De laatste dagen zijn loodzwaar. De lange toch begint zijn tol te eisen en ik ben doodvermoeid. Gelukkig kruisen veel sympathieke mensen mijn pad en die geven me altijd moed om door te gaan. Niet dat stoppen in me opkwam maar het zou zeker veel zwaarder geweest zijn zonder die ontmoetingen. Het is dan ook fantastisch dat je de aankomst in Santiago met sommigen van hen kunt delen; Père Grégoire (die deelnam aan de dienst), de Franse Bastien, de Amerikaanse Jaime en de Spanjaarden Isabela, Jésus en David. We vierden samen de mis maar waren eigenlijk allemaal vol spanning aan het aftellen tot de botafumeiro in beweging kwam. Dat is de moeite om te zien en dat vond ook de horde dagjestoeristen die elkaar verdrongen met de kodak in de aanslag. Iedere avond rond 20u werd er op het plein voor de kathedraal afgesproken. Daar ontmoet je dan de mensen die je onderweg was kwijtgeraakt omdat ze een andere route namen of een rustdag hadden genomen... zo zag ik de drie Baskische musketiers weer, Eduardo, Vicente en José Manuel, het koppeltje dat zich op de Camino gevormd had: de Oostenrijkse Maria en de Spaanse Joacquin, de Duitse straatmuzikant Hubert, de Italiaanse Féderica, de Poolse Ignatz, de Italiaan Mikele, de Mexicaanse Alex en de Spaanse Raquel en Veronica! Er werd veel omhelsd en geproficiateerd met de gedane prestaties, maar besef dat deze tocht nu echt ten einde was bespeurde ik niet. Precies of het was de volgende dag weer verder. (En als je erover nadenkt is het eigenlijk ook zo.) Daarna is het voor velen huiswaarts en worden de bekende gezichten dag na dag minder. En zo sloop stiekem en zachtjes het einde van mijn tocht binnen. Geen vuurwerk, geen euforie, gewoonweg...
In een herberg even voor Bilbao zag ik een man die in afzondering de bijbel aan het lezen was. Op zijn T-shirt stond te lezen: 'Property of Jezus Christ'. Ik weet nog dat ik toen dacht terwijl ik hem bezig zag; 'Amai, die kerel meent het precies!'. Een week laer zat ik toevallig naast hem tijdens het avondeten en we geraakten aan de praat. Hij stelde zich met een brede glimlach voor als père Grégoire of father Greg of padre Grégorio; ik mocht kiezen, maar origineel is hij Fransman. Ik flapte eruit dat hij niet het gemakkelijkste beroep gekozen had en dat de kerk voor heel wat uitdagingen staat tegenwoordig. Hij lachte luid en zei dat hij het beroep niet gekozen had, het was een 'late' roeping! Hij was 22 toen hij naar het seminarie ging en daarvoor was hij een losbol geweest zoals zovelen van die leeftijd. Ondertussen is Grégoire veertig en heeft hij al heel wat afgereisd als missionaris. Hij verbleef 4 jaar in Amerika, 1 jaar in Peru, 1 jaar in Israel, 1 jaar in Libanon en 1 jaar in Centraal-Afrika. In die twee laatste landen heeft hij de oorlog van heel dichtbij meegemaakt en is moeten vluchten. Franse militairen hebben hem tot tweemaal toe moeten evacueren. Hij spreekt vloeiend Engels, Spaans en Hebreeuws, wat hij leerde voor de bijbelstudie, zijn stokpaardje. Na 8 jaar in het buitenland werd hij door zijn bisschop toegewezen aan een Franse parochie. Hij kreeg wel eerst de tijd om zijn droom, een pelgrimage naar het graf van de apostel, de Heilige Jacobus, te verwezenlijken. We konden het goed vinden met elkaar en besloten om een stukje samen te wandelen. En zo leerde ik een aangename man kennen die plezier wil maken in het leven en daar zoveel mogelijk mensen wil bij betrekken. Hij praatte werkelijk met iedereen en zat niet om een grap verlegen. Ik leerde ook een man kennen die zo devoot was dat hij iedere dag de eucahristie vierde, tot vijf keer per dag bad en tussenin in de bijbel las. En iedere keer nodigde hij de mensen vriendelijk uit om deel te nemen aan de mis. Hij wees niet met een beschuldigende vinger als je niet ging, ik kan het weten. Onderweg praatten we veel en over vanalles. We deelden onze afgunst voor King Car en Queen TV; twee objekten die passiviteit aanwakkeren en spontaniteit doden als je ze te gretig consumeert. Onze meningen stonden haaks op elkaar als het ging over hoe de kerk het priestermisbruik en andere zaken aangepakt heeft en nog steeds aanpakt. Ik deel zijn grote dankbaarheid voor het leven maar kon niet meegaan in zijn adoratie voor de persoon van God en Jezus Christus. Ik vertelde hem dat voor mij de dankbaarheid voor het leven een houding is en God veeleer een abstractie, met Jezus als mythisch figuur. Hij verzekerde me dat ik van mening zou veranderen de dag dat ik Jezus Christus zou ontmoeten, zoals hij Hem ontmoet had... Grégoire voelde mijn aarzeling bij dat laatste maar ging er niet verder op in. (Ik wou hem niet vragen hoe dat precies in zijn werk gegaan was uit vrees om een verhaal te moeten aanhoren dat voor mij zo ongeloofwaardig zou zijn geweest dat ik van hem afscheid zou hebben genomen.) Later tijdens een mooie wandeling in de bergen van Asturias vertelde hij me terloops over een wandeling die hij als jonge twintiger maakte in de Pyreneeën. Hij vertrok zonder zich voor te bereiden op een tocht en raakte hopeloos verdwaald. Hij zat op meer dan 2000 m hoogte zonder kaart, kompas of zaklamp en het begon snel donker te worden. Zijn enige kans om de koude nacht te overleven was zo snel mogelijk en zoveel mogelijk te dalen. Maar zonder pad ging het traag en de duisternis haalde hem snel in. Zelfs in het pikdonker bleef hij dalen om niet ten prooi ten vallen aan de koude. Tot opeens hij door iets gestopt werd. Hij weet niet wat hem stopt of waarom hij stopt maar hij krijgt geen voet meer verzet en nochtans zit hij door de adrenaline vol energie. Hij merkt dat hij op een platte steen staat en voelt zich verplicht erop neer te zitten. Hij trekt zijn knieën tegen zijn kin en valt kort daarna in slaap. Wanneer Grégoire de volgende ochtend vroeg wakker wordt, ziet hij 3 meter verder voor zich een steile afgrond van honderden meters diep. Een afgrond die hij de avond ervoor totaal niet gezien had. Hij staat op en klimt naar boven waar hij het pad terugvindt. Enkele uren later staat hij veilig thuis waar zijn familie en de politie hem ongerust stonden op te wachten... Onze wegen scheiden een paar dagen voor Oviedo. De priester wil de bus nemen want hij wil absoluut op tijd in Oviedo zijn om deel te nemen aan de processie van Corpus Christi. We wisselen geen email of adres uit omdat we ervan overtuigd zijn dat we elkaar zullen terugzien. Toen ik in Oviedo aankwam was ik nog net op tijd om de processie te volgen. In de verte zie ik Grégoire met priesterkleren en zijn zware wandelschoenen eronder, een grappig zicht op deze mooie warme dag. Later in de refugio ontmoet ik Alex, een jonge Mexicaan die toevallig met Grégoire aan de praat geraakt was na de processie. Grégoire verbleef in een klooster en had aan Alex gevraagd om een bidprentje te overhandigen een grote Belg met krulhaar, moest hij hem toevallig tegen het lijf lopen. Het was een bidprentje van de 'Virgen de Guadalupe', de Mexicaanse beschermheilige. Ik begreep niet waarom ik dat kreeg en Alex vroeg me of ik het verhaal erachter kende. Het gaat als volgt. In de 16e eeuw is een jonge Mexicaan, Juan Diego, aan het wandelen in de heuvels van de Cerro del Tepeyac en ziet daar de Heilige Maagd. Zij draagt hem op om naar de bisschop in Mexico City te gaan en hem te vragen een kerk te bouwen op de top van de heuvel. Wanneer Juan Diego bij de bisschop komt wordt hij uitgemaakt voor een leugenaar en weggestuurd. Beschaamd gaat hij terug naar de Heilige Maagd en vertelt haar dat de bisschop hem niet wil geloven. Zij maant Juan Diego aan om terug te gaan met rozen die hij moet plukken van de heuvel en in zijn mantel moet dragen tot bij de bisschop. Bij zijn aankomst laat hij de bloemen uit zijn mantel vallen en hebben die een afdruk van de Heilige Maagd op zijn hemd gemaakt. De bisschop gelooft Juan Diego meteen en laat een kerk bouwen op de plaats van de verschijning... Drie dagen later ontmoet ik Grégoire terug in een herberg. Hij vraagt me lachend: Did you get my message?
