We verlaten het Baskenlan en bevinden ons in Cantabrië. Ik zal het sfeertje missen. De Basken zijn ruw, zeer trots, maar vriendelijk.Misschien wel honderden hebben ons een buen camino, een ola, een buenes dias of iets onverstaanbaars Baskisch toegewenst. Jong en oud. Ze houden van sporten, jong en oud fietst loopt, wandelt. Mooie mensen zijn dit niet, het schoonheidsideaal is ver weg. Maar de blik in hun ogen is onbeschrijfelijk. Ik geloof dat deze mensen zowel tot het mooiste als tot het gewelddadige in staat zijn.
We lopen terug naar de kust via een breed en goed onderhouden fiets- en voetpad. De infrastructuur is zeer goed onderhouden of zeer nieuw. Aan de kust is het druk, het is immers zondag en talloze eendagstoeristen trachten tegen beter weten in een gunstigeparkeerplaats te bemachtigen. We lopen tussen mensen in badpak in talloze maten en gewichten - zowel de mensen als de badpakken. We voelen ons buietnaardse wezens, vooral als we een wandelpad volgen langsheen de zee op circa 100 meter hoogte. Wel mooi, maar de toeristen bekijken ons eerder meewarig. Ik verwacht elk moment een bord te zien met de vermelding 'Don't feed the pelgrims', maar dan in het Spaans naturlijk. Of iets in de zin van 'Verboden de pelgrims te aaien. Ze zien er lief en vredelievend uit, maar ze kunnen lelijk uit de hoek komen als je een pijnlijke plek raakt!' En na een week stappen is dat niet geheel ondenkbaar.
We volgen een tijdje een rijksweg zoals voorgeschreven door het boekje. Maar enkele locals roepen ons toe dat we absoluut 'el tunel' moeten nemen. El tunel is nekel voorbestemd voor wandelaars en fietsers en is 400 meter lang (waarschijnlijk lag er nog wat geld in een kast waarvan de beleidsmakers zich afvroegen wat daarmee te doen ...). 'Het lijkt wel een bijna doodervaring', grapt Diane, 'Met dat hevige licht aan het eind van de tunnel'. Even moet ik denken aan Wilfried Martens maar vraag toch enigszins ongerust: 'We hebben toch geen ongeluk gehad op de rijksweg?' Immers, we zien de kleuterschool graag, maar ons leven geven gaat toch wat te ver.
Oh ja, we komen bijna te laat aan in de auberge. Geen bed meer over, maar als we willen, mogen we in een tent slapen. Joepie!
Door Bilbao trekken is zo dubbel. De binnenstad zelf is een parel. Daarheen trekken is ook nog leuk. Een nijdige col dient beklommen, dan wacht er een spectaculair zicht op de stad. De kerk die ik bezoek is prachtig. De historische rijkdom van Spanje is immens. Dan moet langsheen een heel lange trap naar de historische binnenstad waar ik verdwaal in de kris-kras van straatjes. Maar uiteindelijk kom je altijd bij de ria, de rivier terecht. Die volgen, en je komt uit bij het Gugenheimmuseum, waar een deel van onze medepelgrims zitten. Tof, je vindt elkaar steeds terug, en na 5 dagen is het alsof je oude vrienden na jaren terugziet. Diane heeft mij aan de ingang van het ñuseum aangepat en samen brengen we een krt bezoek.
Het gebouw is een wonder. Ik bedenk dat de architect ofwel chronisch zat, ofwel geniaal moet geweest zijn. Misschien wel beide? De kunst kan ons maar matig boeien. Het verschil met het pelgrimmeren is danig groot, dit is een andere wereld. We eten nog in het museum terwijl we buiten de jeugd inde fonteintjes zien spelen. Eerst voorzichtig, uiteindelijk doornat.
Eenmaal buiten splitsen we terug op. Diane gaat te voet naar Portugalete, ik langsheen de ria doorheen een grauw industriegebied. Geen spatje groen, beton en asfalt overheersen alles. Niets is er over van de schoonheid van Bilbao. Het overgrote deel van de pelgrims laat dan ook dit stuk aan van de camino aan zich voorbijgaan.
De brug in Portugalete is een ingenieuze hoge constructie waaraan een soort treinwagon hangt. Te ingewikkeld voor mij, deze deathride, dus neem ik het veer waar Diane op mij wacht.
's Avonds eten we in het oude stadsdeel, in een smal straatje. Een groep Baskische meisjes komt roepend aangelopen, in traditionele klederdracht - veel wit met een strookje rood. Eén van hen is helemaal in het zwart metstierenhoorns. Met een strijdvaardige 'viva' (spreek uit als 'biba' en steek ondertussen met een ferm gebaar de rechtervuist in de lucht) enteren ze het restaurant. We horen veel lawaai en even later verdwijnen de meisjes met veel kabaal uit het zicht, op zoek naar een nieuw slachtoffer. Als de restauranthouder terug buiten naar onze tafel komt is hij bespat met rode wijn waar hij gelukkig nog mee kan lachen.
Er volgt nog een heel gesprek met Amin, een Marokaanse onderwijzer die recent verhuisd is naar Vilvoorde. Hij maakt deel uit van de stromtroepen. Behalve Amin zijn dat een oudere Duister en een jonge Oostenrijker. As ze voorbij komen riskeren we een verkoudheid, ze hollen van de berg. Een uurtje later zien we ze dan weer voorbijstormen. Zijn ze blijkbaar ergens verkeerd gelopen. Hen een derde keer tegenkomen, is niet uitzonderlijk. Wonderen op de Camino, het bestaat echt.
Vandaag slechts een beperkt aantal kilometers. Wi willen immers ook iets van Bilbao zien. Grappig, mensen wijzen naar ons en prevelen dan 'peregrinos'. Nooit geweten dat we ooit nog een toristische attractie zouden worden...
We zijn vandaag aangekomen in een voorstadje van Bilbao, door gebrek aan slaapplaatsen zitten we wat achter op schema maar waarschijnlijk gaan we morgen een klein stukje met de bus doen. Natuurlijk nemen we de tijd om ook Bilbao zelf te bezoeken.
Het lijkt erop dat het nu eindelijk zomerweer wordt, we zullen dus moeten wennen aan de warmte. Meer nieuws zodra we verbinding hebben met het internet.
Om 6.45 uur worden we gewekt door een pater die het ontbijt meebrengt. Geen enkele boom staat nog recht in die buurt. Dat 6 mensen zo hard kunnen snurken, dat hou je niet voor mogelijk. Concerto voor zaag en orkest in mi klein, opus 81.
Het heeft geregend, we trekken onze regenkledij aan. Maar zodra we buiten komen stopt het, en we zullen de hele dag geen druppel meer zien. Leuk, maar de regen heeft de paadjes tot modder herleid, we slippen en moeten ons uiterste best doen om niet te vallen. Dat lukt, maar we verliezen veel tijd. Het zou nochthans een makkelijke dag worden, Manuel (onze Spaanse kamergenoot van gisteren) had immers vernomen dat er geen plaats was in de auberge waar we naar toe zouden trekken, waardoor we onze tocht moesten inkorten. Niet dus, behoorlijk vermoeid komen we aan in Guernica, gekend van de slachting tijdens de Spaanse burgeroorlog en het schilderij van Picasso.
Gelukkig hebben we wel tijd om de stad te verkennen, een pareltje. Slapen doen we ditmaal in een hotel.Een beetje raar, zo zonder tochtgenoten. Maar nu gaan we eten. Overal komen we lotgenoten tegen. Met wat geluk beleven we weer een boeiende avond. Bye...
Niet te geloven, de klokken hebben net 21.30 uur geluid en we bevinden ons in een authentieke auberge, in het Monestario de Zemaruza. Hier zijn maar 8 bedden, 6 zijn er bezet. We zitten rond de tafel met een Spanjaard, een Nederlander wiens Duitse vriendin reeds in bed gekropen is. We hebben warm eten gekregen van de paters dat er niet lekker uitzag in zijn geblutste reuzenkom, maar best lekker smaakte.
De dag was weer vroeg begonnen, om 7.15 ur bevonde we ons op weg naar Ermerita del Calvaria. De berg Arno zou het grote deel van de dag bepalen, en dat voelden we al vanaf de start. Direct een flinke klim van 300 meter. Omdat we elk ons eigen tempo liepen zaten we snel ver van elkaar. Geen probleem, dit was zo afgesproken. Wat niet was afgesproken dat Bart verkeerd zou lopen. Omdat het niet duidelijk was of Diane reeds voorbij was gekomen als Bart terug op de route kwam, werd het even spannend. Pas om 10 uur vonden we elkaar terug met een klinkende zoen onder applaus van onze Venitiaanse kenissen.
De route was wondermooi: eindeloze bossen, stilte, vogeltjes, gezwoeg van pelgrims die een bergpas van 500 meter verwerkten. Steeds dezelfde mensen die elkaar kruisten. Een kort Ola, buen camino of buenes dias prevelen en verdergaan. Het schept een band. Eén iemand valt hierbij uit de toon, heb ik al verteld van madam Perdon? Een jong Madrileens meisje dat in Zarautz heel de wachtende rij voorbijstak en met een kort 'perdon' zich als één van de eersten liet inschrijven in de auberge. Uiterlijk een leuk meisje met kort haar, maar ze praat met niemand, doet haar eigen ding. Tot ze mij zag spreken met een Franse vrouw, zoekend naar Diane. In het Engels heeft ze me toen gevraagd of ik een probleem had. Aan wat had ik dat verdiend? Eenmaal ze merkte dat mijn probleem opgelost was, verviel ze weer in stilzwijgen, niemamd aankijken, kaarsrecht. Het ga haar goed ...
Rond 15 uur kwamen we aan in Markina-Xamein, de halte die ons werd aangeraden in de VVV van Deba. We wilden echter 8 km verderstappen, de abdij sprak tot onze verbeelding. Dat lukte aardig. We waren hierbij bijna getuige van de geboorte van een kalfje. Een klim en een afdaling bracht ons in Bolivar waar we even binnenwipte in het museum van de pelgrim. Uiteindelijk wachtte ons nog een stevige klim naar de abdij over een onglijk stenen pad.We voelden ons figuranten uit De naam van de Roos van Umberto Eco.
De abdij is prachtig en bijna 10 eeuwen oud, de trappisten weten hun mooie plekjes wel te kiezen! De Vespers die we er mochten meemaken riepen een heel speciale sfeer op.
Een grijze dag, eerder koel alhoewel dat niet zo aanvoelt tijdens het stappen. We zijn tijdig vertrokken uit Zarautz, maar worden misleid door de gele pijlen die ons naar de kust leiden waardoor we de route missen die we eigenlijk verkozen hebben. Geen ramp, in afstand scheelt het niets en de kust heeft genoeg te bieden, ook al leidt het walvisspotten tot niets concreets.
Uitslapen is er hier niet bij, er is hier altijd wel een zotte Spanjaard die in alle vroegte opstaat. Om dan een half uur te wachten voor een gesloten deur. Als goedmenede pelgrims hebben we ze dan maar naar de juiste poort verwezen.
Vandaag meer hoogteverschillen te overwinnen, niet altijd even makkelijk: modderige en dus glibberige paden maken het stappen niet makkelijk. Vooral de laatste klim is zeer zwaar. En een beloning van een frisse pint kan er niet af, dat wordt er op subtiele wijze te kennen gegeven op het terras waar we even willen uitrusten. Begrijpelijk, de modder plakt tot over onze enkels. De afdaling die volgt is niet zo stijl als aangekondigd. Driehonderd meter dalen kan lang duren als het niet steil naar beneden gaat! Geen paniek, we krijgen wat we vragen en belanden tijdig in het dorp. Om een bed te krijgen, moeten we ons aanmelden in het politiebureau, waar ze ons doorsturen naar het VVV dat ehter pas om 16 uur opent. Siesta, weet je wel. Geen zorgen, er is nog plaats in de herberg.
's Avonds eten we in een Babylonisch sfeertje met een Catalaan die ook Spaans en Italiaans spreekt, twee eentalige Venitianen, een Duitse die ook Italiaans en Engels spreekt en wijzelf.Welke taal er uiteindelijk gebroebeld wordt, weet ik niet, maar het is gezellig (opvallend, de Italianen kennen commissaris Brunetti niet ...)
Toch lekker geslapen, ondanks het onverwachte gezelschap van een zotte Spanjaard. Laat zijn wekker aflopen op een onmenselijk uur, blijft dan nog een kwartier liggen, begint dan in te pakken met veel gekraak van plastieken zakjes. Als we dan een half uur later de lakens wegbrengen, zit hij een beetje onwezenlijk voor zich uit te staren. Wachtend op het ontbijt dat pas om 7.30 uur geserveerd wordt. Rare jongens die Spanjaarden.
We starten met een pittige klim die gelukkig niet te lang duurt. Er is weinig beweging op straat, het lijkt alsof de Basken nog liggen te slapen. Toch niet zo 'n rare jongens die Basken? Vanaf dan blijft het landschap glooien. Best aangenaam, want het zorgt voor veel afwisseling. Het oogt ook liefelijk met zijn weides, het zicht op zee, afwisselend de geur van liguster (alweer) en boerderijen. De asfaltwegen maken het ons niet te moeilijk.
Langsheen de weg staan 3 stoelen met een tafeltje met water, een logboek en een stempel, speciaal voor pelgrims. Terwijl we ingaan op de uitnodiging om even te rusten, stapt de eigenaar door zijn deur. Hij begroet in het Spaan, het Frans en het Engels en maakt enthousiast reclame voor zijn water dat hij speciaal elke dag 5 km verder aftapt van een bron. Het beste water van Noord-Spanje, beweert hij. We moeten het zeker proeven als we het passeren. Met een 'buen camino' vertekt hij met vaste stap. Ondertussen ons een blik gunnend op zijn blauwe bermudabroek met witte bloemen.
We bevinden ons in natuurgebied. Het gezoem van insecten, het gefluit van vogels en de geur van vele kruiden, maken het stappen aangenaam. Eén moeilijker stuk bergaf over gladde rotsen wacht op ons. Net als we de afzink starten, komen we onze Baskische watervriend terug tegen, compleet met zijn verhaal over het lekker water dat we zeker moeten proeven. Een 'buen camino' er bovenop. In het dal vinden we de bron. Drie mannen, een oude Spanjaard, en twee jonge Fransen namen er hun pauze. Wanneer ze ons opmerken, beginnen ze volop het bronwater aan te prijzen. We proeven het ook, en inderdaad het is lekker zacht, in schril contrast met het leidingwater dat naar zwemwater smaakt. Na wat heen en weer gepraat over de talenkennis van Belgen en Vlamingen in het bijzonder, vertekt het vreemde drietal dat niets gemeenschappelijks heeft, behalve hun doel van het moment.
Na een korte pauze stappen we voort, niet zonder eerst onze flessen te vullen. We doorkruisen een gebied waar wilde paarden leven. De dieren zelf zien we niet, hun sporen daarentegen wel. Even staan we stil om te luistere, zonder het strorend getik van onze stokken. Wat we horen verkopen ze thuis in de vorm van CD's van 20 euro: vogelgezang met op de achtergrond kletterend water. Voor de rest niets.
Eten doen we op een stenen muur. Op enkele honderden meters van ons raast een autosnelweg. De allomtegenwoordige mensenhand. We laten het niet aan ons hart komen, de laatste sandwiches worden met smaak verorberd. De rest van de namiddag verloopt vlot, we zijn immers al goed opgeschoten.
We vinden vlot de auberge en zijn tot onze vreugde bij de eersten: Al na 5 minuten staat er een lange rij achter ons. Een eentalig Spaanse dame legt ons uit waar we kunnen douchen, mannen en vrouwen apart. We besluiten onmiddellijk onder de douche te kruipen en niet te wachten tot iedereen ingeschreven is. Mannen moeten naar buiten, in een container.
Als ik (Bart) binnenstap merk ik de aanweigheid van een jonge dame. 'Hombres?' vraag ik verbaasd, en een beetje naast de kwestie. Kom maar binnen wuift het meisje dat een Parisienne blijkt te zijn.Terwijl ik mij douche, vertelt ze dat ze Frans- en Duitstalig is, haar moeder was van Duitse afkomst. Vreemde situatie, maar er waren op dat moment mensen met meer pech op deze wereld. Buen camino!
We zijn weer enkele dagen verder. Er is momenteel geen internet beschikbaar en dus kreeg ik (dochter Nele) een enthousiast telefoontje. Ze zitten nog goed op schema en hebben al verschillende leuke mensen ontmoet. Hun enthousiasme had vast ook te maken met hun slaapplaats voor deze nacht. Een 12e eeuws trappistenklooster, boven op een berg. Het deed papa denken aan het boek De naam van de roos van Umberto Eco (voor diegenen die hiermee bekend zijn). Je zou voor minder enthousiast zijn. Wanneer er weer internet beschikbaar is volgen hier vast nog details over.
Om af te sluiten nog een quote van mama en papa: Het is hier zalig!
Hoe kunnen we onze indrukken allemaal weergeven? Niet dus.
Over gisteren kunnen we kort zijn. Efficiënt ter plaatse geraakt. Uiteindelijk is dat niet niks. Geslapen hebben we in een echte auberge. Allez, in de garage van de auberge. Samen met 22 andere lotgenoten. En met de toilet op de kamer. De rest laat ik aan jullie fantasie over, maar dat hoort er nu eenmaal bij. We klagen niet, alles went uiteindelijk. Wat in ieder geval tof is: in Baskenland zijn er momenteel grote fiesta's. We waren getuige van een grote optocht: alle mannen in smetteloos wit gekleed, met een rode barret op het hoofd. Een grote bende, aan de dubbele snelheid van een gewone fanfare. Eerst de fluitisten, met een snerpend deuntje, dan de trommelaars, gevolgd door de plaatselijke schoonheid en een leger met geweren gewapende kerels. Allemaal met een blik in de ogen alsof ze rechtstreeks naar de oorlog vertrokken, met gebalde vuisten aangemoedigd door de plaatselijke bevolking. Rare jongens, die Basken. Dat dachten we toch.
Tot deze morgen, voor 6 uur. Geloof het, of geloof het niet, wij werden gewekt door diezelfde leukerds, even fier en gedreven als de vorige avond, met fluiten, trommels, geweren en gebalde vuisten. Hele rare jongens, die Basken.
Dan maar op tijd vertrokken, vrolijk aangemoedigd door onze gastheer. Ook een echte Bask die ons als Vlaming kon appreciëren: Bizar? Wacht maar.
De eerste etappe was mooi. Heel mooi, maar pittig: Achter elke bocht lag weer een helling, het hield maar niet op. Maar het fluitconcert van de vogels mocht er gerust wezen. En de zware geur van de liguster begeleidde ons constant. Totdat we aan een vissersdorp kwamen waar we de overzet moesten nemen. Terwijl we even uitbliezen en iets aten, werden we getracteerd op een folkloristisch evenement. Aan de overkant van het water zagen we een plaatselijke dansgroep dansend over de kades huppelen, de dappersten zelfs over de kademuur.
Maar, wie verscheen er toen op de kade? De Sint himself, in vol ornaat. Statig schreed hij op een steiger, gevolgd door alle lokale hoogwaardigheidsbekleders. Jammer genoeg was er nog geen boot in zicht, en vertrok hij weer naar andere oorden. Straf hé? Die gast woont écht in Spanje. En tussen haakjes, we hadden geen paddestoelen gegeten onderweg. Héél rare jongens, die Basken.
Onze verdere tocht bestond uit een klim die het uiterste vergde, steil omhoog, langsheen de zee. Prachtig, maar duizelingwekkend. En die rugzakken maar wegen... Wat volgde was een landschap dat de opkomende vermoeidheid deed vergeten, allez een beetje toch. Om uiteindelijk te landen in San Sebastian, een mondaine badplaats waar surfers serieus aan hun trekken komen. Maar al bij al was dat een beetje raar, een devote pelgrim geconfronteerd met al dat bloot...
Om te eindigen, vanavond slapen we in een jeugdherberg op een ruime kamer met 2 jonge landgenoten. We hebben fantastisch gegeten op aanraden van 2 locals (hoera, mijn huis-tuin-en-keuken Spaans rendeert). En allebei hopen en rekenen we op een goede nachtrust zonder rare Basken.
Wij hebben een wandelschema opgesteld. Of we dit volgen, is helemaal niet zeker, maar het geeft een beetje houvast. Je moet het zo verstaan: het schema is thuis uitgewerkt, gezeten op een relax-stoel met een glas rode wijn en een zacht muziekje op de achtergrond. De harde realiteit kan er anders over beslissen...
Gisteren hebben we de pelgrimszegen en onze eerste stempel gekregen. Bedankt voor de warme blijken van sympathie die we mochten ontvangen. Ondertussen gaat het aftellen door ...
Meer dan 25 jaar geleden ontstond er een droom
in mijn hoofd. Ik wou in de voetsporen van onze voorouders uit de middeleeuwen te
voet naar Compostela. De realisatie van deze droom leek ver weg. Praktische
redenen, weet je wel? Ik had immers andere keuzes gemaakt in mijn leven: vrouw,
kinderen, vast werk, een eigen huis Maar de droom bleef en werd steeds
intenser. Eén maal in mijn leven de alledaagsheid loslaten en vertrekken met
een vaag plan en een concreet doel voor ogen. De pelgrimstocht als metafoor voor
het leven zelf.
Ik begon dus te plannen. Op mijn zestigste op
pensioen gaan en dan vertrekken. Maar Di Rupo en Van Quickenborne dachten daar
(niet helemaal onterecht) anders over. Natuurlijk hoop ik op mijn
vierenzestigste nog steeds kwiek en gezond door het leven te dartelen met een
even kwieke en gezonde Diane aan mijn zijde, maar wie durft dat te voorspellen?
Daarom dat ik twee jaar geleden met het adagio Wiemij lief heeft, volge mij besliste om zomer
2013 op stap te gaan. Niet van thuis uit weliswaar, die concessie moest ik
noodgedwongen maken, maar vertrekkend vanaf de Spaans-Franse grens.
Wie mij lief heeft, is ondertussen heel
duidelijk geworden. Samen met (juf) Diane vertrek ik op 30 juni in Irún om via
de Camino Del Norte en de Camino Primitivo rond 1 augustus en meer dan 800
stapkilometers verder Compostela te bereiken. Daan, onze jongste, zal vanaf Lugo
meestappen terwijl Nele en Sarah het thuisfront verzorgen. Als de
spreekwoordelijke wind meezit en als het even spreekwoordelijk niet regent
stappen we dan nog door tot de Atlantische oceaan, meer bepaald tot Cabo
Finisterre. Maar dat is vooralsnog geen hoofddoel.
Waarom doen we dit eigenlijk? Geen simpele vraag
omdat er zoveel antwoorden zijn: religieuze en historische redenen, natuur- en
cultuurbeleving, onthaasting en inspanning. Mensen ontmoeten en een land leren
kennen. Dit allemaal verduidelijken leidt ons te ver. Maar er is één reden die
wel aandacht verdient. We willen de bouw van de refter van de vrije
kleuterschool Sint-Jozef in Opdorp ondersteunen. Omdat de Vlaamse overheid er
maar niet in slaagt één van zijn kernopdrachten te realiseren, zijnde zorgen
voor een goede huisvesting van zijn schoolkinderen, moet de school zelf voor
een belangrijk deel van de financiering van dit noodzakelijk project zorgen.
Geen eenvoudige opdracht, een school heeft immers veel behoeften. Daarom onze
vraag: wie ons een buen camino toewenst, kan dat doen door een bedragje over
te schrijven op rekening 001-6965197-91 van de kleuterschool met als mededeling
Compostela. Alle kleine beetjes zijn welkom, en ook wie niets geeft nemen wij
mee in ons hart op onze tocht naar het Noord-Westen van Spanje. Men zegge het
voort.
Wij zijn een tijdje weg, maar hopelijk spreken
we elkaar op de grote bouwfeesten van de kleuterschool die doorgaan op de Dries
van Opdorp op 13, 14 en 15 september 2013!
Regelmatig zullen wij trachten nieuws te brengen
op dit forum, als het lukt met een foto erbij. Wie ons een berichtje wil
achterlaten kan dat op onze blog zelf of op bart.biesemans01@gmail.com.
en een leger met geweren gewapende kerels. Allemaal met een blik in de ogen alsof ze rechtstreeks naar de oorlog vertrokken, met gebalde vuisten aangemoedigd door de plaatselijke bevolking. Rare jongens, die Basken. Dat dachten we toch.
