|
Dateert van 1757 Reeds vroeger vermeld door
Harrewijn in zijn panoramisch zicht van de heerlijkheid van Boechout.
De heilige Anna wordt meestal afgebeeld als St. Anna ten drieën met zittend
de kleine Maria op haar schoot die de kleine Jezus vast houdt. De meest
bekende afbeelding is die met Maria als meisje aan haar zijde. Een
andere is als matrone met een hoofddoek en een groene (hoop) en rode
(liefde) mantel of kleed.
Haar feestdag valt op 26 juli, samen met de heilige Joachim, haar man.
In de Plantentuin staat deze kapel aan de buitenkant op de Nieuwelaan, ter
hoogte van de voetgangersbrug. Ze werd onlangs gestut omdat de balk boven de
deur vermolmd is en verzakt. De deur kon niet meer open en er was gevaar voor
instorting van het metselwerk boven de balk.
Er is een barst boven de deur in het metselwerk. Een stuk van de houten
lambrizering is afgebroken, maar staat in de kapel. De deur is geforceerd en
staat alle dagen open. Een kasseisteen houdt ze dicht. Binnen is het niet
beter. Een laagje verf zou wonderen doen. Een van de metalen versieringen is
afgebroken en verdwenen. Op het altaar liggen twee gebroken heiligenbeeldjes
van Maria. Het St.-Annabeeld
ontbreekt. Ik heb er een
geplastificeerde pagina uit het internet met de afbeelding in geplaatst.
Er was vroeger een afspraak met de vorige directeur Ernest Petit van de
Plantentuin. Die stelde de sleutel ter beschikking van enkele parochianen. De
sleutel is terecht, maar dient tot niets meer. Er is ook nog een altaarkleed
dat de kapel opfleurde bij de jaarlijkse processie.
Wij hopen dat de kapel eerstdaags gerestaureerd wordt en zijn bereid
vrijwilligers te leveren.
De gemeente beloofde herstelling in samenspraak met
de diensten van de Plantentuin. Als dit gebeurd is zullen wij een nieuw beeld
plaatsen, want er stond een beeldje in van Maria. Kan iemand zo een beeld
schenken aan de Plantentuin ?
Ik vernam dat het oorspronkelijke beeld nog zou bestaan, bij een particulier
uit Meise. Het zou in veiligheid
gebracht zijn tijdens W.O.II. Moest de
beschermer zich bekend maken zouden wij daar dankbaar om zijn.
De restaurering is ondertussen een feit. In Het Laatste Nieuws werd hierover bericht
met een foto. Kerk en Leven publiceerde
ook een foto met de arbeiders aan het werk.
Vroeger kwam de processie hier langs op de kruisdagen. Zij trok zelfs, toen de
keizerin nog leefde door de Plantentuin en hield halt aan het kasteel. Onder
het balkonnetje werd een altaar opgericht. De keizerin keek toe van op het
balkon.
Eens over het brugje van de A12 verpozen wij even voor deze historische
kapel.
Volgens pastoor Boon valt deze kapel onder de jurisdictie van de Plantentuin
van Meise.
Tekst op de postkaart (met foto van de rechter zijde
van de kapel) op de ommezijde
Op de St.-Annakapel
is het jaartal 1757 vermeld. Ze
werd nochtans vroeger opgericht. Harrewijn,
die een ets graveerde van het domein van Boechout, plaatste reeds de kapel in
zijn panorama rond 1690, ten tijde van Sire Pieter Ferdinand Roose. Het groot werk van baron J. Le Roy Castella
et Praetoria geeft een afdruk van deze ets.
s Avonds, bij zilveren maneschijn, wanneer de nachtvogels alleen de stilte
breken en enkele kaarsen het beeld van
Sint Anna, patrones der moeders, verlichten, dan heerst er rond het
kapelletje een geheimzinnige stemming
En als de parochieprocessie, in bonte
wemelende stoet, St.-Annas heiligdom nadert en er rond neerknielt, dan zou het
talent van Alfred Delaunois of de pen van een Gezelle alleen de vrome poëzie
kunnen schetsen, die uitstraalt van dit kapelletje, in zijn dichte lovermantel,
aan de zoom van Boechouts park.
Edwin Ganz
Tekst onder een afbeelding (voorzicht) in Meise in
oude prentkaarten van R. van den haute Eur.bibl. Zaltbommel/Nederland
MCMLXXIII
35. Een laatste plaats die een bezoek
verdiende was de Heilige Annakapel opgericht in 1757. Zij verving een ouder gebouwtje uit de tijd
van aartshertogin Isabelle die veel belang stelde in de toewijding aan de
moeder van de heilige maagd (1908)
Boven de deur is een kleine nis en binnen een grote.
Aan de achterkant van de kapel staat onder de nis een derde datum : 1835.
We hebben reeds een beeld van St.-Anna ten drieën (betaald door Stef De Ridder
en Valérie De Knop). Het tweede beeld
voor de achterkant is een anonieme gift.
Het traject van de historische wandeling van de Plantentuin, kan zo toch
nog langs binnen in het park aan de kapel voorbij komen. Voor het grote beeld zoeken wij een sponsor. De Rotary Boechout Meise wil dat in
overweging nemen. Maar de offerte blijft
uit, aangezien ze een foto wensen van het beeld om een mal te maken voor het
afgieten. Dat kan uiteraard niet omdat
het nog moet gemaakt worden.
Restauratie
Sint-Annakapel nadert haar voltooiing
De
restauratie van de St.-Annakapel aan de Nieuwelaan (buitenkant park) nadert
haar voltooiing. De beelden zijn ter beschikking en de replica eikenhouten
friezen zijn in de maak.
Op zondag 24 juli, twee dagen voor de feestdag van de H.Anna, worden de beelden
gewijd in de noodkerk van St.-Martinus, tijdens de mis van 10.30u. Daarna
nodigen wij de aanwezigen uit om processiegewijs de beelden naar de kapel te
brengen, langs het historische traject door de Plantentuin.
Enkele jaren geleden
begon ik met een beschrijving van de zichtbare momumenten in Meise. Tijdens een
wandeling stootte ik op de Sint-Annakapel, die in deerlijke staat was. De
gemeente was snel bereid om enkele werken uit te voeren, dit in samenspraak met
de Plantentuin want de kapel staat eigenlijk op hun terrein.
Bij mijn zoektocht naar
de oorsprong en de betekenis van de kapel vond ik heel wat interessants.
Anna,
de moeder van Maria, wordt nergens in het Nieuw Testament vernoemd. De verhalen
over haar zijn ontleend aan apocriefe boeken (bijbelboeken die niet als
gezaghebbend worden erkend). In het Proto-Evangelie van Jacobus uit de 2de eeuw
staat de oudste vermelding. Een 5de-eeuwse bewerking van dit boek - het
Evangelie van de Pseudo Mattheüs - bracht de verering op gang.
Anna-Ten-Drieën
(of Annatritis) toont de heilige Anna met de jeugdige Maria op de arm, die op
haar beurt weer het kindje Jezus draagt.
De
heilige Anna wordt aanbeden om een geschikte echtgenoot te vinden of voor een
goed huwelijk. Vandaar de uitspraak: Naar
Sint-Anneke gaat men om een manneke. Vele beroepen, vooral in Vlaanderen,
kozen haar als patrones: schippers, mijnwerkers, houtdraaiers, kleermakers,...
Vroeger
werden op veel plaatsen processies georganiseerd op de feestdag van de H.Anna.
In Meise kwam die processie tot 1927 langs het kasteel van Boechout, waar
keizerin Charlotte vanop het balkon mee deed.
Onder het balkon in de Oostertoren van het kasteel werd een altaar
opgericht, waar de monstrans even kon rusten.
Er
schoten her en der broederschappen van de H.Anna uit de grond. In Meise heette
de toenmalige Boerinnenbond (nu KVLV) van 1956 tot 1962 'de St.-Annabond'.
Op
de kapel is het jaartal 1757 vermeld. Ze werd nochtans vroeger opgericht, of er
had al een eerdere kapel gestaan:
*
De kapel wordt reeds vermeld in 1690, op een postkaart die uitgegeven werd door
A.Van Praet Meysse, met bijhorende tekst van Edwin Ganz (bewoner van de
Oranjerie):
«s Avonds, bij zilveren
maneschijn, wanneer de nachtvogels alleen de stilte breken en enkele kaarsen
het beeld van Sint-Anna, patrones der
moeders, verlichten, dan heerst er rond het kapelletje een geheimzinnige
stemming
En als de parochieprocessie, in bonte wemelende stoet St.-Annas
heiligdom nadert en errond neerknielt, dan zou het talent van Alfred Delaunois
of de pen van een Gezelle alleen de vrome poëzie kunnen schetsen, die
uitstraalt van dit kapelletje, in zijn dichte lovermantel, aan de zoom van
Boechouts park.»
In
die periode was Pierre Ferdinand Roose eigenaar van het domein en dus ook van
de kapel.
*
Ook rond 1690, ten tijde van Sire Pieter Ferdinand Roose, graveerde Harrewijn
een ets van het domein van Boechout. Hij plaatste de kapel in zijn panorama.
Het groot werk van baron J. Le Roy Castella et Praetoria geeft een afdruk van
deze ets.
* In 'Meise in oude prentkaarten' van
Jaak Verbaanderd staat de kapel ook afgebeeld met de tekst: «Een laatste plaats die een bezoek verdiende
was de H.Annakapel opgericht in 1757.
Zij verving een oud gebouwtje uit de tijd van Aartshertogin Isabella die
veel belang stelde in de toewijding aan de moeder van de Heilige Maagd.»
De beelden
Het
oorspronkelijke houten beeld van St.-Anna-Ten-Drieën verdween hoogst
waarschijnlijk toen de Fransen in Meise kwamen (2de helft 17de eeuw).
Er
zijn drie nissen in de kapel en er moeten dus drie beelden komen.
-
Voor de nis in de achterzijde werd een recenter stenen beeld van de heilige
Anna-Ten-Drieën gekocht in Beauraing.
-
Voor de nis in de voorgevel kregen we een houten beeld van de Heilige Anna met
Maria, van een schenker die anoniem wenst te blijven, die het aankocht in
Oostenrijk.
-
In de grote nis binnen in de kapel komt een replica van het waarschijnlijk
oorspronkelijke beeld. Het werd gefreesd en gesculpteerd uit een oude eiken
balk van dezelfde periode, door Marcel Cloots uit Westrode.
Algemene info
De
beelden zullen voor de feestdag van de heilige Anna op 24 juli tijdelijk geplaatst worden, onder
toezicht. Omdat deze beelden waardevol zijn en dus niet constant aanwezig
kunnen blijven, zullen wij voor schaduwbeelden zorgen (met foto overplakt en geplastificeerd).
Wie
wil toetreden tot de e-mailgroep
St.-Annakapel of informatie kan verschaffen, kan zich opgeven
(jef.de.cuyper@pandora.be) en wordt dan verder rechtstreeks op de hoogte
gehouden.
Jef
De Cuyper, vrijwilliger en gids in de Plantentuin Meise
Oude postkaarten zie 183
Verslag
St.-Annaprocessie 24.7.2011
Op zondag 24 juli
werden de beelden van de H. Anna gewijd. De mis werd opgeluisterd door
een groep Afrikaanse zusters uit Kikwit. Ulakose Chane (veel dank in het
Kirundi).
De homilie van onze pastoor Jan Lagae was origineel. Hij sneed het thema aan
van oma H. Anna, want zij was de oma van Jezus. In feite kunnen wij haar
adopteren als patrones van de omas en de H.Joaquim van de opas.
Na de mis vertrok de processie : 120 gelovigen gingen mee langs het historisch
traject, door de Plantentuin. Dat aantal was o.a. te danken aan de inzet van Monica
Van den Brande op de dienst Cultuur van de gemeente. Voor de veiligheid zorgde mijn goede vriend,
manusje van alles, Julien De Roover. Voor de gelegenheid werden de beelden van
Henri Lenaerts, waar we voorbij trokken gelabeld : de Moeder van Meise (Mariakapel
versierd met bloemen en twee lantaarntjes), Zittende moeder of Vruchtbaarheid,
De Vorser en Onze bestemming).
Vooraan liep een wachter van de Plantentuin in livrei, gevolgd door pastoor Jan
Lagae met de monstrans, geflankeerd door Raf Meyskens en Flor Teck, met voor de
gelegenheid gemaakte flambies. Vrijwilligers droegen de vaandeltjes met het
verhaal van Maria. Deze werden ons ter beschikking gesteld door Jef Van de
Brande van de parochieploeg van Wolvertem.
De beelden van St.-Anna werden gedragen door Anne Verbelen met kleinkind, Anne
Marie De Smedt (voorzitter van de Ouderenadviesraad) met Hannah Lamberts (mijn
kleindochterje) en Jeanine Biesemans (in naam van de KVL. vroeger
St.-Annabond). Linda Van Keymolen, Anna-Marie De Smedt, Laura en Adriaan De
Keersmaeker, Jef De Cuyper en Paul Borremans hadden s zaterdags reeds twee
prachtige bloementapijtjes gemaakt en de kapel opgesmukt.
De bloemen werden gratis geleverd door twee broers en hun zus Van der Perre uit
Oppem
(aan de Oppemse hoeve).
Grecy Malfliet had haar best gedaan met een altaartje voor de Oranjerie met het
gevelbeeldje van het heilig Mariajaar. Door het bosje ging het naar de kapel, waar
Guido De Smedt, die op zijn vrije dag vrijwillig kwam werken, de beelden in hun
nis zette. De medewerkers van de dienst openbare werken van de gemeente
verdienen een pluim, voor de prachtige restauratie, die de bewondering van
velen opwekte. Aan de kapel werd er
gerust en gebeden en iedereen kreeg het gelegenheidsbidprentje. Er waren er 100, maar helaas te weinig. We maken er bij!
De processie eindigde aan de pastorij St.-Martinus (Cultuurhuis), waar een
receptie aangeboden werd door de gemeente. Ontkurken, opdienen en bijvullen
werd door mijn kinderen en hun gezin, en enkele vrijwilligers gedaan. Veronique Deforche zette zich opvallend
in.
Ik sprak nog een dankwoord uit naar de
vrijwilligers, de gemeente (schepen Jos Emmerechts en Marie Jeanne Thaelmans
waren aanwezig) en de Plantentuin.
Opvallend was dat het hier om een bonte mengeling van gelovigen ging. Heel wat
vrienden en kennissen daagden op. De voorzitter van de kerkfabriek en zijn
echtgenote waren ook op het appel.
Aan de St.-Annakapel
waren ook nog veel nieuwsgierigen opgedaagd die devoot meebaden en deelnamen
aan deze plechtigheid. Dank aan allen die zich hiervoor gratis en zomaar
belangeloos hebben ingezet. Een gelukkige
Jef de Cuyper.
Dit verslag kwam tot stand na e-mail briefing,
waarbij iedereen kwaliteitsverbetering kon aanbrengen. Onvermijdelijk zijn we nog enkele mensen
vergeten te bedanken. Dat doen we bij
deze : Ulakose Chane!
Jef De Cuyper
|
