‘Wat wij zijn, kan niet worden gevangen in woorden of boeken’. Fernando Pessoa
Toen Fernando Pessoa, één van Portugals grootste dichters, deze woorden schreef had hij het kunnen hebben over zijn geliefde vaderland.
Portugal weet immers een ongelooflijke verscheidenheid aan te bieden. Van ruige bergpieken, afgelegen ravijnen en de op terrassen gelegen wijngaarden in het noorden, tot de ongerepte stranden, glooiende heuvels en de uitgestrekte horizonten van het zuiden. Deze verscheidenheden liggen in Portugal binnen handbereik, de bezoeker kan in dit land binnen het tijdsbestek van één dag iedere uithoek van het land bereiken. Voor deze zeevarende natie is ontdekken ook een karakteristiek. De erfenis van Portugal beroemdste zeevaarders is alom tegenwoordig. Portugal is een land met een trotse geschiedenis, een ongelooflijke culturele erfenis en een bloeiend intellectueel en artistiek leven. Bij de Portugezen leeft de liefde in hun passie voor de zee, verkenningsreizen en in de unieke romance van de saudade. Liefde leeft ook in de passie voor lekker eten en volmaakte wijnen hun hartstocht voor het leven, plezier en de liefde.
Viva Portugal nodigt U dan ook uit op een culinaire ontdekkingsreis.
25-05-2006
De Druivenrassen.
In Portugal worden zeer veel druivenrassen verbouwd, volgens statistieken een 340-tal. De naamgevings van de rassen is niet altijd even duidelijk omdat voor vele rassen vele synoniemen bestaan. Met volgende overzicht overlopen we, beperkt tot de meest bekende inheemse variëteiten, de Portugese druivenrassen per regio, sommige variëteiten komen ook voor in meerdere regio's..
Minho, het vaderland van de Vinho Verde.
In de Minho, bekend voor zijn uitmuntende wijngaarden, is de Alvarinho de onbetwiste koning. Hij dient voor de assemblage van topwijnen, maar voornamelijk voor het maken van mono-cepage wijnen.
De Loureiro dient voornamelijk voor de assemblage met de Pedernà en de Trajadura, deze laatste draagt bij tot het alcoholgehalte en de structuur van de wijn.
Trás-os-Montes en de verrukkelijke Dourovallei, bakermat van de portwijnen maar ook van uitstekende rode wijnen.
Touriga Nacional, een variëteit met een dikke en donkere huid, draagt ontegensprekelijk en in hoge mate bij tot de kwaliteit van een Porto. Zij is verantwoordelijk voor de structuur van een Vintage en draagt ook bij tot de rijkdom van de roden wijnen. Een andere parel uit de streek is de Tinta Roriz, deze druif zorgt voor zachte tannines, aroma's van rode en zwarte bessen en zo voor charmante rode wijnen. Tinta Franca (voorheen Francesa), Tinta barroca en Tinta Cão zijn variëteiten die respectievelijk finesse, alcohol-gehalte en een zeker rustiek karakter brengen. Deze karakter trekken geven de wijn een goed potentieel om heel oud te worden.
Beiras, de wijnstreek gelauwerd voor o.a. de wijnen van de Bairrada en de Dão.
In het DOC gebied Dão schitteren de Tinta Roriz en de Touriga Nacional en zorgen voor goed gestructureerde wijnen met een erg rijk aromatisch palet. De lokale druivensoorten Jaen, lichter van kleur maar zeer fruitig, en de Aflrocheiro, waarvan de dikke pel voor veel kleur en structuur zorgt verdienen eveneens een vermelding. Voor de witte wijnen van het Dão gebied staat op waardige wijze de Encruzado, mede door zijn late rijpheid, borg voor heerlijke, typische smaak van steenvruchten en smeuïgheid, wijnen.
Drie druivensoorten, Baga, Bical en Maria Gomez kenmerken de wijnbouw in het DOC gebied Bairrada. De dikhuidige Baga-druiven verlenen aan de wijn uit deze regio hun specifitiet en vereisen vaak een langere bewaringstermijn ter versoepeling van de tannines. Het aromatisch palet gaat van fruitig tot rokerig. Deze druivensoort is vast een kopstuk in Portugal, een "ster", die heel hoog in de wereldranglijst staat. Bical, de basis voor de schuimwijnen waarvoor de regio gekend is wordt ook aangewend voor wijnen met fruitige abrikozen -en mangosmaak.
De druivensoort Maria Gomez, elders in het land Fernão Pires genoemd, maakt deel uit van de aromatische druivensoorten zoals een Sauvignon of de Traminer. Hij geeft ons fruitige wijnen om jong te drinken en hier geldt het moto : hoe droger ... hoe beter.
Estramadura.
Castelão, eerder gekend en erkend onder de naam Periquita, met inhoudelijk een wat "dierlijke" karaktertrek uit vaak een aroma van gekonfijte kersen en kan om het even welke bodem goed aan. De variëteit Tinta Miuda is algemeen aanwezig in vele assemblages van de streek en verraad in zijn wijnen de geur van een bloemenkrans en van bosbessen. De zeer wispelturige Fernão Pires gelijkt op Traminer of Muscaat, meer hij is gereserveerde zoals een Pinot Blanc. Hij is alomtegen vertegenwoordigd in deze regio. De Arinto ligt aan de basis van de vermaarde Bucelas wijnen. Deze druif, een grote naam tussen de witte druiven, vertoont soms een zuurtegraad van Riesling en de veelzijdigheid van een Chardonnay.
Ribatejo, wijngaarden langs de Taag.
Naast internationale druivensoorten doen vele Ribatejo wijnen beroep op de Castelão voor de rode wijnen en Fernão Pires en Arinto voor de witte wijnen.
Terras do Sado, de wijnen van het schiereiland.
Deze regio kent onwaarschijnlijk drie "estrelas" met name Castelão Francês, Fernão Pires en Moscatel. De Castelão Francês geeft ons dunnere, luchtigere en gemakkelijkere wijnen doch brengt uiteindelijk gecontreerde en lang houdbare wijnen voort. De Fernão Pires , de aromatische druivensoort bij uitstek, brengt dankzij een vroegtijdige oogst, droge en frisse wijnen voort. Rijpere oogsttijden en soms assemblage met andere druiven leiden daarentegen naar exotisch en weelderige wijnen. Moscatel een druivensoort met zwaardere kraal heeft wereldfaam en is reeds meer dan een eeuw oud.
Alentejano, Eldorado van de wijnteelt.
Aragonès levert volle en kleurige druiven op die warme en vlezige kwaliteiten opleveren. Deze druivensoort doet het goed waar hij zich ook bevindt. Trincadeira, een bijkomstige druivensoort van de Douro, die aldaar wat meer verfijning geeft aan Port wijnen, zorgt in de Alentejano regio voor uitstekende mono-cepage wijnen die elk hun mannetje kunnen staan. Antão Vaz komt alleen voor in deze streek en het sap van deze, in langwerpige, blauwachtige trossen voorkomende druiven, levert erg complexe wijnen met een interessante zuurtegraad op.
Algarve, waar de wijnbouw niet alle aandacht opeist.
Zelfs in Portugal heeft de toetreding van de Algarve in 1980 op het niveau herkomstbenaming een groot deel scepticisme met zich mee gebracht. We beperken ons dan ook tot het vermelden van de voornaamste druivensoort Tinta Negra Mole, vaak verbonden met de Trincadeira en de Castelão. Alhoewel de Tinta Negra Mole op het eiland Madeira erg belangrijks is voor zijn lokale wijen biedt hij elders weinig brede aromaverscheidenheid en zelfs weinig gestel.
Madeira, wijnbouw in volle Atlantische Oceaan.
Het is onmogelijk zich een juist beeld te vormen van de diverse druivensoorten op dit eiland. Nadat de druifluis in de tweede helft van de 19-de eeuw haar tol had geëist is men onmiddelijk de Tinta Negra Mole gaan herplanten. Naast de veel voorkomende Tinta Negra Mole treffen we ook de volgende druivensoorten aan. Sercial, lang verkeerdelijk geassimileerd met de riesling, zorgt in vaardige handen voor adembenemende voortreffelijke wijnen. Verdelho, minder zurig, donkerder van kleur, leidt deze druif naar onweerstaanbare lieflijke wijnen die moeilijk te rangschikken zijn. Boal, meestal in de laagste terrassen geplant en in het vroege seizoen geoogst, dient deze druivensoort voor het samenstellen van donkere, vurige en strelende wijnen. Malvasia ligt aan de basis van onwaarschijnlijk goede, ongelooflijk lang houdbaar, dessertwijnen.
Zoals Portugal zich onderscheidt van andere wijnlanden door zijn rijkdom aan inheemse druivenrassen, de diversiteit van de voorkomende micro-klimaten, zijn moderne vinificatie technieken en moderne installaties geldt dat ook voor de productie en de commercialisatie van de wijnen.
Enkele grote firma's spelen een dominerende rol in de verwerking, vinificatie, de verkoop op de interne markt en de export. Naast de grote firma's bestaan ook vele kleinere firma's en coöperaties, die ook prachtige wijnen produceren. Een andere grote groep van wijn verbouwers zijn dan echter niet groot genoeg om zelf de verbouwde druiven tot wijn te verwerken en verkopen de druiven aan de grote firma's of coöperaties.
Enkele grote bedrijven die we regelmatig zullen tegenkomen in de activiteiten van Viva Portugel de philippe_blondeel gaan we hierna kort bespreken.
Caves do Solar de São Domingos, opgericht door Elpídio Martins Semedo in het jaar 1937, is vooral actief in de wijnregio Beiras, DOC gebieden Bairrada en Dão, en het DOC gebied Douro. De wijnkelders van São Domingos maken deel uit van de "Rota dos Vinhos da Bairrada", er is een grote en comfortabele ruimte ingericht om gasten te ontvangen. In de showroom en het museum kan je dan weer kennis maken met de geschiedenis van het wijnhuis.
Herdade do Esporão, opgericht door 'Finagra' bestaat sinds 1973 en is gelegen net buiten de plaats Reguengos de Monsaraz in de Alentejo-streek. De meest gekende wijnen dragen de naam Esporão, Vinha da Defesa, Monte Velho en Alandra. Naast de lekkere wijnen brengt Herdade do Esporão ook olijfolie en azijn van de hoogste kwaliteit op de markt.
Bacalhaõ - Vinhos do Portugal, groepeert enkele Quintas in verschillende wijnregio's, zoals Terras do Sado, Alentejo en Estramadura.
José Mario da Fonseca, een van de oudste firma's sinds 1834, actief in de wijnregio Terras do Sado bezit ook wijngaarden in andere wijnregio's en is vooral actief in DOC gebieden Dão en Alentejo. José Mario da Fonseca is o.a. bekend voor zijn rosé-merken Lancers en Faísca doch werd echter beroemd door de rode wijnen van ht ras Perisuita en de Moscatel de Setùubal.
Quinta da Eveleda, de grootste producent van Vinho Verde wijnen, is vooral actief in de VinhoVerde streek en is gevestigd in Penafiel. Quinta da Eveleda is een voorbeeld van een succesvolle familie-bedrijf en werd opgericht in 1947. De eigenaars, de Guedes familie, waren echter al sedert tientallen jaren actief in de aanplanting van wijngaarden en de vinificatie. De beroemdste merken van Aveleda zijn Aveleda, Grinalda en Casal Garcia. Quinta da Eveleda bezit het fraaiste landgoed van heel Portugal en word jaarlijks door vele toeristen bezocht.
Alle hiervoor besproken producenten kan je virtueel bezoeken door het klikken op de links in de rubriek Viva Portugal - de producenten.
