Allerlei nieuwtjes en wetenswaardigheden over het erfgoed in Lommel en Noord-Limburg
22-11-2006
Federmessersite te Lommel Maatheide
Heel recent verscheen in het zeer gerenommeerde tijdschrift "Bulletin de la Société préhistorique française" (2006, jg. 103, nr. 4, p. 781-790) een artikel van de hand van Marc De Bie en Marijn Van Gils met als titel "Les habitats des groupes à Federmesser (aziliens) dans le Nord de la Belgique". In dit artikel worden de drie belangrijke Federmessersites in Vlaanderen (Rekem, Meer en Lommel) van naderbij bekeken. De sites zijn alle drie gelegen in de nabijheid van open water op een hoge, droge duinrug, die gevormd werd tijdens het einde van de laatste ijstijd. Dergelijke plaatsen waren tijdens de Alleröd-periode (een warmere fase op het einde van de laatste ijstijd) een gedroomd biotoop voor jagers-verzamelaars. De plaatsen werden herhaaldelijk bezocht door de Federmessergroepen en zijn voor de archeologen dus ideaal onderzoeksterrein om een inzicht te krijgen in het economische, sociale en culturele leven van die nomaden-groepen.
Jos Heynen uit Overpelt wint Erfgoed-filmfestival in Gooik
Zaterdag 18 november laatst vond het "Gala van het Gouden Hamertje" plaats te Gooik. Dit Gala is een tweejaarlijks DVD-filmfestival rond het thema "Erfgoed". Zesenveertig cineasten, waaronder negen die in de categorie "Jeugd" vielen, stuurden een film in. Een zevenkoppige jury, onder leiding van Julien Vrebos, selecteerde 18 films die werden vertoond op het Gala. Jos Heynen uit Overpelt werd met zijn film "Daniël" welverdiend algemeen laureaat en hij trok dus met "Het Gouden Hamertje 2006" huiswaarts. Hij ontving deze prijs uit handen van provinciegouverneur De Witte. Jos Heynen won met "Daniël" ook nog de speciale prijs voor het beste culturele aspect. Geert Deroo uit Peer kreeg een prijs met zijn film "De Trappisten van Achel" voor de beste muzikale omlijsting. Wil je meer weten over dit Gala? Surf dan naar www.editiepajot.be.
Vanaf 15 november 2006 zijn bibliotheek en archief van Museum Kempenland gesloten wegens de verhuis naar het Barrierhuis in Lommel Barrier. We hopen daar archief en bibliotheek in het voorjaar van 2007 te kunnen openen voor het publiek. Van zodra de precieze datum bekend is, wordt hij meegedeeld.
Iedereen is welkom in Museum Kempenland op zondag 19 november aanstaande van 13.30u tot 16.30u. Leden van de werkgroep Familiekunde geven dan bijkomende tekst en uitleg bij de tentoonstelling "Voorgesteld de familie ... Poets". Je kan er dan ook intekenen op de driedelige publicatie over de familie Poets, die werd opgesteld door wijlen Victor Poets.
Volgend bericht, dat verscheen in de krant De Standaard op 6 november laatst, is sinds 7 november laatst te lezen op de veel geraadpleegde website www.archeonet.be :
Meer gedetailleerde informatie over de verhuis van Museum Kempenland zal je hier in de loop van de volgende maanden krijgen. Het is de bedoeling dat in het voorjaar van 2007 (maart - april) het museum opent op zijn nieuwe locaties.
Museum Kempenland verhuist naar oude boerderij
Het Lommelse Museum Kempenland verhuist binnen enkele maanden naar een historische hoeve in Lommel-Kolonie. De hoeve Corens, genoemd naar zijn laatste bewoner, is het laatste restant van een mislukte landbouwnederzetting in de periode 1850 tot 1860. Alle tentoonstellingen van het museum zullen ondergebracht worden in deze oude staatsboerderij, die in 1999 werd geklasseerd als beschermd monument.
Momenteel is het museum gelegen in het centrum van de stad, in hetzelfde pand als de dienst Toerisme. Aangezien de toeristische dienst binnenkort drastisch wordt uitgebreid tot een Regionaal Toeristisch Bezoekerscentrum, wordt het complex te klein om ook nog het museum onderdak te bieden.
Daarom zal Museum Kempenland gedeeltelijk verhuizen naar de Hoeve Corens in Lommel-Kolonie, waar alle tentoonstellingen zullen plaatsvinden. Het archief wordt ondergebracht in het Barriershuis, waarook de werkgroep Familiekunde zijn uitvalsbasis zal krijgen.
De twintig boerderijtjes in Lommel-Kolonie werden in 1850 in opdracht van de staat gebouwd. Voor het project 'colonie agricole' kreeg elke landbouwer een perceel grond. Geen van de kolonisten slaagde er echter in zijn landbouwbedrijf rendabel te maken. In 1860 werd het project alweer opgedoekt en kwam de Kolonie in privé-handen. De hoeve Corens werd in 1999 door de Vlaamse Gemeenschap erkend als beschermd erfgoed. Een jaar geleden startte men met een restauratieproject om de hoeve in zijn oorspronkelijke staat te herstellen.
Door de verhuis komt er in het gebouw in Lommel-centrum ook plaats vrij voor het Noordlimburgs Instituut voor Kunstonderwijs. Dat zal voortaan de cursus Glaskunst in de kelder van het huidige museum geven. Het gebouw sluit mooi aan op het Glasmuseum dat de stad aan het bouwen is.
GALA VAN HET " GOUDEN HAMERTJE 18 NOVEMBER - G.C. DE CAM
Filmclub GULIVER (Guukse Liederen en VERtellingen) organiseert, onder impuls van André De Leener, op zaterdag 18 november een groots DVD-filmfestival in G.C. De Cam i.s.m. de Brabantse amateurcineasten, het VCV en Heemkunde Vlaanderen.
Tijdens dit gala worden in de cultuurschuur van De Cam 20 films getoond, geselecteerd uit 46 inzendingen van amateurfilmmakers uit gans Vlaanderen, die het erfgoed, de culturele activiteiten en de eet- en drankgewoonten uit de streek of het dorp van de filmmaker belichten.
De jury waarin o.m. de bekende cineast Julien Vrebos zal zetelen, zal aan de winnaar van de beste film het Gouden Hamertje (waarde 2.500 euro) overhandigen, een prachtig kunstwerk van de hand van de Oetingse kunstenaar Dierik Potvlieghe. Naast de hoofdprijs schenken ook alle Vlaamse provinciebesturen en de Gooikse cultuurraad mooie prijzen.
Het filmfestival start om 9 uur en wordt om 16 uur afgesloten met de prijsuitreiking en een receptie.
Iedereen is er van harte welkom.
Twee Noordlimburgse cineasten nemen deel aan het filmfestival. Geert Deroo uit Peer maakte een film over de Trappisten van Achel. En Jos Heynen uit Overpelt verfilmde het verhaal van Daniël, een medewerker van de kunstenaar Permeke. Misschien zegt de naam "Daniël" je iets meer als je weet dat Willem Vermandere over dezelfde persoon een heel mooi lied zingt. En Ferdi Geerts (Museum Kempenland, Lommel) zit namens Heemkunde Vlaanderen in de zevenkoppige jury van het filmfestival.
WEEK VAN DE SMAAK
OOK OP 18 NOVEMBER
IN G.C. DE CAM
Van 16 tot 25 november heeft in Vlaanderen de Week van de Smaak plaats waarbij meer dan 700 evenementen worden georganiseerd rond culinaire en andere culturele tradities. Alle info vindt u op www.weekvandesmaak.be.
Naar aanleiding van het dvd-filmfestival neemt ook Gooik op 18 november deel aan een Dag van de Smaak. 11 streekproducenten bieden u hun waren aan in de geuzestekerij naast de cultuurschuur. Kom gerust van 9 tot 19 uur een kijkje nemen en geniet er van overheerlijke streekgerechtjes.
Op vrijdag 27 oktober laatst brachten een tiental archeologen van het Agentschap Ruimtelijke Ordening, Woonbeleid en Onroerend Erfgoed (RWO) een bezoek aan Museum Kempenland en aan het Federmessersite Lommel Maatheide. Ze wilden kennis maken met de mogelijkheden en problemen van het steentijdonderzoek op zandgronden. Na een lunch in Museum Kempenland gaven Ferdi Geerts en Marijn Van Gils (VIOE, KU Leuven) toelichting bij twee powerpoint-presentaties. De eerste presentatie handelde over de sanering van de Maatheide. De tweede over het Federmessersite Lommel Maatheide. Na een kort bezoek aan de archeologie-afdeling van Museum Kempenland, trokken de archeologen naar de Maatheide. Ze waren onder de indruk van het geleverde werk. De dag werd afgesloten met wat napraten bij een glas in één van de Lommelse tavernes. Omstreeks zeven uur 's avonds werd de zitting geheven.
Vandaag, zondag 5 november 2006, opent in Museum Kempenland de tentoonstelling "Voorgesteld de familie ... POETS". Het is een genealogische tentoonstelling, die drie takken van de familie Poets behandelt. De tentoonstelling en de bijhorende publicatie werden samengesteld door wijlen Victor Poets, een zeer gewaardeerd lid van de werkgroep Familiekunde van Museum Kempenland. Victor overleed op 22 december 2005. Als hommage aan hem presenteert de werkgroep Familiekunde thans zijn werk in Museum Kempenland en dit nog tot 31 december 2006. Vandaag is er van 11u tot 18 u een ontmoetingsdag van de familie Poets in Museum Kempenland. Ook de volgende weken zullen er nog twee van dergelijke ontmoetingsdagen doorgaan. Iedereen met de familienaam POETS moet zeker eens een kijkje komen nemen. Op de tentoonstelling kan men intekenen op de publicatie in drie delen, die Victor Poets schreef over de familie Poets.
Studenten 3de Bach Archeologie KU Leuven op excursie in Lommel
Op donderdagnamiddag 12 oktober laatstleden bezochten de studenten 3de Bach Archeologie van de KU Leuven onder leiding van prof. dr. Philip Van Peer en drs. Marijn Van Gils de Federmesservindplaats Lommel Maatheide. De diverse bodemprofielen werden bekeken en bediscussieerd en natuurlijk kwam ook de relatie tussen de prehistorische artefacten en de bodem ruimschoots aan bod. De excursie werd afgesloten met een bezoek aan Museum Kempenland, waar wat dieper werd ingegaan op de problematiek van oppervlaktevondsten op prehistorische vindplaatsen. Omstreeks half acht 's avonds keerden de studenten, moe maar tevreden, terug naar Leuven.
De derde en tevens laatste fase van de restauratie van de Sevensmolen in Kaulille, een deelgemeente van het Limburgse Bocholt, is afgerond. Na het binnenwerk werd de buitenkant en de molenromp aangepakt. Het dossier heeft heel wat jaren aangesleept, aangezien de restauratie voor de gemeente te duur bleek. Het molenhuisje werd volledig opgeknapt door de heemkundige kring van Kaulille.
De windmolen van Kaulille is een kleine grondzeiler uit 1894. Twaalf jaar geleden werden de molen en de omgeving geklasseerd als beschermd monument en dorpsgezicht. "We hebben de windmolen in fases opgeknapt, omdat het te duur was om de hele molen door een gespecialiseerd bedrijf te laten restaureren," zegt de schepen van Cultuur en Financiën, Eddie Brebels (SP.A), vandaag in De Standaard.
"In een eerste fase werden de werkzaamheden aan de wieken en de kop, samen met het hele molentechnisch gedeelte, uitgevoerd door een gespecialiseerd bedrijf," zegt Brebels. De elektriciteitswerken en de opknapbeurt voor omgeving werden door de eigen diensten gedaan. Het derde gedeelte, de voegwerken van de betonnen buitenzijde, werd door een bouwbedrijf uitgevoerd. Deze aanpak heeft het gemeentebestuur heel wat kosten bespaard.
"Het geheel heeft 195.125 euro gekost, waarvan we 143.736 euro aan subsidies hebben ontvangen." Na een berekening kwam de schepen aan de weet dat het de gemeente 86.521 euro minder heeft gekost dan wanneer een gespecialiseerd bedrijf alle werkzaamheden had uitgevoerd. "De werkzaamheden hebben langer geduurd, maar de molen is nu perfect in orde."
Nadat de windmolen zo'n dertig jaar stil heeft gelegen, zal molenaar Willy Reumers de molen zo vaak mogelijk laten draaien en zelfs af en toe nog eens graan malen.
De Mormoonse Kerk organiseert haar vijfde genealogische dag dit jaar op 4 november vanaf tot 10 uur tot 17 uur aan de Tuinlaan 102 te 9111 Belsele (Sint-Niklaas). De toegang is gratis.
Onder deze titel gaat op maandag 6 november aanstaande in het Boudewijngebouw te Brussel een studiedag door voor objectregistratoren, collectiebeheerders, wetenschappelijk medewerkers, conservatoren .... Deze studiedag heeft als onderwerp de thesauri in de dagelijkse museumpraktijk. Culturele Biografie Vlaanderen organiseert deze studiedag in samenwerking met de Denkgroep Archeologische Collecties, waarvan Ferdi Geerts (Museum Kempenland) deel uitmaakt. Heeft u interesse in deze studiedag? Dan kan u voor meer informatie steeds een kijkje nemen op de website www.culturelebiografie.be of een mail sturen naar ferdi.geerts@museum-kempenland.be.
Oriëntatiedag NEOS met als thema "Duurzaam (over)leven"
Op dinsdag 3 oktober was Museum Kempenland, in samenwerking met SCR-Sibelco, gastheer voor vertegenwoordigers van de NEOS-afdelingen van gans Vlaanderen. De vereniging NEOS (Netwerk Ondernemende Senioren) organiseerde, op initiatief van de zeer actieve Lommelse Neos-afdeling, haar jaarlijkse oriëntatiedag in Lommel rond het thema "Duurzaam (over)leven". Zowel thema als lokatie spraken de NEOS-bestuursleden erg aan. Er waren honderd deelnemers en meer dan dertig mensen moesten omwille van praktische redenen op een wachtlijst worden geplaatst. De verste deelnemer kwam van Tielt (West-Vlaanderen). Museum Kempenland en Sibelco boden de deelnemers een erg gevarieerd programma aan. In de voormiddag luisterden de deelnemers naar lezingen over de sanering van Maatheide en over het archeologisch onderzoek daar. De voormiddag werd afgesloten met een geleide wandeling doorheen de Lommelse Sahara. In de namiddag werd dan een bezoek gebracht aan het site Maatheide en aan het gehucht Lommel Werkplaatsen met het Mariapark. Volgend jaar zullen vele NEOS-afdelingen Lommel bezoeken waarbij ze een keuze zullen kunnen maken uit de vier dagprogramma's die Museum Kempenland samenstelde rond het thema "Duurzaam (over)leven". Op die manier doet Museum Kempenland aan een kwaliteitsvolle ontsluiting van het Lommelse erfgoed voor een geïnteresseerd publiek.
De omstandigheden waarin moest worden gewerkt waren niet altijd even makkelijk en droog. Een zevental weken geleden werkten de opgravers op Maatheide nog in woestijn-omstandigheden, maar gisteren kon iedereen de voeten en het hoofd (en ook de rest van lichaam) goed koel houden.
Professor emeritus Frans Gullentops van de KU Leuven was ook op het site aanwezig. Iedereen luisterde aandachtig als hij het woord nam en zijn mening gaf over de bodemprofielen..
De hele operatie op het terrein werd in goede banen geleid door prof. dr. Marc De Bie (VIOE, VUB en KU Leuven). Hier geeft hij instructies aan de kraanmachinist.
Jan Bastiaens en Koen Deforce, beiden verbonden aan het Vlaams Instituut voor Onroerend Erfgoed (VIOE) te Brussel, konden in de getrokken sleuven aan de slag om de veenlaag, die vermoedelijk vele gegevens over het milieu op het einde van de laatste ijstijd bevat, te bemonsteren. De monsters worden door hen meegenomen naar Brussel voor verder onderzoek.
Gisteren streek er een groep wetenschappers neer op Lommel Maatheide om monsters te nemen voor paleo-ecologisch onderzoek (onderzoek van stuifmeelkorrels, zaden, macro-resten van planten ...) en voor C-14 dateringen. Vanzelfsprekend konden de wetenschappers rekenen op de zeer gewaardeerde hulp van het bedrijf SIBELCO. Jan Dries, de kraanmachinist met dienst, trok op verzoek enkele sleuven op het terrein.
Op zondag 1 oktober aanstaande om 14u wordt in het Michielshof te Achel een film vertoond die Eddy Vandepoel maakte over de Weerstand. Iedereen is welkom!
Tentoonstelling in Hamont over gemeenteraadsverkiezingen van 1911 tot 1970
Het documentatiecentrum Dr. Bussels, Hamont-Achel, nodigt u uit op de tentoonstelling van de Gemeenteraadsverkiezingen in Hamont en Achel van 1911 tot 1970. De tentoonstelling kan u bezoeken in Expo De Wal,Wal 16 in Hamont-Centrum tijdens de weekends 23/24 september, 30 september / 1 oktober, en 7/8 oktober, telkens van 14 tot 18 uur. Op de verkiezingsdag zelf, 8 oktober, is de tentoonstelling ook geopend van 10u tot 12u.
Het Lommelse 
De derde en tevens laatste fase van de restauratie van de Sevensmolen in Kaulille, een deelgemeente van het Limburgse Bocholt, is afgerond. Na het binnenwerk werd de buitenkant en de molenromp aangepakt. Het dossier heeft heel wat jaren aangesleept, aangezien de restauratie voor de gemeente te duur bleek. Het molenhuisje werd volledig opgeknapt door de heemkundige kring van Kaulille. 
"In een eerste fase werden de werkzaamheden aan de wieken en de kop, samen met het hele molentechnisch gedeelte, uitgevoerd door een gespecialiseerd bedrijf," zegt Brebels. De elektriciteitswerken en de opknapbeurt voor omgeving werden door de eigen diensten gedaan. Het derde gedeelte, de voegwerken van de betonnen buitenzijde, werd door een bouwbedrijf uitgevoerd. Deze aanpak heeft het gemeentebestuur heel wat kosten bespaard.
Jan Bastiaens en Koen Deforce, beiden verbonden aan het Vlaams Instituut voor Onroerend Erfgoed (VIOE) te Brussel, konden in de getrokken sleuven aan de slag om de veenlaag, die vermoedelijk vele gegevens over het milieu op het einde van de laatste ijstijd bevat, te bemonsteren. De monsters worden door hen meegenomen naar Brussel voor verder onderzoek.
