Allerlei nieuwtjes en wetenswaardigheden over het erfgoed in Lommel en Noord-Limburg
20-11-2007
Douglas J. Kennett, professor archeologie aan de unief van Oregon (USA) bezoekt de Maatheide
U las op deze blog al wat over de over de plotse afkoeling van het klimaat ongeveer 12.900 jaar geleden. De mogelijke oorzaak zou een grote catastrofe, met name een komeetinslag, kunnen zijn. De bewijzen van deze catastrofe van buitenaardse oorsprong zouden te vinden kunnen zijn in de Usselo-bodem op de Lommelse Maatheide. Deze oude bodem, die dateert uit de Alleröd-periode (14.000-13.000 jaar geleden), werd door de archeologen Marc De Bie en Marijn Van Gils ontdekt tijdens hun onderzoek op de Maatheide. Zij brachten de Usselo-bodem op de site nauwkeurig in kaart met logistieke ondersteuning van SCR-Sibelco. Een Nederlandse wetenschapper, Han Kloosterman, kwam twee jaar geleden via deze blog in contact met Ferdi Geerts (Erfgoed Lommel). Ondertussen is Han Kloosterman al enkele malen in Lommel geweest om bodemmonsters van de Usselo-bodem in te zamelen voor wetenschappelijk onderzoek. Han Kloosterman was co-auteur van de voordracht op het geofysisch congres van Acapulco (Mexico) in mei laatstleden en van het artikel dat in september laatstleden in het gezaghebbende tijdschrift PNAS (Proceedings of the National Academy of Sciences of the USA) verscheen. Lezing en artikel deden omwille van de schokkende hypothese van "the killer meteor" heel wat stof opwaaien in de wetenschappelijke wereld. Prof. Douglas J. Kennett van de universiteit van Oregon (USA) wilde de zaak wel eens met eigen ogen bekijken. Hij reisde af naar Europa samen met de cineast Douglas Hamilton, die wetenschappelijke documentaires maakt o.m. voor de Frans-Duitse tv-zender ARTE. Ze bezochten een viertal plaatsen in Nederland en België waar de Usselo-bodem voorkomt. Natuurlijk bezochten ze ook de Maatheide. Maatheide is erg belangrijk omdat op deze plaats prehistorische voorwerpen in de Usselo-bodem werden gevonden. Prof. Kennett nam een aantal Lommelse Usselo-bodemmonsters mee terug naar de USA. Prof. Marc De Bie (VUB, VIOE en Eenheid Prehistorische Archeologie KULeuven), die samen met Marijn Van Gils, het wetenschappelijk onderzoek op de Maatheide leidt, was erg opgezet met de bijdrage, die prof. Kennett aan het onderzoek wil leveren. De cineast, Douglas Hamilton, komt naar alle waarschijnlijkheid volgend voorjaar terug naar de Maatheide om een tv-documentaire te draaien. De Maatheide blijft dus in de belangstelling staan! Op de foto ziet u van links naar rechts : de beide proffen archeologie, Marc De Bie en Douglas J. Kennett, de cineast Douglas Hamilton en Han Kloosterman.
Filmvertoning in De Kolonie, Archeologisch en Historisch Museum
Vaak hoor je vertellen : Vroeger, toen hadden we strenge winters! Klopt dit? En wil je eens op bewegend beeld kennismaken met de gemeente Lommel van 45 jaar geleden : de straten, de huizen, de mensen ? Welnu, dat kan in De Kolonie, Archeologisch en Historisch Museum. Je kan van 11 november tot 30 december 2007 elke dag dat het museum geopend is om 14.30u en 15.30u de film De strenge winter van 1962-1963 bekijken. Deze filmvertoning sluit naadloos aan bij het fotoboek Mijn Dorp in de Kering, uitgegeven door Erfgoed Lommel vzw naar aanleiding van de viering van het 50-jarig bestaan van de vereniging. Filmvertoning "De strenge winter van 1962-1963" van 11 november tot 30 december 2007 telkens om 14.30u en 15.30u Het museum is geopend : - van maandag t.e.m. vrijdag : van 14u tot 17u - zondagnamiddag : 14u tot 17u - zaterdag en feestdagen gesloten (tenzij na afspraak) - buiten deze uren op afspraak Volwassenen (boven 18 jaar) betalen 1 euro inkomgeld. Kinderen (onder 18 jaar) hebben gratis toegang.
Naar jaarlijkse gewoonte stelt de werkgroep Familiekunde van Erfgoed Lommel weer een familie voor. Ditmaal is het de familie Scheelen die in de schijnwerpers wordt geplaatst. De ontmoetingsdag van de familie Scheelen gaat door in de parochiezaal van Lommel-Barrier op zondag 9 december 2007 van 13u tot 17u. Je kan er de tentoonstelling (stambomen, foto's, bidprentjes, doodsbrieven ...) over de verschillende familietakken bekijken, je kan er familieleden ontmoeten, je kan er stamboominformatie opvragen ... Frans Van Leemput, de samensteller van de tentoonstelling, schreef ook een familiegeschiedenis. Deze publicatie kan je ter plaatse bestellen. En natuurlijk kan je er gezellig bijpraten met familie, terwijl je geniet van een kopje koffie en een stukje taart! Afspraak dus op zondag 9 december van 13u tot 17u in de parochiezaal van Lommel-Barrier.
Op woensdag 14 november 2007 organiseert de werkgroep Familiekunde van Erfgoed Lommel vzw een lezing over Heraldiek. Wapenschilden en vooral familiewapens zijn immers - in hun genealogische zoektochten - een vaak voorkomend gegeven. Reeds in 2003 nodigden ze om die reden de heer Jan De Leus uit Deurne uit voor een voordracht over dit onderwerp. De kennis van De Leus is echter zo omvangrijk, dat hij niet alles in één lezing kon behandelen. Daarom wilde de werkgroep Familiekunde hem graag nog eens aan het woord laten. En wel in een cyclus van twee lezingen, waarvan de eerste dus zal plaatsvinden op woensdag 14 november 2007 om 19.30u in Buurthuis De Kom, Kolonie 2 in Lommel.
Toegang
Omwille van organisatorische redenen willen we U vragen om op voorhand Uw aanwezigheid te bevestigen. Dit kan telefonisch op het nummer 011/60.42.24 of per mail: info@erfgoedlommel.be.
Leden van Erfgoed Lommel vzw genieten gratis toegang en niet-leden betalen de kleine bijdrage van 1 .
Bent U ook al op zoek naar een geschikt eindejaarscadeau? Zoek dan niet langer, Erfgoed Lommel heeft immers de oplossing voor U!
In december 2007 bestaat Erfgoed Lommel 50 jaar en om dit gouden jubileum op een gepaste wijze te vieren zal op 7 december 2007 - precies 20 jaar na het verschijnen van het zeer gesmaakte fotoboek Hoelang zal de tolnog draaien en op vraag van velen eindelijknog eens een nieuw fotoboek over Lommel verschijnen.
We maakten voor U een selectie uit de mooiste fotos en prentkaarten uit de collecties van Erfgoed Lommel en van Antonie Broeks,aangevuld met materiaal uit particulier bezit. Daarbij beperkten we ons bewust tot de periode 1950-1960 - tevens de ontstaansperiode van onze vereniging - wat de meeste beelden nog zeer herkenbaar maakt voor velen onder ons. Dorpsgezichten en straatbeelden worden afgewisseld met groepsfotos en leuke kiekjes van bekende en minder bekende Lommelaars. Wie weet kom je jezelf of één van je familieleden nog wel tegen! Voor het merendeel betreft het nooit eerder verschenen materiaal, netjes gerangschikt per gehucht en voorzien van de nodige teksten en commentaar.
Kortom, een ideaal geschenk en een echt hebbeding voor iedereen die Lommel en de Lommelaars een warm hart toedraagt.
Het boek wordt overigens een echte luxeuitgave: 100 bladzijden met 200 fotos invierkleurendruk, op glanzend papier en genaaid gebonden in een linnen band met wikkel. Een boek dus dat zeker niet zal misstaan in je boekenkast en dat menigeen zal kunnen boeien en bekoren.
BESTELLEN
U kan het fotoboek tot en met 7 december2007 bestellen in voorverkoop aan de niet te versmaden prijs van 20 per boek : - hetzij telefonisch: 011/60.42.24 of 011/80.34.10 - hetzij per mail: info@erfgoedlommel.be
Let wel: ook Uw betaling dient ons toe te komen vóór7 december 2007. Pas dan is Uw bestelling definitief.
U kan het verschuldigde bedrag storten oprekeningnummer 733-0436264-85 op naam van Erfgoed Lommel, Luikersteenweg 244, 3920 Lommel met de vermelding . ex. jubileumfotoboek .
Het Wateringpad verbindt twee grote wateringen van de streek: de Wateringen van Lommel-Kolonie (België) en de Pelterheggen van Bergeijk (Nederland). Deze wateringen zijn graslanden die bevloeid worden met kalkrijk kanaalwater. Zo worden de graslanden op een natuurlijke manier bemest. U vindt op deze vloeiweiden een unieke flora van sleutelbloem, herfstijloos, brede orchis, weideklokje en krokus. Omdat de vloeiweiden nog op de oude manier worden beheerd doen deze planten het hier goed. Sprinkhanen, libellen en vlinders hebben het hier ook zeer naar hun zin.
U wandelt door een landschap dat door mensenhanden werd gemaakt en dit betekent niet alleen akkers en weilanden zo ver het oog kan reiken, maar ook bomenlanen, hagen en kruidenbermen. Dit open landschap herbergt onze weidevogels zoals kievit en wulp maar ook de grauwe gans. De houtkanten bieden schuilmogelijkheden voor de patrijs, de egel, de bunzing en vele zangvogels.
De wandeling is grensoverschrijdend, vroeger was het wel anders. Toen was de grens een echte barrière waar niemand zomaar over kon. Smokkelen was populair bij de bevolking, maar soms liep het ook wel eens slecht af. Gelukkig zijn nu de tijden veranderd en vormt in het verenigde Europa de landsgrens geen obstakel meer, wandelen over de grens kan als een vrij mens.
Het Wateringpad is volledig bewegwijzerd met houten paaltjes, waarop een blauwe libel als herkenningsteken werd aangebracht. Wel even voorzichtig zijn bij het oversteken van de drukke Luikersteenweg!
Op zaterdag 3 november kan u vanaf 9u wandelen op het Wateringpad. De startplaats is het Wateringhuis, Oude Maai 80 in Lommel. In Eetcafé De Hutten kan u alles verkrijgen wat een hongerige en dorstige mens verlangt. Breng zeker een bezoekje aan het Museum De Kolonie, Kolonie 77, Lommel : deze dag gratis toegankelijk van 9u tot 17 uur.
Het Wateringpad is ontstaan uit een samenwerking tussen : De Wulp vzw, Natuurpunt Noord-Limburg vzw, Erfgoed Lommel vzw, de gemeente Bergeijk, de Stad Lommel, de heer Gerard Slenders, Natuurmonumenten Nederland, Wandelclub Milieu 2000.
Voor meer inlichtingen over de opening van het Wateringpad kan u terecht op volgende telefoonnummers 0032 11 80 26 77 of dewulp@skynet.be of 0032 11 80 34 10 of ferdi.geerts@erfgoedlommel.be
ZONDAGKUNST - 30 vindt plaats in de vorm van een sympathieke dagexcursie naar een van de meest bijzondere plekken in het zuidelijke grensgebied:
de Kolonie - Lommel
Dit enerverende avontuur voor liefhebbers van natuur en landschap, lokale historie, zang- en vertelkunst, visionair vermogen én waardering voor Vlaamse genoegens, zal doorspekt zijn met
landschappelijke vergezichten over het historische waterrijke ontginningsgebied (woeste heidegronden 1850). De onnavolgbare belevenissen volgen elkaar op tijdens het
Excursieprogramma:
Voor onze Nederlandse deelnemers:
11.00 u
Vertrek op basis van carpooling vanaf Hilvaria Studios (Goirlesedijk 12 b, 5081 ND Hbeek)
Voor onze Belgische én Nederlandse deelnemers:
12.00 u
Ontvangst ten huize van (De Bremster Bremstraat 21, B-3920 De Kolonie - Lommel)
Marie Cécile Moerdijk
ZONDAGKUNST
30 de Kolonie
m.m.v.
Veerle Leysen (Archeologsch en Historisch museum de Kolonie Lommel)
Albert Mertens (Natuurpunt Wateringhuis vloeiweiden Lommel)
Introductie ontwerpatelier de Kolonie
door Jan Doms
13.00 u Wandeling door de Kolonie met bezoek aan vloeiweiden en het Wateringhuis (Natuurpunt)
Lunchpakket verzorgd door het museum de Kolonie
15.00 u Bezoek aan Archeologisch en Historisch Museum de Kolonie (Kolonie 77, B- 3920 Lommel)
Vaste opstelling: colonie agricole, zinkindustrie en zandwinning, ijzertijdboeren etc.
Wisseltentoonstelling: Kledij, de spiegel van ons verleden (1850-1950Lies Vanden Dungen)
16.00 u Gelegenheid tot nadere ontmoeting onder het genot van een drankje
U herinnert zich nog het artikel in De Standaard van enkele weken geleden? "Lommelse bodem onthult komeetinslag" was de titel. Over die "killer meteor" kan je nu een kort filmpje bekijken op National Geographic. Pete Schultz zette een experiment op om de theorie van de komeetinslag proefondervindelijk te bewijzen. Je klikt op volgende link en dan op "Killer Meteor" :
Dit was de titel van een artikel in de wetenschapsbijlage van De Standaard enkele weken geleden. Heel recent is een artikel verschenen in één van de meest gezaghebbende wetenschappelijke tijdschriften ter wereld, namelijk de Proceedings of the National Academy of Sciences (PNAS). Het artikel haalt bewijsmateriaal aan voor de inslag van een komeet in Noord-Amerika, ongeveer 12.900 jaar geleden. Deze komeetinslag zou een plotse en forse afkoeling van het klimaat tot gevolg hebben gehad. Het bewijsmateriaal voor deze komeetinslag wordt geleverd door voornamelijk Amerikaanse paleo-bodems. Maar tussen het rijtje Amerikaanse sites staat ook Lommel vermeld. Dit dank zij een Nederlands onderzoeker, de heer J.B. Kloosterman, die in de winter van 2005 samen met Ferdi Geerts enkele dagen doorbracht op de vindplaats Maatheide om bodemmonsters te nemen. Deze bodemmonsters werden dan voor verder onderzoek naar het Lawrence Berkely National Laboratory gestuurd. Het artikel is een open access artikel en kan dus door iedereen vrij worden gelezen op het internet. Hieronder vind je de gegevens van het artikel.
R. B. Firestone, A. West, J. P. Kennett, L. Becker, T. E. Bunch, Z. S. Revay, P. H. Schultz, T. Belgya, D. J. Kennett, J. M. Erlandson, O. J. Dickenson, A. C. Goodyear, R. S. Harris, G. A. Howard, J. B. Kloosterman, P. Lechler, P. A. Mayewski, J. Montgomery, R. Poreda, T. Darrah, S. S. Que Hee, A. R. Smith, A. Stich, W. Topping, J. H. Wittke, and W. S. Wolbach
Lezing door Albert Koning op woensdag 10 oktober as
Op woensdag 10 oktober aanstaande om 19u houdt Albert Koning een lezing in De Barrier, Historisch Documentatiecentrum, Luikersteenweg 244, 3920 Lommel, met als onderwerp het gebruik van afbeeldingen als historische bron in genealogische publicaties. Albert Koning laat u deze avond zien hoe je aan interessante beeldende informatie kunt komen, wat voor soort materiaal voor stamboomonderzoek en historische beschrijvingen je kunt gebruiken en welke valkuilen je daarbij moet vermijden. Na deze presentatie zult u onderzoeksresultaten kunnen presenteren die ook de huidige generatie, die vaak niet meer gewend is om lange teksten te lezen, zal kunnen boeien. U moet wel even op voorhand uw aanwezigheid bevestigen. Dit kan telefonisch op het nummer 011/60.42.24 of per mail info@erfgoedlommel.be. Leden van Erfgoed Lommel vzw genieten gratis toegang en niet-leden betalen de kleine bijdrage van 1 euro.
"Wie ben ik?" is een initiatief van de werkgroep Familiekunde van de vzw Erfgoed Lommel om kinderen van het lager onderwijs te laten kennis maken met hun familiestamboom. Het project vergroot de kennis van de eigen familie en het historisch besef van de kinderen. Leden van de werkgroep trekken naar de deelnemende klassen om er de nodige uitleg te geven, maar de kinderen bezoeken ook De Barrier, Historisch Documentatiecentrum. De door de kinderen gevonden familiegegevens zullen kenbaar worden gemaakt aan een groter publiek. Voor mee info - zelfs een filmpje van onze lokale televisie Studio Lommel - surf je best naar www.erfgoedlommel.be.
Het jaarlijks educatief project Oertijd loopt al een tweetal weken in Museum De Kolonie. Ongeveer 50 klassen - meestal vijfde en zesde leerjaren van het lager onderwijs - komen in september en oktober een ganse dag naar De Kolonie. Op het programma staan een ontdekkingstocht doorheen het landschap van het gehucht Kolonie en de deelname aan het eigenlijke educatief project Oertijd. Tijdens de tocht ontdekken de kinderen hoe de mensen in de Kolonie het landschap de laatste honderdvijftig jaren naar hun hand hebben proberen te zetten met een zandwinning, een dennenbos, een heidevlakte, een bevloeiïngsysteem, de voormalige landbouwkolonie ... Een rondleiding in Museum De Kolonie en daarna teken-, lees- en schrijf-opdrachten leren de kinderen heel wat over de wereld van de jagers-verzamelaars in de steentijd. Oh ja, er hoort ook een heuse opgraving van archeologische voorwerpen bij! Voor meer info over het project kan je terecht op onze website www.erfgoedlommel.be.
EK Prehistorisch boogschieten en speerwerpen te Zonhoven
Tijdens het weekend van 15 en 16 september kan je rond de Holsteen in Zonhoven de prehistorie zien herleven. Deelnemers uit Frankrijk, Duitsland en uiteraard ook België nemen het dan weer tegen elkaar op tijdens de 24ste wedstrijd van het 17de Europees Kampioenschap prehistorisch boogschieten en speerwerpen. Er wordt een circuit met 10 doelwitten uitgezet en de deelnemers moeten dit 3 maal afleggen. Telkens mag er slechts 1 maal geschoten worden op een doel dat afhankelijk van de grootte op een afstand tussen de 8 en 26 m ver staat. De boogschutters komen eerst aan de beurt op zaterdag tussen 14 en 17 uur. Zondag kan je tussen 9.30 en 12.30 uur de speerwerpers met speerdrijvers aan het werk zien. Iedereen is vrij om de deelnemers te vergezellen op hun tocht door de mooie natuur. Uiteraard wel voorzichtig zijn en de deelnemers niet hinderen. Wil je echter eens zien hoeveel prehistorisch bloed jij nog in de aderen hebt, dan kom je best zondag in de namiddag. Tussen 14 en 17 uur zijn er allerlei activiteiten voor jong en oud: uiteraard boogschieten en speerwerpen, maar ook vuur maken met stenen en zwammen, schilderen op steen, graan malen en koekjes bakken op een steen, Of heb je zelf ooit een prehistorisch voorwerp gevonden en wil je nu eens weten wat dat juist is en waarvoor het gediend heeft, dan kan je voor uitleg terecht bij een aantal experten van het Archeologisch en Historisch Museum De Kolonie, Kolonie 77, te Lommel (011/80.34.10). Alle activiteiten zijn gratis. Iedereen wordt dan ook hartelijk uitgenodigd op camping Holsteenbron op zaterdag 15 en zondag 16 september 2007.
Europees Kampioenschap prehistorisch boogschieten en speerwerpen Camping Holsteenbron zaterdag 15 en zondag 16 september 2007 Toegang: GRATIS! Toerisme Zonhoven, 011 60 26 19
Neem deel aan de Lommelse Open Monumentendag op zondag 9 september aanstaande
Erfgoed Lommel vzw stelt op de Open Monumentendag de twee beschermde monumenten open, waarin de vereniging onlangs nieuw onderdak vond : het Barrierhuis in Lommel-Barrier en de Staatsboerderij in Lommel-Kolonie, respectievelijk De Barrier Historisch Documentatiecentrum en De Kolonie Archeologisch en Historisch Museum.
Het programma van de Lommelse Open-Monumentendag ziet er als volgt uit:
Beide locaties zullen op zondag 9 september aanstaande tussen 10u en 18u gratis toegankelijk zijn.
1) In De Barrier Historisch Documentatiecentrum, Luikersteenweg 244, Lommel, wordt een opendeurdag gehouden en zal een tentoonstelling worden opgesteld rond het thema "Wonen".
2) In De Kolonie Archeologisch en Historisch Museum, Kolonie 77, Lommel, wordt elk uur vanaf 10.30u een gratis rondleiding voorzien.Verder wordt er frisdrank, koffie en pils geserveerd in de museumtuin (tegen een kleine vergoeding). De bezoekers kunnen op vrij initiatief wandelen van De Kolonie naar het Wateringhuis en de Vloeiweiden, waar de mensen van Natuurpunt Noord-Limburg tussen 14u en 18u de wandelaars zullen opvangen en een korte rondleiding zullen geven.
3) Ferdi Geerts, archeoloog en wetenschappelijk medewerker van Erfgoed Lommel, zal om 10.30u en om 14.30u een gratis rondleiding organiseren op het opgravingsterrein van Lommel-Maatheide onder de titel "Wonen op het einde van de laatste ijstijd". Om praktische redenen moet er voor de rondleingen op Lommel-Maatheide wel op voorhand worden ingeschreven. Dit kan tot en met vrijdag 7 september met een eenvoudig telefoontje naar 011/60.42.24 of een mailtje naar info@erfgoedlommel.be. Samenkomst op Lommel-Maatheide ter hoogte van Farm Frites. Iedereen is welkom op zondag 9 september aanstaande in De Barrier of in De Kolonie. Breng ook eens bezoekje aan de archeologische vindplaats Lommel Maatheide (maar schrijf je hiervoor wel op voorhand in!). Wees sportief en kom met de fiets! Voor meer inlichtingen kan je terecht op de website www.erfgoedlommel.be.
Het thema van de Open Monumentendag die dit jaar doorgaat op zondag 9 september aanstaande is WONEN. Binnenkort vind je hier en op onze website www.erfgoedlommel.be het Lommels programma. Voor meer info over de Open Monumentendag in het algemeen kan je terecht op de website www.openmonumenten.be. Hou zondag 9 september alvast vrij in je agenda!
Dirk Draulans schrijft over het archeologisch onderzoek op de Lommelse Maatheide
Onder de titel "Het leven was hard. Archeologisch onderzoek legt het leven van de eerste moderne Vlamingen bloot. Die leefden tussen 14.000 en 13.000 jaar geleden" schreef Dirk Draulans in het tijdschrift Knack (nr. 32) een artikel over het archeologisch onderzoek op de Maatheide. Het artikel is vlot en boeiend geschreven en geeft een mooi beeld van het leven op einde van de laatste ijstijd in Vlaanderen. In een eerste kaderstukje besteedde de journalist aandacht aan de theorie dat de ontploffing van een komeet boven Noord-Amerika ongeveer 13.000 jaar geleden een plotse klimaatsverslechtering veroorzaakte met het verdwijnen van dieren en mensen als gevolg. In het kader van die komeet-theorie nam een Nederlandse wetenschapper monsters van de Usselo-bodem (een bodem die 14.000 jaar oud is) op de Maatheide en hij liet ze analyseren in Amerika. Andere wetenschappers twijfelen aan de komeet-theorie en op dit ogenblik wordt nog bijkomend onderzoek uitgevoerd. Een tweede kaderstukje handelt over de fantastische site van Kesselt (Veldwezelt/Lanaken), met voorsprong de oudste archeologische site in Vlaanderen.
Nicole toont hier een prachtige afslag (zicht op de "buik" van het artefact), die ze vandaag ontdekte. Ze hoefde er haar leesbril niet voor op te zetten!
Volgens de planning zou de opgraving op Lommel Maatheide vandaag beëindigd worden. Maar ons "huiswerk" is niet af. Nog acht vierkante meters moeten worden opgegraven. Dat betekent nog een tweetal dagen werk. In de loop van volgende week zullen we die acht laatste opgravingsvakken onderzoeken. We houden jullie op de hoogte. Vandaag kregen we bezoek van An Buttiens en Willy Cools van de firma Sibelco. Naar jaarlijkse traditie brachten ze taart en drank voor de opgravers mee. Hartelijk dank aan Sibelco voor deze "versterking van de innerlijke mens" en voor de fijne samenwerking!
Vandaag kwam Nick Van Liefferinge met een collega van Synthegra een bezoek brengen aan de opgraving. Ze waren vooral onder de indruk van de mooi bewaarde Usselo-bodem op de vindplaats.
