Mijn oudste zoontje was bezig met zijn Plopknuffeltje aan het tonen aan kleine broer. Kleine man vond het hilarisch. Fantastisch hoe die twee elkaar entertainen. Ik hoor ze dan gieren, geen kat die weet over wat het gaat maar wat een plezier ze hebben! Stralen doen ze, als ze elkaar zien. Ik word er helemaal week van als ik naar ze kijk . Opeens deed hij zijn knuffeltje weg en ging iets bouwen met zijn duplo's. ( laatste tijd wordt ie echt een krak in het maken van dingen) Even later vond ik zijn Plop niet meer terug en vroeg hem wat hij ermee gedaan had. Hij had een kist gemaakt voor Plop want hij was dood. Het was nu de begrafenis. Slik. Daar was het terug. Onverwacht. Ik moest nu stil zijn want de begrafenis was nu bezig. Dit was het. Wat speelt er toch allemaal in dat hoofdje?! Een maand geleden wist hij nog niet wat een begrafenis inhield en nu is hij bezig over een kist en begrafenis. Oh, dat wil je niet als mama dat je kind bezig is met kisten, de dood of een begrafenis. Het hoort niet, ik wil mijn kind beschermen en hem de vrolijkheid aanbieden van het leven. Maar helaas komt hij er vroeg mee in aanraking. Ik weet dat het deel uitmaakt van het leven, de dood. En toch, het is volgens mij een normale reactie. Je kind verdriet zien hebben omwille van een verlies van een dierbare breekt zo je hart. Zijn verdriet raakt mij zo. Ik wil het wegnemen van hem maar dat gaat niet. Moest ik kunnen doe ik het. Het is jammer maar het maakt nu al deel uit van zijn jong leventje. Ik zelf was 6 jaar toen mijn opa stierf. Ik herinner me nog flarden van de begrafenis. Ik zou mijn gedachten toen nog eens willen geweten hebben want als ik zag welke impact het heeft op mijn oudste zoontje. Toen ik het erover had met mijn broer wist hij niet meer dat ik aanwezig was op die begrafenis. Ja, toch wel. Zo hadden we op dat moment elk onze zorgen zeker? Elk ons verdriet, elk onze beleving ervan.
Verdriet is een vreemd gegeven. Ik word er ongemakkelijk van. Ik ben niet de persoon die nu dagelijks aan het wenen is. Maar moeilijke momenten heb ik zeker. Pink ik een traan weg? Ja zeker. Precies of wenen de enige vorm is van verdriet. Ik zei het nog tegen mijn man dat wij hier niet constant zouden kunnen zitten met verdriet want we hebben hier nog twee kids rondlopen ( alé toch ene loopt letterlijk rond, de andere ligt meer)Zij rekenen op ons, zij hebben ons nodig en wij hen. Tuurlijk is er ruimte bij ons voor het tonen van verdriet en om erover te praten. Ten alle tijde. Ze mogen ook zien dat wij verdriet hebben, want het is een menselijk gegeven. We hebben al samen geweend over opa. Dit maakt onze band nog sterker. Als ik hem verdriet zie hebben over opa moet ik het niet proberen weg te nemen. Er zijn voor hem, dat heeft hij nodig. Ik ben blij dat hij erover praat, dat hij zijn gevoelens kan uiten tegen ons.
Gisteren hadden we vrienden over de vloer en onze oudste was boven aan het spelen. Toen hij naar beneden kwam keek hij sip. Hij had een tekening gemaakt met een gezichtje dat verdrietig keek. ' zo voel ik mij nu , mama'. ' Weet je waarom mama?' ' Omdat ik aan opa dacht'. Op dat moment voel ik de drang om hem terug happy te maken maar ik moet het ook leren. Hij mag verdrietig zijn. We praatten er even over en toen speelde hij verder. Even later kwam hij met dezelfde tekening af. Hij had het doorstreept en een lachend gezichtje getekend. Mooi. Simpel. Het ene moment heb je verdriet, het ander moment gaat het beter. En dit is ook de realiteit, verdriet kan je opeens overvallen. En dat is ok. Net zoals de lach die dan terug getoverd wordt op dat lief gezichtje.
Tientallen keren dacht ik eraan iets neer te pennen. Als het niet meer was. Maar tijd stond niet stil en zo gingen de dagen, weken, maanden verder. Tot vandaag werden gedachten ook feiten. Geen uitvluchten. Neerzitten en typen. Niet zo moeilijk toch? Waarom wil ik iets neerpennen dacht ik bij mezelf. Dan kan ik me beter uitdrukken. Vind ik het niet goed, dan wis ik mijn zin. Ja in real life is het niet evident als je iets gezegd hebt dat je niet zo bedoeld hebt dit recht te zetten. Vaak heb ik het gevoel wanneer ik iets zeg, dit verkeerd overkomt. Toch bij nieuwe mensen of mensen die ik niet zo goed ken. Dan denk ik: heb ik dit nu werkelijk zo gezegd?! En sommige dagen denk je daar dan nog es over na en nog es over na en dan heb ik ook dagen waarvan ik er niet meer aan denk en zegt van: soit, go on. Ja een gesprek beginnen met iemand nieuw is niet evident. Bovenaan de lijst zal een praatje over het weer staan volgens mij. Ik zocht eens zinnen op ( grappig toch?) om nieuwe contacten makkelijker te maken. Eén ervan was vragen naar hun favoriete kaassoort. Euh... Ik zie het al voor me, je bent aan de praat geraakt met iemand en dan vraag je of ze van kaas houden en welke hun favorietje is. Dit zou een mooi genant moment worden ( of een hilarisch moment, hangt af van de persoon) Met eigen kids te hebben vergemakkelijkt het wel de gespreksonderwerpen. Je hebt een startpunt dat gemeenschappelijk is. Soms draait dit over naar andere items, soms ook niet. Je hoeft uiteindelijk niet met iedereen overeen te komen of altijd met iedereen te praten. Denk maar aan jezelf als je de kids afzet aan de school of aan de crèche voor je gaat werken. Ja en als iemand dan vragen begint te stellen over kaassoorten heb je het heel gehad Vriendelijkheid leer ik aan aan mijn kids. Beleefd zijn. Wuiven als iemand je overlaat op straat. Maar hoe leg je uit aan hen dat iemand je niet overlaat op straat, je niet helpt, geen goeiendag zegt en je liever straal voorbij loopt? Binnenkomen in een winkel en geen goeiendag krijgen. Verschrikkelijk vind ik het. Ik leer mijn kids aan om extra vriendelijk dan te zijn als je in zo'n winkel binnenstapt. Hilarische taferelen hadden we al!
Ja onze kids, ze zijn zo vrolijk. Twee jongens zijn het. Oudste is 5 jaar , kleinste is 4 maand. Een grote twee weken geleden leerden ze al de keerzijde van het leven ontdekken, de tristesse. Mijn schoonvader, hun opa is gestorven. Mijn man belde me ' s morgens met dit verschrikkelijk nieuws. Slik, dubbelslik, tranen. Ik mocht het nog niet zeggen aan ons oudste zoontje want hij wou erbij zijn bij dit nieuws te vertellen. Laat hem naar school gaan zoals het een gewone dag zou zijn voor hem. Vanavond samen vertellen. Wat? Moet ik nu een masker opzetten en gebaren dat er niets aan de hand is? Ja. Ok, cheer up moeder! Toch voor eventjes. Zoonlief wakker gemaakt. Die lach, die vrolijkheid van in de vroege ochtend maakt mij gelukkig. Maar ook triest want zijn opa is gestorven. Straks wordt dit nieuws verteld aan hem en weet ik hoe hartverscheurend dit zal zijn voor hem. Ok, nu focus op hem en op kleine broer. Geen tranen nu, hou ze in voor straks. Oef, we zijn er geraakt, grote broer is op school afgezet. Aftellen naar 16 uur. Is nog lang. De dag is ook chaotisch verlopen. Ook voor ons kleinste zoontje want spanningen voelen kids aan, hoe klein ze ook zijn. De klok ging verder. 16 uur. Nu ik dit neerpen hoor ik het geschreeuw van de oudste, het gesnik, de hunkering naar liefde en knuffels. Het breekt mijn hart. Dat moment zal me altijd bijblijven. Het breekt nu nog steeds mijn hart als ik zijn verdriet erover voel. ' ik ga nooit meer opa zien'. Je wilt je kind dan beschermen, omarmen met liefde en zeggen dat het goed komt maar het komt niet goed. Hij zal zijn opa niet meer zien. Zo abstract de dood om dit uit te leggen aan een kind van vijf. Het is al hard en moeilijk voor ons , wat moet dit niet zijn voor hem? ' Mama, het is de eerste keer dat iemand sterft waarvan ik zoveel hield' ' Ik was zijn beste vriend' Het is waar lieve schat. Kon ik maar in je hoofdje kijken en luisteren wat er in je omgaat. De juiste woorden vinden is nu niet makkelijk. Ik ben er voor je, ten alle tijde, dag en nacht. Je hoeft niet uit te leggen waarvoor je verdriet hebt, kom maar op mijn schoot. Huil maar. En dan denk je : dit hier is het allerbelangrijkste. Dit is de kern. Hiervoor doe ik het en voor hen ga ik verder. De juiste woorden vinden is nu niet belangrijk. De gedachte hoe ik overkom naar anderen, of welke zinnen er het best gebruikt worden bij nieuwe contacten, vervagen. Dit telt nu niet. Er zijn voor elkaar, dat is wat telt. Dat is de kern. Dat gevoel is onbetaalbaar. En soms is dit niet in woorden te omschrijven.