‘Wat wij zijn, kan niet worden gevangen in woorden of boeken’. Fernando Pessoa
Toen Fernando Pessoa, één van Portugals grootste dichters, deze woorden schreef had hij het kunnen hebben over zijn geliefde vaderland.
Portugal weet immers een ongelooflijke verscheidenheid aan te bieden. Van ruige bergpieken, afgelegen ravijnen en de op terrassen gelegen wijngaarden in het noorden, tot de ongerepte stranden, glooiende heuvels en de uitgestrekte horizonten van het zuiden. Deze verscheidenheden liggen in Portugal binnen handbereik, de bezoeker kan in dit land binnen het tijdsbestek van één dag iedere uithoek van het land bereiken. Voor deze zeevarende natie is ontdekken ook een karakteristiek. De erfenis van Portugal beroemdste zeevaarders is alom tegenwoordig. Portugal is een land met een trotse geschiedenis, een ongelooflijke culturele erfenis en een bloeiend intellectueel en artistiek leven. Bij de Portugezen leeft de liefde in hun passie voor de zee, verkenningsreizen en in de unieke romance van de saudade. Liefde leeft ook in de passie voor lekker eten en volmaakte wijnen hun hartstocht voor het leven, plezier en de liefde.
Viva Portugal nodigt U dan ook uit op een culinaire ontdekkingsreis.
05-08-2006
Cultivar Alvarinho.
De Alvarinho variëteit wordt beschouw als één van van de meest nobele witte cultivar in Portugal. Het is een ras, ook bekend als Galego en Galeguinho, dat reeds heel lang verbouwd word en bijna uitsluitend voorkomt in de sub-regios Monção en Melgaço meer bepaald in de valleien van de Minho rivier.
Deze variëteit brengt elegante witte wijnen voort van hoge kwaliteit, met intense aromas van citrusvruchten met tropische accenten, en een goede zuurgraad. De bekomen wijnen zijn langer houdbaar, een goede Alvarinho tot 5 jaar, dan de andere wijnen uit de streek.
De teelt brengt geen hoge opbrengsten voort doch bij de vinificatie verkrijgt men wel een wijn met hoog alcoholgehalte, een uitzonderlijk gegeven voor de Vino Verde-streek en wat dan ook meteen de hoge prijs van dit ras verklaart.
In een land waar het assembleren van wijnen voorkeur geniet is de Alvarinhodruif één van de eerste variëteit waar cépagewijnen van vervaardigt werd, één reden daarvoor is zoals hiervoor gezegd de goede prijs die voor dit ras bekomen word.
Deze cultivar, ook bekend als Dourado, is afkomstig van de Vinho Verde-streek waar hij, zonder twijfel, één van de belangrijkste is. Deze druif is van goede kwaliteit en komt bijna overal voor in de regio. Alhoewel deze druif reeds lange tijd werd aangeplant is het pas de laatste tientallen jaren dat deze druif ten volle erkend word.
Deze variëteit is dan ook heden ten dage in staat om elegante witte wijnen voort te brengen van hoge kwaliteit, met accenten van bloemen en citrusvruchten en een verfrissende zure toets. De naam van deze cultivar is afgeleid van het woord louro, wat betekent laurier, aangezien men beweert dat de wijn van dit ras naar laurier ruikt.
Verschillende Vinho Verdes worden gemaakt met uitsluitend het gebruik van de Loureiro-druif, cépagewijnen, maar deze variëteit speelt ook een belangrijke rol in de assemblage met de rassen Trajadura en Arinto. Het is een hoogproductieve cultivar die wijnen levert met een laag alcoholgehalte.
Zoals de meeste Vinho Verdes dienen de wijnen geproduceerd met de Loureiro-druif jong gedronken te worden, m.a.w. in het jaar die volgt op het oogstjaar.
Verde, wat betekent groen, dient in Vinho Verde niet vertaald te worden als groene wijn. Verde kan hier ook in de betekenis van groen als aanduiding voor het prachtige groene uiterlijk van de streek beschouwd worden. In werkelijkheid betreft het meer bepaald het jong, zurig en groenig karakter van de daar geproduceerde wijnen en tevens met de vroegtijdigheid van de toenmalige oogsten.
De referentiezone van Vinho Verde( www.vinhoverde.pt ) valt zowat samen met de Minho-streek, het is één van de grootste DOC-gebieden van Portugal en bestaat sedert 1908. Sinds kort wordt deze ingedeeld in 9 districten : Monção, Lima, Cávado, Ave, Amarante, Sousa, Baião, Paiva en Basto. Het DOC-gebied Vinho Verde strekt zich uit van de gelijknamige rivier, die de grens met Spanje vormt, tot de Douro in het Zuiden, ook wel door de Portugesen entre Douro e Minho genoemd.
De bodem van het gebied bestaat voornamelijk uit verweringsmateriaal van graniet, bedekt met zand, en langs de vele rivieren uit alluviaal zand en klei. Het klimaat, mede door de nabijheid van de Atlantische Oceaan, is er mild en vochtig met warme zomers en milde winters. Dit vochtige klimaat vereist dan ook veel aandacht voor het bestrijden van schimmel.
De teelt van druiven in de Vinho Verde streek is zeer afwijkend van deze in de andere Portugese wijnstreken. De landbouw is in de streek alom tegenwoordig, met treft er een verscheidenheid aan land - en tuinbouwgewassen aan. Vaak was er (en hier en daar nog steeds) sprake van gemengde teelt. Druivenstokken werden geleid langs bomen (uveiras de wijndragende bomen), muren (arjoada), palen en draden (die pergolas vormen ramadas of latadas), het hoogleiden van de druif is historisch zo gegroeid en in oudere wijngaarden nog volop van toepassing. De hedendaagse moderne wijnbouw kent geen gemengde teelt meer, waarbij grote oppervlakten worden aangeplant in rijen om zo mechanisatie van de teelt toe te laten.
De gemiddelde bedrijfsgrootte in het DOC-gebied Vinho Verde is uiterst klein, 46.000 wijnbouwers voor 65.000 hectare wijnbouw, waardoor men in het gebied veel coöperaties aantreft. De vele coöperaties hebben over het algemeen geen goede naam, uitzondering op de regel is de coöperatie van Monção. In het gebied vindt men ook enkele grote bedrijven : Quinta da Aveleda, Messias, Sofrape, Borges en Caves Aliança. De beste wijnproducenten hebben zich verenigd in de Associação dos Prudotores Engarrafadores de Vinho Verde.
De productie van de witte wijnen (60/40) overheerst de productie van rode wijnen, waarbij de witte wijnen alleen geschikt zijn voor export en de rode wijnen hoofdzakelijk geconsumeerd worden door de mensen uit de Minho regio. De eisen om het DOC-label te halen zijn voor dit gebied : - een opbrengst van maximaal 80 hectoliter per hectare (uitzondering voor de druif Alvarinho : 60), - een minimaal alcoholgehalte van 8 % (uitzondering voor de druif Alvarinho : 11,5 %) - aanbevolen cultivars voor rode wijnen : Amaral, Borraçal, Espadeiro, Vinhão, Padeiro, Alvarelhão, Rabo de Ovelha en Pedral, - aanbevolen cultivars voor witte wijnen : Arinto, Avesso, Azal, Trajadura, Batoca, Loureiro en Alvarinho.
De vinificatie van de witte wijnen geschiedt zonder schil, in moderne roestvrijstalen installaties bij gecontroleerde temperatuur en duurt redelijk kort. De opslag gebeurd eveneens in roestvrijstalen tanks, maar ook op houten vaten.
Vroeger werd veel malolactische gisting toegepast, dit gaf de wijnen een kleine kooldioxideprikkel ( belletjes), doch daarvan word steeds meer afgezien. Teneinde het licht sprankelend karakter van de wijn te bewaren gaat men kunstmatige koolzuur toevoegen. De Vinho Verde-wijnen zijn als gevolg van het hoge appelzuurgehalte van de most tamelijk zuur.
De witten wijnen dienen jong, één jaar na de oogst, gedronken te worden met uitzondering van de wijnen uit de streek van Monção die men 3 jaar kan bewaren. De wijnen van de Alvarinho-druif dienen minstens één jaar opgeslagen te worden voor ze te drinken.
Zoals algemeen voor Portugal bestaan er binnen de witte wijnen grote verschillen als gevolg van bodemsoort, rassenkeuze en microklimaat. Algemeen zijn de wijnen citroen - tot strokeurig, scherp van smaak en tamelijk zuur, droog en licht mousserend (indien malolactische gisting werd toegepast) maar fris en fruitig met een lichte citroensmaak.
Het landschap is hier oneindig een overheersend groen : coniferen in de kuststreek, bladerrijke bossen langs de talrijke rivieren, bergen zoals de Monte Fao vanwaar je een prachtig zicht hebt op Galicië.
De lokale architectuur kenmerkt zicht voornamelijk door het donkere graniet en kalksteen, zo eigen aan de Portugese barokstijl. Kelten en Wisigoten lieten hun sporen na vooraleer de bouwstijl evolueerde naar de Gotiek, de Renaissance, de Barok of het Manuelaanse (verwijzend naar de naam van koning Manuel).
Waar men ook kijkt ziet men ranken die in pergola groeien. Dit Portugal van het Noorden, hoewel minder toeristisch biedt rust en ingetogenheid. Dit is het vakantieoord voor de Portugees die de zomerhitte ontvlucht.
Het Minho-gebied valt bijna volledig samen met de DOC Vinho Verde-streek, we verwijzen dan ook voor de wijnbouw naar de bespreking van deze streek
Ook culinair is Minho niet te versmaden, wie kent niet de traditionele Portugese soep Caldo Verde. Er is een overvloedige keuze van al wat de zee aanbiedt, vele soorten kabeljauw, inktvis en tevens zoetwatervissen. Wie van vlees houdt heeft een uitgebreide keuze aan charcuterie, typisch rundsvlees (afkomstig uit Barroso) en verder een ellenlange reeks rijstgerechten met gevogelte zoals kip en eend. Gebraad van geitenlammetjes ontbreekt al evenmin. De Vinho Verde-wijnen passen schitterend met gelijk wel streekgerecht. Voor het beëindigen van de maaltijd is er een uitgebreide keuze van typisch gebak.
Quinta da Aveleda ( www.aveleda.pt ) is een voorbeeld van een succesvolle familiezaak en mag zich terecht marktleider in de Vinho Verde-streek noemen. Het bedrijf dateert van 1947, doch de eigenaaars, de familie Guedes, zijn reeds sedert 300 jaar toegewijd bezig met het aanplanten van druivenstokken en het maken van wijn.
Het bedrijf is gevestigd in het plaatsje Penafiel en is vooral actief in de Vinho Verde-streek. Het is de grootste producent van Vinho Verde-wijnen doch is ook aktief in de streken Douro, Estramadura en Beiras. Naast de wijnen is Quinta da Aveleda ook bekend voor zijn brandewijnen, bv. Adega Velha. De beroemdste Vinho Verde merken zijn Grinalda, Casal Garcia en Aveleda.
Door het consequent toepassen van een combinatie van traditie, moderne technologieën en marktinzicht merken we bij het overlopen van de geschiedenis van Aveleda een consequent aangehouden groei tot wat het bedrijf nu geworden is.
De Quinta bezit het fraaiste landgoed van heel Portugal en kan door toeristen bezocht worden.
Het management wordt momenteel gevormd door de Heren António -, Roberto en Fernando Pedro Guedes en het bedrijft telt 180 medewerkers. De omzet bedraagt 12 miljoen flessen per jaar.