Allerlei nieuwtjes en wetenswaardigheden over het erfgoed in Lommel en Noord-Limburg
10-07-2007
Grote zilverreiger
De Blokwaters zijn de enige authentieke vennen die Lommel nog rijk is. Veertienduizend jaar geleden kwamen de jagers-verzamelaars, op zoek naar voedsel, regelmatig kamperen op een hoge droge zandrug ten noorden van deze vennen. Het gebied rond de Blokwaters beviel de jagers-verzamelaars uitstekend! Op een grijze, nevelige dinsdagmorgen streek er een koppel grote zilverreigers neer in één van de vennen. Net als de jagers-verzamelaars destijds waren ze ook op zoek naar voedsel.
Op de LB25 treffen we meestal het onderste deel van de podsolbodem. De uitlogingshorizont en zelfs de top van de aanrijkingshorizont zijn vaak verdwenen. Ofwel geërodeerd in de loop der tijd, ofwel afgegraven tijdens de sanering van de Maatheide in 2003. En regelmatig stoten we dan ook nog op flinke verstoringen. Uit het boek "Maatheide" zijn dus flink wat bladzijden gescheurd en op de bladzijden die aanwezig zijn is af en toe flink wat tekst doorstreept!
Nadat we een opgravingsgrid hadden uitgezet net ten noordoosten van het reeds opgegraven deel van LB25, togen we aan het werk. De eerste dag vonden we weinig artefacten. Natasja Reyns toont hier de eerste steker (op afknotting) van de opgravingscampagne 2007.
Toen ik maandagmorgen op de Maatheide de bocht naar de werfkeet nam, zag ik in de verte een lange roerloze gestalte voor de werfkeet staan. Alles was weer net als vroeger ... Joris Van Gestel, student archeologie aan de KU Leuven, mag natuurlijk niet ontbreken in het opgravingsteam op de Maatheide.
Michel Dullers haalde vorig jaar als jongste "Indiana Jones" de krantenpagina's. Ook dit jaar is hij weer van de partij op de Maatheide. Zoals het een echte man betaamt, laat hij het zware werk over aan de dame (positieve discriminatie noemt met dat, geloof ik). De dame in kwestie is Natasja Reyns, studente archeologie aan de KU Leuven. Als toekomstig archeologe komt zij wat ervaring opdoen.
Marc Briers en Nicole Beerten komen vrijwillig een handje toesteken tijdens de opgraving. Ze doen dit niet voor de eerste keer! De Maatheide is vertrouwd terrein voor hen.
Op maandag 9 juli 2007 startte expeditie Maatheide, jaargang 5! We gingen aan het werk op de vindplaats LB25 onder een blauwe hemel waarin dikke pakken watten rondzweefden. Met de bijhorende foto doen we de groeten aan Nick Van Liefferinge!
'Graaf geschiedenis' en 'Alle gekheid op een schopje'
maandag tot zondag
9/07/2007 - 15/07/2007
en 15/07/2007 - 21/07/2007
Zoals ieder jaar organiseert JCW (Jeugd, Cultuur en Wetenschap vzw) weer enkele archeologiekampen voor de jeugd. In de zomervakantie is er zowel voor de 13- tot 15-jarigen als voor de 16-plussers een archeologiekamp gepland met prehistorische opgravingen in Lommel.
Meer info over deze kampen kan je ook krijgen bij 'De Kolonie' Archeologisch en Historisch Museum, Kolonie 77, 3920 Lommel, tel. 011/80.34.10 (vragen naar : Ferdi Geerts)
'Alle gekheid op een schopje'
Beeld je in. Je bent 13 jaar. Je hoeft niet naar school, want je directe familie- of stamleden leren je al wat nodig is. In plaats van rekensommen te maken, leert jouw oom je vuursteen en hout bewerken. Gaan sporten staat niet op het programma, want jij moet samen met je leeftijdsgenoten voedsel zoeken om te overleven. Welkom in de Steentijd, de periode van ijstijden en mammoeten.
Dit kamp voor 13- tot 15-jarigen is helaas al VOLZET!
'Graaf geschiedenis'
De film Ice Age ooit gezien? In dit kamp zit je er zelf middenin. Ga zelf op zoek naar overblijfselen uit de tijd van Manny, Sid en Diego en herbeleef de periode van ijstijden en mammoeten!
Archeologen uit Lommel nemen ons mee naar de prehistorie! Het industrieterrein Maatheide lokt al vanaf het begin van de twintigste eeuw talrijke archeologen die verwonderd zijn over de prehistorische vondsten. In de zomer van 2007 wordt er zowel archeologisch als paleo-ecologisch onderzoek (onderzoek naar fauna en flora uit de IJstijd) uitgevoerd. Trek dus je archeologische handschoenen aan en help de archeologen op de Maatheide! s Avonds trekt de groep zich terug in het prachtige internationale jeugdontmoetingshuis te Lommel voor een heleboel leuke, ontspannende activiteiten. Voor dit kamp voor 16 +sers kan men zich nog inschrijven bij JCW!
Openingsuren "De Barrier" Historisch Documentatiecentrum
"De Barrier" Historisch Documentatiecentrum is open voor het publiek op volgende dagen en uren :
- woensdag 19.30u - 22u
- zaterdag 13.30u - 16.30u
- op afspraak Tijdens de schoolvakanties (grote vakantie, kerstvakantie en paasvakantie) is "De Barrier" gesloten.
Dit betekent dus dat op woensdag 4 april, zaterdag 7 april, woensdag 11 april en zaterdag 14 april e.k. het Historisch Documentatiecentrum niet open zal zijn voor het publiek. Wel kan men steeds een afspraak maken om, ook tijdens de schoolvakanties, "De Barrier" te bezoeken (tel. 011/60.42.24).
Bezoek "De Barrier" Historisch Documentatiecentrum
Erfgoed Lommel vzw (voorheen Museum Kempenland vzw) beheert De Barrier Historisch Documentatiecentrum. Dit documentatiecentrum, dat 1 maart laatstleden werd geopend, is ondergebracht in het Barrierhuis, Luikersteenweg 244, 3920 Lommel (tel. 011/60.42.24).
Omstreeks 1790 werd door de overheid langs de pas aangelegde steenweg van Luik naar s-Hertogenbosch een Barrierhuis gebouwd voor de inning van tolgelden, het verlenen van logies aan reizigers en het verlenen van stalling voor de paarden. De pachter van de Barrier moest niet alleen tolgelden innen en onderdak verlenen aan reizigers en paarden, maar stond ook in voor de ontginning van de heide. Zo werd in de Lutlommelse Heide de basis gelegd voor het latere gehucht Lommel-Barrier.
De Barrier is ingericht als historisch documentatiecentrum. Het uitgebreide archief en de rijke bibliotheek van Erfgoed Lommel vzw (voorheen Museum Kempenland vzw) vonden er onderdak en het Lommels erfgoed in al zijn aspecten wordt er bestudeerd. "De Barrier" is de thuishaven van de werkgroep Familiekunde. De leden van deze werkgroep helpen graag iedereen met interesse voor familiekunde.
De Barrier Historisch Documentatiecentrum Luikersteenweg 244 3920 Lommel 011/60.42.24 info@erfgoedlommel.be
We wensen al onze leden, sponsors, symphatisanten en medewerkers een gelukkig 2007! Op 1 januari 2007 heeft Museum Kempenland de deuren op de locatie Dorp 16 definitief gesloten. Voor dringende zaken zijn we nog wel telefonisch te bereiken op het nummer 011/54.13.35 of per mail info@museum-kempenland.be. Op dit ogenblik zijn we druk bezig met inpakken en met de voorbereiding van de inrichting van de nieuwe locaties. De verhuizing van het museum, de bibliotheek en het archief- en documentatiecentrum zal vermoedelijk einde januari gebeuren. We hopen zo spoedig mogelijk de bibliotheek en het archief- en documentatiecentrum in het Barrierhuis in Lommel Barrier terug open te stellen voor het publiek. De opening van het museum in de Staatsboerderij nr. 4 te Lommel Kolonie zal iets langer op zich laten wachten, omdat de inrichting van het museum daar uiteraard iets meer werk en tijd vergt. We houden jullie op de hoogte!
Heel recent verscheen in het zeer gerenommeerde tijdschrift "Bulletin de la Société préhistorique française" (2006, jg. 103, nr. 4, p. 781-790) een artikel van de hand van Marc De Bie en Marijn Van Gils met als titel "Les habitats des groupes à Federmesser (aziliens) dans le Nord de la Belgique". In dit artikel worden de drie belangrijke Federmessersites in Vlaanderen (Rekem, Meer en Lommel) van naderbij bekeken. De sites zijn alle drie gelegen in de nabijheid van open water op een hoge, droge duinrug, die gevormd werd tijdens het einde van de laatste ijstijd. Dergelijke plaatsen waren tijdens de Alleröd-periode (een warmere fase op het einde van de laatste ijstijd) een gedroomd biotoop voor jagers-verzamelaars. De plaatsen werden herhaaldelijk bezocht door de Federmessergroepen en zijn voor de archeologen dus ideaal onderzoeksterrein om een inzicht te krijgen in het economische, sociale en culturele leven van die nomaden-groepen.
Jos Heynen uit Overpelt wint Erfgoed-filmfestival in Gooik
Zaterdag 18 november laatst vond het "Gala van het Gouden Hamertje" plaats te Gooik. Dit Gala is een tweejaarlijks DVD-filmfestival rond het thema "Erfgoed". Zesenveertig cineasten, waaronder negen die in de categorie "Jeugd" vielen, stuurden een film in. Een zevenkoppige jury, onder leiding van Julien Vrebos, selecteerde 18 films die werden vertoond op het Gala. Jos Heynen uit Overpelt werd met zijn film "Daniël" welverdiend algemeen laureaat en hij trok dus met "Het Gouden Hamertje 2006" huiswaarts. Hij ontving deze prijs uit handen van provinciegouverneur De Witte. Jos Heynen won met "Daniël" ook nog de speciale prijs voor het beste culturele aspect. Geert Deroo uit Peer kreeg een prijs met zijn film "De Trappisten van Achel" voor de beste muzikale omlijsting. Wil je meer weten over dit Gala? Surf dan naar www.editiepajot.be.
Vanaf 15 november 2006 zijn bibliotheek en archief van Museum Kempenland gesloten wegens de verhuis naar het Barrierhuis in Lommel Barrier. We hopen daar archief en bibliotheek in het voorjaar van 2007 te kunnen openen voor het publiek. Van zodra de precieze datum bekend is, wordt hij meegedeeld.
Iedereen is welkom in Museum Kempenland op zondag 19 november aanstaande van 13.30u tot 16.30u. Leden van de werkgroep Familiekunde geven dan bijkomende tekst en uitleg bij de tentoonstelling "Voorgesteld de familie ... Poets". Je kan er dan ook intekenen op de driedelige publicatie over de familie Poets, die werd opgesteld door wijlen Victor Poets.
Volgend bericht, dat verscheen in de krant De Standaard op 6 november laatst, is sinds 7 november laatst te lezen op de veel geraadpleegde website www.archeonet.be :
Meer gedetailleerde informatie over de verhuis van Museum Kempenland zal je hier in de loop van de volgende maanden krijgen. Het is de bedoeling dat in het voorjaar van 2007 (maart - april) het museum opent op zijn nieuwe locaties.
Museum Kempenland verhuist naar oude boerderij
Het Lommelse Museum Kempenland verhuist binnen enkele maanden naar een historische hoeve in Lommel-Kolonie. De hoeve Corens, genoemd naar zijn laatste bewoner, is het laatste restant van een mislukte landbouwnederzetting in de periode 1850 tot 1860. Alle tentoonstellingen van het museum zullen ondergebracht worden in deze oude staatsboerderij, die in 1999 werd geklasseerd als beschermd monument.
Momenteel is het museum gelegen in het centrum van de stad, in hetzelfde pand als de dienst Toerisme. Aangezien de toeristische dienst binnenkort drastisch wordt uitgebreid tot een Regionaal Toeristisch Bezoekerscentrum, wordt het complex te klein om ook nog het museum onderdak te bieden.
Daarom zal Museum Kempenland gedeeltelijk verhuizen naar de Hoeve Corens in Lommel-Kolonie, waar alle tentoonstellingen zullen plaatsvinden. Het archief wordt ondergebracht in het Barriershuis, waarook de werkgroep Familiekunde zijn uitvalsbasis zal krijgen.
De twintig boerderijtjes in Lommel-Kolonie werden in 1850 in opdracht van de staat gebouwd. Voor het project 'colonie agricole' kreeg elke landbouwer een perceel grond. Geen van de kolonisten slaagde er echter in zijn landbouwbedrijf rendabel te maken. In 1860 werd het project alweer opgedoekt en kwam de Kolonie in privé-handen. De hoeve Corens werd in 1999 door de Vlaamse Gemeenschap erkend als beschermd erfgoed. Een jaar geleden startte men met een restauratieproject om de hoeve in zijn oorspronkelijke staat te herstellen.
Door de verhuis komt er in het gebouw in Lommel-centrum ook plaats vrij voor het Noordlimburgs Instituut voor Kunstonderwijs. Dat zal voortaan de cursus Glaskunst in de kelder van het huidige museum geven. Het gebouw sluit mooi aan op het Glasmuseum dat de stad aan het bouwen is.
GALA VAN HET " GOUDEN HAMERTJE 18 NOVEMBER - G.C. DE CAM
Filmclub GULIVER (Guukse Liederen en VERtellingen) organiseert, onder impuls van André De Leener, op zaterdag 18 november een groots DVD-filmfestival in G.C. De Cam i.s.m. de Brabantse amateurcineasten, het VCV en Heemkunde Vlaanderen.
Tijdens dit gala worden in de cultuurschuur van De Cam 20 films getoond, geselecteerd uit 46 inzendingen van amateurfilmmakers uit gans Vlaanderen, die het erfgoed, de culturele activiteiten en de eet- en drankgewoonten uit de streek of het dorp van de filmmaker belichten.
De jury waarin o.m. de bekende cineast Julien Vrebos zal zetelen, zal aan de winnaar van de beste film het Gouden Hamertje (waarde 2.500 euro) overhandigen, een prachtig kunstwerk van de hand van de Oetingse kunstenaar Dierik Potvlieghe. Naast de hoofdprijs schenken ook alle Vlaamse provinciebesturen en de Gooikse cultuurraad mooie prijzen.
Het filmfestival start om 9 uur en wordt om 16 uur afgesloten met de prijsuitreiking en een receptie.
Iedereen is er van harte welkom.
Twee Noordlimburgse cineasten nemen deel aan het filmfestival. Geert Deroo uit Peer maakte een film over de Trappisten van Achel. En Jos Heynen uit Overpelt verfilmde het verhaal van Daniël, een medewerker van de kunstenaar Permeke. Misschien zegt de naam "Daniël" je iets meer als je weet dat Willem Vermandere over dezelfde persoon een heel mooi lied zingt. En Ferdi Geerts (Museum Kempenland, Lommel) zit namens Heemkunde Vlaanderen in de zevenkoppige jury van het filmfestival.
WEEK VAN DE SMAAK
OOK OP 18 NOVEMBER
IN G.C. DE CAM
Van 16 tot 25 november heeft in Vlaanderen de Week van de Smaak plaats waarbij meer dan 700 evenementen worden georganiseerd rond culinaire en andere culturele tradities. Alle info vindt u op www.weekvandesmaak.be.
Naar aanleiding van het dvd-filmfestival neemt ook Gooik op 18 november deel aan een Dag van de Smaak. 11 streekproducenten bieden u hun waren aan in de geuzestekerij naast de cultuurschuur. Kom gerust van 9 tot 19 uur een kijkje nemen en geniet er van overheerlijke streekgerechtjes.
Op vrijdag 27 oktober laatst brachten een tiental archeologen van het Agentschap Ruimtelijke Ordening, Woonbeleid en Onroerend Erfgoed (RWO) een bezoek aan Museum Kempenland en aan het Federmessersite Lommel Maatheide. Ze wilden kennis maken met de mogelijkheden en problemen van het steentijdonderzoek op zandgronden. Na een lunch in Museum Kempenland gaven Ferdi Geerts en Marijn Van Gils (VIOE, KU Leuven) toelichting bij twee powerpoint-presentaties. De eerste presentatie handelde over de sanering van de Maatheide. De tweede over het Federmessersite Lommel Maatheide. Na een kort bezoek aan de archeologie-afdeling van Museum Kempenland, trokken de archeologen naar de Maatheide. Ze waren onder de indruk van het geleverde werk. De dag werd afgesloten met wat napraten bij een glas in één van de Lommelse tavernes. Omstreeks zeven uur 's avonds werd de zitting geheven.
Het Lommelse 
