Rameau's Castor et Pollux zaterdagavond in 'Opera on 3: Live from the Met' van BBC Radio 3
Zaterdag 14 januari kunnen de operaliefhebbers, die van een 'voorstelling' via het ouderwetse medium radio houden, luisteren naar een uitvoering van het muziekdrama Castor et Pollux uit 1737 van Jean-Philippe Rameau (1683-1764) gepresenteerd in het programma 'Opera on 3 ─ Live from the Met' van de Britse cultuurzender BBC Radio 3. Als het om een rechtstreekse uitvoering gaat, dan betekent dit dat het een Matinee is van de Metropolitan Opera in New York. Het English National Orchestra and Chorus worden geleid door Christian Curnyn.
Het libretto voor dit muziekdrama is van de hand van Pierre-Joseph-Justin Bernard (1708-1775), die tal van libretti voor Rameau heeft gerealiseerd. Deze militair en salondichter werd door de filosoof Voltaire gekwalificeerd als Gentil-Bernard vanwege zijn ingehouden, voorzichtige erotische gedichten. Hij had de reputatie van schavuit. Madame de Pompadour zorgde ervoor dat hij als koninklijk bibliothecaris werd aangesteld in het Château de Choisy, waar ze zelfs een paviljoen voor hem heeft laten bouwen.
De tweeling Castor en Pollux zijn figuren uit de Romeinse mythologie, die tevens in de astronomie onsterfelijkheid hebben gekregen. De première werd gegeven op 24 oktober 1737 in de Academie royale de musique te Parijs.
Tags:'Castor et Pollux', 'Opera on 3 - Live from the Met', 'Trist BBC Radio 3, Académie royale de musique - Paris, Christian Curnyn, English National Orchestra and Chorus, J-Ph. Rameau
Arte-televisie presenteert op zondag 8 januari, tussen 16:30 uur en 17:45 uur, de documentaire Das Musée d'Orsay. Die instelling is gevestigd in een oud treinstation, Gare 1900, en werd in 1986 heropend als museum. In de collectie bevinden zich stukken van de westerse kunst uit de periode tussen 1848 en 1918, een aan de beginzijde ruim genomen fin de siècle. De documentaire is een film uit 2011 van Bruno Ulmer, gerealiseerd voor Arte France. Deze bijdrage is in HD-kwaliteit, op het beeldformaat 16:9. Naar aanleiding van een kwart eeuw Musée d'Orsay werd deze film gemaakt. Een herhaling zal door Arte-televisie worden uitgezonden op donderdag 2 februari vanaf 15:10 uur in de namiddag. __________ Afbeelding: twee gehelmde mannen werken aan de wijzerplaat van de klok van het voormalige Gare 1900, het huidige Musée d'Orsay. (Foto: Arte France.)
Tags:'Gare 1900', Arte-tv, fin de siècle-kunst, Musée d'Orsay
Arte-tv presenteert op vrijdag 6 januari, een bijdrage over Tréhin Gilles, de schepper van de imaginaire stad Urville. In zijn stad blijken mensen te kunnen samenleven zonder conflicten.Filmmaker Angela Christlieb, heeft ─ voor het tweede publieke Duitse televisienet ZDF in 2009 ─ in verband met die verzonnen stad, drie plaatsen in Frankrijk bezocht die alle de naam Urville dragen. Ze wil met die actie proberen de fictie terug te vinden in de realiteit. De documentaire ─ in HD-kwaliteit, op het beeldformaat 16:9, met stereofonisch geluid ─ zal worden uitgezonden tussen 23:00 uur en 00:25 uur. Een herhaling volgt op donderdag 12 januari, 's ochtends vanaf 10:30 uur.
Documentaire over zes decennia levensherinneringen van Volker Koepp in Berlin─Stettin
=Op maandag 2 januari vertoont het eerste publieke Duitse tv-net ARD/Das Erste vanaf 23:45 uur de documentaire Berlin-Stettin uit 2009 van Volker Koepp (geboren juni 1944), een film die gaat over zijn herinneringen vanaf het einde van de Tweede Wereldoorlog tot heden.
De man zal ongetwijfeld heel wat meer hebben beleefd dat in principe het memoreren waard zou kunnen zijn, maar dat laat zich niet allemaal in beelden omzetten als dat een periode van goed zes decennia bestrijkt en wij daarvoor slechts zeven kwartier voorgezet krijgen. Hoewel een documentaire van zeven kwartier ook weer niet een erg krap bemeten tijdsspanne is, waarin we iets te horen en te zien krijgen.
De film duurt tot 01:30 uur in de nacht op dinsdag 3 januari.
In het programma History ─ een reportageserie van het tweede publieke Duitse televisienet ZDF ─ wordt in de nacht van zondag 1 op maandag 2 januari 2012, tussen 01:05 uur en 01:30 uur, de aflevering Apokalypse 2012 ─ Das Geheimnis des Maya-Kalenders uitgezonden. Al geruime tijd ─ tot voor zeer kort ─ vertelden velen uit binnen- en buitenland dat in het jaar 2012 de wereld zal vergaan, simpelweg omdat het volgens de Maya-Kalender zo zijn aangetoond. Doch sedert enige maanden zou evenzeer bekend geworden zijn dat er een rekenfout moet zijn, dan wel: is, gemaakt. Afhankelijk van degene die erover vertelt, is er sprake van een rekenfout van tien, honderd of zelfs duizend jaar.
Dus moesten we maar even kennisnemen van de feiten, voorzover dat tot de mogelijkheden behoort, en totdat we echt ten onder gaan, moesten we maar even gewoon doorgaan met al hetgeen waarmee me ons bezighouden.
Tags:'Apokalypse 2012 ─, Das Geheimnis des Maya-Kalenders', 'History', Matthew G. Bisanz, ondergang van de wereld, rekenfout(en), ZDF
Nederland 3-tv begint op 1 januari met eerste seizoen van Amerikaanse dramaserie Homeland
De Nederlandse zender BNN is mij een gruwel, vooral door de mateloos-pijnlijke stupiditeit die velen aldaar aan de dag leggen. Amerikaanse dramaseries verafschuw ik ook al: ze zijn mij vrijwel steevast te Yankerig en daardoor volmaakt oninteressant. Wie echter verwacht dat ik onder alle omstandigheden afzie van de aankondiging van een combinatie van beide elementen, heeft het in dit geval mis. Voor de eerste keer, overigens.
Claire Danes in Homeland.
Op 1 januari 2012, tussen 20:00 uur en 21:00 uur, presenteert genoemde 'jongerenzender' op Nederland 3 de eerste aflevering van een twaalfdelige Amerikaanse dramaserie (en dat is dan nog maar het eerste seizoen), die ─ zoals dat gebruikelijk geworden is ─ met het begrip pilot wordt aangeduid. Daarin raakt CIA-agente Carrie er zeker van dat een reddingsoperatie ─ van ene sergeant Nicholas, die sedert acht jaar in Irak is vermist ─ is opgezet door de Iraakse inlichtingendienst.
In de belangrijkste rollen komen we Claire Danes en Damien Lewis tegen.
Tags:'Homeland', Amerikaanse dramaserie, BBN-tv, Claire Danes, Damian Lewis, NL3-tv
Filmdiva Marlene Dietrich werd op deze dag in 1901 te Berlijn geboren
Toen de internationaal vermaarde en veelal geliefde Duitse filmster Marlene Dietrich in 1992 te Parijs overleed, had ze een kluizenaarsbestaan van anderhalf decennium geleid. Ze was al jong begonnen met rollen op podia en in de film, de beroemdste daarvan werd die in Der blaue Engel[1] uit 1930 van Josef von Sternberg (1894-1969) ─ naar de roman Professor Unrat van Heinrich Mann (1871-1950) ─ en daardoor kreeg ze het odium van femme fatale.
Aangezien ze fel anti-Hitler was en tegen alles wat met dat krankzinnige beest te maken had, verliet ze Duitsland in 1937, wat velen haar kwalijk hebben genomen.
Ze speelde verder in Hollywood, onder meer in Stage fright uit 1950 van Alfred Hitchcock (1999-1980) [2].
Een glansrol vertolkte ze in de speelfilm Witness for the prosecution uit 1957 van Billy Wilder (1906-2002) tegenover Tyrone Power en Charles Laughton, naar het gelijknamige verhaal uit 1948 (NL: Getuige à charge, 1958) van de Engelse misdaadauteur Agatha Christie (1890-1976). Marlene Dietrich werd op 27 december 1901 in Berlijn geboren. Het duurde decennia voordat ze haar geboorteplaats opnieuw bezocht en zich min of meer met Duitsland heeft verzoend.
__________
[1] Daarin zong ze Ich bin von Kopf bis Fuss auf Liebe eingestellt.
[2] Ook daarin speelde ze een femme fatale en zong ze I'm the laziest gal in town.
__________
Afbeeldingen:
1. Regisseur Josef von Sternberg met actrice Marlene Dietrich, tijdens de opnamen van Der blaue Engel.
2. Poster voor de film Witness for the prosecution.
Tags:'Der blaue Engel, 'Stagefright', (herdenking van) geboortedag, Alfred Hitchcock, Filmdiva's, Josef von Sternberg, Heinrich Mann, 'Professor Unrat'
Canvas-tv biedt op zondag 25 december de speelfilm The Shop Around the Corner
Het tweede, Nederlandstalige, Belgische televisienet Canvas presenteert op 25 december de rolprent The Shop Around the Corner uit 1940 van de van oorsprong Duitse regisseur Ernst Lubitsch (1892-1947). De film, een romantische komedie ─ behoort volgens kenners tot het beste uit de koker van deze regisseur. Te zien op genoemde dag, tussen 22:25 uur en middernacht. Ene Klara ─ gespeeld door Margaret Sullavan (1909-1960) ─ en een man genaamd Alfred ─ vertolkt door de toen reeds bekendheid genietende James Stewart (1908-1997) ─ werken beiden in een winkel vol snuisterijen in de Hongaarse hoofdstad Boedapest. Hoewel ze veel kibbelen, onderhouden ze tegelijkertijd ─ echter zonder dat ze zich dat bewust zijn ─ een correspondentie-vriendschap met elkaar. Er is sprake van een reeks excentrieke personages, waartoe ook de eigenaar van de winkel behoort, en tevens van sterke dialogen, in een verhaal te Boedapest. In 1998 is er een remake uitgekomen met de titel You've Got Mail, waarmee direct wordt verklapt dat het om een zeer eigentijdse versie gaat. __________
Afbeelding: voorzijde van de dvd-doos van The Shop Around the Corner. Zo zal de filmposter er zeven decennia geleden ook wel hebben uitgezien.
Tags:'The Shop Around the Corner', Ernst Lubitsch, James Stewart, Margaret Sullavan
L'Oracolo in Messina van Antonio Vivaldi wordt op Radio 4-NL in 'Opera live' uitgezonden
Relatief onbekende opera Het ensemble Europa Galante onder leiding van Fabio Blondi voert op zaterdag 24 december, vanaf 19:02 uur, in het vaste zaterdagse programmaonderdeel van Radio 4, het muziekdrama L'Oracolo in Messina(circa 1740) uit van de op 4 maart 1678 te Venetië geboren Italiaanse componist Antonio Vivaldi (overleden in 1741).
De bekendste van de vocale solisten zijn:
Magnus Haveland die de rol zingt van Polifonte Maria Grazia Schiavo komen we tegen als Merope Romina Basso kruipt in de huid van Emira Lucia Cirillo is Trasimede.
__________
Afbeelding: Antonio Vivaldi, in 1723 geschilderd door de Franse kunstenaar François Morellon de La Cave. Diens levensdata kennen we niet, maar we weten dat hij in de achttiende eeuw actief is geweest.
Tags:'L'Oracolo in Messina', Antonio Vivaldi, Ensemble Europa Galante, Fabio Blondi, Lucia Cirillo, Magnus Haveland, Maria Grazia Schiavo, muziekdrama, Romina Basso
Vincent van Gogh sneed op deze dag in 1888 een deel van zijn linker oor af
Vincent van Gogh met linkeroor nog intact.
Zelfportret uit de jaren 186-1887.
Paul Gauguin. Foto uit 1891.
De beroemdste ─ gezien het gebeuren zou het beter zijn te spreken van de beruchtste ─ zelfverminking uit de geschiedenis der beeldende kunsten is die, welke op 23 december 1888 heeft plaatsgehad. De schilder Vincent van Gogh (1853-1890) sneed een deel van zijn linker oor af, nadat hij in een diepe depressie was vervallen als gevolg van een ruzie met en het daaruit voortvloeiende vertrek van zijn collega Paul Gauguin (1848-1903) uit hun gezamenlijke woning en het daaraan verbonden atelier in de Franse plaats Arlès. Niet alleen als gevolg van het feit dat deze beide groite kunstenaars van het fin de siècle aldaar hebben geleefd, is die plaats in kringen der kunsten wereldvermaard: ook de suites uit L'Arlésienne ─ Het meisje uit Arlès 1872, naar een stuk van Alphonse Daudet (1840-1897) ─ van de Fransce componist Georges Bizet (1838-1875) staan nog steeds op de lijsten van uit te voeren werken van elk zichzelf respecterend symfonieorkest ter wereld.
Tags:'oor-deel', Paul Gaguin, Vincent van Gogh, zelfverminking
BBC Four-programma over de laatste stroomtreinen in Groot-Brittannië
Het programma Time shift van de Britse televisiezender BBC Four biedt op woensdag 21 december de gelegenheid om in de documentaire The last days of steam te zien hoe direct na de Tweede Wereldoorlog in Groot-Brittannië de stoomtrein opnieuw in gebruik werd genomen, en dat daar ook heel snel weer een einde aan kwam.
De film wordt uitgezonden door BBC Four op genoemde datum tussen 20:00 uur en 21:00 uur onze tijd.
__________
Afbeelding: Oude stoomlocomotief, in gebruik bij STAR (Stadskanaal Rail), een nostalgische lijn in de provincie Groningen.
Tags:'The last days of steam', 'Time shift', BBC Four-tv, stoomtreinen, STAR-spoorlijn, provincie Groningen
Bij het heengaan van de Tsjechische auteur en voormalige staatspresident Vaclav Havel
Schrijver en politicus
Hij was een tijdlang president van de Tsjechische republiek, nadat hij tevoren als dissident jegens het heersende systeem had geageerd en daarvoor in de gevangenis was gegooid. Over die tijd heeft de zondag 18 december overleden dramaturg, dichter en essayïst Vaclav Havel (1936-2011) gepubliceerd. In de context van het overlijden opvallend genoeg heeft hij zich eveneens uitgelaten over de Noord-Koreaanse monsterlijke, eigen volk zwaar vernederende, dictator Kim Jong Il, die vrijwel gelijktijdig met Havel overleed, zij het op 'slechts' 69-jarige leeftijd.
Ruime aandacht alom
Aangezien dezer dagen wel alle denkbare publiciteitsmogelijkheden zullen worden benut om de overleden schrijver en politicus in, meestentijds, het juiste licht te plaatsen, verwijzen we u hier naar dag-, week en/of maandbladen, culturele tijdschriften, radio en televisie, alsmede het medium bij uitstek van deze tijd: het internet. __________ Afbeeldingen
1. Voorzijde van het in 1992 in Nederlandse vertaling verschenen boek met Redevoeringen van een president uit 1990.
2. Voorplat van de Nederlandsew editie van Brieven aan Olga, Overdenkingen uit de gevangenis van dezelfde (toen nog dissidente) Tsjechische auteur Vaclav Havel.
Muziekdrama Orest van Manfred Trojahn, naar Euripides, zaterdagavond in 'Opera live' van Radio 4
De Duitse dirigent, essayïst en componist Manfred Trojahn (geboren 1949) schreef het muziekdrama Orest, naar de gelijknamige tragedie uit de antieke wereld, geschreven door één van de drie grote tragedieschrijvers uit die periode van onze westerse cultuurgeschiedenis: Euripides (480-406 vóór onze jaartelling). Dat stuk werd opgevoerd in het jaar 408 vóór onze jaartelling.
Manfred Trojahn schreef eveneens het libretto voor deze opera, die onlangs in Nederland, in het Muziektheater te Amsterdam, in première is gegaan.
Het koor van de Nederlandse Opera, alsmede het Nederlands Philharmonisch Orkest, wordt gedirigeerd door Marc Albrecht. De uitzending zal worden gerealiseerd door de NTR in het programma opera live dat op Radio 4 zal worden uitgezonden vanaf 19:02 uur, en durend tot circa 23:00 uur. De opera zelf neemt honderd minuten; het stuk verdraagt geen pauze.
De rolverdeling is als volgt:
Orestes ─ Dietrich Henschel
Helena ─ Rosemary Joshua
Elektra ─ Sarah Castle
Menelaos ─ Johannes Chum
Hermione ─ Romy Petrick
Apollo ─ Eberhard Francesco Lorenz
____________
Afbeeldingen:
1. Marmeren buste van Euripides. Romeinse kopie van een Grieks oroigineel uit de vierde eeuw voor onze jaartelling. Bevindt zich in het Museo Pio-Clementino te Rome.
2. De Duitse componist Manfred Trojahn.
____________
NASCHRIFT zondag 18 december: In de pauze van een concert door het Noord Nederlands Orkest onder leiding van Michail Jurowski sprak ik een echtpaar dat al een halve eeuw operapremières bezoekt en zei dit muziekdrama dè opera-belevenis bij uitstek te hebben gevonden, maar helaas was de belangstelling van de zijde van het publiek tergend gering.
Tags:De Nederlandse Opera, Euripides, Manfred Trojahn, Marc Albrecht, muziekdrama, Nederlands Philharmonisch Orkest
Neerlands Evangelische Omroep presenteert aflevering uit Rail away over Devon en Cornwall via NL2-tv
Isambard Kingdom Brunel, Brits spoorwegingenieur.
De Evangelische Omroep presenteert op donderdag 15 december op Nederland 2-tv, vanaf ca. 19:55 uur, de bijna een half uur durende aflevering GB: Devon and Cornwall, in de serie rail away, over spoorlijnen, verspreid over de globe. In deze aflevering wordt het verhaal verteld van de spoorlijn door het zuidwestelijk deel van Engeland. Degene, die verantwoordelijk is voor de aanleg van de spoorlijn door Devon en Cornwall ─ Isambard Kingdom Brunel (1806-1859), die vanaf 1833 als spoorwegingenieur werkzaam was en in die hoedanigheid reeds betrokken was bij de aanleg van de spoorlijn van Londen naar Bristol ─ toonde zich een groot voorstander van breedspoor en de zogeheten atmospheric power: dat is een vorm ban luchtdruk, die de trein zou moeten aandrijven.
Tags:'Rail away', Evangelische Omroep, NL2-tv, Isambard Kingdom Brunel, Britse spoorwegen, spoorlijn door Devon en Cornwall, lijn Londen-Bristol
Grandmama Moses, naïeve Amerikaanse schilderes, overleed vandaag een halve eeuw geleden
Pas laat begonnen met schilderen
Het is heden exact een halve eeuw geleden dat de Amerikaanse schilderes Grandmama Moses ─ die in werkelijkheid Anna Mary Robinson heette ─ is overleden. Ze was op dat moment honderd en één jaar oud. Ze gold niet alleen als laatbloeier, doordat ze pas na haar zeventigste was gaan schilderen, ze kreeg eveneens het predikaat zondagsschilder opgeplakt, vanwege de verregaande naïveteit die haar werk vertoonde.
De schilder Norman Rockwell was met Grandmama Moses bevriend; ze woonden een tijdlang niet ver van elkaar verwijderd.
Herdenkingspostzegel
Op het schilderij Christmas Homecoming van Norman Rockwell uit 1948 is de toen achtentachtig jarige schilderes, geheel links te zien.
Dat stuk werd afgebeeld op de omslag van de Saturday Evening Post van 25 december 1948.
Zes jaar na haar overlijden is er een Amerikaanse postzegel ter waarde van zes dollarcent uitgegeven, ter nagedachtenis van deze kleurrijke, oude dame.
__________
Afbeeldingen
1. Foto van Grandmama Moses uit 1953.
2. Herdenkingspostzegel ter waarde van zes dollarcent, uit 1969.
Leonardo da Vinci in een driedelige, gedramatiseerde documentaire, dezer dagen op BBC Two-tv
De Britse televisiezender BBC Two begint in de nacht van dinsdag 13 op woensdag 14 december met de uitzending van het eerste deel, van drie, van een gedramatiseerde documentaire getiteld Leonardo, over leven en werk van de grootste, meest veelzijdige kunstenaar uit het tweede millennium van onze jaartelling, Leonardo da Vinci (1452-1519.
Het dal van de Arno uit 1473 geldt tot nu toe als de oudste tekening van
Leonardo da Vinci. Deze bevindt zich in de Uffici-galerie te Florence.
In deze Britse film uit 2003 komen we onder anderen Che Cartwright, James Faulkner en Mark Rylance tegen. Laatstgenoemde in de rol van Leonardo. Het eerste deel draagt de titel The man who wanted to know everything. Uitzending is tussen 00:20 uur en 01:20 uur. Deel twee, uit te zenden in de daarop volgende nacht, eveneens tussen 00:20 en 01:20 uur, heeft als titel Dangerous liasisons. Het laatste van de drie delen ─ The secret life of Mona Lisa ─ is te zien in de nacht van donderdag 15 op vrijdag 16 december, eveneens tussen 00:20 uur en 01:20 uur.
Tags:'Leonardo', BBC Two, Che Cartwright, gedramatiseerde documentaire, James Faulkner, Leonardo da Vinci, Mark Rylance
Weinig uitgevoerde opera Der Vampyr van Heinrich Marschner, zondagavond in Bühne: Radio van WDR3
Romantisch muziekdrama
Der Vampyr is een romantische opera van de Duitse componist Heinrich Marschner (1795-1861), op een libretto van Wilhelm August Wohlbrück (1794-1848), die dat 'kleine boekje' heeft gerealiseerd op basis van een Duitse vertaling door H.L. Ritter van de novelle The vampyre uit 1819 van John Polidori (1795-1821), die daarmee het eerste vampier-verhaal van de wereldliteratuur, en met de hoofdfiguur Lord Ruthven de eerste vampier van de moderne tijd. [1]
De première van Der Vampyr werd op 29 maart 1828 te Leipzig gegeven.
De handeling Het verhaal speelt zich af in het zeventiende eeuwse Schotland. Lord Ruthwen (bariton) moet zijn Heer drie offers brengen opdat zijn leven zal kunnen worden verlengs. Eerst is Janthe (sopraan) het haasje. Haar vader Lord Berkeley (bas) verwondt Ruthwen nogal zwaar. Zijn vriend Edgar Aubrey (tenor) redt hem echter. Hij beseft welk geheim hier speelt, maar moet dat 24 uur bewaren, anders wordt hij zelf een vampier. Hij slaagt er ook niet in iets te doen als hij verneemt dat Malwina (sopraan) ─ de dochter van Lord Devenant (bas) ─ in het huwelijk zal treden met Ruthwen. Edgar is echter zelf verliefd op deze Malwina. Kort voor de stonde van de huwelijksvoltrekking loopt de termijn van de zwijgplicht af. Zodra hij de feiten prijsgeeft, verzinkt de vampier rechtstreeks naar de Hel.
Uitvoerenden Een uitvoering van Der Vampyr, een zeer weinig gespeelde opera, is zondag 11 december te volgen in het programma Bühne Radio van de regionale Duitse radiozender WDR3. Daaraan werken mee het WDR Rundfunkchor en -orkest onder leiding van Helmuth Froschauer, met vocaal-solistische medewerking van onder anderen Regina Klepper, Franz Hawlata, Jonas Kaufmann, Yoo-Chang Nah, Anke Hoffmann, Thomas Dewald, Hein Heidbüchel, Kay Immer, Franz Gerlhsen en Josef Otten.
__________
[1] John Polidori leefde in de tijd van Byron, Keats en Shelley, en ook hij is relatief zeer jong overleden. Zijn novelle The vampyre werd zonder zijn toestemming in 1819 door uitgever Colburn opgenomen in diens tijdschrift New Monthly Magazine.
__________
Afbeeldingen 1. Heinrich Marschner, lithografie van ca. 1830 naar een tekening van F.A. Jung.
2. John Polidori, schilderij van F.G. Gainsford, wiens levensdata niet bekend zijn, maar van wie we wel weten dat hij in de jaren 1805-1822 als schilder werkzaam was. Het doek werd in 1895 aan National Portrait Gallery te Londen geschonken.
Tags:'Bühe: Radio', 'Der Vampyr', Heinrich Marschner, WDR3, WDR Rundfunkchor und - orchester, Helmuth Froschauer
Geschiedenis van Jerzualem in fascinerend boek en in driedelige BBC-documentaire
Drie donderdagavonden Op dinsdag 13 december, vanaf 23:55 uur tot in de nacht op woensdag 14 december om 00:55 uur onze tijd, herhaalt de Britse televisiezender BBC Four het eerste deel van een serie van drie documentaires, die tezamen bijna drie uur in beslag nemen over de geschiedenis van de stad Jeruzalem, die historicus Simon Sebag Montefiore heeft gerealiseerd onder de titel Jerusalem: The making of a holy city. De eerste aflevering is getiteld Wellspring of holiness; deze werd reeds verleden week donderdag voor het eerst uitgezonden. Op donderdag 15 december volgt deel 2; op donderdag 22 december wordt het derde en laatste deel uitgezonden. Het ligt voor de hand dat die beide delen eveneens op de dinsdag na de eerste uitzending zullen worden herhaald.
Het boek Jeruzalem Diezelfde Simon Sebag Montefiore heeft zich reeds onderscheiden als historicus van formaat met twee boeken over het leven de krankzinnige sadist Stalin. [1] Eerder dit jaar is zijn omvangrijke geschiedenis in boekvorm uitgekomen over de wereldwijd befaamde historische stad Jeruzalem in Israël, een plek die van oudsher van niet alleen door joden en christenen, maar tevens door moslims als hun stad wordt beschouwd, en, mede daardoor, niet zelden wordt gezien als hoofdstad van de wereld, al is dat laatste ─ zeker in de huidige tijd, en met name buiten de direct betrokken bewoners van de gebieden rondom die stad en staat ─ overdreven. Niet alleen de oorspronkelijke, Engelse, editie zag dit jaar het licht, ook de Nederlandse vertaling is onlangs van de persen gerold. Evenals de beide boeken van dezelfde schrijver over Stalin, is ook Jeruzalem op de markt gebracht door Nieuw Amsterdam Uitgevers.
Veroveringsdrang Vele groeperingen, en soms hele volken, hebben in de loop der tijden getracht Jeruzalem te veroveren, waarbij allerlei drijfveren en emoties, ingegeven door bij voorbeeld godsdienst ─ men denke daarbij onder meer aan de Kruistochten ─ dan wel hebzucht, afgunst en allerlei andere lagere hartstochten een rol van grote betekenis gespeeld. Dat was niet alleen in het verleden evident, maar al die genoemde elementen spelen bij diverse lieden ─ die macht hebben of deze hebben gegrepen ─ ook vandaag de dag een rol van doorslaggevende betekenis. Het uiterlijk vertoon is weliswaar gewijzigd en men zal waarschijnlijk niet zo gauw meer hele legers zien oprukken, maar de dreiging die uitgaat van staten ─ of zelfs van één staat ─ die atoomwapens ontwikkelt en niet zal schromen deze te gebruiken, maakt dat de dreiging jegens Jeruzalem en de wijde omgeving even actueel is als een millennium geleden.
Het fascinerende, briljant-spannend geschreven boek kan het gemakkelijk tegen elke thriller over moordenaars, dieven en andere criminelen opnemen. Al zal men ook die lieden in de historie van genoemde stad niet bepaald sporadisch tegenkomen.
Simon Sebag Montefiore.
Dank zij drie vertalers is het boek zo snel na de Engelse versie in ons taalgebied uitgekomen. __________
[1] a: Het hof van de rode tsaar.
b: Stalins jeugdjaren ─ Van rebel tot rode tsaar. Een bijdrage daarover is te vinden op de site Tempel der Historie, gepubliceerd op zondag 20 januari 2008.
__________ Simon Sebag Montefiore: Jeruzalem ─ De biografie.
Vertaald door Henk Moerdijk, Georg Pape en Mieke Hulsbosch.
732 pag. + 4 x 8 pagina's op kunstdruk met illustraties in kleuren en z/w; gebonden met stofomslag.
Arte-tv: Hoe reisden die oude Egyptenaren nu werkelijk over zee, helemaal naar het Land van Poent?
Farao Hatsjepsoet.
Drieënhalf duizend jaar geleden
Arte-tv presenteert op zaterdag 10 december een documentaire over een historisch thema met betrekking tot het oude Egypte en eventuele zeevaart. Aangezien het tot dusver ietwat twijfelachtig is, wat wordt aangenomen, is het mogelijk dat de film in kwestie duidelijkheid verschaft. Het gaat hierbij om de vraag van archeologen, of hetgeen op een drieënhalf millennium oud bas-reliëf te zien is, ook werkelijk heeft plaatsgehad. Het bas-reliëf in kwestie verhaalt over een expeditie die per vloot is gerealiseerd, onder leiding van Hatsjepsoet ─ een der weinige vrouwelijke farao's; zij leefde van ongeveer 1479 vóór onze jaartelling tot 1458 ─ en is terechtgekomen in het Land van Poent, vanwaar de Egyptenaren veel kostbare schatten hebben meegebracht. De vraag is niet alleen of de expeditie waarachtig heeft plaatsgevonden, maar tevens of de schatten in kwestie daar ook werkelijk zijn aangetroffen. Deze Franse documentaire uit 2009 van Stéphane Begouin wordt, als bijdrage van Arte France, uitgezonden op genoemde datum tussen 20:15 uur en 21:45 uur. Herhalingen zijn te zien op zondag 11 december, vanaf 14:55 uur, en op donderdag 22 december, 's ochtends vanaf 10:15 uur.
Tags:Archeologie, Arte-tv, bas-reliëf, Documentaire, farao Hatsjepsoet, Geschiedenis van Egypte, Land van Poent
Nogmaals Mahlers Negende Symfonie, deze keer vanuit Liverpool, onder leiding van Vasily Petrenko
Vasily Petrenko. Foto van Mark McNulty; IMG Artists.
Het tweede achtereenvolgende Mahler-Jaar loopt ten einde, en dat zal mede de reden zijn waarom we zoveel mogelijkheden geboden krijgen om diens laatst voltooide symfonie, de Negende, via de alweer klassiek geworden communicatiemedia radio en televisie te beluisteren.
Op donderdag 8 december is het opnieuw zo ver: in het programma 'Radio 3 live in concert' van de Britse cultuurzender BBC Radio 3 wordt, vanaf 20:30 uur die Negende Mahler-symfonie uitgezonden via een rechtstreekse verbinding met de Liverpool Philharmonic Hall, door het aldaar gevestigde Royal Liverpool Philharmonic Orchestra onder leiding van Vasily Petrenko.
Meer over die symfonie is te vinden in een artikel getiteld Mahlers Negende: Vaarwel aan een leven en aan een cultuurtijdperk, dat we hebben opgenomen op 10 januari 2007 op de Nederlandse fin de siècle website All art is quite useless van Rond1900.nl.
Tags:BBC Radio 3, Gustav Mahler, Liverpool Philharmonic Hall, Negende Symfonie, Radio 3 live in concert', Royal Liverpool Philharmonic Orchestra, Vasily Petrenko