Dit was de eerste wiskundepuzzel die ik als kind (in het eerste leerjaar) in handen kreeg en kon oplossen :lol:.
Deze puzzel was een uitdaging door zijn eenvoud.
Wereldwijd zijn honderden versies ervan opgedoken.

Je kunt de puzzel online proberen op te lossen op http://mypuzzle.org/sliding .

De geschiedenis van de 15-puzzel.  

Het was heel lang onduidelijk wie de eerste schuifpuzzel heeft uitgevonden of gemaakt. Wel leek lange tijd vast te staan dat in 1878 Sam Loyd, Amerika's grootste puzzel-expert, de "hele wereld gek maakte" met zijn "nieuw ontdekte" 14-15-puzzel. Dit was een variant op de "Puzzel van 15" die al minstens 8 jaar eerder werd gemaakt en verkocht door de Embossing Company uit New York. Die bestond uit 15 genummerde vierkante blokjes die men in een vierkant raam dat groot genoeg was voor 16 blokjes heen en weer kon schuiven.

Het was niet zo verbazingwekkend dat de hele wereld "gek" werd gemaakt door Sam Loyd's variant op de puzzel van 15. Het probleem dat hij stelde was namelijk onmogelijk op te lossen. Wanneer men deze 14-15 puzzel kocht, bevond het lege vakje zich rechts onderaan, en de blokjes waren in volgorde genummerd van links naar rechts en van boven naar beneden. Alleen de 14 en de 15 waren verwisseld. Men moest de puzzel helemaal op volgorde zien te krijgen, en de lege plaats moest rechtsonder blijven. Voor de oplossing werd een prijs van 1000 dollar uitgeloofd, maar die werd nooit opgeëist. Een schuifpuzzel is namelijk alleen oplosbaar als het aantal verwisselingen dat nodig is om de puzzel kloppend te maken even is. De 14-15 puzzel genoot een wereldwijde belangstelling die alleen te vergelijken is met de Kubus van Rubik die de wereld 100 jaar later overspoelde.

Citaat uit  Cyclopedia of Puzzles van Sam Loyd:

"De oudere inwoners van Puzzelland zullen zich herinneren hoe ik in het begin van de jaren 70 de hele wereld gek heb gemaakt met een klein doosje met bewegende blokjes, dat later bekend werd onder de naam "14-15-puzzel". De vijftien blokjes lagen in hun normale volgorde geordend in het doosje, alleen de 14 en 15 waren verwisseld, zoals u in de figuur hiernaast kunt zien. De puzzel bestond eruit dat de blokjes een voor een verplaatst moesten worden om ze uiteindelijk weer allemaal in hun oorspronkelijke positie te brengen behalve dan dat de "fout" bij de 14 en 15 ongedaan gemaakt moest zijn. De prijs van $ 1000, die was uitgeloofd voor de eerste correcte oplossing voor dit probleem is nooit opgeëist."

Enkele enthousiaste studenten van het Junior College van Utrecht hebben de verklaring waarom de puzzel niet oplosbaar is op papier gezet:
http://www.exo.science.ru.nl/bronnen/wiskunde/puzzels.html

In 2006 hebben Jerry Slocum en Dic Sonneveld een boek gepubliceerd met als titel The 15 Puzzle. Hierin lezen we o.a.: "Sam Loyd heeft de 15 puzzel niet uitgevonden en heeft ook niets te maken met het populariseren van deze puzzel. De puzzelgekte die ontstond rond de 15-puzzel begon in januari 1880 in Amerika en in april in Europa. De gekte eindigde in juli 1880 en Sam Loyd’s eerste artikel over de 15-puzzel werd pas 16 jaar later gepubliceerd, nl. in januari 1896. Loyd beweerde voor het eerst in 1891 dat hij de puzzel had uitgevonden en hij hield deze leugen vol tot aan zijn dood 20 jaar later. De echte uitvinder was Noyes Chapman, een postbeambte uit New York, die al een patent aanvroeg in maart 1880."