Net als in veel andere delen van de wereld heeft Hongarije ook een lange traditie in het verjagen van de "winter" en/of  het inluiden van de lente, en er zijn veel gebruiken en gewoonten verbonden aan deze traditie. Het 'Bus�j�r�s' (Bus�-lopen) van Moh�cs (een stad, in het zuiden, op de Donau) is een van de belangrijkste en bekendste gebruiken en/of evenement en staat op de Werelderfgoedlijst van UNESCO.. Het festival begint op de donderdag voor aswoensdag en loopt tot en met de dinsdag erna.

De traditie van Bus�j�r�s

Bus�j�r�s is een traditie van de inheemse Zuid-Slavische Sokacs-bevolking van Moh�cs. Het is een internationaal erkende en veelgebruikte volkstraditie om de winter te verjagen. De oorsprong van de traditie ligt in het verjagen van de Turkse strijdkrachten -(cfr.De Slag bij Moh�cs is een veldslag die op 29 augustus 1526 werd uitgevochten tussen het koninkrijk Hongarije onder leiding van koning Lodewijk II van Hongarije en het Ottomaanse rijk onder leiding van S�leyman I. De slag resulteerde in een Hongaarse nederlaag waarbij koning Lodewijk II om het leven kwam toen hij het slagveld probeerde te ontvluchten) - ). Vermoedelijk zouden de mensen die hier woonden zich verbergen in de nabijgelegen moerassen, maskers opzetten en harde geluiden maken om de bijgelovige Turkse soldaten weg te jagen. In werkelijkheid heeft het Sokacs-volk deze traditie echter waarschijnlijk met zich meegebracht toen ze vanuit de Balkan arriveerden om zich hier te vestigen, en het ontwikkelde zich hier slechts tot zijn huidige vorm.

Volgens de "Sokacs-tradities" is de essentie van Bus�j�r�s "poklade", wat transformatie betekent. Ze nemen dit heel serieus en ervaren deze periode in een andere bewustzijnsstaat achter hun maskers, meer afgestemd op hun instincten en vrij van de grenzen van tijd en ruimte. Op deze momenten zijn er veel dingen toegestaan die in het dagelijks leven niet acceptabel zouden zijn. De echte Bus�-traditie vereist dat iemands gezicht en identiteit tijdens de vakantie verborgen moeten blijven, en sommige mensen wisselen zelfs regelmatig van masker om hun identiteit geheim te houden

De hoofdpersonen

De Bus� is de hoofdpersoon tijdens deze feestdag: hij is een monsterlijk wezen met een houten masker, een binnenstebuiten gekeerd bontjasje, een broek gevuld met stro en soms geborduurde kousen of bocskors (traditionele vetersandalen). De bontjas wordt vastgemaakt met een ketting of touw, of af en toe met een riem. Ook heeft de Bus� altijd een koebel, klepel of houten knuppel. Soms worden ook andere accessoires gebruikt: een houten hooivork, een waspeddel, een waterdraagpaal, een stierenpees, een pop in een houten ton of kalebassen aan hun riem. Ze reizen vaak door de stad op karren of versierde kleine tractoren. Het is onderdeel geworden van de traditie dat groepen Bus�s tegen elkaar strijden en kijken wie de grappigste en opvallendste nieuwe idee�n kan bedenken voor het uiterlijk van de Bus�, met respect voor de gevestigde tradities.

De Sz�pbus�k ("Mooie Bus�s") zijn meisjes  -of soms mannen- gekleed in traditionele Sokacs-kleding, met een sluier voor hun gezicht. Ze hebben een belangrijke praktische taak: het is hun taak om de Bus�s, die vaak niet goed kunnen zien door hun masker, te begeleiden en te co�rdineren. Ze fungeren als de ogen van de gemaskerde Bus�s en leiden hen arm in arm, of lopen soms gewoon naast hen.

De Bus�s worden vergezeld door de Jankeles, gekleed in lompen, met haveloze zakken op hun hoofd. Het is hun taak om de mensen op de weg te houden, vooral kinderen die de Bus�s belachelijk maken met behulp van meel, as of zakken zaagsel � tegenwoordig meestal alleen met de laatste, waarbij ze speels iedereen slaan die ze maar kunnen bereiken.

Een gemeenschap

De Bus�s vormen offici�le groepen binnen de stad en bereiden zich samen voor op de grote vieringen, maar ze werken ook samen en helpen elkaar gedurende de rest van het jaar. Er zijn ruim vijftig offici�le groepen, maar er zijn ook Bus�s die buiten deze groepen optreden.

Oorspronkelijk gingen de groepen van Bus�s luid van huis tot huis en ontvingen geschenken van eten en drinken van de bewoners in ruil voor hun wensen van geluk en hun rituelen om de winter te verjagen. Tegenwoordig is hun processie uitgegroeid tot een stadsbreed  en alombekend evenement. Tegenwoordig vinden de evenementen plaats op het Sz�chenyi-plein, met veel audiovisuele effecten: kanonnen worden afgevuurd, vreugdevuren worden aangestoken en er worden veel verschillende dingen gebruikt om harde geluiden te maken.

De Bus�s steken op Vastenavond de Donau over om de processie te beginnen. Dit is het moment waarop de winterdoodskist op de rivier wordt gelanceerd, en dit is de avond waarop het grootste vreugdevuur wordt aangestoken.

Terwijl toeristen vooral komen voor de weekendevenementen, zetten de inwoners van Moh�cs hun vieringen op dinsdag voort en verbranden ze een (tweede) winterdoodskist op een vreugdevuur op het centrale plein om de lente in te luiden.

De maskers die bekend zijn geworden als het symbool van de feestdag, worden gemaakt door professionele maskersnijders, traditionele vakmensen die elkaar goed kennen en wier persoonlijke stijl gemakkelijk herkenbaar is in hun werk. Sommigen geloven dat een echte Bus� zijn eigen masker moet maken.

​

05-02-2024 om 00:00 geschreven door Eric