De laatste nieuwe tentoonstelling in het CIAP Alter Nature heet harder better faster stronger. Het verwijst naar de toekomst van ons leven. Alles gaat tegenwoordig zo snel. Toen ik een tiental jaar geleden mijn eerste mobiele telefoon kreeg was ik reuze blij met mijn zwart-wit scherm. Vandaag, tien jaar later vinden we het al maar niets meer als we niet met onze gsm op internet kunnen surfen. Zo evalueert niet alleen de maatschappij, maar ook wij als mens zullen een hele transformatie meemaken. De mens zal harder en beter worden. We zullen alles sneller kunnen gaan doen en worden vooral veel sterker. Deze laatste twee zinnen vatten de tentoonstelling mooi samen.
Ik vat de geziene kunstwerken van de 10 kunstenaars even samen.
1) Gair dunlop.
Century 21 calling, 2003
In de installatie Century 21 Calling gaat over de ontdekking van de het dna en de droom dat dit zou bijdragen aan het scheppen van een betere wereld. Het werk focust op de wetenschapper Maurice Wilkens, een van de ontdekkers die in 1962 de Nobelprijs kregen. Het gepresenteerde werk van de kunstenaae bestaat uit objecten die samengevoegd worden om een bepaalde sfeer op te roepen. Op een bureau staat en rolodex kaartsysteem opgesteld met daarin citaten die verwijzen naar het leven van de wetenschapper en de toenmalige actualiteit. Op de twee kleine schermen, worden doorlopend filmpjes vertoond. Het promotiefilmpje in kleur werd opgenomen op de Wereldtentoonstelling van Seattle in 1962 en loopt over van optimisme met betrekking tot wetenschap en techniek. Het filmpje in zwartwit moest jongeren warm maken voor een carrière als wetenschapper, maar is niet zonder donkere ondertonen. Alles bij elkaar schetst de installatie een genuanceerd beeld van de complexe realiteit waarin een wetenschappelijke ontdekking tot stand komt.
2) Marcia Nolte
Corpus 2.0: neusheuvel, oordopschelp, rokersgat
Het kunstwerk corpus 2.0 geeft weer hoe het menselijke lichaam op een subtiele manier zou kunnen veranderen door ontwikkelingen in techniek en door modefenomenen en levensstijlen. Intensief gebruik van alledaagse voorwerpen zoals een zonnebril of een iPod-oortje kan leiden tot een vervormde neusbrug en oorschelp. Kettingroken kan dan weer aanleiding geven tot het ontstaan van een rokersgat
Is dit echt zo extreem ver gezocht?
De generatie van nu doet niets anders dan sms-en met de duim. Hierdoor zal men in de toekomst een sterkere duim gaan krijgen.
Kunnen we dit bewijzen met voorbeelden vanuit het verleden?
De mens past zich aan aan zijn omgeving en aan zijn gebruiken. Zo was de mens vroeger feller behaard omdat men leefde in een kouder klimaat en onze dikke donslaag de huid moest beschermen. Ons klimaat werd langzaam warmer en zo verloren wij ook een groot deel van ons haar.
3) Michael Burton
Future Farm
Het project voorspelt dat het farmaceutische onderzoek naar het oogsten van volwassen stamcellen uit vetweefsel in combinatie met nanotechnologie nieuwe mogelijkheden zal bieden om het lichaam in te zitten als een bron van inkomsten. We leven in een wereld waarin de medische industrie bereid is om geld te beiden aan hen die organen afstaan ten gunste van anderen.
Ik stel me dan wel de vraag of sommige ouders met een ziek kind misschien een kind bijnemen om hun ander kind te kunnen redden. Indien dit zo is, spreken we bij een baren van kinderen over een mensproductie.
4) Revital Cohen
Electrocyte Appendix
Electrocyte Appendix stelt een kunstmatig orgaan voor dat in de plaats van de appendix in het lichaam ingepland wordt en bloedsuikers omzet in elektriciteit. Voor de moderne mens is elekriciteit meer en meer een zaak van levensbelang Daarom is deze kunstmatige appendix slechts een logische stap in de verdere evolutie van de Homo Sapiens.
5) Yann Marussich
Blue Remix
Blue Remix vond ik een zeer vreemd kunstwerk. De kunstenaar ging een uur in een glazen kast zitten zonder te bewegen en filmde het hele gebeuren. Tijdens het uur vertoont hij een blauwe stof die uitgescheiden wordt door al de lichaamsopeningen zoals de ogen, mond, neus en zelfs de poriën in zijn huid. Men laat hier zien dat er constant veranderingen zijn in het menselijk lichaam.
6) Gina Czarnecki
Pixie Dust 1, 2009
Als een reptiel zijn staart verliest, groeit de staart vaak gewoon terug aan. In de toekomst zou dit dankzij verdere evoluties in de medische wetenschap ook voor menselijke ledematen zoals armen tot de mogelijkheden kunnen behoren. Willen we de natuur nabootsen, overtreffen of vervormen? Zullen we kiezen voor het vertrouwde, natuurlijke, of voor nieuwe ongekende mogelijkheden? Voor ijdelheid of voor functionaliteit? Verhelpen van handicaps of superkrachten? En zal er een kloof ontstaan tussen mensen die kunnen profiteren van de generatie van ledematen, en mensen die daar niet de mogelijkheid toe hebben?
7) Charlotte Jarvis Forgive Us Our, Part 1, 2010
Forgive Us Our, Part 1 is het eerste deel van een multimediaproject rond een fictief verhaal, waarin synthetische biologie wordt ingezet om hebzucht, lust en woede weg te nemen bij een groep kinderen die bekend staat als de SOBA babies. Deze kinderen waren voorbestemd om leiders te worden, maar in de praktijk is dat helemaal anders uitgedraaid en ondervinden ze juist veel hinder van de manipulaties.
Hoever kan men ongeboren kinderen manipuleren?
Blijkbaar staat de wetenschap tegen een fixe vergoeding al zover dat men voor de geboorte al kan kiezen welke haar, oogkleur een kind moet hebben. Waar zijn we dan mee bezig? Leven we dan binnenkort niet in een poppenmaatschappij waar geen enkel mens meer uniek is?
8) Paddy Hartley
Face Corset
De zogenaamde gezichtscorsetten van de Brit Paddy Hartley zijn ontworpen met een sociale en kritische boodschap in het achterhoofd. Deze maskers zijn bedoeld om de effecten van plastische chirurgie op het menselijke gelaat na te bootsen en te overdrijven. Met de gezichtscorsetten verandert de kunstenaar de vorm van een gezicht, vaak met spectaculaire gevolgen. Het gezicht wordt gemanipuleerd, uitgerokken en vervormd.
Wat is schoonheid en hoever gaat een mens hierin? Coretten bestaan al van in de middeleeuwen. Dit deden de vrouwen aan om een slanker beeld van hun lichaam te tonen. Is dit beeld dan mis? Hoever kunnen we hierin gaan? Wat is tegenwoordig nog naturel en wat niet?
Mogen we ons haren verven, onze nagels lakken, ons maquilleren of misleiden we dan andere met ons uiterlijk?
9) Art Orienté Object
Skin Culture
Wat is er gaande in onze samenleving en achter de gesloten deuren van de laboratoria? Voor dit kunstwerk werden er huidcellen van beide kunstenaars geïsoleerd en vervolgens gekweekt op een drager van varkenshuid. Deze kleine stukjes huid werden vervolgens voorzien van tattoos met dierenmotieven, voornamelijk van bedreigde diersoorten of laboratoriumdieren, maar ook van fabeldieren. De huid wordt zo op de plek van een symbolische verbintenis tussen mens en dier, cultuur en natuur.
10) Stelarc
Ear on Arm
Stelarc heeft in 2006 door middel van plastische chirurgie een kunstmatig oor op zijn linkerarm laten construeren. Het is de bedoelingen dat dit oor op termijn uit te rusten met een microfoontje. Als de kunstenaar zich dan in een omgeving met een draadloos netwerk begeeft, zal iedereen via zijn website kunnen horen wat het oor op zijn arm hoort. Een volgende stap is het inbouwen van een minuscule luidspreker in de mond. Als je hem dan opbelt, kan hij je toespreken via het oor in zijn arm. Jouw stem hoort hij dan in zijn hoofd, tenminste als hij zijn mond dicht houdt. Als hij zijn mond opent, komt jouw stem uit zijn mond en is die ook voor omstaanders hoorbaar. Het lichaam is dus een verouderde, achterhaalde machine die in het licht van de actuele technologie ontdekkingen eigenlijk heeft afgedaan. Kan het menselijk lichaam dan echt zijn beperkingen overstijgen en hoe zit het met de wet op privacy?
Ik vond het persoonlijk een zware tentoonstelling om te begrijpen. Alles lijkt zover gezocht, al zet het je wel tot nadenken. Het is natuurlijk allemaal zware Sience Fiction. Toch zweeft de hele tijd de vraag Wat als in mijn hoofd. Hoe ver kunnen wij gaan in en met ons menselijk lichaam?
Om een antwoord op deze vraag te krijgen vrees ik dat mijn menselijk leven op aarde hiervoor niet voldoende tijd rest. En dan belanden we zo bij de volgende vraag: Is er wel leven na de dood? En ik denk dat dat de bedoeling is van de tentoonstelling mensen laten blijven nadenken!
Als laatste culurele materie vul ik mijn rugzak deze week met kunst. Kunst die ver van mijn bed staat. Samen met twee medestudenten bezoek ik deze week het CIAP. Daar vindt een tentoonstelling plaats over Alter Nature. Het gaat over Sience Fiction. Een term die ik afschuwelijk in de oren vind klinken. 2 woorden staan er centraal: toekomst en lichaam.
Zoals een echte vrouw ben ook ik heel nieuwsgierig over wat ons allemaal misschien nog te wachten staan en besluit ik dus toch om maar eens een kijkje te gaan nemen.
