Tijdens de kerstperiode zijn er veel tradities, waaronder de kerstboom. Wat is nu het meest ecologisch? Een echt boom of een valse? Dat is niet altijd zo makkelijk Daarvoor wordt in de ecologie een zogenoemde 'levenscyclusanalyse' gebruikt. Het idee is dat er wordt gekeken naar de milieu-impact vanaf de productie tot en met het moment dat product niet meer wordt gebruikt, en dus per definitie afval wordt. Daarbij wordt met alles rekening gehouden: grondstoffen, en hoe die worden geproduceerd, transport, gebruik, verwerking van het afval,...
Een valse boom bestaat uit plastic, dus een aardolieproduct. Dat is op zich al vervuilend en het wordt ook vaak in China geproduceerd. En een echte boom? Dat is een plant, dus milieuvriendelijk... Zo simpel is het helaas ook niet. Ook een echte boom heeft een milieu-impact. Ook hier kun je proberen te kijken naar waar het is geproduceerd. Van waar komt de boom? Van Scandinavië? Of is hij hier gekweekt? Ook kijken hoe die geproduceerd wordt: met veel pesticiden, of zonder. Vaak wordt een schimmelwerend middel gebruikt. Ook de traditionele kerstboomverbranding zorgt dat de opgenomen CO2 weer in de lucht terecht komt.
In Nederland zijn er nu ook initiatieven om een kerstboom te 'adopteren'. Dan kunnen ze een boom halen, en na Kerstmis dat terug brengen. Een boom verschillende malen uithalen, en terug planten lukt niet zo goed. Daarom kiezen ze vaak om een boom slechts 1 keer terug te planten, voor het leven. Dat lukt niet met elke kerstboom: ze merken dat het eigenlijk alleen met de Servische spar (Picea omorica) lukt. Ik heb ook gezocht of er in België ook zulke initiatieven bestaan, maar ik heb dat niet direct gevonden.
Het is een discussie die al lang regelmatig in het nieuws komt; kernenergie. In 2003 was er al een wet gestemd om de kerncentrales te sluiten. We zijn 17 jaar verder, en de discussie blijft terugkomen. Eerst ging dat geleidelijk gebeuren, in een periode van 10 jaar. Nu zou alles sneller moeten gebeuren. De reden dat ze gewacht hebben is bevoorradingszekerheid. We hebben al eerder de term 'black-out' gehoord in deze discussie: dan zou er niet genoeg elektriciteit worden geproduceerd, en dreigden we zonder elektriciteit te vallen. In de praktijk is dat nog nooit gebeurd. Ps: een black-out was ook een te zware term, we zouden nooit zonder elektriciteit vallen, maar misschien wel te weinig om aan de vraag te voldoen, en dat wordt een brown-out genoemd.
Zo'n lange discussie heeft een groot nadeel: onduidelijkheid voor iedereen. En door de onduidelijkheid, en dus ook onzekerheid, wil men niet meer investeren. Dat is jammer. Er zou veel meer moeten geïnvesteerd worden in duurzame energie (windmolens, zonnepanelen,...) en slimme meters. Door slimme meters weten burgers of er op dat moment algemeen weinig gebruikt wordt. Dan weten de consumenten dat het dan interessant is om bijvoorbeeld de wasmachine aan te steken. Leveranciers kunnen dat nog extra stimuleren door de prijzen op die momenten laag te maken, in plaats van enkel een dag- en nachttarief te gebruiken, zoals nu. Ook andere zaken zoals een warmtepomp (die slim werkt, en zorgt dat er constant een aangename temperatuur is) helpen. Ook de overheid kan meer doen: nu zijn er subsidies, maar misschien is het ook mogelijk om de btw te veranderen volgens de vraag en aanbod van de elektriciteit.
Veel mogelijkheden, maar het is jammer dat er zo weinig stimulatie komt van de overheid, en ze die discussies bleven uitstellen!
Fossiele brandstoffen zijn, zoals iedereen weet, milieuonvriendelijk. Europa wil daar iets aan doen: het vervoersysteem moet in 2050 maar liefst 90% minder CO2 uitstoten dan in 1990. We zijn niet op goede weg: het is ondertussen enkel gestegen. We hebben wel alternatieve brandstoffen (zoals aardgas en LPG) en elektrische wagens, maar dat wordt niet erg populair. Om de doelstellingen te halen, zullen we een grote verandering moeten maken.
De ambities zijn concreet: tegen 2030 30 miljoen emissievrije wagens en 80 000 emissievrije vrachtwagens. Bijna alle nieuwe voertuigen zouden emissievrij moeten zijn. Ze willen tegen dan ook een zogenaamd 'TEN-T' netwerk uitrollen. Dit is een netwerk die heel Europa wil verbinden met wegen, en dan ook proberen om de 'zwakke punten' te verbeteren. Ze willen ook reizen met de trein (tot 500 kilometer) klimaatneutraal maken. En ook emissievrije vliegtuigen op de markt brengen. Dit is zeer goed, want het vliegtuig is nu een grote vervuiler. Behalve milieu willen ze ook de veiligheid in het verkeer aanpakken.
Ik denk dat dit een zeer ambitieus project is, maar belangrijk dat die stap gemaakt wordt. Er gaan zeer grote investeringen nodig zijn. Want, waarom willen de mensen geen elektrische wagen of wagen op alternatieve brandstoffen (zoals aardgas en LPG) kopen? Omdat ze duurder zijn, en omdat het minder makkelijk is om een elektrisch laadpunt of een tankstation voor elektrische brandstoffen te vinden. Dat is altijd een discussie van 'kip of ei': zouden er sneller tankstations komen voor elektrische wagens, of alternatieve brandstoffen als de mensen die wagens kopen? Ja! Maar dan is er nog een probleem: de kostprijs. Zoals bij alles is het milieuvriendelijk alternatief helaas duurder.
Vandaag vijf jaar geleden vond in Parijs de grootste klimaatconferentie ooit plaats. Nee dat was niet die in Kyoto (1995)! Die is wel het bekendste omdat het de eerste keer was dat er zo'n serieuze afspraken zijn gemaakt. In Parijs waren meer landen aanwezig die net veel uitstoten (zoals de VS en China) die er in Kyoto niet bij waren. Nu zijn die landen ook echt bereid om daar aan mee te doen. Europa heeft de ambities onlangs nog hoger gelegd: tegen 2030 55 procent minder broeikasgassen uitstoten (in plaats van 40 procent). Er is nog goed nieuws: er werd dit jaar 7 procent minder broeikasgassen uitgestoten dan vorig jaar. Het gaat hierbij over CO2 , maar ook over andere zoals methaan, en stikstofoxides (die eigenlijk nog een sterker effect hebben). Dat komt natuurlijk ook door corona. De vorige jaren zagen we dat niet: er was steeds een toename.
Helaas is er niet alleen goed nieuws. De aarde blijft opwarmen, dit jaar wordt het warmste ooit. Het gevaar is zelfs dat het zichzelf zou versterken! Dat is de reden waarom het belangrijk is dat we onder de grens van 2 graden niet mogen overschrijden. Indien dat wel gebeurt, zal het ijs op de polen smelten, en de methaan die daarin opgesloten zit, vrijkomen. Dus dan krijgen we nog meer broeikasgassen in de lucht, en dus nog meer opwarming. Dit wordt een positief feedbackmechanisme genoemd. Dat kunnen we niet meer onder controle krijgen: die broeikasgassen zitten daar, en zullen vrijkomen als dat smelt.
Deze week is in Brussel de langste klimaatactie ooit georganiseerd door Greenpeace en Klimaatcoalitie. Deze verenigen milieuverenigingen, vakbonden, jeugdverenigingen en armoedeverenigingen in België. 60 betogers hebben 60 uur actie gevoerd. De actie vond op verschillende locaties plaats: eerst het Elysette in Namen (dat is het gebouw van de Waalse regering), dan naar de kabinetten van de Brusselse en Vlaamse minister-presidenten, en dan naar de Wetstraat. Zo lang protesteren is niet menselijk, dus wisselden ze elkaar af. Het was om verschillende redenen symbolisch. De eerste symbolische keuze is het moment. Ze zijn maandag 30 november gestart. Dat is exact 5 jaar na de klimaattop van Parijs. Een tweede symbool is het getal 60: tijdens de klimaattop in Parijs is afgesproken dat de broeikasuitstoot met 60% zou dalen tegen 2030. Dit is zeer belangrijk om te halen: zonder een stevige reductie zal het koraal (wat zeer waardevol is) doen afsterven. Men spreekt altijd van effecten ver weg, maar er zijn heel duidelijke gevolgen dichtbij: als het klimaat te veel opwarmt, zullen de polen smelten (oei, weer iets ver weg),maar dat heeft effect op de zeespiegel: die zal stijgen en Brugge ligt dan weer aan de zee, zoals het in de Middeleeuwen was.
Er is een heel duidelijke boodschap: we hebben een ecologische en sociaal rechtvaardige transitie nodig in België.
De actie is een duidelijk signaal dat het niet 1 regering is, maar alle regeringen, iedereen moet zorgen dat we de klimaatverandering stoppen. Dat zijn de bedrijven, innoveren, maar ook de burgers kunnen meehelpen. Minder vlees eten, kiezen voor duurzaam vervoer, isoleren,... De maatregelen zijn gekend. Niet denken dat België een klein land is, dat wijzelf niets kunnen doen, dat het toch maar een druppel op een hete plaat is. Iedereen kan, hoe klein ook, iets zijn steentje bijdragen. We zien dat ook nu in de corona-crisis: als iedereen een inspanning doet, gaat de curve naar beneden. Bij de corona-crisis de curve van het aantal besmettingen, bij de klimaatcrisis de curve van de CO2-uitstoot.
Even mezelf en deze blog voorstellen. Ik ben Jan en heb altijd al veel interesse gehad in milieu, en ik heb dan ook milieumanagement gestudeerd. In het nieuws verschijnt zeer veel over milieu. Vaak heb ik daar wel iets over gezien in de opleiding, daardoor heb ik meer achtergrond, en kan ik het misschien uit een ander perspectief bekijken. Het lijkt me leuk om via een blog mijn mening te kunnen geven op deze zaken. Ik zal me baseren op artikels op het internet. Uiteraard zet ik ook altijd een link naar het artikel waarover ik mijn mening geef.
