Op 9 september 1901 is de Franse schilder Henri Marie Raymond, graaf de Toulouse-Lautrec op kasteel Malromé (in het Franse departement Gironde) tijdens een bezoek aan zijn moeder overleden. Hij was geboren te Albi, op 24 november 1864. Daar is nu het Toulouse-Lautrec Museum gevestigd.
In het radioprogramma ZeitZeichen van de Duitse regionale zender WDR3, wordt op vrijdag 9 september, tussen 17:45 uur en 18:00 uur, in een aflevering die bij de dag en maand hoort ─ hier: 9 september ─ deze sterfdag herdacht, onder het dagelijkse motto Stichtag heute.

Wat daarin precies aan de orde zal komen, is op dit moment onbekend, en dat het niet al te veel zal (kunnen zijn) ─ gezien het kwartiertje dat voor het programma (dagelijks) wordt uitgetrokken ─, spreekt vanzelf. Aan de andere kant: als een programmamaker gericht de (in dit geval) luisteraars van informatie voorziet, zal menigeen die gegevens uit minder dan een kwartier ook niet zo gemakkelijk kunnen reproduceren.

__________

Afbeelding: Toulouse-Lautrec in Villeneuve aan de Yonne. Schilderij van collega-tijdgenoot Édouard Vuillard (1868-1940). Het bevindt zich in het Toulouse-Lautrec Musuem te Albi. 

Niet zo heel veel lezers van deze site zal de naam Ludwig Müller-Uri een begrip zijn. Toch wordt hij, zij het kort, herdacht op zondag 4 september, in het radioprogramma ZeitZeichen van de Duitse regionale zender WDR3. In de aflevering van die dag ─ Stichtag heute ─ wordt aandacht besteed aan het feit dat deze glasblazer op 4 september 1811 werd geboren. Van lieverlee ging hij nadenken over andere, nieuwe, aspecten van deze glasblazerskunst.
Eerst experimenteerde Müller-Uri met ogen voor poppen en opgezette dieren. In 1832 werd hiermee de aandacht van de Würzburger oogarts professor Heinrich Adelmann (1807-1884) getrokken, die zich nog in hetzelfde jaar met de bijzondere glasblazer in verbinding heeft gesteld.

Zo is Ludwig Müller-Uri terechtgekomen bij het kunstoog voor de mens, een niet te verwaarlozen onderdeel van de oogprothetiek binnen het kader van de, eerst alleen Duitse, oculanistiek in de negentiende eeuw. Het moet de levenskwaliteit van de patiënten in kwestie ─ die een oog moesten missen en daarvoor in de plaats een hulpstuk wensten ─ een enorme verbetering van de levenskwaliteit hebben betekend.
Ludwig Müller-Uri overleed op 7 november 1888.

Arte-televisie heeft op zaterdag 3 september ─ tussen 21:05 uur en 22:00 uur ─ de Deense documentaire Und sie bewegt sich doch, uit 2008, van Lars Becker-Larsen op het programma staan: over revolutionaire denkers, die zich diepgaand hebben beziggehouden omtrent vraagstukken met betrekking tot de hemel en de aarde, hetgeen heeft geleid tot onder meer de bewering dat de aarde niet het middelpunt van het uitspansel is, maar dat onze planeet in beweging is.

De door hen geventileerde beweringen hebber ertoe geleid dat ze uit de kerkelijke gemeenschap werden gezet en er in geen enkel opzicht meer deel van mochten uitmaken.

Het gaat daarbij om de volgende grootheden uit ons verleden:
De Duitser Niklas Koprnigk, beter bekend als Copernicus (1473-1543)
De Deen Tycho Brahe (1546-1601)
De Italiaan Galileo Galilei (1564-1642)
De Duitser Johannes Keppler (1571-1630)

De Engelsman Isaac Newton (1643-1727)

Omniseksualiteit voorop

In een krakkemikkige stationcar uit de jaren zeventig zijn vier mensen ─ die allen aanspraak maken op de kwalificatie verdoolde ─ onderweg zuidwaarts. In die entourage doen de vier meer kennis en ervaring op; voor de ene persoon staat daarbij kalverliefde voorop, voor een tweede is dat het moederschap. Een derde van hen ondergaat homoseksuele gevoelens.

De Belgische acteur Yannick Renier (*1975) ─ zo'n man die niet alleen voor massa's vrouwen aantrekkelijk is, maar tevens voor een groot aantal vertegenwoordigers van zijn eigen geslacht ─ speelt de rol van de zenventwintig jaar oude bestuurder van de stationcar; naast hem zit een lifter. Achterin bevinden zich een meisje en haar broer, gespeeld door respectievelijk Léa Seydoux en Théo Frilet.
In deze Franse rolprent, Plein sud, uit 2008, geregisseerd door Sébastien Lifshitz komen, net als in zijn andere speelfilms, zogenoemde omniseksuele thema's voor. Lifshitz is een man met een geïntensiveerd gevoel voor detail, en dat komt nu ook weer in Plein sud goed uit de verf. Het tempo mag dan af en toe wat traag lijken, de verwikkelingen doen zich in een snel tempo voor.

Uitzendingen

Plein sud wordt vertoond door TV5 Monde, op donderdag 1 september, tussen 21:00 uur en 23:00 uur. Herhalingen zijn te zien, op dezelfde Franstalige zender, op zondag 4 september,
vanaf 23:45 uur, tot 01:15 uur in de nacht op maandag 5 september. Ook in de vroege avonduren van dinsdag 6 september staat deze speelfilm nogmaals op het programma: dan tussen 18:35 uur en 20:00 uur.

De digitale Nederlandse televisiezender Cultura 24 presenteert op woensdag 31 augustus de herhaling van een documentaire over de Nederlandse schrijver Willem Frederik Hermans (1921-1995)', die onder meer wordt gekwalificeerd als een groot schrijver met een omstreden persoonlijkheid. Het gaat om een film uit 1989 van Erik Lieshout, getiteld Ik verlang naar niets dat voorbij is terug. Deze bijdrage gaat vooraf aan twee films, die op donderdag en vrijdag aansluitend zullen worden uitgezonden op hetzelfde kanaal. Meer daarover in een bijdrage van heden op onze zustersite Tempel der filmkunst.

De documentaire wordt uitgezonden tussen 19:49 uur en 21:08 uur.

Aan het begin van de nacht van woensdag 31 augustus op domderdag 1 september kan men via de televisiezender Nederland 2 een programma bekijken in de reeks VPRO Import, hetgeen wij graag aanbevelen in de belangstelling van allen die geïnteresseerd zijn in schrijvers en letteren.
Het gaat daarbij om de documentaire van Richard Robbins uit 2007, Operation Homecoming. In de oorspronkelijke, Amerikaanse versie is daar nog als ondertitel aan toegevoegd Writing the Wartime Experience. Daarin wordt getoond hoe ervaren Amerikaanse schrijvers door de Amerikaanse regering werden 'uitgezonden' naar Afghanistan en Irak, om cursussen in schrijven te geven aan de aldaar gelegerde troepen.
De oogst van dat als zaaien van voldoende prikkeling die moest uitmonden in ware producten van het Schrijfproces bestaat in een grote hoeveelheid gedichten en verhalen, brieven en dagboeken, die als basis dienen voor de documentaire, die zal worden uitgezonden tussen 00:10 uur en 01:30 uur.
Herhalingen worden verzorgd door het digitale televisiekanaal Holland Doc 24, in de loop van donderdag 1 september, tussen 22:10 uur en 23:30 uur; op vrijdag 2 september volgt een tweede herhaling op hetzelfde digitale kanaal, dan tussen 17:50 en 19:10 uur.

Het tweede, Nederlandstalige, Belgische televisienet Canvas biedt op zondag 28 augustus, 's avonds tussen 21:00 uur en 21:50 uur, een nieuwe aflevering van de serie South Pacific, documentaires over, onder meer eilanden in, de Stille Zuidzee. Deze aflevering, Strange islands, wordt gepresenteerd door de, inmiddels alom bekende, Britse acteur Benedict Cumberbatch (*1976). Hij heeft naam gemaakt als de jonge Stephen Hawking in een speelfilm over diens vroege levensfase, en als de nieuwste 'editie' van de wereldvermaarde, doch niet geheel van onmaatschappelijke trekjes gespeende, superspeurder Sherlock Holmes.

Het digitale vierentwintig uurs televisiekanaal Cultura 24 herhaalt in de nacht van zondag 28 op maandag 29 augustus, tussen 00:00 uur en 00:52 uur, een aflevering uit het NPS-programma Het uur van de wolf: in dit geval de documentaire Letter en geest ─ over Frans Kellendonk.
Daarin wordt ingegaan op het werk van de in 1990 overleden schrijver (geboren in 1951), die ─ evenals Doeschka Meijsing (geboren 1947), Dirk Ayelt Kooiman (geboren 1946) en Nicolaas Matsier (geboren 1945) ─ een rechtgeaarde vertegenwoordiger van het Academisme in de literatuur was.
In 1982 is Kellendonks Letter en Geest ─ Een spookverhaal verschenen, een roman vol dubbele bodems; een boek echter dat een storm van kritiek en de daardoor ontstane discussies heeft losgemaakt. De auteur werd onder meer beschuldigd van antisemitisme en homohaat. Hoewel zulks in theorie beide mogelijk is, lijkt het nogal onwaarschijnlijk dat de homoseksueel Frans Kellendonk een homohater is geweest. In een radiocolumn uit dezelfde periode als Letter en geest heeft hij weliswaar als laatste zin de woorden "De homoseksualiteit de wereld uit, te beginnen bij Nederland" gebruikt, maar dat was in de tijd dat die woorden werden gebruikt in de strijd tegen kernwapens. Het ligt objectief dan ook voor de hand dat er sprake was van satire of andersoortige, al dan niet literaire, humor. De inhoud van de column gaf dat ook al aan: het Romeinse rijk zou 'immers' ten onder zijn gegaan aan de aldaar heersende homoseksualiteit, en dat 'feit' zou men kunnen doortrekken naar de (toen) huidige tijd.

De inhoud van de documentaire zou u verder op weg kunnen helpen om te komen tot een eigen oordeel over het boek en, mede daardoor, over de plaats van de auteur binnen onze letteren.

In de nacht van woensdag 24 op donderdag 25 augustus, tussen 00:20 uur en 01:20 uur, wordt door BBC Two-tv weer een aflevering, deze keer getiteld Rembrandt, van het programma fake or fortune uitgezonden. Presentatrice Fiona Bruce en kunstexpert Philip Mould [1] doen ook deze keer weer onderzoek naar zogeheten mysteries achter een bepaald schilderij. 

Toen tijdens een veiling een schilderij is opgedoken dat gedurende de Tweede Wereldoorlog door de nazi's was gestolen, deed zich de vraag voor "Is dat een echte Rembrandt?", waarna de volgende, klemmender vraagt komt: die omtrent de rechtmatige eigenaar.
__________

[1] Philip Mould (geboren 1960) is een bekend gezicht in BBC One's Antiques Roadshow. In bijna elke aflevering van dat programma laat hij zijn licht schijnen over schilderijen, in eerste instantie portretten, die worden meegenomen door mensen, die graag meer over hun eigendom(men) willen weten, en niet in de laatste plaats is dat de geldelijke waarde. Er wordt wel eens gefluisterd dat Philip Mould als gevolg van deze kennis miljonair geworden is, en dat hij eveneens een bijzondere collectie heeft weten op te bouwen. Good for him!

Regisseur Michael Moore.

De notoire Amerikaanse dwarsligger in tal van maatschappelijke opzichten, maar zeker als maker van zeer gekleurde en soms enigszins ingekleurde documentaires, Michael Moore (geboren 1954) ─ die de meest weerzinwekkende oorlogsmisdadiger uit de geschiedenis der mensheid, de aan Barack Obama voorafgaande VS-president George W. Bush op tal van manieren volkomen terecht voor schut heeft gezet ─ heeft het zorgstelsel van de Verenigde Staten op de korrel genomen in zijn documentaire uit 2007 met de dubbelzinnige titel Sicko, over de 250 miljoen Amerikanen die een verzekering hebben afgesloten en daarmee, volgens Michael Moore, door het verzekeringswezen zijn gereduceerd tot een kostenplaatje. De 55 miljoen Amerikanen die zonder een ziektekostenverzekering rondlopen, laat de regisseur buiten beschouwing.

Opnieuw zaagt Michael Moore zeer grove planken van heel dik hout, en dat provoceert, onder meer door de overgesimplificeerde vorm die hij daarvoor heeft gekozen. Doch, als dat tot het gewenste resultaat leidt, moesten we het maar voor lief nemen, ook al kunnen we er niet omheen, bast te stellen dat deze Michael Moore geen midden onbeproefd heeft gelaten, en dat is weer eens uitermate irritant.
De film is te zien op dinsdag 23 augustus, 's avonds tussen 20:20 uur en 22:20 uur, via Nederland 3.

Chris Mburu, VN-avocaat voor mensenrechten.

In de jaren zeventig van de vorige eeuw heeft de Zweedse Hilde Back een student uit Kenia ondersteund met vijftien dollar per maand. Ze koesterde echter niet de geringste verwachting daarover ooit te horen of anderszins te worden geconfronteerd.

Er gaat echter geen dag voorbij of de student in kwestie, Chris Mburu, denkt aan haar. Hij is inmiddels advocaat voor mensenrechten bij de Verenigde Naties, een positie die hij nimmer had kunnen verwerven zonder die ondersteuning van de Zweedse Hilde. Nu heeft hij zelf een studiebeurs-project in het leven geroepen voor kinderen met talent uit zijn eigen dorp van afkomst, wier ouders geen schoolgeld kunnen betalen.
Er wordt over verteld in de IKON-documentaire ─ Een klein gebaar, oorspronkelijk als HBO-documentaire A Small Act ─ welke op zondag 21 augustus via Nederland 2 zal worden uitgezonden tussen 17:55 uur en 18:50 uur.

Vier, en soms zelfs vijf opera's, verspreid over een zaterdagavond ─ al dan niet met doublures ─ zal men in de hoogzomerse etherprogrammering niet gemakkelijk aantreffen: radio, eventueel aangevuld met tv, aangezien tal van de gebruikelijke, in onze streken gemakkelijk te ontvangen zenders, deze weken veel presenteren wat tijdens muziekfestivals, ook al verspreid over Europa, wordt uitgevoerd.

In Nederland heeft dat deze zaterdag, 20 augustus, te maken met de uitzending, via Radio 4, van het Prinsengrachtconcert dat de plaats inneemt van het gebruikelijke programma Opera live van de NTR. BBC Radio 3 geeft de zaterdagavondruimte ook al weken aan de BBC Proms 2011 tot aan de Last Night of the Proms, in plaats van aan Opera on 3, al dan niet Live from the Met.

Desalniettemin kan men op de genoemde zaterdag in de avonduren nog kiezen uit twee muziekdrama's: één in het operaprogramma van de Belgische, Nederlandstalige radiozender Klara ─ beginnend om 20:00 uur ─, en vijf minuten later als het ARD Radiofestival begint via alle onder die overkoepelende zendgemachtigde vallende regionale radiozenders. Het kan vanzelfsprekend ook dat men het ene doet zonder het andere te laten: luisteren kan men naar het muziekdrama op de ene zender, terwijl men een opname maakt van de andere opera. Dit alles alleen als men van al het aangebodene die avond wenst kennis te nemen.
In het geval van de Belgische zender gaat het om La finta giardiniera uit 1774 van Wolfgang Amadeus Mozart (1756-1791), gezongen door vocale solisten, ondersteund door het symfonieorkest van het Theater De Munt in de Belgische hoofdstad, onder leiding van Johan Nelson.
De genoemde regiozenders van de ARD presenteren een productie van de Bayreuther Festspiele 2011, waar deze zomer een nieuwe enscenering van Tristan und Isolde uit 1865 van Richard Wagner (1813-1883) wordt voorgesteld. De muzikale leiding is in handen van Peter Schneider.
Naast de in onze bijdrage van 5 augustus genoemde namen en de daarbij behorende rollen, komen we nog de mezzsopraan Michèle Breedt en de tenor Arnold Bezuyen tegen, evenals de bariton Martin Snell en de tenor Clemens Bieber. 

Violist David Garrett tijdens een optreden in Ludwigshafen in 2009.

In de aflevering van de reeks portretten welke in het ARD/Das Erste-programma Deutschland, deine Künstler op woensdag 17 augustus op het eerste tv-net van onze oosterburen zal worden uitgezonden, worden alle kijkers, die dat maar wensen, in de gelegenheid gesteld kennis te maken met de in 1980 te Aken geboren Amerikaans-Duitse violist David Garrett, die vanaf zijn zevende jaar wekelijks voor publiek optrad. Hij haalde het Guinness Book of Records als snelste violist ter wereld. Voor publiciteits-doeleinden is zoiets natuurlijk leuk en aardig en doorgaans zeer functioneel, maar zegt het iets over de intensiteit waarmee zo'n musicus zich in de interpretatie van het Grote Werk presenteert? Natuurlijk niet: daarvoor moet men de gelegenheid krijgen om hem in een concert uit het, al dan niet bekende, repertoire te horen.
Die mogelijkheid komt direct achter het portret aan. Dat portret wordt uitgezonden tussen 22:45 uur en 23:30 uur; dan volgt een uitvoering van het Vioolconcert in D-groot, opus 61, uit 1808, van Ludwig van Beethoven (1770-1827) door deze superster aan het huidige strijkers-firmament. Hij zal worden begeleid door het Russisch Nationaal Philharmonisch Orkest onder leiding van Lorenzo Colladonato.

RTV Noord te Groningen meldde hedenavond in de uitzending, alsmede in een artikel op de website dat in Oostwold bij Leek de, in Nederland zeldzame, zwarte ooievaar is gesignaleerd. Normaal gesproken broedt die vogels meer in Oost-Europese landen, maar tevens in delen van Frankrijk, Duitsland en Zweden, alsmede op het Iberisch schiereiland.
Deze dieren overwinteren normaliter in Afrika. In Nederland wordt het dier al geruime tijd uitsluitend gespot op doorreis.
Vastgesteld moet worden dat dit dier weer vaker in Nederland opduikt, vooral in de maanden mei en augustus, en ─ vanwege hun voedselvoorkeuren ─ meestentijds bij ondiepe plassen.
Voorts is geopperd dat het dier eens de kat uit de boom wilde kijken, in verband met een eventuele broedplek voor volgend jaar.

Onlangs is een der meest bijzondere beeldend kunstenaars van de twintigste eeuw van ons heengegaan. Hij stierf op 20 juli van dit jaar: Lucian Freud, geboren op 8 december 1922. In tal van kunstrubrieken van heel veel media ─ in ieder geval van al die media welke zichzelf serieus wensen te nemen ─ is flink aandacht besteed aan die gebeurtenis. Ook op de aan site gelieerde, Nederlandse Tempel der beeldende kunsten is een bijdrage te vinden.

Dat gebeurt opnieuw op zaterdag 13 augustus, tussen 21:00 uur en 22:00 uur onze tijd, in een uitzending van het programma Imagine: van de Britse televisiezender BBC Two. Die nieuwste aflevering van die documentaire serie houdt zich, zo goed als dat binnen een uur kan, bezig met leven en werk, en uitzonderlijkheden van Lucian Freud bezig. De aflevering is getiteld Imagine: Sitting for Lucian Freud.

Diens eerste expositie werd gerealiseerd in Lefèvre Gallery te Londen in 1944; de laatste tijdens zijn aard bestaan, verleden jaar in het Centre Pompidou te Parijs.