Vrijdag  1 april – exploratie masterthesis ‘interaction design’

Vandaag ga ik me verdiepen in het werk van Jonathan Declercq, ‘NAVU’. Deze masterproef dateert van 2015. Jonathan wilde een product ontwikkelen waarbij de nadruk wordt gelegd op een positieve fietsbeleving. Binnen de masterproef gaat hij op zoek naar een nieuw product voor stedelijk sportief fietsen. Dit werk sluit volledig aan bij de afstudeerrichting  ‘interaction design’.

Jonathan kiest voor een positieve aanpak, hiermee bedoelt hij dat hij zijn ontwerpproces niet probleem-gedreven is. Een positieve aanpak legt de focus op het ondersteunen van bestaande mogelijkheden en het creëren van nieuwe. ‘Positive design’, ‘user-experience’ en ‘rijke interactie’ zijn termen die centraal staan binnen zijn werk.

Als eerste stap wordt de context van het stedelijk sportief fietsen in kaart gebracht. Er wordt ook een onderzoek aan gekoppeld, zo wordt er een diepte-interview afgenomen bij zes personen. Er wordt aan de personen gevraagd hun persoonlijk fietsverhaal te vertellen. Tevens wordt er ook een associatie-spel voorgelegd. Wanneer er interessante associaties naar voren komen, wordt er achter hun redenering gevraagd. Deskresearch, observaties, bevragingen, eigen interpretatie en het kwalitatief onderzoek liggen aan de basis van de verworven informatie rond de context. Ook maakte hij gebruik van twee tools, namelijk  activity/emotion diagram en een associatie-spel. Het activity/emotion diagram wordt gebruikt om de persoonlijke fietservaringen grafische weer te geven. Deze informatie komt voort uit het diepte-interview.

Om een grondige analyse te kunnen doen werd er een verdeling gemaakt in drie onderwerpen: stedelijke omgeving, stedelijke mobiliteit en fiets.

Voor de stedelijke context te analyseren doet hij aan veldonderzoek. Hij analyseert zowel het fietsen binnen de stadskern als buiten de stadskern en maakt een vergelijking tussen beiden. Omdat Amsterdam en Kopenhagen de meest fietsvriendelijke steden zijn in de hele wereld, doet hij hier een case study. Tevens analyseert hij de stedelijke trends. Uit al deze verzamelde informatie trekt hij conclusies. 

Vervolgens werd er binnen het onderwerp ‘stedelijke mobiliteit’ onderzoek gedaan rond de redenen waarom de mobiele mens een bepaald transportmiddel kiest en wat hij belangrijk vindt bij het zich verplaatsen naar en in de stedelijke omgeving. Uit dit onderzoek kwamen verschillende waarden naar boven waar fietsers belang aan hechten wanneer ze zich verplaatsen.

Het laatste onderwerp voor de analyse was de fiets. Door middel van veldonderzoek in de stad Antwerpen en een bezoek aan de grote fietsbeurs Bike Motion Benelux in Utrecht wordt er nagegaan hoe de fiets er uitziet in de stedelijke omgeving. Hieruit wordt een soort toekomstbeeld gecreëerd van de fiets. Via deskresearch gaat men kijken naar conceptfietsen, hieruit kan men een voeling krijgen over de richting waar de fiets naar toe evolueert. Ook expertbevragingen en observaties helpen om een duidelijk beeld te krijgen over hoe mensen de toekomst van de fiets zien. Uit alle verkregen informatie kunnen er weer conclusies getrokken worden, waar later het ontwerp op zal gebaseerd zijn.

Aan de hand van de verworven informatie werd er op zoek gegaan naar mogelijkheden die een rijkere fietservaring kunnen bieden. Er ontstaan vier concepten die telkens verschillende waarden uit de analysefasen met zich meedragen. Via trade off wordt één concept gekozen waarmee wordt verdergegaan. Door middel van een gebruiksscenario wordt het gebruik duidelijk.

Om dit gekozen concept verder te ontwikkelen werden brainstormsessies georganiseerd. Hieruit werd duidelijk dat een focusverlegging noodzakelijk is om een geloofwaardig en een sterker product te creëren. De focus wordt nu gelegd op de wielertoerist in plaats van de enthousiaste fietsgebruiker.

Het productidee wordt verder uitgewerkt aan de hand van de deelproblemen in kaart te brengen door middel van een morfologische kaart. Voor belangrijke beslissingen, zoals de navigatietaal, werden prototypes gemaakt. Op deze manier kunnen er gegronde beslissingen genomen worden.

Er werden ook fysieke vormveranderingen aangebracht die op hun beurt werden getest aan de hand van schuimmodellen.

Ter verifiëring van het navigatiesysteem, wordt een gebruikerstest uitgevoerd. De proefpersonen worden gevraagd om op de fiets te zitten en zich te laten leiden door het stuur. Door beroep te doen op de navigatiecommando’s die het stuur genereert, moet men proberen het parcours foutloos af te leggen tot de eindbestemming. Aan de hand van de waarnemingen in deze test werden bevindingen genoteerd, waaruit later optimalisaties kunnen op worden doorgevoerd.

Ten slotte wordt een technische uitwerking gegeven van materialisatie, productietechnieken, de verhouding van de componenten,… Er is hierbij ook een productvoorstelling aan de hand van gebruiksscenario’s. Als allerlaatste stap wordt er een terugkoppeling gemaakt naar de vooraf opgestelde specificaties.

In deze masterproef staat de beleving en emotie van de gebruiker tegenover het product centraal. In bijna iedere fase wordt dan gebruiker ook betrokken bij het proces, dit door interviews, veldonderzoek, prototypes, gebruikerstest,… Opvallend is ook dat er niet wordt gezocht naar een probleem wat later opgelost zal worden, maar vanuit positieve benaderingen.

Bron:

Declercq, J., (2015). NAVU [masterproef]. Universiteit Antwerpen, Faculteit ontwerpwetenschappen.