|
Veel mensen hebben nog een eng beeld over mensen met autisme. Alsof het telkens over mensen of kinderen zou gaan die nauwelijks of niet praten, zichzelf wiegen enz.
Nu, veel mensen met ASS wiegen zichzelf niet, en/of fladderen niet, en/of zijn normaal begaafd en/of zijn echte spraakwatervallen.
Al deze dingen gaan ook op voor Jongste.
Zeker ook dat laatste. Als we zo 's morgens naar school rijden, met z'n tweeën in de auto, staat zijn mond niet stil. Dan roetsjt hij van het ene onderwerp naar het andere. Soms is hij wel grappig. Zoals van de week.
"Weet je wat ik lelijk vind aan auto's?" vroeg hij.
"Nee. Wat vind jij dan lelijk?"
"De spiegels, de spiegels maken de auto's lelijk. Vind jij ook niet dat spiegels lelijk zijn? Het lijkt net of de auto's flaporen hebben!"
Het autisme bij mensen en kinderen met ASS uit zich vooral in de manier waaróp ze praten.Zo zegt Jongste vaak dingen die op dat moment niet relevant zijn, voelt niet aan wat je tegen wie kan vertellen. Hij houdt ook geen rekening met de informatie die de luisteraar wel of niet al heeft. Weidt bijvoorbeeld eindeloos uit over een computerspel, zonder er erg in te hebben dat de ander niets weet over de desbetreffende figuren of het spel zelf.
Vorige maandag hadden we een staaltje ASS om u tegen te zeggen. We moesten naar zijn trompetleraar om voor dit schooljaar afspraken te maken wat betreft aanvangsuur van de lessen en zo meer.
In het begin was Jongste nog tamelijk stil. Behalve wij en de leraar, waren er nog een andere leerling, een jonge gast, samen met zijn moeder.
Op een moment vertelde de leraar dat op 19 oktober de les een uurtje later zou zijn dan het gewone uur.
En daar kwam hij. Eerste, niet relevante, tussenkomst:
"Op 19 oktober hé, dat was de dag dat ik geboren moest worden."
"Oh," begreep zijn meester een beetje verkeerd "ben jij dan jarig?"
"Neen, op 19 oktober zou ik geboren worden, maar ik ben jarig op 26 september."
"Ah, dan ben jij te vroeg geboren dus.." concludeerde de leraar, en praatte dan verder met de twee andere mensen.
Maar Jongste boterde nog verder over die dag in oktober.
"Op 19 oktober is ook mijn peter jarig, dat is nonkel Paul!"
"Oh ja," antwoordde de meester geduldig "in oktober lijken er veel mensen te verjaren. Ik ken er ook heel wat.."
"Ja, in september ook!" vulde Zoon aan "De helft van ons gezin verjaart in september!"
Zijn leraar glimlachte inschikkelijk en ging weer verder met wat hij te zeggen had over oefenboeken en agenda's.
"Weet je..." kwam Jongste nog een keer. Ik hield mijn adem in. Verdomme, had dat joch nu niet in honderd lessen sociale vaardigheidstraining geleerd dat hij niet mocht onderbreken? Thuis kan hij zo aandoenlijk geschrokken zijn als hij merkt dat hij die regel overtreden heeft: "Sorry mama, ik wist niet dat jij nog een zin ging zeggen..."
Maar deze keer schenen verjaardagen en geboorteperikelen hem te zeer in beslag te nemen.
"Weet je..." kwam hij dus "dat ik te vroeg geboren ben hé, dat kwam omdat bij mijn mama de vliezen...."
"Sssttt," greep ik nu snel en gegeneerd in "dat hoeven de mensen hier niet allemaal te weten...!"
Hij zweeg nu, geschrokken.
"Ja maar, dat is toch waar!" was het eerste wat hij zei, toen we later nog net niet de deur uit waren, nog altijd gekwetst om mijn interventie. "Het was toch omdat "jouw" vliezen gescheurd waren dat ik te vroeg geboren ben!"
En jawel, dat is waar. Ik heb het hem onlangs verteld. In eenvoudige woorden heb ik hem uitgelegd dat de bevalling destijds ingeleid moest worden omdat er een scheurtje in het vruchtvlies was gekomen en er daardoor infectiegevaar was. Daardoor is Jongste drieëntwintig dagen te vroeg geboren.
"Ja," legde ik hem uit "dat is wel zo. Maar dat zijn dingen die je niet tegen iedereen vertelt. Je kan dat alleen vertellen aan mensen die je heel goed kent, of aan vrienden of zo..."
"Maar de meester is toch een vriend, die is toch vriend-elijk?
Vanmorgen kwam ik er met hem nog eens op terug. Ik probeerde hem uit te leggen dat er intieme zaken waren, die je niet aan iedereen vertellen kan.
"Wat zijn intieme zaken?" vroeg hij.
"En waarom mag je "intieme zaken" niet aan iedereen vertellen?"
"En aan wie mag je het wel vertellen?"
Ik trachtte, haperend, zo goed mogelijk te antwoorden. Maar hoe meer ik zei, hoe meer ik voelde dat het allemaal veel te ingewikkeld werd.
Hoe leg je nu zo iets uit aan een kind, dat dit soort dingen niet gaandeweg als vanzelf leert aanvoelen en inpassen?
En als je er goed over nadenkt is het ook ingewikkeld. Wanneer mag ik wat aan welke persoon vertellen? Ontelbare mogelijkheden...
Waarom is het in deze situatie, tegen deze persoon, wel oké en in die situatie en/of tegen die persoon niet...? Probeer daar maar eens een antwoord op te formuleren.
Eigenlijk is het een wonder dat de meeste mensen in een flits, zonder nadenken, gewoon weten wat gepast is of niet...
Mensen met ASS kunnen dat niet. Ook voor dit aspect in een autisme stoornis is een goede training in sociale vaardigheden onontbeerlijk. Gelukkig was er deze week een schrijven van de school, waarin juf Greet meedeelde dat ze Jongste zou begeleiden in een intensieve therapie. Al zal een training nooit de beperking in het sociale aanvoelen helemaal kunnen oplossen, het helpt toch al een eind op weg...
Dank alvast, juf Greet!
|
