Taal maakt veel gebruik van de contrastbeleving en de heen- en terugdynamiek. Zeker bij humor is dat vaak het geval. Lees maar eens volgend mopje. Waarom zijn er in Brussel zoveel straten met éénrichtingsverkeer ? Om botsingen te vermijden tussen de ambtenaren, die te laat komen op hun werk en de ambtenaren die te vroeg naar huis gaan. Je voelt automatisch (motorisch-cognitief) ruimtelijk een lijnig traject aan met twee uiteinden, waarover één mannetje van links naar rechts beweegt en het andere van rechts naar links. Naast deze ruimtelijke component van de situatie, zit ook nog een duidelijk tijdscontrast in het geheel van de mop geïntegreerd (te laat versus te vroeg). De sarcastische overdrijving m.b.t. de ambtenarenjob maakt het mopgehalte compleet.
Vandaag toevallig een interessante uitspraak gehoord (op de fiets in het fitnesscentrum, kijkend naar televisie, zender 'lichtpunt' (nooit eerder van gehoord !)). Simon Vinkenoog, een Nederlands excentriek schrijver, werd geïnterviewd. Hij stelde op een bepaald moment in z'n betoog dat heersende visies altijd in beweging zijn (evolueren). Ze zijn daarbij nog onderhevig aan de laatste stuiptrekkingen vanvoorbijgestreefde strekkingen, maar ook al aan de barensweeën van op bevallen staande nieuwe tendenzen.
Een mooie metafoor, vond ik, met, mijns inziens heel wat realiteitslading. De toekomst zal uitwijzen of dit blog een barensweetje is.
' When the going gets tough, the tough get going '
De titel van een hit van Billy Ocean, waarin door middel van woorden gegoocheld wordt met dynamiekprincipes 'uit psychomotoriek'. Een 'staaltje' van hoe ons 'taaltje' het speerpunt op bewust niveau is, van wat op on-/ en voorbewust niveau z'n psychomotorische fundamenten kreeg. Wat gebeurt er in deze zinssnede : the going gets tough the tough get going going onderwerp tough gets koppelwerkwoord get tough gezegde going
De kantwoorden 'going' en 'tough' switchen rond hun middenwoord ('get'). Het aanvoelen van deze symmetrische kantenswitch, waarvoor voldoende psychomotorische verfijningsgraad noodzakelijk is, is niet iedereen 'zomaar' gegeven ! Soepel van kant wisselen in motorische contexten is een natuurlijke basis voor deze cognitieve (mentale) switch. In de categorie 'coordinatiematrix' in dit blog wordt veel belang gehecht aan dit kantigheidsaspect (samenwerking tussen de twee lichaamskanten : agonistische, antagonistische, alternerende, éénkantige, ontkoppeld gelijktijdige, overlapcoordinatie, ... ). Volg hiervoor de uitwerking in de categorie 'coordinatiematrix' in dit blog).
Deze switchdynamiek tussen de kanten kan om meerdere redenen niet vlot verlopen : onvoldoende psychomotorische ontwikkelingsgraad ; moeizame omzetting van actueel geleefde (motorisch) inzichten naar het (hogere) niveau van mentaalcognitieve beleving ; cognitieve starheid of beperking ; cognitieve bewustwordingsvernauwing bij emotionele druk, stress, ....
In de continue (de woorden volgen in de tijd op elkaar, het ene na het andere) en lijnige (de woorden worden van links naar rechts ruimtelijk weergegeven) presentatie van taal zijn deze kantigheids- en dynamiekprincipes volledig geintegreerd met de betekeniscontext van het geheel. Dus : twee betekeniskernen : 1. the going gets tough, 'het verloop is stroef' 2. the tough get going, 'de taaien blijven ervoor gaan' technisch gescheiden door de komma, de markering tussen deze twee betekenisentiteiten ingeleid door het woordje 'when' (als), waardoor de 2 betekeniskernen semantisch aan mekaar gelinkt worden.
Dit uiteindelijke 'betekenisgeheel' blijft hangen in onze bewuste perceptie als een 'begrijpen' (voor wie daarin slaagt), als de 'zichtbare' gloeiende lava en rook die uit de vulkaan tevoorschijn komt. De 'onzichtbare' fysische gebeurtenissen tot kilometers onder de krater, die leiden tot de vulkaanuitbarsting, zijn vergelijkbaar met al die on- en voorbewuste processen in ons brein, die de taalexplicitatie voorafgaan.
Hoe onbegrijpelijk complex zit alles toch in elkaar, wat een ongelooflijk superieur instrument ('taal') heeft de menselijke soort toch weten te ontwikkelen !
' WE DENKEN IN GROTE LIJNEN, WE LEVEN IN DETAILS '
Deze uitspraak kan ook naar psychomotorische context vertaald worden :
' We beschrijven psychomotorische methoden, we behandelen mensen, individu- en momentspecifiek'
Ik bedoel maar, men kan en moet theoretiseren over de zaken, maar uiteindelijk moet het allemaal gerealiseerd worden in het geleefde contact met de mens die op dat moment begeleid wordt. Uitgangspunten, filosofische overwegingen en inzichten zijn een abstract kader , het echte werk gebeurt heel concreet intermenselijk. Bij het neerschrijven van dit blog, merk ik hoeveel 'dingen' er vaak niet in woorden kunnen gevat worden. Taal als 'representant van de realiteit' heeft zijn beperkingen !
Hoe in een kort zinnetje als dit, erg veel 'dynamiek' ge-/verstopt kan zijn ! Hoe met 'taal' allerhande betekeniswendingen kunnen uitgehaald worden ! Wie deze 'wendbaarheid' met taal mist, kan de betekenis vaak niet 'grijpen', kan niet 'begrijpen' wat er bedoeld wordt. In bovenstaande zin even de 'dynamische wendingen' analyseren : - er zitten 4 tegenstellingen in : 1/ hij versus zij 2/ dun versus dik 3/ haar versus hem 4/ de zin voor de komma versus de zin na de komma - er zitten 3 woorden in met een dubbele betekenis : 1/ haar : a) het gewas op ons hoofd b) vrouwelijk persoon 2/ dun : a) mager b) weinig (dun van haar = kalend) 3/ dik : a) corpulent b) vulgaire vorm van 'zwanger'.
Met een soepele, 'wendbare' geest kan deze flitsende dynamiek in het begrijpen van de taalhumor, als hierboven, resulteren. Vlot kunnen rondspringen in deze ruimte van de betekeniscontext is ongetwijfeld een facet van taalgevoel, taalrijkdom. Het jonge kind (peuter/kleuter) is volop bezig dit te leren, het autistische kind krijgt dit maar niet geleerd, een overspannen geraakte, rigied(e) of oud(e) (geworden) volwassenengeest heeft het misschien wel afgeleerd.
Een korte zin, die een lange analyse onderging !
N.B. Naar onze mening kan psychomotorische dynamisering (inspiratie hiertoe te vinden in dit blog) deze men-ta(a)l -e dynamisering mee op gang brengen !
Men is normaal 'mee' als men begrijpt wat er gezegd wordt ; men is 'dom', als men niet begrijpt wat er gezegd wordt ; men is 'wijs' als men begrijpt wat niet gezegd wordt ; men is 'autistisch' als men niet begrijpt wat niet gezegd wordt.
