Ondernemingstalent in het centrum van Maldegem in de jaren 40/50/60 en verder.

Van Zelfbediening DE LINDE naar BNP Fortis Parisbas.

Centrum Deel VI b.

De foto  in bijlage toont de Maldegemse markt ongeveer drie kwarteeuw geleden. Tegen het standbeeld staat de foto van koning Albert I met vlaggen er rond en de fanfare rechts. Het is zeer waarschijnlijk een rouwende herdenking van wijlen Koning Albert I, die stierf na een val van de rotsen in Marche-les-Dames, Namen op 17 februari 1934.

Vooraan staan het prachtige “frietkot”, een lantaarnpaal en een grote menigte. Het klooster op de achtergrond met rechts een flinke boomgaard, tuin en begroeide achtergrond, was nog niet uitgebreid met de gebouwen van de lagere school. Het is een mooi zicht op het standbeeld, het kanon en DE LINDEN. Tussen de kloostermuur en het gemeentehuis liggen hopen stenen en buizen. Er waren zeer waarschijnlijk werken voorzien. De inwoners rond het marktplein hebben meer dan een eeuw lang dit decor als rustgevende achtergrond in hun leven kunnen inlassen en de winkeliers konden genieten van de mogelijke klanten die in de omgeving woonden of  langskwamen.

Het ijzerbewerkingsbedrijf Metalunion van de familie Tijtgadt op het marktplein, met inrijpoort werd de aantrekkelijke Zelfbediening DE SMUL. DE SMUL werd later overgenomen door zaakvoerders Christiaan Blomme en Elvira Leloup en werd Zelfbediening BLOMME van 1973 tot eind 1999. Op de foto’s 2 en 3 zie je de winkelbedienden Magda De Schepper (foto 2) en Alice Sneppe (foto 3) aan het werk. Zij vormden jarenlang een actief en enthousiast verkoopteam in deze succesvolle supermarkt. In februari 2005 nam Gerry Devaere uit Oostrozebeke het heft in handen van Zelfbediening DE LINDE, verwijzend naar de omgehakte linden op de markt.

Terug naar de jaren 40, 50, 60. Naast Metalunion had je de zuivelwinkel van Alice De Lille, moeder van Nico Vercruysse, later ijs- en tearoom en rookwarenwinkeltje van Elodia Dhondt, weduwe van Henri De Backer, herbergier van het café uit de Markstraat toen nr. 18. Je kon er iets drinken, een ijsje proeven en de trouwe klanten van de herberg konden er blijven genieten van een alcoholisch drankje.

De kleermaker Raymond De Clerck baatte de volgende handelszaak uit. Het waren twee identieke woningen. Het kapsalon ernaast van coiffeur André De Groote en Clarysse Tilleman trok van bij het begin veel klanten. Clarysse Tilleman was de zus van Anna Tilleman afkomstig van Eede en groottante van de zaakvoerder van interieurzaak Van Canneyt Home Store uit de Noordstraat. Clarysse en Anna waren heel knappe, elegante, goedgeklede vrouwen, zoals de meeste dames uit het dorp. Zij hadden geen tuin- en landwerk te verrichten dus zij liepen er altijd verzorgd en modieus bij. Alfons D’Aubioul (1880), getrouwd met Emma Van Kerschaever had tussen die korte winkelstrook op het marktplein een inrijpoortje naar zijn atelier, een uitweg van zijn slagerij in de Markstraat naar het Marktplein. Al deze handelspanden waren vroeger eigendom van (Albert en Paul) De Candt.

André De Groote en zijn echtgenote Clarysse Tilleman kochten het café Jeanne in de Edestraat nummer 5 en verhuisden. Het was er rustig, vlakbij het centrum dus aangenaam wonen. Het bleef een drukke zaak.

De kapperszaak van André De Groote op het marktplein werd daarna uitgebaat door de bedrijvige en knappe haarkapster Denise Dobbelaere - De Baets uit de Noordstraat en werd nadien frituur Martino geëxploiteerd door haar zoon wijlen Eddy Dobbelaere en zijn echtgenote.

Kleermaker Raymond De Clerck (1907), zijn echtgenote Suzanna De Lille en hun kinderen Thierry, Lori en Any De Clerck hadden een naaiatelier voor herenpakken op het Marktplein toen nr. 44. Het gezin De Clerck kocht een eigen woning en verhuisde naar de Markstraat zelf, het eerste huis naast De Gouden Leeuw. Er woonde een Juffrouw Hélène bij hen in, waarschijnlijk de vroegere eigenares van de woning, die met de belofte om voor haar te zorgen haar huis had verkocht, wat vroeger wel meer gebeurde. Ik denk niet dat dit nu nog zou lukken. Zoon Thierry De Clerck nam de kledingzaak over en zijn zuster Any (1933) hielp soms de klanten bedienen. Ik denk dat je er ook terecht kon voor wassen en strijken van overhemden en chemisch reinigen van overjassen, mantels en herenpakken. Op de eerste verdieping hadden ze een naai atelier, dat bereikt werd langs de Edestraat, het Peurke, in het kleine weggetje rechts waar Coiffeur André zijn definitieve kapsalon op de hoek had. Jenny Goethals, echtgenote Robert Posman naaide jarenlang herenpakken voor Raymond en zoon Thierry De Clerck. Toen Thierry De Clerck vroeg overleed, nam de knappe en ondernemende weduwe van Thierry de leiding en opende een bloeiend eet -, praat - en jongerencafé, Old Vick in de Nieuwstraat nummer 40.

Zoon Danny volgde zijn moeder op en pas enkele jaren geleden werd de zaak overgenomen. De Old Vick blijft een vaste waarde in het centrum. Danny opende samen met zijn echtgenote Schoonheidsinstituut Carla’s Sense of Beauty, Nieuwstraat nummer 3, vroeger woning en praktijk van Dokter René Timmerman (1892) – Irena Potvliege. We vertoeven eventjes in het begin van de Nieuwstraat want de tearoom ’t Koffieboontje nummer 12 er rechtover was vroeger jarenlang dagbladhandel Neyrinck, daarna van Michel Dierings en was ooit de mercerieën zaak van de Gezusters Claeys. Zij verkochten knopen, ritsen, naalden, allerlei garen, kortom alles wat naaisters of kleermakers nodig hadden.

Naast Metalunion, huurden vanaf de jaren 60 de zaakvoerders Gratiaan BONNE en Annie Steel van Bonne Shoe aanvankelijk één woning, daarna twee, tot hun dochter Mieke Bonne en echtgenoot Piet Lippens, de zaak overnamen en uiteindelijk de eigendom kochten aan Paul De Candt, zoon van Albert. Twee woningen werden één grote gekende en bloeiende handelszaak, meer dan een halve eeuw lang, dank zij het ondernemingstalent en de niet aflatende ijver en inspanning van de zaakvoerders. An De Coninck, winkelbediende in Bonne Shoe, herinnert zich dat haar grootvader Denis De Coninck fotograaf er nog gewoond heeft in een ver verleden. De fotografen De Coninck èn de beschrijving van de Nieuwstraat staan uitvoerig beschreven in een van de Jaarboeken van het Ambacht Maldegem. Dat wat betreft een korte historiek volgens mondelinge overleveringen van Zelfbediening De Linde naar de BNP Paribas Fortis.

We gaan nu terug naar de hoek, naar De Grand Café nu BNP Fortis Paribas. In de ‘Grand Café’, op de hoek zwaaide Frans D’Aubioul jarenlang de scepter. Voor De Grand Café was er heel lang geleden een publieke waterpomp, later de handmatige benzinepomp van Frans D’Aubioul (1919) en Yvonne De Smet (1913), zus van Germaine De Smet. Germaine en Yvonne waren de dochters van Edmond De Smet (1890) en Esther Leloup. Edmond De Smet was fietsenhandelaar in de Westeindestraat toen nr. 79. Frans D’Aubioul baatte het grote café - restaurant uit en was bevelhebber van de brandweercentrale. De Grand Café werd daarna restaurant Diederik De Jaeger die later het bekend restaurant ‘t Groot Ardoes startte in de Noortemstraat. Ooit was er een zaak SNOEPI, maar daar kan ik me echt niet veel meer van herinneren, misschien omdat ik altijd op mijn lijn moest letten en zelden of nooit mocht snoepen. De Grand Café werd uiteindelijk afgebroken om plaats te maken voor de Residentie Grand Café, waarvan de eerste verdieping bijna drie meter uitgebouwd werd boven het voetpad. Tot zover een deel (VI b) van de wandeling in het geheugen van Nico Vercruysse, van de hoek Zelfbediening De Linde, naar BNP Paribas Fortis.

We sluiten af met een prentkaart van rond 1900. Madeleine Tijtgadt schreef vooraan op de kaart in het Frans een bedanking aan haar vriendin Alina voor de konijnen die ze ontvangen had. Achteraan links De Grand Café waarschijnlijk en op de achtergrond is ons huidig gemeentehuis nog niet in zicht, enkel het marktplein. Het gemeentehuis was toen nog rechts op de foto (’t Oud Stadhuis). De foto werd genomen door Francis Cabuy drukker uit de Markstraat.

De historiek van Drukkerij Cabuy,  ’t Oud Stadhuis en het gemeentehuis zijn nauwkeurig beschreven in de jaarboeken “het Ambacht”.

In zijn prachtig boek “Kriekeperen” heeft de schrijver ASTRAN op een heel knappe, accurate manier het centrum van Maldegem beschreven tijdens zijn kind- en jeugdjaren, de samenvatting van een bundel artikelen verschenen in Vrij Maldegem in 1982. Een aanrader.

Met dank voor de foto’s en de informatie aan het Archief Maldegem, de Heren Nico Vercruysse, De Tuinvogel, Mevr. Francine De Bruyckere, Margareta De Zutter, Denise De Baets, Mieke Bonne, Jenny Goethals, Marleen Van Laer en andere dorpsgenoten die ik toevallig ontmoet in het centrum. (Markstraat deel VI b, wordt vervolgd). http://www.bloggen.be/marianne_posman_in_maldegem/

Met dank aan ons regionaal blad “Vrij Maldegem” voor het publiceren van de reportages (Drukkerij-Uitgeverij Van Hoestenberghe N.V. Boudewijn Lippensstraat 11, Maldegem).

Foto's en bijlage worden niet altijd aanvaard in blog. Sorry. Artikel in Vrij Maldegem dan maar lezen! Groetjes. M.

Bijlagen:
020_Delicatessen Diederik De Jaeger_vroegere Grand Caf+®_zijgevel_002.tif (4 MB)   
Markt 1900.jpg (1.6 MB)   

23-12-2013 om 00:00 geschreven door Marianne Posman 1

Ondernemingstalent in Maldegem in de vorige eeuw.

Centrum Deel VIII.

Gebroeders Delhaize & Cie. Stationsstraat nr. 3.

Het beschrijven van het centrum van Maldegem blijft een fascinerende bezigheid. Elke woning, elke handelszaak, zelfs de uitwegen van een pand hebben een geschiedenis die vergroeid is met de bewoners die er gebleven zijn, in de buurt gewoond hebben of met nostalgie terugdenken aan de tijd dat zij er verbleven. Steeds worden verhalen opgedist met een brede glimlach, hoe gezellig, gemoedelijk en kameraadschappelijk de mensen vroeger met elkaar omgingen, hoe zij elkaar hielpen in voor- en tegenspoed, hoe de zelfstandigen bij elkaar hun boodschappen deden, hoe de kinderen van de meeste gezinnen met elkaar optrokken om de omgeving te verkennen en levenslange vriendschapsbanden smeedden.

Mijn inspiratiebron, Francine De Bruyckere is de dochter van de slager Leonard De Bruyckere (Middelburg 23 06 1904) en Florentia Lampo. Aanvankelijk woonden Leonard De Bruyckere en Florentia Lampo in de Noordstraat nr. 42 bij bakker Cyriel Standaert en Aline Lampo (zus van Florentia) rechtover het vroegere jeugdhuis in de Noordstraat maar ze verhuisden naar een kruidenierswinkel in de Stationsstraat rechtover de “GEBROEDERS DELHAIZE De Leeuw” & C., handelszaak uitgebaat door PAULA LAMBERT (20 02 1906), echtgenote van de koster - organist van de Sint Barbarakerk RENÉ VERHAEGEN, in de Stationsstraat nr. 3. Deze handelszaak bestond meer dan honderd jaar in Maldegem.

In 1889 vestigden bakker Emiel Taveirne en Valerie Lambert zich na hun huwelijk aanvankelijk op het Stationsplein, later definitief in de Stationsstraat nr. 3.

Delhaize F. & Cie Le Lion of De Leeuw, nam overal zelfstandige uitbaters aan. Emiel Taveirne en echtgenote Valerie Lambert namen de uitdaging aan en startten hun verkooppunt “Delhaize F. & Cie., De Leeuw” in Maldegem (Delhaize F. & Cie staat voor Delhaize Frères et Compagnie).

Een kruidenierszaak Delhaize maakte deel uit van een grote groep bijhuizen die hun waren, de instructies, de reglementen en de reclame geleverd kregen via een centrale distributeur in Brussel. De detailhandel werd bevoorraad door een depot met een eigen distributiesysteem en vervoerdienst en kon op die manier kwaliteitsproducten leveren aan concurrerende prijzen. Elk bijhuis was ingericht, verlicht en de waren werden uitgestald volgens een vooraf bepaald concept van de overkoepelende onderneming. Elke Delhaize winkel had eenzelfde uithangbord boven de deur, op marmoriet, een glasplaat die op marmer leek, met de naam van de zaak “Gebroeders Delhaize & Cie.” en met als afbeelding een gekroonde leeuw. Het grote aantrekkelijke winkelraam met de talrijke uitgestalde waren en de duidelijk gemarkeerde prijzen hadden de bedoeling de aandacht van de voorbijganger te trekken. De etalage, die regelmatig wisselde in functie van de seizoenen of van de feestelijkheden viel op door het groot aantal geëtaleerde koopwaren, de fraaie etiketten en de grote verscheidenheid van de artikelen.

Op foto 1: In het deurgat van de handelszaak in de Stationsstraat nr. 3, staan Valerie Taveirne – Lambert in het zwart, haar dochter Paula Taveirne en het nichtje Paula Lambert voor hun zaak met uithangbord en reclame van AXA (verzekeringen?) aan de gevel, uitbaters van de Gebroeders Delhaize & Cie, rond 1926. Op het uithangbord staat een grote kroon, een leeuw er onder en Delhaize F & C. In de etalage in het midden zit een grote witte leeuw. Het was waarschijnlijk een heel brede winkel want nu is de breedte nog dezelfde maar met twee uitstalramen en een inkomdeur in het midden.

Iedereen herinnert zich wel enkele gekende kwaliteitsmerken of discountmerken waardoor de Delhaize keten een zeker imago kon opbouwen. Voor 1950 lag de nadruk op conserven, nadien ging men prat op een groot aanbod verse groenten en fruit. Merken zoals, Le Panier d’or, groenten, Del Rio, exotisch fruit in blik, Silver King, vis en schaaldieren, Pic-Nic, fijne vleeswaren, het discountmerk Derby (margarine, koekjes, peperkoek, chocolade, olie, azijn, sterke drank en conserven), California, gevriesdroogde soepen, Mariana koffie, later Hag Koffie, Kellogg’s cornflakes, Era margarine, Blue Band margarine, Liebigproducten, de producten van Dokter Oetker en LuLu maar ook dieet- en luxewaren. Savon le Lion, Vinaigre le Lion legden dan weer de nadruk op het aankopen van Belgische producten om de nationale nijverheid te steunen. Het productenaanbod werd op regelmatige basis vernieuwd, aangevuld en uitgebreid en bleef succesvol omdat het kon bogen op kwaliteitshandelswaren. Later vergrootten lichaamsverzorgings- en onderhoudsproducten het assortiment. De onderneming voerde een uniforme reclame over het hele land. Ze had een eigen drukkerij en verspreidde kleurrijke, creatieve affiches geïnspireerd door art nouveau en oriëntalisme en de grote kleurenprenten, kalenders en prentjes (bv. Liebig) werden verzamelobjecten. Bovendien werden de trouwe klanten beloond met kortingszegels en – punten op de waren zelf, voor bonussen in natura en verzekerden op die manier een sterke klantenbinding.

De filiaalhouders Taveirne – Lambert waren gekend voor hun initiatief, creativiteit en enthousiasme in hun zaak van bij het starten van de zaak in 1889. Emiel en Valerie hadden drie kinderen: Maurice, Omer en Paula Taveirne. In 1906 werd Valerie Lambert weduwe en stond zij alleen voor de zaak en het opvoeden van de kinderen. Zij was een verstandige dame met ondernemings- en organisatorisch talent en gaf die gaven door aan haar nageslacht. Zoon Maurits Taveirne (22 september 1892), gehuwd met Maria Verkindere was een stimulerende factor in de legendarische Maldegemse beschuit fabriek VERKINDERE – TAVEIRNE, die onder zijn leiding een ongekende bloei kende. De andere zoon, Omer Taveirne (1897) gehuwd met Margarita De Rijcke, stichtte de Bank van Brugge in de zaak van zijn ouders, Stationsstraat nr. 3, later werd dit de Bank van Brussel in de Stationsstraat nr. 11, nu is dit de Bank I.N.G. op een andere locatie in de Stationsstraat. Hun dochter Paula Taveirne hielp in de handelszaak.

Na het overlijden van de ouders van het achtjarige nichtje, Paula Lambert geboren in Ruddervoorde, nam de familie Taveirne – Lambert, Paula Lambert in huis en brachten haar groot met de andere kinderen. Na het vroegtijdig overlijden van de enige dochter Paula Taveirne in 1931, aanvaardde het nichtje Paula Lambert, de uitbating van de zaak TAVEIRNE – LAMBERT, Gebroeders Delhaize & Cie. Paula Lambert hield de drukke handel draaiende tot in 1963, waarna de dochter Lieve Verhaegen op haar beurt de fakkel overnam tot in 1998.

Bestellen van producten, uitpakken, aanvullen, onderhouden, de boekhouding bijhouden en de mensen bedienen ondertussen was een heel zware opgave maar Paula Lambert en haar dochter Lieve hielden de zaak met succes jarenlang in stand.

In 1929 werd René Verhaegen aangesteld als koster – organist in de Sint Barbarakerk in Maldegem. Het was een loodzware opgave als je bedenkt dat er ’s zondags zes misvieringen waren, ’s namiddags lof en vespers, elke weekdag meer dan één kerkdienst en dat toen nog bijna alle begrafenisdiensten, huwelijken en doopsels voltrokken werden in de kerk. Kerkelijke feestdagen, priesterwijdingen, huwelijksjubilea, communies en vormsel werden ook in de kerk gevierd met zeer lange erediensten, prachtige Gregoriaanse muziek, koren en heel veel priesters in plechtige gewaden. Bovendien fungeerde René Verhaegen ook als een sociale dienst op vrijwillige basis. Hij werkte heel vroeg reeds als vrijwilliger bij de uitbetalingen van de C.M. (“ziekenbond”) in een klein kantoortje in de Stationsstraat nr. 3.

Op 16 juni 1932 trouwde Paula Lambert met koster – organist René Verhaegen, geboren op 14 februari 1906 in de kunstenaarsgemeente of het schildersdorp Sint Martens-Latem aan de oevers van de Leie.

René en Paula hadden vijf kinderen. Guido Verhaegen, gewezen volksvertegenwoordiger en ere-senator, was directeur van het N.C.M.V. en afgevaardigde beheerder van de S.V.M.B. (sociale verzekeringsmaatschappij middenstand en de vrije beroepen). Hugo Verhaegen was wiskundeleraar aan de middelbare school en koster in Zomergem, getrouwd met Aline De Roo, de jongste zuster van Julia De Roo, echtgenote Apotheker Robert Lippens. Herman Verhaegen werd musicoloog en kinesitherapeut en de jongste zoon Christiaan Verhaegen was zaakvoerder van een tandtechnisch labo in Oostende. De enige dochter Lieve Verhaegen hielp haar moeder en nam de handelszaak over. Na de overname volgden aanpassingen en moderniseringen.

In 1963 werd de zaak volledig vernieuwd. Lang heeft Paula Lambert van de renovatie niet kunnen genieten want zij stierf in 1963, pas 57 jaar oud. Haar dochter Lieve Verhaegen liet de volledige benedenverdieping vernieuwen in 1975 volgens de nieuwe normen en reglementen van de onderneming en er werd overgeschakeld naar een gedeeltelijke zelfbediening, met aantrekkelijke rayons en presentatiekorven. Lieve Verhaegen baatte “Gebroeders Delhaize & Cie, De Leeuw” succesvol uit tot zij met pensioen ging eind 1998. De kleinere handelszaken Delhaize Le Lion sloten de deuren in de meeste dorpskernen en werden vervangen door de megasupermarkten Delhaize aan de rand of de ring rond dorpen en steden in België en in de rest van de wereld, van klein naar groot, bijna 150 jaar lang (1867 – 2014). Gebroeders Delhaize & Cie. is een multinational geworden. De handelszaak Gebroeders Delhaize & Cie. in de Stationsstraat nr. 3 werd eind 1998 de handelszaak ’t BOBIJNTJE, een Naaishop met een service voor Wasserij en chemisch reinigen van kledingstukken, versteldienst en een breed assortiment van benodigdheden om te breien, te haken, te weven en te naaien.

Achteraan deze woningen was een gangske naar de Boudewijn Lippenstraat. Eind jaren 60 opende kunstliefhebber René Verhaegen de GALERIJ ‘T GANGSKE achteraan zijn woning om de Maldegemse kunstenaars gelegenheid te geven hun kunstwerken voor te stellen in ‘t centrum. René Verhaegen bracht orgelmuziek, kunst en sociaal engagement in ons levendige dorp. In 1980 werd hij gehuldigd na 50 jaar dienst in de kerk maar ook als kunstminnaar en bezieler van het verenigingsleven en handelswezen in het centrum.

Het echtpaar Verhaegen – Lambert zorgde jarenlang op een bescheiden, zachtaardige en fijnzinnige manier voor de ontwikkeling van geest en lichaam van ontelbare Maldegemnaars. Een korte beschrijving van een handelszaak in de Stationsstraat aan de hand van de levendige herinneringen van de bewoners, Francine De Bruyckere, Chris en Lieve Verhaegen, brengt die handelszaak weer tot leven en roept beelden op van de inwoners en hun nakomelingen, hun ondernemingstalent, inzet en doorzettingsvermogen.

Foto 2 is de begrafenisstoet van Alice De Backere (°1882), de echtgenote van Alfons Verstuyf uit de Noordstraat, met E.H. Stefaan De Waele (1954 – 1966), E.H. Maurits Doom (1951 – 1966), E.H. Paul Van Overbeke en de koster – organist René Verhaegen rechts, aan de boeken-, geschenken- en papierhandelszaak van R. Verhoeyen in de Mevrouw Courtmanslaan. Pure nostalgie naar het verleden. (Centrum deel VIII, Stationsstraat wordt vervolgd).

Artikeltjes opgesteld aan de hand van de mondelinge overlevering van talrijke dorpsbewoners.

Met dank voor de foto’s en de informatie aan de Heren C. Verhaegen, Carlos De Brée, Mevr. Francine De Bruyckere en Lieve Verhaegen.

Bijlagen:
Delhaize.jpg (990.2 KB)   

Ondernemingstalent in het centrum van Maldegem in de jaren 40/50/60 en verder.
Centrum Deel VII.

Nico Vercruysse geboren in 1937 was de zoon van Medard Vercruysse en Alice De Lille en woonde in een zuivelwinkel tijdens zijn jeugdjaren naast Metalunion, nu Zelfbediening De Linde op de Marktplaats in Maldegem. Hij werd ingeschakeld in de melk- en boterdistributie en kende zowat alle bewoners van “TIRP”. Van de Marktplaats richting Markstraat had je talrijke gezellige en drukke handelszaken.

Op de hoek van de Stationsstraat - Markstraat, rechtover Dienstenkantoren Van Meenen nu, stond jarenlang de woning van Apotheker Jozef Lenssen. Apotheker Jozef Lenssen (1904), geboren in Eelen, Limburg, kocht de “zille” of “het klantenbestand” van de overleden Apotheker Emiel Vandenbroucke in de Edestraat toen nr. 33, aan de weduwe, Bertha Cabuy. Die woning, nu handelszaak van de beeldhouwer M. Rodts in de Edestraat was eigendom van de kerkfabriek. Later verhuisden Apotheker Jozef Lenssen, zijn echtgenote Marguerite De Coninck en hun zonen Paul en Louis Lenssen, naar de hoek van de Stationsstraat - Markstraat nr. 12. Het was een brede hoekwoning zonder tuin, die begin jaren 2010 afgebroken en verbouwd werd tot drie stijlvolle bel-etagewoningen door de aannemer Jozef Van Deynse van Maldegem. Marguerite was de zus van Céleste Hendrickx - De Coninck, van de rozen – en boomkwekerijen Camiel en Leonie De Coninck – Dervaes in de Stationsstraat toen nr. 102. Nu is dit domein aan de spoorweg bijna volledig bebouwd met residenties, eengezinswoningen, kantoren en handelszaken, Artex, Ava, Aldi en enkele andere ketens.

Naast de apotheek Lenssen woonde in nr. 10, Emiel De Lille (11 02 1888), postbode, vader van drie dochters, Melva, Noëlla, echtgenote Robert De Meulenaere en Frida, echtgenote van de onlangs overleden André Vercruysse. De echtgenote van Emiel De Lille, Alice Lampo, de zus van Florentia Lampo en de tante van Francine De Bruyckere, had er een stoffenwinkel. Dit huis heeft nadien diverse huurders gehad, o.a. Drukker Willems annex zilveren juwelen, Girita Coco enz. Nu is het een Kantoor van de Bond Moyson. De ondernemende zussen Alice en Florentia Lampo hadden elk een zaak in het centrum. Het was waarschijnlijk best gezellig voor de familieleden om dichtbij elkaar te wonen. Toen was er nog geen kinderopvang nodig. Het huis dat ooit behoorde aan Emiel De Lille, is een goedgelegen smalle, hoge handelszaak geschikt voor diverse bestemmingen. De eigendom had vroeger een uitweg in de Stationsstraat. Emiel De Lille was de broer van Maria, Alfons, Richard en Theofiel De Lille.

Napoleon (1884) Van Nieuwenhuyze, Lucien (1920), Paul en hun afstammelingen woonden ernaast in het brede, lage huis, met handelszaak ooit meststoffen, zaad - en plantgoederen via de ijzeren inrijpoort links, toen nr. 8. De klanten keken op naar de zelfstandigen in het centrum en menig jongentje dankt zijn naam aan een van hen, zoals mijn jongste broer Lucien door het leven ging met die voornaam.

Schoenmaker Armand Buysse (1905) en zijn echtgenote Jeannette Cauwels, Markt 4 hadden ernaast een schoenenwinkel, dit is nu Boetiek TRY OUT. Dit mooi gevelhuis heeft bovenaan een erkertje, met het beeldje van de H. Barbara. De laatste handelszaak in de rij, een stijlvolle hoekwoning was lang geleden eigendom van Fotograaf Georges De Coninck (1902) en Bertha Nagel, later uitgebaat door Fotograaf Jozef (en zoon Pol) Van Belleghem. Het is nu het kantoor van Natuurpunt. Naast Natuurpunt op de Schouwburgplaats, was onderaan een snoepwinkeltje van paardenknecht Pierre Bruneel (1873) en Leonie Van den Driessche, later o.a. Boetiekje babyartikelen Gyselbrecht, nu advocatenkantoor E. Van Hoecke, dan volgden De Schouwburg of de bibliotheek, Café ’t Riethuis, nu café Schouwburg en de winkel van Marie Tamboer, nu Frituur Eddy. Sommige handelszaken op de hoek van de Markstraat en de Schouwburgplaats dateren pas van eind jaren 30, voordien was er een herberg in de Markstraat, Sinte Barbara, er achter lagen gemeentelijke gronden. Het tramstraatje liep erdoor. In de Jaarboeken van het Ambacht Maldegem kan je de volledige historiek over dit stukje dorpskern lezen. Op prentkaart 1 zie je alle handelszaken links: Georges De Coninck, Armand Buysse, L. Van Nieuwenhuyze, Emiel De Lille en Apotheek Jozef Lenssen.

Op prentkaart 2 heb je een zicht op de huizenrij er schuin rechtover, ’t Hof van Brussel op de hoek en dan de bakkerij van Theodoor Spiegelaere (1871) en Livina De Windt. Toen Theodoor stierf, verkocht Livina snuifdoosjes. Dan volgden slager Omer en Lily Van den Abeele - Spiegelaere, linnenzaak Omer en Gabriëlle Van Craenenbroeck - Claus (toen nr. 11) en van slager Albert Verstringe met zijn echtgenote Elza en zoon Eddy (toen nr. 9). Deze handelszaken zijn in mijn geheugen geprent, want in 1955 geleden kocht mijn moeder nieuwe kleren en accessoires voor mijn eerste communie in de linnenzaak van Omer en Gabriëlle Van Craenenbrouck - Claus. Toen we naar buitengingen nam moeder mij bij de hand om me naar Apotheek Lenssen er rechtover te sleuren. Hij zou gaatjes in mijn oren boren en me oorringetjes bezorgen. Ik had het prikprocedé gezien bij Maria Van Dycke van het einde van Moerhuize, die van haar moeder Irma De Clercq gaatjes in de oren geprikt kreeg met een flessenkurk en een dikke stopnaald ontsmet met azijn. Ik wou in geen geval die afschuwelijke marteling ondergaan en mijn moeder bleef maar trekken aan mijn arm op het voetpad en ik bleef me verzetten. Ik heb nooit gaatjes in mijn oren gehad. Toch vreemd dat je zoiets meer dan een halve eeuw onthoudt. Apotheker Jozef Lenssen verkocht dus niet alleen medicijnen maar ook juwelen en paternosters. In die tijd had elk kristen mens een paternoster, een dagelijkse en een heel mooie, soms een parelmoeren exemplaar voor in de kerk. De mensen geloofden toen bijna allemaal dat God hen op allerlei manieren kon helpen en bijstaan, als iedereen maar genoeg gebeden, litanieën en dergelijke prevelde. Dit onwankelbaar geloof is intussen behoorlijk afgebrokkeld bij de meeste mensen, maar ik herinner mij, hoe troostend, ontspannend en rustgevend een gebed was in moeilijke, spannende tijden. Bidden verhoogde het zelfvertrouwen.

De zus van Gabriëlle Claus, Irma Claus afkomstig van Nieuwkerken - Waas, was getrouwd met Hector De Bruyckere, een slager in de Westeindestraat, broer van slager Leonard De Bruyckere. Irma Claus voelde zich een beetje eenzaam in Maldegem en vroeg aan haar zus of ze ook niet in Maldegem kwam wonen. En zo geschiedde. Het echtpaar Omer Van Craenenbroeck en Gabriëlle Claus, kocht in 1945 het grote negentiende-eeuwse gevelhuis met diepe tuin tot aan de kerkwegel, aan de weduwe van winkelier Remi De Baets (1876), Ubertine Machiels, toen Markt 11. Ubertine Machiels leefde nog enkele jaren bij het gezin in een aparte ruimte, wat vroeger gebruikelijk was. Oudere mensen verkochten hun huis met de afspraak dat voor hen zou gezorgd worden tot hun overlijden. Het was een kwestie van wederzijds vertrouwen en van grote naastenliefde. Stel je voor dat jonge mensen dit zouden doen tegenwoordig?

Op die manier kwam de familie Van Craenenbroeck - Claus in Maldegem terecht. Gabriëlle Claus startte een bloeiende handelszaak in hartje Maldegem. Ze verkocht hoeden, petten, sjaals, nachtkledij, ondergoed, kousen, sokken, zakdoeken, kortom alle linnen voor klein en groot. Ze bood een ruime keuze aan van stoffen om hemden, schorten, nachtkledij, overalls, “kiels”, wijde overhemden van stevige stof voor stielmannen, arbeiders, landbouwers enz. te maken. Zij naaide en stikte ook zelf alle mogelijke kledingstukken. Dat de gemeente Maldegem een mannelijk bediende wou aanwerven bij de ravitaillering, een dienst die voorzieningen trof voor de Maldegemse bevolking na de oorlog, kwam Omer Van Creanenbroeck goed van pas. Hij had een interessante betrekking en later werd hij bediende bij de Christelijke Mutualiteit.

Gabriëlle was een heel vriendelijke dame, ze deed goede zaken vlak in het centrum en voedde intussen haar kinderen op, Joséphine, Godelieve, Beatrijs, Agnes, Jozef, Johan en Christine en liet hen allemaal verder studeren.

Toen Gabriëlle de zaak stopzette, na het overlijden van haar echtgenoot, verkocht zij een gedeelte van de grote woning. Zij bleef actief in de gemeenschap, ondernam prachtige, verre reizen en kon bijna tot op het einde van haar leven in het centrum van het dorp blijven wonen. De familie Claus uit de provincie Antwerpen werd verweven en bleef verankerd in Maldegem. Honoré Claus, professor wiskunde aan de Handelshogeschool Sint Ignatius, nu Ufsia, Antwerpen was de broer van Irma en Gabriëlle. Mijn echtgenoot had les van hem, een eminent professor. Honoré Claus was getrouwd met Julienne De Bruyckere, de zus van de slager Hector uit de Westeindestraat en van de slager Leonard (1904), kruidenierszaak naast ’t Oud Stadhuis. De families Claus, De Bruyckere en Van Craenenbroeck waren aan elkaar verwant en de kinderen hadden er meteen veel speelkameraadjes.

Op foto 3 heb je eerst ’t Oud Stadhuis, dan de kruidenierswinkel van Leonard en Florentia De Bruyckere – Lampo met luifel, dan ’t Hof van Brussel met een dame voor de deur, misschien wel winkelierster Livina De Windt, weduwe Theodoor Spiegelaere, schoonmoeder van Omer Van den Abeele, dan om de hoek nog een voordeur met een meisje ervoor (misschien een dochtertje van Omer, Ria of Monique?). Naast ’t Hof van Brussel waren twee smalle handelszaken, twee voordeuren en achteraan liepen de woningen samen. Daarna zie je de zonnestores van de handelszaken van de familie Van Craenenbroeck en de slager Albert Verstringe, laatste huis voor het Ballingstraatje, voor Brouwerij Potvliege toen nr.7. Nu heb je daar het Eet- en Koffiehuis ’t Hoekske, Café Havana Lounge, Tropics Café, een privéwoning en de gewezen zaak van telecom Guy Van Tornout. Slager Omer Van den Abeele verongelukte toen hij vlees en soep rondbracht. Na het overlijden van Omer verkocht zijn weduwe Lily Spiegelaere (moeder van Monique, Ria, Roger en Jacques Van den Abeele) zuivelproducten in de winkel van Fons d’Aubioul, naast De Grand Café.

In het huis van Omer Van den Abeele kwam later de Electro Handel Demonie - Lasoen, waar de eerste televisies te koop gesteld werden in Maldegem. In die buurt was er ook jarenlang een 3 Suisses winkel en nog later een lingeriezaak. We sluiten dit stukje af met een derde mooie foto van de Matrozenbruiloft”, georganiseerd tijdens Maldegem kermis even na de oorlog. De in papieren feestkleren uitgedoste kinderen waren: Laurent De Coussemaker (van café De Norton), Joséphine Van Craenenbroeck, Jackie Van den Abeele (van Omer), in ’t midden Francine De Bruyckere, Nico Vercruysse  met hoed met bol erachter, Roger Van den Abeele met kepi, broer van Jackie, Cecile Focquaert en Jackie Bonte. Die drie kleintjes rechts vooraan  zijn Jackie Bultynck (Jacky Bultynck was de zoon van kleermaker Alfons (1913) en Maria Dhondt, hij werd onderwijzer), Jeannine Dheuninck en Raoul X. Achteraan links Aimé Dheuninck met accordeon en de grootste lachende, jongeman is Carlos De Brée, aan het café van Henri De Backere, nu De Standaard Boekhandel. Rechts zie je de winkel van Bakker Cromheeke, later Boetiek Baby- en Kinderkledij van Francine De Bruyckere, een open ruimte en  het  café De Grote Slok. Een boeiend stukje Markstraat maakt de cirkel van het ondernemingstalent in het centrum bijna rond.

Met dank voor de foto’s, de herinneringen en de informatie, aan de Heren Nico Vercruysse, en Mevr. Francine De Bruyckere, Margriet Cauwels, Frida De Lille, A. Van Craenenbroeck en andere dorpsbewoners die ik ontmoet in het centrum. Zie ook de interessante artikelen van Rik Van de Rostijne in de Jaarboeken van Ambacht Maldegem over bepaalde families in Maldegem. (Markstraat deel VII, wordt vervolgd). Zie  www.bloggen.be/marianne_posman_in_maldegem

Met dank aan ons regionaal blad “Vrij Maldegem” voor het publiceren van de reportages (Drukkerij-Uitgeverij Van Hoestenberghe N.V. Boudewijn Lippensstraat 11, Maldegem).

Bijlagen:
Hof van Brussel.png (335.1 KB)   

Handelszaken rond de Gebroeders Delhaize & Cie. in de Stationsstraat, Maldegem.

Centrum deel IX.

Naast de Gebroeders Delhaize & Cie. nr. 3 waren twee handelszaken in de Stationsstraat nr. 1 rechts en nr. 5 links. De drie woningen staan er nu nog: het (tot voor kort) Kapsalon New Dimension, de Naai- en Verstelshop ’t Bobijntje en een gerenoveerde rijwoning.

De Stationsstraat nr. 5, het huis naast de Gebroeders Delhaize & Cie. was eigendom van August Dumon (°1859). Zijn zoon, kleerstoffenverkoper Albert Dumon (1901) en Yvonne Provoost woonden er tot in 1936. Zij kochten de woning van drukkerij Cabuy en verhuisden naar de Markstraat met hun nieuwe handelszaak STOFFEN DUMON, toen nr. 16, nu Standaardboekhandel.

Albert Dumon verhuurde de woning in de Stationsstraat nr. 5 aan de slager - slachter Lucien Clyncke (°1896), bij wie zijn moeder Maria Clyncke – Cuelenaere (°21 09 1871), weduwe van Henri Clyncke en zijn broer Hector Clyncke (°1888) inwoonden. Dat gebeurde vroeger wel meer, de ongetrouwde, zelfs getrouwde broers en zussen bleven thuis wonen. Verdraagzaamheid en familieliefde stonden toen hoog in het vaandel. Ik denk dat je op die manier goed kon sparen. Nu gaan jongeren heel vroeg alleen wonen met een beginsalaris en slagen er moeilijk in om een spaarboekje te spijzigen om zelf een eigendom te verwerven. Slagerij Clyncke en de huizen ernaast hadden achteraan een uitweg naar de Boudewijn Lippensstraat, het gangske. Op het binnenkoertje achter zijn woning slachtte Lucien Clyncke de varkens. Alle woningen staan uiteraard dichtbij elkaar in het centrum en vanaf sommige slaapkamers of zolders kon je alles zien wat er gebeurde bij de buren. De kinderen vooral vonden het een boeiend schouwspel. Het verhaal gaat dat tijdens de oorlog, de robuuste onderwijzeres Anna Matthys hielp bij het kelen van de varkens. Zij ging boven op het varken zitten en hield het goed vast bij de oren terwijl de slachter zijn werk deed. De kinderen in de buurt moesten luid zingen zodat de Duitsers het gekrijs van het varken niet zouden horen als het gekeeld werd. Angstige avonturen doorweven met humor blijven hangen in het geheugen.

Na slager Lucien Clyncke kwam in nr. 5, de stoffenwinkel van Madeleine Fockaert en de bankbediende Antoine Missiaen (1901) en hun gezin. De laatste jaren was het een Kapsalon, New Dimension, onlangs voorgoed gesloten.

In de Stationsstraat nr. 1 woonden de drankhandelaar Jozef Vandenbroucke (1892) en zijn vriendelijke echtgenote Alexa Van Hoecke die er een schrijf - en schoolbenodigdheden winkeltje hadden. Hun zaak bevond zich oorspronkelijk in het huis van Bertha Cabuy in de Markstraat tot zij zelf een huis kochten in de Stationsstraat aan de familie Tijtgadt in de jaren 30. Zij hadden drie kinderen: Gaston, Pierre en Mariëtte. Jozef Vandenbroucke was de broer van Omer, Georges, Marie, Maurits en Laura Vandenbroucke, allen kinderen van Apotheker Emiel Vandenbroucke (1868 – 1929) en Maria-Clotildis Boone. Hun stiefmoeder was Bertha Cabuy.

Vandenbroucke was een gekende naam in Maldegem. Denis Vandenbroucke (1914) woonde in Stationsstraat nr. 99 en was meubelmaker. In nummer 18 woonde Mauritz (1897) getrouwd met Ghijselijns Anna, een handelaar en drogist. Toen zijn eerste vrouw overleed hertrouwde hij en kreeg een zoon Danny en later een kleinzoon Stijn Vandenbroucke. Zij hadden een drogisterij, later de Franco Belge in de Noordstraat. De zoon van Jozef, Gaston Vandenbroucke (1916) woonde in 1938 nog in het ouderlijk huis. Hij was fotograaf en is later getrouwd met Paula D’Aubioul. Zij verhuisden naar een kleine, oude, romantische, smalle woning dicht bij de markt van Eeklo. Gaston werkte in een Electro handel. Zij hadden twee kinderen Luc en Lucrèce. Lucrèce Vandenbroucke gaf jarenlang les bij de Maricolen.

Op foto 1 zitten links Paula D’Aubioul, schoondochter van Alexa, echtgenote fotograaf Gaston Vandenbroucke, Francine De Bruyckere met babyjongentje Luc Vandenbroucke en rechts Mariëtte Vandenbroucke, voor de winkel van Alexa Van Hoecke. Mariëtte (1924) was getrouwd met Richard Michiels (1926) en zij woonden in de Burgemeester Charles Rotsaert de Hertainglaan. Het winkeltje van Alexa werd later overgenomen door het dynamische en uiterst vriendelijke echtpaar Antoon De Baere (1932) en Elisa Schollaert (1931 - 1992). Zij startten later een eigen handelszaak in de Boudewijn Lippensstraat nr. 14. Zij breidden er hun handelswaar uit met typmachines en kantoorbenodigdheden en trokken met de schrijf- en schoolbenodigdheden  in de handelsruimte van Marie Tamboer op de hoek van de Schouwburgplaats, later Semaburo Kantoorbenodigdheden en nu Frituur Schouwburg. Marie Tamboer was de dochter van de legendarische Lionel (1892 – 1974) Bauwens en de tante van marktkramer Guido Bauwens. Huize De Baere – Schollaert in het Boudewijn Lippensstraatje werd nadien jarenlang het kapsalon van Myrèse Clyncke en de brede hoekwoning op de Schouwburgplaats werd een frituur. Kantoorbenodigdheden De Baere – Schollaert werd afgebroken en is nu het open terrein dat zicht geeft op de kleine, gezellige binnentuin van de bibliotheek.

Op enkele honderden vierkante meter oppervlakte woonden tal van handelaars die hun ondernemingstalent konden benutten om hun brood te verdienen.

De talrijke papeteriezaken in Maldegem oefenden een zekere aantrekkingskracht uit op mensen die hielden van schrijven en lezen. Voor mij waren die winkels welriekende, betoverende paradijzen. Je kon je goedkope Prisma - , Aula - , en woordenboeken aanschaffen, schriftjes van de Zaaier met de tafels van vermenigvuldiging achteraan, ook andere schriften met dikke kartonnen kaften, vloeipapier, inkt in vier kleuren, pennen,  - houders en - doosjes, mooie vulpennen met fijne of dikke gouden punt, potloden met twee kleuren, kleurige plastieken kaftjes, mooi schrijfpapier, een prentkaart van Maldegem enz.

 Op foto 2 staat het ouderlijk huis van juffrouw Anna Matthys kleuteronderwijzeres bij de Zusters Maricolen. Anna had twee zussen, Martha en Marie. Marie werd religieuze bij de Zusters van Aalst. Martha hielp haar moeder in de winkel. Hun vader was vroeg gestorven en hun moeder Barbara Van Hooreweder was hertrouwd met Charles Van Houtte. Charles Van Houtte (°1873) en Barbara Van Hooreweder hadden een handel in gleiswerk of aardewerk in de Stationsstraat nr. 6. Deze winkel bevond zich in de huizenrij in de Stationsstraat rechtover de Gebroeders Delhaize & Cie. De gleiswinkel van Barbara Van Hooreweder had twee etalages, met borden, siervoorwerpen, horloges en een inkomdeur met de namen van de zaakvoerders, Ch. Van Houtte – Van Hooreweder.

Op foto 2: De mensen voor de winkel zijn zittend: Jozef Vandenbroucke, Florentia Lampo, Francine De Bruyckere, haar broer Daniël, de dochter van Barbara, Martha Matthys, René Verhaegen als jongeman met het mooie pak, dan Malvina X., in het deurgat staat Barbara Van Hooreweder en op de stoel rechts zit Maria Clyncke – Cuelenaere 1871), weduwe van Henri Clyncke, moeder van slager Lucien en Hector Clyncke. Anna Matthys is later in een van de huizen naast het Sint-Annakasteeltje gaan wonen in de Westeindestraat. Iedereen kende haar trouwens. Zij was meer dan 40 jaar kleuteronderwijzeres bij de Zusters Maricolen op de markt en een gekend en opvallend figuur in het centrum. Velen herinneren zich haar nog wel, een grote forsgebouwde vrouw op pad met een hele bende kleutertjes die intussen ook een gezegende leeftijd bereikt hebben.

In de huizenrij naast Apotheek J. Lenssen woonden in nr. 2 Robert Van Hoecke en Agnes Bruneel, dochter van Pierre Bruneel van de snoepwinkel naast Fotograaf Georges De Coninck, in nr. 4 was de kruidenierszaak van Leonard De Bruyckere  en Florentia  Lampo, in nr. 6 de gleiswinkel van Charles Van Houtte – Van Hooreweder, ouders van juffrouw Anna, Martha en Marie Matthys, dan in nr. 8  was er de schroot- en voddenhandel Michel Goethals - Van Wonterghem, in nr. 10 de familie Lievyn en Alma Dheuninck - Dhoore, in nr. 12 Amélie, René en Hector Van Hoecke en in nr. 14 was het café Materne waar gedurende een bepaalde periode regelmatig een bokser optrad. Op de hoek naast het café was een winkeltje van duiveneten, - manden en - materiaal. Daarna werd dit het café van de Liberalen en de ziekenbond van Richard Regelbrugge. Omer De Zutter en Julienne Van den Abeele kochten er enkele panden en lieten er een prachtige kledingzaak DE ZUTTER – VAN DEN ABEELE (later annex Jeugdkledij PATCH) optrekken die pas in 2007 werd stopgezet en vervangen door een appartementsgebouw met onderaan kantoren. Sommige van die huizen naast Apotheek Lenssen hadden een uitweg achteraan naar de Stationsstraat via de eigendom van Emiel De Lille en Alice Lampo uit de Markstraat.

In nr. 10 woonden ijzer smid Lievyn Dheuninck (1905 - 1994), Alma Dhoore (1906 - 2000) en hun kinderen: de tweeling André (1929) en Andrea (1929), Aimé (1930 - 2006), Alma (1934 - 1935), Willy (1935 - 1936) en Jeannine Dheuninck. De familie Dheuninck had geen winkel. Die winkel is pas in het huis gekomen nadat ze verhuisd waren. De familie Lievyn en Alma Dheuninck verhuisden naar de Edestraat. Prachtige site stamboom familie Dheuninck uit Maldegem op http://genopro.dheuninck.be of http://stamboom.dheuninck.be.

Foto 3, Lievyn, Alma en drie kleinkinderen Dheuninck.

Foto 4 Jeannine Dheuninck voor de gleiswinkel.

Naast Barbara Van Hooreweder was de schroot- en voddenhandel Goethals - Van Wonterghem.  De vodden lagen binnen netjes tegen de muren opgestapeld en de kinderen speelden er vrolijk bovenop. De vader van de kinderen was overleden en de moeder was hertrouwd met Michel Goethals. Ze hadden vijf kinderen, vier Van Wonterghemkes en een Goethalsje, Odette, Jozef, X., en Omer Van Wonterghem. De kinderen hadden talent: Odette Van Wonterghem heeft nog in een film gespeeld en heeft gezongen in de Scala van Milaan, Italië. Zij trouwde met een arts. Maldegem was trots op een beroemde filmster en operazangeres. Zoon Jozef Van Wonterghem en Rosita Trommelen verwierven met hun ondernemingstalent een aantrekkelijke antiekhandel in de Butswerve.

Tijdens de oorlog moesten sommige inwoners van dit gedeelte van de Stationsstraat in de schuilkelder van koster – organist  René Verhaegen. De anderen gingen in de kelder bij Jozef en Alexa Vandenbroucke. Ze moesten zich soms zo vaak verschuilen tijdens de beschietingen dat er op een bepaald moment gesuggereerd werd een gat te slaan in de keldermuur zodat ze er allemaal samen de nachtmerrie van het oorlogsgebeuren konden verwerken.

Er was leven in het dorp. Je kon medicijnen halen, vlees, brood, fruit, groenten, kruidenierswaren, drank, juwelen, een bril, kleren, schoenen, boeken, geschenkjes in talrijke zaken op een boogscheut van elkaar. Je kon je linnen laten wassen, je haar en baard laten knippen, je pak chemisch laten reinigen, bestek, glazen en spijkers zelfs tuinspaden kopen, te voet of per fiets. Het kon allemaal op loopafstand. Alles wat nodig aan degelijk materiaal was binnen bereik. Bovendien waren er genoeg cafés (en brouwerijen) in het centrum tot diep op het platteland om eens uit te blazen onderweg. In elke straat waren er tientallen gelegenheden waar je allerlei soorten alcohol kon drinken, meestal bezocht door mannen waarschijnlijk, terwijl moeder de boodschappen deed of een kopje koffie dronk bij een familielid of vriendin? Het leven is nu niet beter dan vroeger, er was veel minder comfort en welvaart maar het ging er minder angstvallig en gezelliger aan toe, meestal wel te verstaan.

Artikeltje opgesteld aan de hand van de mondelinge overlevering van de dorpsbewoners.

Met dank voor de foto’s en de informatie aan Archief Maldegem, Mevr. Francine De Bruyckere en Lieve Verhaegen, de Heer Nico Vercruysse, Rik Debal (Centrum deel IX, wordt vervolgd). Met dank aan ons regionaal blad “Vrij Maldegem” voor het publiceren van de reportages (Drukkerij-Uitgeverij Van Hoestenberghe N.V. Boudewijn Lippensstraat 11, Maldegem).

Bijlagen:
Jeaninne Dheuninck gleiswinkel.jpg (90.6 KB)   

21-12-2013 om 00:00 geschreven door Marianne Posman 1

21-12-2013 om 00:00 geschreven door Marianne Posman 1

Van de Noordstraat, naar de Stationsstraat en de Markstraat.

Historiek van de handelszaak Leonard De Bruyckere.

Centrum Deel X b.

Mijn inspiratiebron, Francine De Bruyckere is de dochter van Leonard De Bruyckere (1904) en Florentia Lampo (1904). Ze woonden aanvankelijk in de Noordstraat bij de oom en tante van Francine, bakker Cyriel Standaert (1896) en Aline Lampo (1896).

In 1940 verhuisden zij naar een eigen zaak in de Stationsstraat, in de buurt van Maria De Groote (1891), slagers Lucien en Hector Clyncke en hun moeder Maria Cuelenaere, de Gebroeders Delhaize en C. en de familie Verhaegen - Lambert, Jozef Vandenbroucke en Alexa Van Hoecke, Albert De Candt, Charles Van Houtte, Barbara Van Hooreweder, Juffrouw Anna Matthys, familie Dheuninck en Van Wonterghem kortom, ze woonden tien jaar lang in een drukke, gezellige buurt.

In 1950 kwamen de ouders van Francine De Bruyckere uiteindelijk meer centraal met hun zaak in de Markstraat terecht, nr. 42, tussen ‘t Oud Stadhuis en  ‘t Hof van Brussel (foto 1, 2, 3). De aantrekkelijke gevel van deze handelszaak is anno 2014 nog altijd dezelfde, de voordeur, het opstapje, de rolluiken, de inkom en de inkomtrede naar beneden. De zaak werd de laatste jaren uitgebaat door een jonge bloemist “In Het Groene Huis”. Het staat nu leeg en wacht op een volgende dynamische zaakvoerder.

Leonard De Bruyckere en Florentia Lampo hadden een kruidenierszaak. Hun twee kinderen, Francine en Daniël De Bruyckere, startten later ook een handelszaak. Daniël De Bruyckere (1937) was slager in de Vakekerkweg, hoek Rubenslei. Francine De Bruyckere begon een Baby- en Kinderboetiek naast Eveline Cools, later overgenomen door Juwelier Marcel Coens, nu Juwelen Tempo d’Oro.

Leonard werkte bij de firma Ernest De Laere (1887), echtgenoot van Rachel Vanhove (1896), saucissen fabrikant uit de Westeindestraat 73. Aan de overkant, enkele huizen verder in nummer 118 woonde Maurice De Laere (1895) getrouwd met Suzanne Willekens (1906) en in nummer 180 woonden saucissen fabrikant Michel De Laere (1890) en Malfliet Elvira (1899) uit Lissewege.

De Firma De Laere was een wereldbekend, legendarisch bedrijf en de werkgever van talrijke Maldegemnaars, o.a. van Leonard De Bruyckere. Ernest De Laere vroeg wel eens om de etalage van de kruidenierszaak op te tuigen met de worsten De Laere. Aan het uitstalraam werd grote zorg besteed.

Met Kerstmis (foto 2) werd de etalage versierd, links de kerststal, in het midden een kopie van de kerk gemaakt door kleuteronderwijzeres Anna Matthys (1915) uit de Stationsstraat en de Kerstbeeldjes, geknutseld door Francine en haar broer Daniël. Tussen de kerstversieringen hingen ontelbare saucissen en worsten van Ernest De Laere.

Met Pasen (foto 3) lag een grote Paasklok in het uitstalraam gevuld met een hele hoop saucissen i.p.v. van paaseieren. De winkeliers beschikten over fantasie en creativiteit om hun waren aan de man te brengen. Achteraan deze huizenrij waren bijgebouwen met een uitweg naar de kerkwegel, de kinderen mochten daar spelen met hun dorpsgenootjes.

Op de foto 4 en 5 staat Francine De Bruyckere met haar oudste zoontje Ludo Goethals op de arm voor de winkel van Leonard De Bruyckere en haar moeder Florentia Lampo.

Op het voetpad zitten buurvrouw Simonne Laureyns (1920) en ernaast de huishoudster van Simonne. Simonne Laureyns en haar echtgenoot Armand Borgonjon  (1888) baatten het café ’t Oud Stadhuis uit, naast het Schepenhuis, toen Markt 19. Simonne Laureyns was een heel knappe dame, vriendelijk en attent voor iedereen en bezorgd en hulpvaardig voor haar gezin.

De laatste foto toont de communicantjes Francine De Bruyckere en Lieve Verhaegen met twee identieke plechtige communie jurken. De moeder van Lieve, Paula Lambert (1906) had graag dat haar dochtertje Lieve even mooi was als Francine en zo geschiedde. Beide moeders, Paula Lambert en Florentia Lampo kochten twee mooie gelijke jurken.

Samenhorigheid, vriendschap en communicatie maakten deel uit van de levendige dorpskern.

Veel mensen slaagden er in om hun brood te verdienen in het centrum en beschikten over genoeg energie en verbeeldingskracht om ons dorp levendig en gezellig te houden. Achter elke gevel gingen ondernemingstalent en solidariteit schuil. Jong en oud bleven samen in één woning. Kinder- , gehandicapten- en bejaardenopvang had je ter plekke en gratis bij manier van spreken. De kinderen trokken op met elkaar en namen deel aan activiteiten in de buurt, de oudere mensen leefden niet geïsoleerd, zij bleven deel uitmaken van de gemeenschap tot op het einde van hun leven.

Artikeltjes opgesteld aan de hand van de mondelinge overlevering van talrijke dorpsbewoners.

Met dank voor de foto’s en de informatie aan Mevr. Francine De Bruyckere. (Centrum deel X b, wordt vervolgd).

Bijlagen:
IMG_0001.jpg (823.7 KB)   

Van de Noordstraat, naar de Stationsstraat en de Markstraat.
Historiek van de handelszaak Leonard De Bruyckere.

Centrum Deel X a.

https://picasaweb.google.com/116688562905656264433/5Maart201402?authuser=0&feat=directlink

Link naar de foto's van de leefwereld en de handelszaak van Leonard en Francine de Bruyckere, boven deze tekst.

Mijn inspiratiebron, Francine De Bruyckere is de dochter van Leonard De Bruyckere geboren in Middelburg op 23 juni 1904 en Florentia Lampo. Leonard en Florentia trouwden op 28 december 1933.

Foto 1 Aanvankelijk woonden Leonard De Bruyckere en Florentia Lampo in de Noordstraat nr. 44. bij bakker Cyriel Standaert (1896) en Aline Lampo, oom en tante van Francine De Bruyckere. Die prachtige handelszaak met de houten raam omlijsting, ooit bakkerij van Cyriel Standaert staat er nu nog en is prachtig gerenoveerd.  Naast de woning is een grote inrijpoort. Tussen die eigendom en het statige herenhuis rechts van de slager Gaston Borgonjon en nakomelingen was / is een uitweg naar het Sint-Annapark.

Cyriel Standaert en Aline Lampo woonden naast de Stoffenwinkel van Julia Coelis, dochter van geneesheer Maurits Coelis (1886) en Alina Van Nieuwenhuyse, ongehuwde tante van dokter Albert Coelis (1917). Zij woonde in het laatste huis rechts van de Noordstraat, voor de Edestraat. waar mijn tante Julienne Posman werkte tijdens W.O. II. Nu is dit de VDK Bank en Residentie Sint-Anna, een appartementsblok. Op foto 2 voedert Julia Coelis de kippen in de de Sint-Annatuin van Fréderic Dhont en op de achtergrond zie je de kerk en heb je een zicht op de huizen er rondom.

Julienne Posman en haar man huisschilder Frans Ballegeer (12 02 1902) woonden in een winkel van verf en behang in de Noordstraat toen nr. 53, er rechtover, tot eind wereldoorlog II.

Bakker Bonaventura Standaert, grootvader van Piet, Lutgarde, Johan en Eric Standaert, allen gekend om hun muzikaal talent, woonde er even verderop, in nr. 52. Na het overlijden van Bonaventura baatte zijn weduwe Leonie Cockuyt (1874) er een snoepwinkeltje uit, allemaal rechtover het vroegere Huize - Brouwerij Van Mullem, Apotheker Robert Lippens, Jeugdhuis en Schoenmaker Marc Matthys, nu Parking en Residentie Van Mullem met handelsruimte o.a. Wassalon Polca onderaan.

Foto 3: De moeder van Francine en Daniël De Bruyckere, Florentia Lampo had vier zussen: van links naar rechts: Aline, getrouwd met Cyriel Standaert, de jongste Florentia, echtgenote Leonard De Bruyckere, Alice getrouwd met Emiel De Lille postbode, Markt 10, de moeder van Frida, Melva en Noëlla De Lille, Annette, getrouwd met Georges Parret, die één zoon had die priester werd en Emilie, getrouwd met André Van Hecke (03 07 1887), een landbouwer uit de Schautenstraat nr.166.

In 1940 verhuisden Leonard en Florentia naar een groenten- en kruidenierswinkel in de Stationsstraat rechtover de “Gebroeders Delhaize & Cie.”, handelszaak uitgebaat door Paula Lambert, echtgenote van koster - organist René Verhaegen en naast de handelszaak Charles Van Houtte - Van Hooreweder.

Leonard en Florence De Bruyckere – Lampo, Francine en haar broer Daniël staan op foto 4 voor hun eigen winkel in de Stationsstraat. Het blonde hoofdje van het buurmeisje Lieve Verhaegen zie je achteraan.

Foto 5 geeft een beeld van het begin van de Stationsstraat met op de achtergrond de Markstraat. Francine De Bruyckere en haar neefje Ignace Dhondt uit Middelburg staan in het midden vooraan. De vader van het jongentje werd opgepakt tijdens de oorlog en kwam nooit meer terug.

Achteraan staan Leonard De Bruyckere, links buurmeisje Andrea Dheuninck, het blonde krullenbolletje links vooraan Jeannine Dheuninck en het grotere blondje rechts is Lieve Verhaegen. Op de achtergrond zie je duidelijk de hoek van de Stationsstraat en de drank- en likeurwinkel van Albert De Candt. De witgeschilderde gevel is de achterbouw van de handelszaak van Albert De Candt. Talrijke namen De Candt duiken op in de jaren 40, 50 in de nummers Markt 14, 16, 26, 43, 46, 47: Jozef (1848), Edmond (1865), handelaar Pascal (1886), likeurhandelaar Magloire (1880), meubelfabrikant Triphon (1881), echtgenoot Malvina Fiers, horlogemaker Charles (1916), Albert (1920), meubelmaker Paul (1915), pelshandelaar Jozef (1929) en handelaar Frans ( 1916) De Candt. De beroepen die ze uitoefenden varieerden van horlogemaker, meubelfabrikant, likeur- en pelshandelaar tot rentenier. Heel interessante familie trouwens.

Op foto 5 links zie je een brede, smalle opening in de gevel waarlangs de tonnen bier geladen en gelost werden. Er was ook een uitweg, een poort naar het naaiatelier van Julienne Van den Abeele die toen nog een kledingzaak had in de Markstraat. Op de achtergrond is ‘t Hof Van Brussel links, café met hoogkamer en de handelszaak ernaast was de ouderlijke woning van Lily Spiegelaere. Haar ouders Theodoor Spiegelaere (1871) en Livina De Windt hadden er een bakkerij in de Markt 13, die kan je dus zien op het fotootje op de achtergrond. Toen Theodoor stierf, verkocht Livina snuifdoosjes. Daarnaast had je de winkel van Omer en Gabriëlle Van Craenenbroeck - Claus en dan voor het Ballingstraatje, de slagerij van Albert Verstringe toen nr. 9 (zie artikel centrum VII). De vader van Albert, Honoré Verstringe was kleermaker. Livina De Windt was de zuster van Agnes en Modest De Windt (1911). Modest De Windt was bakker in de Westeindestraat 85. Albert en Eduard De Windt woonden ook op dit adres, Florent De Windt woonde in de Westeindestraat nr. 169. De hele familie woonde gezellig en dichtbij elkaar. Nu zou dat niet meer lukken.

Rechts op de foto heb je een duidelijk beeld van de gevel van Apotheek Jozef Lenssen, echtgenoot van Marguerite De Coninck. Hun zoon Paul Lenssen verkocht en herstelde paternosters. Verschillende mensen hadden een kleine bijverdienste met het herstellen van paternosters. In die tijd prevelden veel mensen gebeden die troost en hoop brachten. Dit beeld is nu ook verdwenen uit het dagelijks leven.

Foto 6: Stoet van 25 juli 1948 ter gelegenheid van de inhuldiging van Pastoor Van Overbeke, geboren op 29 september 1895. Mooi zicht op het begin van de Stationsstraat.

Het koppeltje in de stoet is Francine De Bruyckere als Hollands boerinnetje en Lieve Verhaegen is het jongentje, verkleed als Hollands boertje. Allebei met mooie witte klompen. Achteraan komt een praalwagen met opschrift Eelvelde. Opzij zitten de toeschouwers, waarschijnlijk de bewoners van de huizen in het begin van de Stationsstraat.

Rechts op de foto zie je de winkel van de Gebroeders Delhaize & Cie. van René en Paula Verhaegen – Lambert en de slagerij van Lucien Clyncke. Daarna was er een muur en achter die muur stonden bomen. Dit was de tuin van de ongehuwde Maria De Groote. De kinderen uit de buurt waren geneigd om aan de takken van de bomen die over de muur hingen te trekken tot grote verbolgenheid van Maria De Groote die op de hoek woonde en een stoffenwinkel uitbaatte. Later werd die woning o.a. de Wasserij De Zwaan voor chemisch reinigen van kledingstukken. De woning werd afgebroken en is nu een gezellig pleintje met zitbanken. In de verte zie je de huidige gebouwen van Drukkerij Van Hoestenberghe.

Die namen en die foto’s roepen onuitwisbare beelden op van een druk centrum in Maldegem. Veel huisvrouwen hadden een zaak en vergrootten op die manier het huishoudelijk budget. Elke woning was een bedrijfje op zich en blijkbaar konden de mensen goed hun boterham verdienen en was er overal leven in de brouwerij. Langzamerhand zijn de inwoners van het centrum van Maldegem meer en meer op het platteland gaan wonen in een eigen moderne woning. De volwassenen trokken naar de fabriek voor hogere lonen, het bedrijfsleven in het centrum verminderde en er ontstonden industriepleinen en grote handelszaken rond het centrum. De dorpskernen werden verlaten en veel kameraadschap, gemoedelijkheid en samenhorigheid met hen. Artikeltjes opgesteld aan de hand van de mondelinge overlevering van de dorpsbewoners.

Met dank voor de foto’s en de informatie aan Mevr. F. De Bruyckere en L. Verhaegen. (Centrum Deel X a, wordt vervolgd).

Met dank aan ons regionaal blad “Vrij Maldegem” voor het publiceren van de reportages (Drukkerij-Uitgeverij Van Hoestenberghe N.V. Boudewijn Lippensstraat 11, Maldegem).

Bijlagen:
IMG_0004.jpg (450.1 KB)   
IMG_0010.jpg (354.6 KB)   

Ondernemingstalent in Maldegem?

De handelszaak HUYZE DE BAERE houdt stand, groeit en bloeit in de drukke handelskilometer van weleer, een fragmentje NOORDSTRAAT MALDEGEM.
Deel I.

Prachtig zicht op het breedste stuk van de Noordstraat, links de bekende kledingzaak, “In ’t Schortje” en rechts aan de lantaarnpaal de handelszaak van JOZEF EN GEORGETTE DE BAERE - LAMPAERT waar baby- en kinderartikelen uitgestald staan op het voetpad.

Als we de handelskilometer in de Noordstraat belichten kunnen we alleen maar met eerbied en schroom terugdenken aan al die handelaars die hun winkel moesten bevoorraden in tijden met weinig eigen motorische transportmiddelen. Ze moesten hun handelswaren netjes uitpakken en uitstallen en dag in dag uit de klanten vriendelijk en hulpvaardig benaderen. Anderzijds konden deze gezinnen voorzien in hun onderhoud en kenden de meesten een zekere welstand, konden zij hun levensstandaard verhogen en eigendommen verwerven. Al de woningen in de Noordstraat zijn rijhuizen maar de eigendommen lopen bijna allemaal diep achteraan, rechts tot aan het Sint-Annapark en links tot aan de Dreef, wat mogelijkheden schiep voor het uitoefenen van een ambacht (voerman, veehandelaar, loodgieter, schrijnwerker-timmerman, smid, leerlooier, enz.) en voor het bouwen van stallen, kweken van kleinvee en aanleggen van grote moestuinen. Heel veel speelruimte voor de kinderen was er niet echt meer, maar die hielpen meestal van jongs aan in het huishouden, in de zaak, op het land en erf of zaten op school of ze verzamelden in de Dreef, om samen te spelen achteraan de woningen.

Het eerste huis links met uithangbord op de prentkaart was “In ’t  Schortje” Noordstraat 131, een uniek naaiatelier en kledingzaak geleid door Alida Van Landschoot (°1892), echtgenote Theofiel Debbaut (°1889), later bijgestaan door haar volwassen dochters, die er een handelszaak creëerden gekend in alle windstreken tot in het buitenland toe.

In het eerste uitstalraam van het lage huis naast ‘t Schortje, Noordstraat nr. 129, was de snoepwinkel en kruidenierszaak van EMMA VERSLUIS (EMMA CAERE), echtgenote van DÉSIRÉ DE BAERE (1878 - 1956), maar iedereen noemde hem “Dees Caere”.

Désiré was de zoon van Napoleon (°1847) De Baere en Hortensia De Rycke. Zijn grootmoeder noemde Anna Caere. Caere is dus een familienaam verweven tussen de familieleden De Baere. Caere was dus niet echt een bijnaam maar er was waarschijnlijk een soort spraakverwarring. Vroeger werden veel namen vervormd, afgekort tot een soort bijnaam omdat die vlotter over de tong ging.

Désiré was fruitkoopman, vrachtrijder - voerman, winkelier, klokkenluider en fervent muzikant bij Nut en Vermaak. Désiré was een heel volkse levensgenieter en samen met een van de broers Derijcke uit het Molentje zette hij af en toe de bloemetjes buiten. Duizenden kleine kinderen konden jarenlang hun zakgeld kwijt op zondag bij Emma Versluis. Je kon er ook gebakjes en andere lekkernijen kopen. Deze zaak werd later overgenomen door Maria Maenhout uit de Aardenburgkalseide (naast de vroegere woning van Henri Posman) een ondernemende en hulpvaardige naaister en haar echtgenoot kleermaker Maurice De Vuyst. Toen confectiezaken meer en meer hun intrede deden waren Maria en Maurice vindingrijk en creatief genoeg om op een andere manier brood op de plank te brengen voor hun gezin. Maurice ging werken in de kerk, bij de firma Bekaert, onderhield de kloostertuinen en was de bezieler en de motor van compost - tuinieren in Maldegem, een enthousiast voorganger van de ideeën die Transitie naar voor brengt om de mensen aan te sporen anders te gaan leven in de toekomst.

Désiré De Baere en zijn echtgenote Emma Versluis waren de ouders van JOZEF DE BAERE (23 maart 1908 - 2 maart 1976) die aan de overkant woonde met zijn gezin, rechts op de prentkaart Noordstraat nr. 110. Jozef De Baere was voerman en steenkoolleverancier. Op de prentkaart 1 (uitvergroot) kan je een enorme hoeveelheid koopwaar op het voetpad gestapeld zien, kinderartikelen en -wagens te koop aangeboden door de echtgenote van Jozef De Baere, Georgette Lampaert. Met Sinterklaas stond voor de twee hoge ramen naast de inkomdeur het speelgoed uitgestald waar de kinderen zich konden vergapen aan het onbereikbare. Echt duur speelgoed kregen de kinderen van gewone mensen immers niet maar ze konden het wel bewonderen in de winkel.

De dochter van Jozef De Baere, Cécile Elias - De Baere heeft tot de jaren 70 de handel van Baby- en Kinderkledij en -benodigdheden van haar moeder verder gezet.

Jozef en Georgette hadden vijf kinderen: Etienne, Lucien, Gratienne, Cécile en Rita.

Een van de ondernemende zonen van Jozef, ETIENNE DE BAERE (1932), echtgenoot van Maria Antoinette Bottelier, nam de zaak van zijn vader over en breidde die uit tot een van de belangrijkste bedrijven van stookolie en kolen in de omgeving. Etienne en Maria hadden vier zonen, Luc, Dirk, Rik en Filip, die allemaal over uitzonderlijke talenten beschikten en ontplooiden op diverse terreinen in binnen- en buitenland. De kleinzoon van Jozef De Baere, zijn echtgenote en kinderen baten het rustieke restaurantcomplex (nr. 64 – 70) ‘Huyze De Baere’ uit.

Op prentkaart 2 links kan je zien hoe de oorspronkelijke gevels van diverse woningen (Meubelhuis Albert De Clercq - Willemarck, woning Julien Willemarck enz.…) omgevormd werden tot het harmonieuze, lang wit complex met de glanzende zwarte luiken en de vier inkomdeuren van ‘Huyze De Baere’. Uitbreidingstalent samengebundeld door mensen met een visie.

Sommige mensen beschikken over talenten en kunnen die doorgeven aan hun eigen kinderen, zodat de zaken steeds groeien en uitbreiden. De naam De Baere wordt dus nog altijd in eer gehouden door een afstammeling van Désiré in het prestigieuze Restaurant ‘Huyze De Baere’.

De prachtige, goed onderhouden originele gevels, de aantrekkelijke, landelijke en sfeervolle inrichting en verlichting van de talrijke eetzalen en –zaaltjes met bijzondere siervoorwerpen, attractieve feestelijk gedekte tafels, annex weelderige idyllische tuin met vluchtweg naar het Sint-Anna Park, trekt duizenden fijnproevers aan  en is bekend in het hele land. De respectvolle, sympathieke en stijlvolle bediening speelt natuurlijk een cruciale rol. Het interieur getuigt van creatief talent en de originele schotels met exclusieve gerechtjes die in het restaurant gepresenteerd worden zijn hemelse pareltjes, grandioos om te zien en te proeven. Het bestek, de tafelkleden, de serviezen, de magnifieke glazen nodigen uit tot genieten. Als gast waan je je in een echt kasteel en kan je genieten van een ongekende luxe bediening aan democratische prijzen. Rijk, minder welstellend of doodgewone mensen kunnen vertoeven in een koninklijk interieur, aan de rijk versierde tafels van een feestelijk paleis, in het Koningshuis als het ware en bediend worden als mensen van adel. Een fantastische ervaring in ons eigen dorp, in onze Noordstraat.

Begin vorige eeuw beschikten de inwoners van de Noordstraat over voldoende ondernemingstalent en creativiteit om ter plaatse hun gezin te onderhouden en zij gaven die talenten door aan de volgende generaties.

Ligt de Noordstraat er op enkele gekende en drukke handelszaken na, een beetje verlaten bij, ‘Huyze De Baere’ o.a. blijft een boegbeeld dat de tijd trotseert en mensen aantrekt uit het hele land.

Een gemiste kans voor andere handelszaken in de Noordstraat, honderden mensen uit alle windstreken trekken wekelijks te voet van de parking naar hun lievelingsrestaurant.

Dank zij het ondernemingstalent van de zaakvoerders en hun gave om de gasten het gevoel te geven dat zij belangrijk zijn en het recht hebben om te genieten van een gastronomisch eetfestijn of een majestueuze en copieuze maaltijd in een weelderige, elegante omgeving. (Noordstraat deel II wordt vervolgd).

De beschrijvingen van de woningen en de bewoners van de Noordstraat komen van mijn inspiratiebron en geliefde neef Valeer Posman (1922-2013) die rechtover het Schortje gewoond heeft, werden aangevuld door de eigenaars van ’t Schortje, de dames Charline en Alice Debbaut en door de huidige bewoners van de Noordstraat, L. Posman en F. De Baere. Dank voor de informatie via de notities i.v.m. familie De Baere, “De afstammelingen van Joannes De Baere”, Guido De Baere. Foto archief E. Blomme.

Wie Huyze De Baere wil raadplegen kan dit op de prachtige website www.huyzedebaere.be.

De informatie en illustraties zijn uitstekend maar in werkelijkheid is ‘Huyze De Baere’ nog veel indrukwekkender.

Bijlagen:
huyze de Baere.png (454.7 KB)   

Een kort overzichtje over het leven en de handelszaken in de Noordstraat, lyrisch beschreven door een vroegere inwoner van het “Molentje”.

Begeleid door gezangen van Pergolesi’s Stabat Mater, beroer ik dit klavier om te komen tot wat ik vermoed een kroniek van de handelszaken in het drukke centrum van Maldegem, de drukke Noordstraat, het Peurke, de markt, de Schouwburgplaats.

Gedachten flakkeren op in mijn hoofd, maar doven sneller uit dan ik ze kan noteren.

In de kleuterklas op de markt slaat een gekapte non met een spaar- en lijfrentekas liniaal op de kneukels van al wie links griffelt of prikt, onder het goedkeurend oog van een op geldstukken beluste knikneger.

Op de speelplaats krioelen een paar honderd kinderen quasi seksloos dooreen, allen met de zwarte glanzende schort met strik op de rug geknoopt.

Het liefst keer ik terug naar huis, waar moeder in het Molentje mij altijd verwelkomt met een blij gezicht.

De zaterdagse wasbeurt greep plaats in het washok, nadat het water opgewarmd werd in de gemetste gietijzeren waterkuip, het fornuis genaamd. Een losse zinken waterkuip werd bij de open vuurmond geplaatst en bevatte om beurt mijn broers en zussen en enkele tientallen liters water die ook met een zinken emmer met venijnige onderrand uit het fornuis geschept werden en ook nog blauwgrijze zeeploog die het schuim leek op te vreten. Eén kant van de kuip was gloeiend heet terwijl een koude luchtstroom aangezogen door de haard het lichaam beroerde. Ik ruik nu nog de Sunlight zeep en het toilet om de hoek, dat voorzien was van alle gemakken. Een houten zitplank met een rond conisch gat erin, versneden krantenpapier en een deur met hartje en open ruimte onderaan.

Om zeep was ook mijn jeugd na het vijfde leerjaar toen ik op internaat bij zwartrokken ondergebracht werd. Gedaan ’t schoon leven op ’t Molentje.

Ik was erbij, als toeschouwer weliswaar, toen fusees werden aangestoken die met hun explosie blikken dozen opgooiden op de Molenberg, die toen eerder een zandhelling was.

Ik ving markleuzen, een soort stekelbaarzen in de Eede aan het stadhuis in het centrum en aan het slachthuis, een paar straten verder.

Ik was ook aanwezig op de jaarlijkse kermis en meestal slechts voor korte tijd in het bezit van baar geld. De voorloper van de eenarmige bandiet, het nagelkastje, nam het grootste deel van mijn fondsen letterlijk in beslag. De bootjes spraken mij niet aan, de grijpertjes wel.

Ik lustte de makarons op het hostiepapier. In tijden van financiële crisis maakte ik sap van zwarte kaleusie (zoethout) of kauwde ik urenlang op een stokje zoethout.

Wij gingen met de lekke fietsbanden naar André (Boste) Lasoen (echtgenote was de zuster van Malvina Hutsebaut, schoonzuster van Remi De Pauw) en Petrus (Peet) De Jaeger.

Massa’s groenten en fruit stonden uitgestald bij de moeder van Berthil Vercruysse.

Een beetje verder had je drie groentewinkels op dertig meter. Vroeger maakte men zich geen zorgen over de vestigingswet, bij de kruideniers annex groentewinkel bij de Claeyskens, bij Marcel De Baets en Germaine De Vlieger Noordstraat 113 en voor een beetje “chiquer’ bij Pieter Speliers kon je terecht voor fruit, groenten en kruidenierswaren. Ernaast deed het echtpaar Dobbelaere een melkronde. De winkel van Pieter Spelier werd vele jaren uitgebaat door Raf Van Hulle.

Maurits De Vuyst, kleermaker had er een winkel. Zijn echtgenote had er een winkel voor kruidenierswaren en snoep. Bij de opkomst van de confectie voor herenkledij besefte Maurits De Vuyst dat het beroep van kleermaker op stervens na dood was. Hij werd kerkbediende en hovenier in de tuinen van De Zusters Maricolen. Hij is betrekkelijk jong overleden maar zijn echtgenote Maria Maenhout geboren in 1923 is nog steeds springlevend en woont in het vroegere huisje van Emma De Baere (Emma Caere, familie van Huyze De Baere).

(Ik kreeg dit tekstje van de “Tuinvogel”. Oorspronkelijk was het heel veel mooier, maar ik ben er beginnen in kammen en het was bijna om zeep). 

19-12-2013 om 00:00 geschreven door Marianne Posman 1

Bijlagen:
Kringwinkel 1.jpg (275.4 KB)   
Kringwinkel 2.jpg (163.8 KB)   
Kringwinkel foto 1.jpg (54.7 KB)   
Kringwinkel logo.gif (26.8 KB)   
logo.png (133.5 KB)   

DE VERHALENVERTELLER, MICK (Michaël) MATTHYS.

Vrije tijd in Maldegem deel II.

De volgende vakantie was de crew van het Vakantie Patronaat, de VP veranderd en de leiding werd nu waargenomen door Guido Couvreur, een rasecht onderwijzerstype, of hij het ook was weet ik niet, maar hij had een korte bros en (vreemd voor een volwassen man) een korte broek en een ziekenfondsbrilletje. Hij had een broer Walter en zij kwamen van de matrassenfabriek op Eelvelde. Hij was streng en hij nam de organisatie van de VP stevig ter hand. Er kwamen slogans (‘Vliegt den blauwvoet… storm op zee) vendels, vlaggen, openingsparades en we trokken in mars naar het Reesingebos aan de Brugsesteenweg of de sparrenbossen op de Akker. In die bossen was het spannend want je kon er wel eens een vrijend koppel aantreffen. Ik ben ooit nog vendelleider geweest en we verloren altijd met ons vendel, vooral in het spel waarin je elkaar een lint dat je achter in je broeksriem had gestoken moest zien af te pakken. Ik herinner me ook nog een bezoek van René Wieme toen we moe van het spelen aan het uitrusten waren en leider Christ Van den Abeele vroeg wat voor werk René nu deed, vorig jaar was hij er nog bij, maar was nu 14 geworden. Hij liet heel trots zijn dopkaart zien en dat maakte een enorme indruk van volwassenheid op mij.

Een andere herinnering is de ontvoering van Guido Bauwens – Tamboer. Een man kwam vanachter een hoek rennen, greep Guido vast en gooide hem over zijn schouder. Sprakeloos zagen we het gebeuren, vlak bij Tytgadts magazijn op de markt. De gendarmes kwamen erbij te pas en de hele namiddag waren we bezig met het zoeken naar het slachtoffer. Op de een of andere geheimzinnige manier kregen we aanwijzingen over de gangster en konden zo zijn gangen nagaan in de straten van Maldegem. Uiteindelijk kregen we hem te pakken en werd hij in optocht naar de rijkswachtkazerne gebracht bij het station, waar hij ontmaskerd werd als een broer van een van de leiders – beiden zonen van de toenmalige Rijkswacht Commandant. Tamboer mankeerde niets. We waren grondig bij de neus genomen maar het was wel een onvergetelijke dag.

Mijn zussen gingen in die tijd naar de Chiromeisjes. Later werd in Maldegem ook een Chiro voor de jongens opgericht, maar ik was er niet bij, ik werd pas later leider van de ‘Burchtknapen’. We moesten wachten tot de jaren zestig om de laatste resten van het middeleeuws taalgebruik op te ruimen. Ik zat op een internaat en was niet al te vaak thuis op zondag, daarom ben ik pas later bij de Chiro gegaan, als leider. We hadden typische uniformen en op een militaire manier werden we gecontroleerd of het allemaal wel klopte: een bruin (al snel verwassen) hemd met insignes, knalgele plastron en ringetje om hem op zijn plaats te houden, schouderstukken met lintjes en een leiderskruis op de mouw; een korte zwarte ribfluwelen broek tot net boven de knie, grijze lange wollen kousen tot net onder de knie, met daarover sokken die over onze bottines werden overgeslagen.

Vaste ingrediënten voor de zondagmiddag waren de openingsformatie in carré met de typische Chirogroet aan de vlag, marcheren in vendels met vlaggen, kreten en Chiroliederen en daarna spel. Nu klinkt het allemaal bizar, maar het hoorde bij de tijd, we deden het heel serieus (meestal toch) en er werd ook wat lol gemaakt.

Of het bij de Chiromeisjes ook zo was weet ik niet. Mijn zus Christine lag in ieder geval constant overhoop met een paar van de leidsters, daar heerste een beetje een clansfeer. Maar Christine was ook niet altijd de gemakkelijkste, lol had ze altijd wel. Haar vriendinnen waar ik het al eerder over had waren bij de gidsen. Naast de gidsen voor de meisjes had je ook nog de KSA voor de jongens. Ik zeg dat even omdat tussen Gidsen-KSA aan de ene kant en de Chiro aan de andere kant een duidelijk klassenonderscheid bestond: de Chiro was voor de lagere, de KSA en de gidsen voor de Maldegemse middenklasse. Ik denk dat het voor de kinderen niet zoveel uitmaakte, het waren vooral de ouders die dit onderscheid belangrijk vonden. Er zijn in ieder geval huwelijken over de klassengrenzen heen uit voortgekomen.

In de zomer waren de bivakken een hele gebeurtenis. Een van die bivakken lag in de buurt van Ronse, op een prachtige plek, op de Hootond in de Vlaamse Ardennen. Ik ben er later nog eens op de fiets gepasseerd, een verschrikkelijke klim. We sliepen op strozakken in stallen en schuren, moeder was mee als kookvrouw. De kampementen lagen bovenaan een berg met een prachtig uitzicht richting het zuiden. Halverwege de helling stonden twee wc’s – een plank met een gat erin en daaronder het geurig spul dat niet al te vaak afgevoerd werd. Een anekdote die ik me nog herinner is dat op een nacht mijn broer Dirk en Remi De Jaeger elk op hun eigen WC naast elkaar, met de deuren open de sterrenhemel zaten bewonderen en te becommentariëren. Zij hadden niet door dat het hele kamp hen aan het afluisteren was. Een andere keer waren we op kamp in Sint-Martens-Latem, ons volkomen onbewust van het artistiek-historisch belang van het dorp. We zaten in een soort Art Deco villa die werd beheerd door een Nederlandse Dominicaan, pater Belderbos, die omwille van zijn nazisympathieën na de oorlog daar gevlucht was. Toen de jongens naar bed waren begon de gezelligheid onder de leiders met bier en gezang (meisjes waren er niet) en met de donderpreken van de Dominicaan over de Groot-Nederlandse Gedachte. Veel indruk heeft het op mij niet gemaakt. Een ander keer zaten we in een krakkemikkig kasteeltje in Sint-Denijs-Westrem (tegenover Don Bosco), aan de stinkende Maaltebeek achter de kliniek Maria Middelares. Een schitterende omgeving die gedoemd was om te verdwijnen, naast het vliegveld, waar we nog een van de kookvaders (Georges Van de Walle) een vlucht met een sportvliegtuigje cadeau hebben gedaan. Nu ligt daar Flanders Expo.

We sloten het kamp op de Hootond af met een fietstocht langs de grenzen van Oost-Vlaanderen, waardoor ik de indruk kreeg dat deze provincie enorm groot was. We deden er meer dan een week over. Roger Van den Abeele die toen nog seminarist had een aantal pastoors gevraagd om slaapplaats voor ons te verzorgen. We sliepen in schuren op stro en kregen ook de opdracht iedere avond te bellen om Roger te melden dat we goed aangekomen waren. Een van de laatste avonden waren we ergens in het Waasland en toen bleek dat je nog eerst een centrale moest bellen om verbinding buiten de zone aan te vragen – net zoals je dat in oude films nog kan zien. Zo primitief waren we allang niet meer in Maldegem – althans in mijn herinnering. Op het eind ontstond ruzie in de groep, want de meesten waren het beu om van het ene gat naar het andere te jakkeren en wilden van het Waasland meteen naar huis. Ik verzette me daartegen want ik had verantwoordelijkheidszin, maar gelukkig gingen de opstandelingen hun eigen gang - ik kon er moeilijk voor gaan liggen - en ik kon niet anders dan meefietsen naar huis.

%%% FOTO4%%%

Aan alle kampen van die tijd waren anekdotes verbonden die soms in de individuele herinneringen verder leven of allang vergeten zijn. Veel ben ik vergeten maar wat ik nog weet is dat we ons amuseerden, dat ik als leider ‘managementcapaciteiten’ leerde en al mijn creativiteit moest inzetten om spelen en avonturen te bedenken. Dat is me later nog goed van pas gekomen. Maar vooral herinner ik me een jeugd in een open en vrije sfeer waarin we alleen maar op ontdekkingstocht waren – en daar ben ik nu nog altijd een beetje mee bezig.

Mick Matthys

Utrecht, 1 april 2014

Mick Matthys (Maldegem 22-3-1945), zoon van Martha Cochuyt en Mauritz Matthys (Bloemestraat, later Rapenbrugstraat) is associate professor in Utrecht aan de Universiteit. Zijn opvatting is dat je als arbeiderskind maatschappelijk succesvol kan zijn, maar het eist zijn tol. Het kan ook mislukken want je krijgt niet van huis uit mee hoe het er aan toe gaat in de ‘hogere’ lagen van de maatschappij. Je moet een langere adem en langere tenen hebben dan de anderen.

Dit alles is na te lezen in zijn boek “DOORZETTERS”, uitgegeven bij Amsterdam University Press (Uitgeverij Aksant) en vertaald als ‘Cultural Capital, Identity and Social Mobility’ en uitgegeven in Oxford door Routledge.

“Doorzetters” kan besteld worden in de Standaard Boekhandel, Markstraat, Maldegem of via internet: www.aup.nl.

Zie ook andere verhalen van Mick Matthys: www.bloggen.be/marianne_posman_in_maldegem/

11-12-2013 om 00:00 geschreven door Marianne Posman 1

VERBROEDERING KRINGWINKEL EN OXFAM

WAS EEN DAVEREND SUCCES!

DANK ZIJ DE TOMELOZE INZET VAN DE KRINGWINKEL MEDEWERKERS WERD DE SAMENWERKING met Oxfam  EEN VOLTREFFER.

Honderden klanten kwamen proeven, bewonderden de ingenieuze handwerken en namen plaats in een gerenoveerde living voor de foto!

Allen liepen tevreden en nieuwsgierig rond, hadden tijd voor een babbeltje aan het OXFAM standje en keerden naar huis met enkele aankopen in hun ta

10-12-2013 om 00:00 geschreven door Marianne Posman 1

SINTERKLAASJE KOMT naar OXFAM WW,

Noordstraat 124, Maldegem op zaterdag 3 december

om ELF UUR!

Ongeëvenaard aanbod huishoudelijke producten en artisanaat!

https://goo.gl/photos/cjEYsHx8Lz9iWDj88...

09-12-2013 om 00:00 geschreven door Marianne Posman 1

CADEAUDAGEN

op zaterdag en zondag 3 & 4 december 2016, doorlopend van 10 tot 18 uur.

In de OXFAM WERELDWINKELNOORDSTRAAT 124, Maldegem.

Sinterklaasbezoek op zaterdag 3 december om 11 uur.

Met een geschenk van Oxfam maak je iedereen blij: de ontvanger van je cadeautje, maar ook kleine producenten in het Zuiden.

Van juwelen tot wijnduo’s, van pralines tot speelgoed: tijdens de Oxfam Cadeaudagen vind je voor ieder wat wils.

En voor wie niet kan kiezen, zijn er zoals steeds mooie geschenkenpakketten met een selectie uit het brede gamma voedingsproducten van Oxfam: pasta’s, sausjes, kruiden, choco, chocolade, koekjes enz ….. . Of het nu voor Sinterklaas, Kerst, Nieuwjaar of een andere gelegenheid is.

Een pakje van Oxfam-Wereldwinkels, dat betekent bovendien dubbel plezier. Want je verrast niet alleen je collega’s, vrienden of familie. Ook voor kleinschalige producenten in het Zuiden maak je het verschil.

Producten van (h)eerlijke handel

08-12-2013 om 00:00 geschreven door Marianne Posman 1

De OXFAM WERELDWINKEL, Noordstraat 124 en

de KRINGWINKEL, Vliegplein 54 in Maldegem

verbroederen

op 15 oktober 2016.

De OXFAM WERELDWINKEL, Noordstraat 124, Maldegem en De KRINGWINKEL Maldegem, Vliegplein 54, Maldegem berbroederen!

De Kinrgwinkel trakteert tijdens een van hun originele en sfeervolle acties!

Talent is deze keer troef. De talenten van de personeelsleden komen uitgebreid aan bod tijdens de Dag van  de KRINGWINKEL met een rustmoment en een hapje en een drankje aan de Oxfam-bar. Een grote handelszaak en een kleine wereldwinkel met gemeenschappelijke groene doelstellingen, het leven van een ander beter maken, verbroederen.

Creatief en culinair talent van de  medewerkers wordt in de verf gezet.  Zelfgemaakte hapjes, de inrichting van een heuse living met gerenoveerde meubeltjes en nostalgische objecten worden afgewisseld met demonstratie van eigen handwerk. De fotowedstrijd die een gratis vergroting door kunstzinnige fotografe en personeelslid Els Stevens, verloot aan één van de klanten, maakt er een spannende dag van.

Edward, éen van de medewerkers volgde in het verleden verschillende opleidingen ‘meubels restaureren’. Hij was vroeger ook restauranthouder en zorgde toen altijd voor een heerlijke maaltijd in een bijpassend decor. Hij zal twee kamers inrichten, waar de klanten zich zullen kunnen laten fotograferen. Een  kamer zal verwijzen naar de grote wereldculturen, meteen een link met Oxfam WW, die producten verkoopt van talrijke exotische  culturen: bv Colombiaans, Thais, Indonesisch, Chinees, Islamitisch … De tweede kamer wordt ‘Une chambre folie’, die eerder   burlesk zal zijn. Hij wil aantonen dat je met kringwinkelspullen ‘zotte’ dingen kan doen.

Anja zal een paar hapjes maken. Als kind maakte ze deel uit van een groot gezin. Haar moeder en grootmoeder kookten dagelijks. Toen haar mama getroffen werd door een ongeneeslijke ziekte, nam ze de verantwoordelijkheid op zich op als oudste van zeven kinderen. Ze haalde een diploma kok en werkte in een restaurant. Ze heeft zelfs een eigen frituur gehad. Ze kookt nog steeds graag. De liefde voor koken heeft ze overgeërfd van moeder en grootmoeder.

Brigitte brengt een waaier van handwerk: naaien, borduren, haken, breien, niets is haar onbekend. Handwerken geeft rust en verlicht de geest.

In het industriepark vind je een immense Kringwinkel vol met leuke spulletjes, kleren, meubels, boeken, DVDS, CDS, cadeautjes, keukenbenodigdheden, versieringen enz…. Winkelverantwoordelijke Els Stevens en haar team geven je graag advies bij je aankoop.

Wil je op de hoogte blijven van de acties in de Kringwinkel kan je via de website inschrijven op de nieuwsbrief van de Kringwinkel: www.kwmeetjesland.be/.

Wil je op de hoogte blijven van acties, promoties, actualiteit van Oxfam, kan je inschrijven op de Nieuwsbrief Digizine op de site www.oxfamwereldwinkels.be

Foto’s Els Stevens.

07-12-2013 om 00:00 geschreven door Marianne Posman 1

Clovis was gehuwd met Clothilde, een braaf mens dat gelovig was en alle weken naar de vroegmesse ging. Clovis was een soort minikoning die niets liever deed dan vechten rond 480. Zijn leuze was: 'k Vechte zoe geren of da’k mij amuseren (maar in 't Frans).

Op een goede dag hadden hij en zijn mannen de streek van Reims geplunderd en de lievelingsvaze van de biskop van Reims meegeschoept. Den biskop zond een fax om te reclameren, hij moest ze weer hebben, hij was ten andere van plan er allemaal sigarenbanden op te plakken.

Bij de verdeling van de buit van de plunderingen vroeg Clovis aan de kluiver die vaas voor hem. Dat was voor iedereen OK, buiten voor een lomperik uit Evergem of Ertvelde geloof ik, die ze voor zijn ogen met een bijl kapotsloeg. Clovis was serieus in zijn gat gebeten, de tanden stonden er 14 dagen in, maar liet de zaak blauw blauw.

Een jaar later was hij al de grote baas van 't spel en op zijn inspectietocht van 't leger kwam hij die vazenklopper opnieuw tegen en hij zei dat het een schande was hoe vuil zijn wapens waren. Toen die zich bukte om zijn gerief te ramasseren en te fatsoeneren, sloeg Clovis hem met zijn bijl de kop in.

Neh, 't zelfde of daje gij gedaan hebt met die vaze, 'k ware het nog niet vergeten zille. Dat was het moment dat Clovis de grote en enige baas van 't spel werd. Soissons was zelfs de eerste hoofdstad van Vrankrijk en Clothilde breide pullovers voor de Phildar. Zijn nakomelingen waren ook geen gewone, maar dat zal voor een andere keer zijn. Dat alles om te zeggen dat we naar Soissons geweest zijn.

Daarna wezen vissen in de vijver bij onze gîte, met een afdakske op. Oogst : drie karpers, allemaal schone weregezet.

Tot slot het Maldegems volkslied: Nei ist gedaan, 't keun is gebraan, 't zit in 't sop met zeune kop, en d'andjuuntjes zeun der op, komt straks een ander keun, der an moet 't zeun.

Onk snichtings opstaan, en 'k hen maar op een plekke zeer ist nen schonen dag.

De Tuinvogel

sachant chasser avec six chiens de chasse maintenant

07-12-2013 om 00:00 geschreven door Marianne Posman 1

OXFAM WERELDWINKEL, Noordstraat 124, Maldegem.

Tijdens de Fairtrade week van 5 tot 15 oktober:

Bij aankoop van een cadeaubon (vanaf vijf euro), 2 repen chocolade gratis.

De aangekochte cadeaubonnen krijgen een speciale omslag waarop het verhaal van ‘HANDEL! MAAR DAN EERLIJK’ verteld wordt om het OXFAM verhaal ruimer te verspreiden.

De cadeaubonnen kan u sparen tegen de CADEAUDAGEN op 3 en 4 december en voor de eindejaarsfeesten.

De CADEAUDAGEN in OXFAM: een massa originele geschenken uit alle werelddelen worden er te koop aangeboden en trekken heel veel klanten aan.

06-12-2013 om 00:00 geschreven door Marianne Posman 1

Noordstraat 124 Maldegem! Enkele artisanale producten aan 50 %.

(H)eerlijke mandjes met lekkere producten en originele artisanale geschenkjes voor jezelf of je geliefden!

(H)eerlijke chocolade, diverse smaken recht uit het Zuiden!

Open:

woensdagnamiddag van 14 uur tot 17 uur.

zaterdag  van 10  tot 12 uur, van 14 uur tot  17 uur.

05-12-2013 om 00:00 geschreven door Marianne Posman 1