Enkele kanttekeningen bij afbraak/behoud van de structuur van het gebouw. Het ontmantelde gebouw is het ziekenhuis AZ Den Brandt. Op 17 juni 1972 werd de bouwvergunning afgeleverd. Dat is, zoals u allen weet een gebouw dat eigendom is van het OCMW en dat het oude gasthuis van Boom in 1978 moest vervangen. Tot begin van de jaren negentig was dit ziekenhuis terecht het vlaggenschip van het OCMW van Boom. Later, mede door de wijzigende reglementering oversteeg de exploitatie de financiële draagkracht van een modale gemeente. Sinds 2002 werd er geen activiteit meer ontplooit in het voormalige ziekenhuisgebouw. Daar waar het eens het boegbeeld was van het aanbod aan sociale voorzieningen dreigde dit gebouw te verloederen. 39 jaar later wordt deze site nieuw leven geboden. Het OCMW Boom heeft een architectuurwedstrijd georganiseerd in oktober 2007. De jury diende anonieme ontwerpers te beoordelen. Het team BARO - SUM PROJECT heeft de wedstrijd gewonnen. Vandaag houdt het ontwerp een grondige renovatie in van het voormalige ziekenhuis Den Brandt. De werken om het gebouw van het voormalige ziekenhuis bouwrijp te maken zijn drastisch, maar de keuze tot behoud van de structuur en verbouwing is zowel door huidig studieteam als door vorige haalbaarheidsstudies als een kostenefficënte en duurzame oplossing bevonden ten opzichte van nieuwbouw. Dit blijkt uit de haalbaarheidsstudie die bijkomend door de politiezone is uitgevoerd en waarbij de politieraad in januari van dit jaar besloot mee te stappen in het project Campus Den Brandt, dat sowieso de beste en goedkoopste oplossing bood in vergelijking met gelijk welk ander project. Bovendien kan de herlocatie sneller gerealiseerd worden dan pakweg een nieuwbouw op een andere plaats. Uiteraard was ook de centrale ligging in de Rupelstreek (met de nodige ontsluitingen en de ruime parkeermogelijkheden ) een belangrijke troef. Aan het station van Mechelen hier niet ver vandaan, heeft studiebureau Grontmij dezelfde 2 pistes onderzocht en dezelfde redenering gevolgd en gekozen om haar nieuwe hoofdkantoor in een gerenoveerd oud overheidsgebouw te vestigen en geen nieuwbouw te zetten. Ook in hun eigen studie stond duurzaamheid centaal en werd er vanwege de veel beperktere CO2 uitstoot geopteerd voor renovatie in plaats van sloopwerk en nieuwbouw. Men heeft ook het gebouw tot het betonskelet gebracht en alle , op thermisch vlak waardeloze, gevels verwijderd omdat deze anders voor koudebruggen zouden zorgen en de gewenste isolatie en EPB normen niet zouden behalen. Het ontwerpbureau SUMproject en BARO hebben ondertussen zoals bekend vorm gegeven aan het project en dit in nauw overleg met alle partners. Er was daarbij veel aandacht voor duurzaamheid en energiebeheer. De toekomstwaarde van het gebouw wordt ook vertaald in een duurzame materiaalkeuze. De kleuren refereren naar het wedstrijdontwerp: een lichte sokkel, alsook enkel lichte accenten in de kleinere volumes van het gebouw zoals een trapvolume of een inkomsas. Onder meer deze kleuraccenten bepalen de juiste uitstraling die het gebouw heeft op zijn omgeving. Dit gebouw is door zijn omvang immers zichtbaar van op een groot aantal plaatsen in Boom. De ambitie is om voor het gehele gebouw een E70 peil te halen. Alle gesloten geveloppervlakken moeten voldoende worden geïsoleerd. Voor het strippen van het gebouw heeft het bestuur dan ook verkozen om, geen tijd te verliezen en in afwachting van alle besluitvormingen en de nodige vergunningen, een groot deel van deze werken, via misschien wel het belangrijkste Booms tewerkstellingsproject van de afgelopen jaren, in eigen beheer uit te voeren. Dat gebeurde met een sociaal tewerkstellingsproject, waarbij het gebouw onder deskundige leiding van dhr. Jos De Schouwer, onze bouwkundig ingenieur, en met de hulp van veel medewerkers (leefloontrekkers) oordeelkundig werd gestript. Zo konden ze de nodige arbeidsattitude en ervaring op doen om weer op de reguliere arbeidsmarkt een job te vinden. Hierdoor bespaarden wij nog ook eens op de afbraakkosten. Dat het afbraakwerk geen sinecure betreft maar eerder valt in de categorie "Hard labeur" blijkt uit het feit dat het hoofdzakelijk over handenarbeid en spierkracht betrof, waarbij met de kruiwagen, breekhamer en schop alle puin selectief werd afgevoerd naar de container. Om u een idee te gegeven over de omvang van het project geven we mee dat vanaf 2007 in totaal onafgebroken 50 personen werkten in deze vorm van sociale tewerkstelling. In totaal werd 4.000 ton of 500 containers puin en afbraakmaterialen afgevoerd. In totaal heeft het bouwrijp maken van het gebouw zo'n 950.000 euro gekost, maar daar staat tegenover dat het werk dat door het OCMW reeds werd gedaan, door deskundigen op een miljoen euro wordt geraamd. Hoewel de financiële winst om dit in eigen beheer te realiseren marginaal lijkt is de maatschappelijke winst onder de vorm van sociale tewerkstelling voor de Boomse gemeenschap van onschatbare waarde. Indien deze tewerkstelling er niet was geweest waren met andere woorden 50 leefloongerechtigden niet gereactiveerd maar bleven ze nog steeds ten laste van de Boomse belastingbetaler. Bij het brede publiek leeft nog steeds het idee, dat mensen die geholpen worden door het OCMW gewoon zomaar een leefloon, in de vorm van cash geld, krijgen. Men is zich niet bewust van de inspanningen die het OCMW levert op vlak van maatschappelijke integratie. De keuze om deze methodiek te hanteren creëert een win-win situatie voor zowel de gemeente als voor de personen die via dit traject gereactiveerd werden. De huidige grove afbraakwerken worden nu door de firma Stallaert NV uit Zemst uitgevoerd. Wanneer je het gebouw nu in de afbraakfase ziet staan, kan ik begrip opbrengen voor sommige mensen die zich bedenkingen zouden kunnen maken bij de keuze van het bestuur. Persoonlijk vind ik zelf ook dat het geen fraai beeld is en dat ik mij soms in een oorlogsgebied oog. Het gebouw heeft heel veel emotionele waarde voor de Bomenaar, waardoor haar huidige uitzicht pijnlijk kan overkomen, maar toch ook net daarom dat we ervoor gekozen hebben om het niet volledig af te breken maar, bij de voltooiing der werken, haar de juiste uitstraling terug te geven, waarvan de contour nog herkenbaar zal blijven. Het feit dat een aantal gebouwdelen (administratieve voorbouw, vroegere stookplaats) en gebouwelementen (luifels, balkons) worden afgebroken en verwijderd heeft te maken met de nieuwe functionele invulling en met een gedetailleerd onderzoek naar mogelijkheid, nuttigheid en kostprijs van specifieke zaken (bvb balkons). Het ontmantelen geeft misschien ook een vertekend beeld. De hoofdstructuur van het gebouw bestaat uit een balken en kolommenraster dat dubbel zo groot is als de gevel laat vermoeden. Alle elementen die uit de gevel worden genomen zijn dus invulelementen die geen structurele thermische waarde hebben. Bovendien mag je ook niet vergeten dat het volledige complex op palen gefundeerd is wegens de slechte draagkracht van de grond (kleiputten). Deze palenfundering blijft ook volledig behouden, maar is natuurlijk niet zichtbaar. De kosten voor afbraak en structureel bijwerken van de structuur zullen ongeveer 1 miljoen euro bedragen. Hiervoor blijft een betonstructuur behouden voor een vloeroppervlakte van +/- 12.000 m². Op deze wijze is niet alleen milieuverantwoord ontmanteld, maar kan het OCMW Boom er fier op zijn dat zij er op deze wijze in geslaagd zijn om 3.500 - 4.000 m³ beton te hergebruiken. Dit komt overeen met een voetbalveld van 1m hoge beton. De kostprijs voor een nieuwe structuur van deze omvang moet gesitueerd worden rond de 4 miljoen euro en dan is de afbraak van het volledige gebouw nog niet meegerekend (minstens 1.000.000 euro). Wetende dat de werken die wij gaan aanbesteden op 15 miljoen euro excl.btw worden geraamd, zou dit betekenen dat een nieuwe betonconstructie ons project 33% duurder zou maken. De prijzen voor bewapeningsstaal en beton zijn nu een veelvoud ten opzichte van de prijzen die in de jaren 70 werden betaald. Hierdoor alleen al is de keuze evident. Ook in de ecologische discussie is het belangrijk om de structuur van een gebouw - indien mogelijk - een tweede leven te geven. Volledige afbraak zou immers betekenen dat al het afbraakmateriaal weer moet gestort worden, wat niet alleen de stortplaatsen belast maar ook duizenden extra vrachtwagens zou betekenen met verkeershinder en verkeersonveiligheid, stof- en lawaaihinder , zware milieubelasting (diesel), schade aan het wegennet en openbaardomein, enz... Dit brengt de ecologische footprint van vele Bomenaren in evenwicht. Omdat het OCMW Boom met zijn diverse en kwaliteitsvolle dienstverlening iedere Bomenaar wil bereiken, wil ik eerst nog tot slot benadrukken dat in de gemeente Boom niets of niemand verloren gaat, ook het patrimonium niet. Nourdine Elkouakibi, Voorzitter OCMW
