren worden, op zoek naar de juiste plek,
naar veiligheid en wat voorspoed, een liefkozende blik.
Dus maak vrij baan in het hart,
want daar is een onmeetbare
ruimte. En bedenk dit: in ieder welkom zit een schuilkelder.
Hongaren worden (nog geen) polyglotten door Andras Csengö
Er bestaan heuse woordenboeken - Zowat de eerste, intussen zijn er veel betere op de markt, meestal komend vanuit Nederland (Hongaarse taalscholen)
In het algemeen spreken Hongaren Hongaars, maar vreemde talen behoren wat minder tot hun uitrusting. Hongarije bungelt nog steeds aan aan het einde van deinternationale taalladderin deEuropese Unie. Maar laten we het van de zonnige kant bekijken, in de Europese Unie staanRoemeniëen jawel, hetVerenigd Koninkrijkachter Hongarije voor wat betreft kennis van vreemde talen. Helaas voor de Hongaren, die Engelsen vallen af, Engels is immers nog steeds één van de wereldtalen. Andere talen leren is voor die eilandbewoners dus niet opportuun. Overigens, let op, dé wereldtaal over 100 jaar wordt hetChinees, het latijnse woord en schrift zullen voortleven als vage herinneringen. Zelfs in Roemenië.,,,,
Is er nog wat positiefs te melden?Continu worden van Hongaarse overheidswege pogingen ondernomen om de Magyaren van hun eenzame taaleiland te laten afkomen. Taalstages in het buitenland worden voor studenten volledig vergoed en das een mooi begin. Veel jongeren hebben zich de afgelopen 3 jaar niet gemeld, bovendien zijn vanwege de Coronacrisis verplichte (vreemde) taaltentamens op de meeste Hongaarse faculteiten geschrapt. Universiteiten/hogescholen bepaalden dat studenten hun begeerde bul toch kunnen ontvangen zonder een overigens verplicht bewijs van kennis van het Engels. Of Frans. Of Duits. Of Chinees ..
Dit schiet natuurlijk niet op, daarom stel ik een versnelling voor in het bijbrengen van vreemde talen aan vooral Hongaarse jongeren. Bijvoorbeeld door de nasynchronisatie van buitenlandse speelfilms onmiddellijk af te schaffen. Eindelijk kan ik dan ook een film als theGodfather ofthe Shiningop de HongaarseRTLaanschouwen.Marlon BrandoenJack Nicholsondie de Hongaarse taal spreken is net zoiets alsMark Ruttete horen converseren in het Chinees. Wie overigens de premier van Nederland is in het jaar 2119?Drs Xi Hu Lang. En die zal het grapje vanHoelang is een Chineesecht niet meer verstaan, laat staan begrijpen. De Hongaarse taal mag nooit vergaan, maar daartoe moet paradoxaal genoeg die Hongaar wel een groter mondje talen spreken. De wereld is inmiddels een (digitaal) dorp geworden waar op de dorpsbrink de leidende taal immers niet de Hongaarse is ..
Hieronder nog wat eigenaardigheden van die verrekt moeilijke Hongaarse taal die ik al in een eerder artikel heb gepubliceerd. Maar ik begin met de Nederlandse taaltoestand die ook niethimmelhoch jauchzendis te noemen .
In Nederland is er in het spraak- en schrijfgebruik al jaren sprake van een stelselmatigeverengelsing, de Amerikaanse one-liners zijn bijvoorbeeld niet van de lucht, een aantal universiteiten trekt regelmatig aan de bel. Het onderwijs wordt meer en meer in de Engelse taal gegeven, straks kan de afgestuurdebloem der natieniet eens meer op acceptabel niveau in de Nederlandse taal communiceren. Zelfs in de serieuze Nederlandse media kom je tegenwoordig kromme zinnen tegen waar de honden geen brood van lusten. Bovendien zijn de elementaire taalfouten in (kwaliteits)kranten niet van de lucht, het is in één woord treurig!
Zelfs de nimmer navelstarende NOSdoet mee aan dit foutenfestival, op de NOS-site ben ik het afgelopen jaar basale fouten tegengekomen die elke prehistorische spellingscontrole eruit had gehaald. O, Sorry! Ik had me voorgenomen niet meer negatief over de NOS te berichten, ga ik nu al de bietenbrug op. InVlaanderenis de verengelsing wat minder voelbaar, daar wordt in voetbalstadions door de speaker nog altijd het volgende omgeroepen om het luisterend oor van het publiek te krijgen:aandacht, aandacht!In plaats van attentie, attentie! Waarvan akte! Wat zegt u, ik ben al net zon taalverkrachter? O ja, sorry, in plaats van speaker had ikstadionomroepermoeten noteren .
In Hongarije bestaat voor bijna elk buitenlands woord een uniek Hongaars synoniem. De moeilijkheid voorden mensch uit den vreemdedie de Hongaarse taal enigszins onder de knie wil krijgen, is dat de woorden in het Hongaars vaak totaal anders in elkaar steken. Één voorbeeldje:internationaalis in het Engels international, in het Duits international, in het Italiaans internazionale. In het Hongaars?Nemzetközi.Tja, maak daar maar eens chocola van als Hollander/Vlaming. Nu zijn er wel Engelse uitdrukkingen die we in het dagelijkse Hongaars tegenkomen, maar dan is de schrijfwijze vaak verhongaarst. Een naar mijn smaak geestig voorbeeld: In Hongarije bestaan er tegenwoordig ookmanagersen zelfs managers met een Hongaars paspoort, maar die heten ietsjes anders:menedzserek.Zo kom je nog geen stap verder met je goede gedrag.
Ok, nog een paar voor de leut. De wereld is beland in een vorm van technologische oorlogsvoering,cyberoorlogof cyberwar genaamd. Alle veiligheidsdiensten in de wereld vangen elkaar tegenwoordig cybervliegen af. Hongarije doet ook mee, ja, ja, maar in het poestaland heet dat kiberháború. Uit te spreken als kiebèrhaaboroe. Zelfs de c van cyber wordt een k van Karel. En eenhamburgerbij de McDonaldswordt verkocht onder de naamszendvics. Maar wat een hamburger nu te maken heeft met een sandwich, Joost mag het weten.Rockn rollmuziek is uiteraard ook populair in Hongarije maar wordt als volgt uitgesproken:rak en ral.Tot slot gaat de Magyaarse moeder graag met haar kinderen naar het theater om deMary Poppins musicalte aanschouwen. Alleen moet je wel goed opletten als haar kinderen jou blij melden waar ze zijn geweest: bij deMeerie Poppiens mjoeziekèl. Met een beetje functionerend gehoor valt hier de betekenis echter nog wel uit te destilleren. Een ieder die in Hongarije enigszins uit de voeten kan met deze vreemdsoortige én prachtige taal: proficiat! Houd moed! Voor degenen die maar niet verder komen ondanks alle inspanning heb ik nog een optimistische boodschap:
Het maakt me niet uit in wat voor taal een opera wordt gezongen. Zolang ik er maar niets van versta.(Sir Edward Appleton, Engels fysicus 1892-1965)
Heilige Hongaarse Koning Stefan door Andras Csengö aangevuld met eigen foto's van de nationale feestdag
20 augustusis de belangrijkste feestdag in Hongarije.Koning Stefanus 1 zijn officiële naam wist in de jaren voor het jaar 1000 de Hongaarse clans te verenigen. In dat jaar werd hij de Koning van de Magyaren en volgens de overlevering ontving hij in het jaar 1001 een waardevol cadeau van de toen regerendepaus Silvester II:dé Stefanskroon. In de begeleidende zegenbrief erkende de paus Stefan in het HongaarsIstván als Christelijk koning. Door de Hongaren wordt de 20e augustus de dag waarop dit aangenomen historische feit gecelebreerd wordt beschouwd als het vertrekpunt van Hongarije alsChristelijke entiteitin de wereld. De feestelijkheden rond 20 augustus zijn het symbool dat de Hongaren zich ruim duizend jaar geleden definitief hebben geworteld in de Europese Christelijke traditie en cultuur. Dat is allerwegen de huidige opvatting in Hongarije. Wij zeggen de Hongaren zijn een waarachtig Europees volk in het hart van het oude continent.
Voorgaande is de reden dat de 20e augustus de kern en oorsprong van deHongaarse identiteitvertegenwoordigt. De 15e maart is een andere belangrijke nationale feestdag en dat geldt ook voor 23 oktober, maar de overgrote meerderheid van de Hongaren beschouwt 20 augustus als hét ijkpunt van die nationale identiteit. Deze diende als basis voor de opstand/revolutie tegen deHabsburgse Oostenrijkers1848, herinnerd op 15 maart en de opstand tegen deSovjetrussen,1956, herinnerd op 23 oktober. In die zin zijn laatstgenoemde officiële herinneringen eigenlijk een afgeleide van de Hongaarse Christelijke eenheid die definitief gestalte kreeg in de jaren 1000 en 1001.
Reeds in1083 inderdaad, precies op 20 augustus werd Stefan heilig verklaard en in Hongarije wordt tegen veelheilige huisjesaangeschopt maar dat geldt gelukkig niet voor 20 augustus. Waar op de 15e maart en de 23e oktober de herinneringen voor binnenlandse politieke doeleinden worden misbruikt is dit voor 20 augustus toch veel minder het geval. Bovendien vieren veel Hongaren op deze dag nog vakantie die met alcoholische versnaperingen en culinaire genoegens wordt omlijst. Aan het einde van de dag volgt het knallende besluit met behulp van het mooiste siervuurwerk dat al zo vaak op de gevoelige plaat is gelegd, met op de achtergrond het Hongaarse parlement. Veel van zulke ansichtkaarten worden mee naar huis genomen door de buitenlandse toeristen die tegenwoordigBoedapestoverspoelen.
De Stefanskroonheeft nog wel eens een reisje ondernomen. Vanaf 1867 vanaf de Ausgleich tussen Hongarije en Hongarije was de officiële dragerKeizer Franz Jozef de eerste. U weet wel die Oostenrijker die getrouwd was met zijn nichtje, eneSis(s)i.Deze Oostenrijkse herinnering laten we maar snel achter ons, de gedachte aan een Oostenrijkse keizer met de Stefanskroon op het hoofd wandelend door het Weense hof doet me al bij voorbaat gruwen. Na 1945 werd de kroon overgedragen aan het Amerikaanse leger en tot 1978 werd het grootste Hongaarse kleinood bewaard inFort Knoxin deVerenigde Staten.
In dat jaar gaf pindaboerde Amerikaanse presidentJimmy Carterde kroon terug aan Hongarije, het symbool van het Christelijke verenigde Hongarije werd vanaf 1978 tentoongesteld in het Hongaars nationaal museum. Veel als zodanig genoemdediaspora-Hongaren vooral de 1956 vluchtelingen beoordeelden de geste van de Amerikanen als een regelrechte gotspe. De heilige kroon teruggeven aanJános Kádár, de moordenaar van één van de opstandleidersImre Nagy, hoe konden die domme Amerikanen dat nu in hun hoofd halen!? Mij heeft Jimmy in ieder geval een groot plezier gedaan, want zo kreeg ik samen met mijn ouders de mogelijkheid de Stefanskroon met eigen ogen te aanschouwen. Ik kan mij het moment van bezichtiging ik was toen een opstandig puberjoch nog zeer goed herinneren. Niet de aanblik van de kroon maar dewelhaast serene respectvolle verstildesfeerdie in de tentoonstellingsruimte hing, dat is het eerste waar ik op uitkom als ik in mijn herinneringen graaf.
Inmiddels sinds 2000 bevindt de kroon zich in het Hongaarse parlement en wordt jaarlijks door velen bewonderd. Stefan wiens heidense naamVajkluidt betekenis: held kijkt vanuit zijn hemelse koninkrijk tevreden naar dit aardse tafereel.
Afgodsbeelden, iconen, emblemen, symbolen etc, in het algemeen heb ik er niet zoveel mee. Maar sinds die verfoeide ster met de verfoeide communistische hamer en sikkel uit de Hongaarse vlag/symbolen is verwijderd en vervangen door het Hongaarse wapen met er bovenop de Stefanskroon moet ik bekennen: het is mooi zo .
Het is niet de wind die beweegt, het is niet de vlag die beweegt, het is de geest die beweegt. (Huineng,Chinees Zen monnik 638-713)
Bron: Keek op de week
Enkele eigen foto's genomen op 20 augustus in Budapest
Bron: keek op de week, aangevuld met eigen foto's genomen in Budapest
A Székely girl in Hungarian attire, on horseback
The Székely Land in Europe
Székelys in Székelykeresztúr, 2016
The flag of the Székelys from the 16th century
COA of the Transylvanian Principality, with the Székelys symbols and the 7 Saxon towns in it.
: Read: székely-magyar-rovás
The Székely Land in Romania
A traditional Székely gate
Székely pottery (from a stove)
Hungarian Székely soldiers in the 16th-17th century (by Somogyi Gyõzõ)
Tomori Pál (drawing: Somogyi Gyõzõ)
The Peasant War of Dózsa in 1514 had weakened the kingdom before the Ottoman attack
Báthory István aka Stefan Batori (1533-1586)
Prince Báthory Zsigmond of Transylvania is not loved by the Székelys
Een interessante visie van Jan Balliauw via Valerie Vanhelden
