DE DOOD VAN TRASKE BEGGES                  scriptum: fons dehouwer        

’t Was een mistige zaterdagavond in november. De stoof bleef met moeite aan, er zat geen trek in de schouw. Zoals elke avond zat Traske in haar zetel, een relaxzetel die ze enkele jaren geleden met nieuwjaar van haar jongste had gekregen. De televisie stond op het BRT-nieuws. De andere programma’s interesseerden haar slechts matig. Alleen een Vlaams stuk dat zag ze wel eens graag. Meestal viel ze in slaap en werd ze wakker wanneer de uitzendingen al lang voorbij waren.

Vanavond had ze bezoek gekregen van haar jongste met zijn gezin. Dat was niet ongewoon, Willy kwam elke dag even bij haar langs. Soms nog heel laat op de avond. Ja, daar kreeg ze veel vriendschap van, echt gemeende vriendschap. Ze woonde nu reeds van in negenenzestig in een huis van hem en nooit hoefde ze een frank huur te betalen. Elke dag bracht hij een brood voor haar mee uit het dorp. Neen, zoals haar jongste voor haar zorgde, zo vond Traske, waren er geen twee op de wereld. Hij was wel een keer gescheiden. Als enige van al haar kinderen. Twee jaar is hij toen alleen geweest. Gelukkig heeft hij iemand anders gevonden. Op zijn vijfendertigste kreeg hij zijn eerste zoontje. Vanavond nog had ze een dikke kus gekregen van dat jongste kleinkind.

Traske was gelukkig. Ze was dat niet altijd geweest, nee, dikwijls heeft ze zwarte sneeuw gezien. Altijd hard gesloofd voor haar gezin. Haar man, Louis, had altijd gewerkt voor een klein loon. Hij was fier geweest een arbeider te zijn. Toen men hem een hoger loon en een bediendenstatuut aanbood heeft hij geweigerd. Hij wilde arbeider blijven tot aan zijn dood. En hij is het gebleven, tenminste, hij heeft slechts één jaar van zijn pensioen genoten. Hij is op een zondag verongelukt toen hij van de mis naar huis toe kwam. Zonde van zo’’’n mens. Dat heeft zijn hele leven hard gewerkt en wanneer hij van zijn rust kon genieten is hij verongelukt, dood. Traske en Louis woonden in een huis van de fabriek en op de begrafenis van Louis kreeg ze al te horen dat ze moest verhuizen. Rijken hebben geen hart. Traske heeft niet geklaagd. Ze is verhuisd naar het huis van haar jongste waar ze altijd gelukkig is geweest omdat Willy elke dag op bezoek kwam.

Ze hield zielsveel van haar kinderen en kleinkinderen. Niet dat ze van allemaal evenveel vriendschap kreeg, nee. Er waren er bij die van haar profiteerden. Vooral sinds ze wat geërfd had van haar zuster Fien. Fien was rijk geweest. Ze had geen kinderen. Onder den oorlog had ze een melktoer en menig keer is ze gepakt omdat ze water bij haar melk deed. Eigenlijk was het een schande wat Fien de arme mensen toen heeft aangedaan. Traske heeft van dat geërfde geld dan ook nog geen frank voor haar zelf opgedaan, nee, het moest dienen om mensen te helpen. Sinds die erfenis kwamen er heel wat over de vloer bij Traske. Ze had alleen maar gegeven als ze dacht, die mensen hebben het echt nodig. Traske had compassie met leed van anderen. Spijtig genoeg wisten sommigen daarvan handig gebruik te maken. Eigenlijk had ze wat te veel vertrouwen in iedereen.

Zeven kinderen heeft ze groot gebracht. Ze hebben allemaal mogen studeren, tenminste, diegenen die bekwaam waren. Alleen de meisjes zijn op hun veertiende gaan werken. Traske heeft dat allemaal met één pree gedaan. Ze kan er nog altijd niet aanuit hoe ze dat allemaal heeft betaald gekregen.

Sooi den oudste heeft nog in de vreemde gezeten, in de Kongo. Die is

teruggekomen toen dat land onafhankelijk is geworden. Hij is nu bedrijfsleider in een boekbinderij.

Anna was met een douaan getrouwd. Die heeft ne goeie man gehad. Hij is gestorven aan een hartaanval op zijn werk. Anna heeft altijd hard gewerkt als kuisvrouw. Van al haar kinderen leek Anna het meest op Traske.

Dan had je Terry die getrouwd is met een postbode. Eigenlijk heette ze Trees maar sinds ze onder den oorlog met een Engelsman verkering heeft gehad liet ze zich Terry noemen. Terry was eerder aan de luie kant. Altijd genegen om van anderen te profiteren en te gierig om een frank uit te geven. Zij had aan Traske hopen vol geld gekost. Terry had zich tijdens den oorlog opgehouden met slechte mannen en had zo een ziekte opgedaan waar ze jaren voor heeft moeten doktoren. Traske heeft daarvoor al haar spaarcenten nodig gehad en dikwijls had ze toen water moeten drinken van de honger.

Van Terry heeft Traske nooit veel vriendschap gehad. Wat je aan haar leende zag je meestal nooit terug. Haar eigen kinderen, ze had er drie, moesten aan haar nooit wat vragen. Nog liever stak die haar geld in een schoenendoos dan het aan haar kinderen te besteden.

Ludo, haar vierde, had een hoge rang in het leger bij de luchtmacht. Hij was op zijn zestiende bij den troep gegaan, had er gestudeerd en was er gebleven.

Geert, haar vijfde, werkte als beambte aan de staat. Die zag ze niet zo veel. Hij had zijn eigen kennissenkring. Traske heeft altijd een beetje het gevoel gehad dat ze wat te min was voor Geert.

Dan had je Louis. Die had een fabriek in chocolade. Hij verdiende veel geld en was rijk. Hij woonde zelfs in een villa die ooit van een baron was geweest. De eerste tienduizend frank had hij van Traske geleend. Al de rest had hij met zijn handen verdiend tezamen met zijn vrouw. Traske was fier op Louis.

Willy, haar jongste, had een drukkerij. Traske voelde zich het meest door hem aangetrokken. Hij behandelde al haar zaken, ook de financiële. Uren heeft ze met Willy gepraat. Neen als Traske zou komen te sterven hoefde er niets meer gezegd te worden. Ze wisten alles van mekaar.

Traske dacht na over haar leven. Twee keer heeft ze ooit in een ziekenhuis gelegen. Een keer had ze haar voet gebroken bij een ongeval. Verleden jaar in de winter was ze gevallen en had ze haar schouder gebroken. Verder heeft ze een tijd gesukkeld met hoge bloeddruk. Voor de rest is ze bijna nooit ziek geweest.

Traske voelde zich gezond en gelukkig. Ze had geen zorgen en elke dag kwam Willy op bezoek. Ze had meer dan veertig klein- en achterkleinkinderen wat kun je als achtenzeventigjarige nog meer wensen. Moest Traske nu sterven dan kon dat rustig gebeuren. Ze schrok even bij die gedachte.

Zoals elke avond bad Traske haar rozenhoedje. ’t Was fris in huis. Er zat geen trek in de schouw. De stoof gaf een geur af van verbrande koolgassen. Dat gebeurde wel meer. Ze was daar gerust in. Haar hondje, Daske, lag te slapen in zijn mand.

Traske keek naar de klok. Ze duizelde en kon de cijfers niet van de wijzers onderscheiden. Een loom gevoel maakte zich van haar meester. Dat had ze nog nooit meegemaakt. Haar keel voelde droog aan, ze wilde wat gaan drinken.

Met moeite stond ze recht en wankelde naar de pompsteen. Ze moest er met haar beide handen op steunen. Traske kon niet meer recht blijven, ze ging op de grond zitten en legde zich neer met haar hoofd tegen de keukenkast. Ze sloot haar ogen en haar gedachten gleden weg in een droom zonder einde. Geen echte droom, neen, Traske zag zichzelf liggen in de huiskamer. Ze keek naar zichzelf. Haar lichaam leek vredig te slapen en toch was Traske wakker. Ze zag Daske liggen in zijn mand. De TV stond nog aan, zonder beeld, alleen een fluittoon kon je horen. Al de rest was stil en vredig. Zij voelde geen kou of warmte meer, een onbeschrijflijk geluk voerde haar mee in een tunnel van licht en hemelse muziek. Sneller en sneller ging het. Aan het einde zag ze Louis, die haar glimlachend zijn hand toestak. Traske hoorde bekende stemmen uit een verre herinnering. Het wereldse maakte plaats voor het hemelse voor Traske Begges.

Op een zondagmorgen in november werd het lichaam van Traske Begges gevonden door haar zoon Willy. Ze was gestorven door de uitwasemingen van een slechttrekkende kachel. Traske is een eenvoudig en gelukkig mens geweest tot de laatste dag van haar leven.

19-09-1995 om 00:00 geschreven door Fons Dehouwer