aantal : 5 bewoners juridisch : tontine groep : alleenstaande volwassenen opmerking : sociaal engagement
geschiedenis
In 1983 startte de groep met een 11 bewoners (7 volwassenen van 25 à 35 jaar, 4 kinderen) in een gehuurd fabriekskantoorgebouw in Erembodegem. De eerste jaren was er heel wat verloop - op een ogenblik waren er zelfs 9 kinderen - en waren goede afspraken zeker nodig.In 1992 kocht de groep (toen nog 5 volwassenen en 5 kinderen) een oude vervallen vierkantshoeve in Haaltert. Er werd een hypothecaire lening afgesloten met een looptijd van 20 jaar. Bij de notaris werd vastgelegd dat de eigenaars levenslang het vruchtgebruik van de gehele eigendom hebben en dat de erfgenamen pas nadien hun rechten kunnen laten gelden. De restauratie en noodzakelijke aanpassingen werden zo veel mogelijk zelf uitgevoerd.
samen leven
Ieder heeft een aparte woonruimte (woonkamer, slaapruimte, bureau, berging). Alle overige ruimtes (eetkamer, keuken, logeerkamer, doucheruimte, toiletten, was- en droogruimte, fietsenstalling, tuin, werkruimte) zijn gemeenschappelijk en worden ook gemeenschappelijk onderhouden.
Elke bewoner heeft bepaalde taken (tuin, schoonmaak, onderhoud, boekhouding ...). Maandelijks is er een vergadering en een gezamenlijke werkdag. In juli wordt er twee weken gezamenlijk gewerkt. s Avonds kookt elk om de beurt. Wie kookt, kiest het menu en doet ook de boodschappen voor het avondeten en de eventuele algemene boodschappen (melk, suiker, koffie, thee, olie, toiletpapier, schoonmaakproducten , enz ). De afwas gebeurt samen. Wie mee wil eten, duidt zich aan in het etensboek waarin per week aangeduid wordt wie wat kookt en hoeveel hij/zij aan boodschappen uitgegeven heeft.
Elk betaalt - en dit reeds sedert 1992 - 421,42 per maand (excl. eten en telefoon). Daarmee worden betaald: de lening, een abonnement op 2 kranten, werken, Telenetaansluiting, gas, elektriciteit, water, belastingen (behalve de inkomstenbelasting), aankoop materiaal, keukengerei, feesten ...Want gefeest wordt er geregeld: paasontbijt, kerst en oudejaar, einde werkweken, verjaardag, vriendenuitstap, burenfeest
visie
Centraal staat de idee van gelijkheid man - vrouw. Ieder neemt een evenwaardig deel van de taken op zich. Niemand wou - en wil - terug naar een klassiek gezinnetje.Kinderen hebben een belangrijke plaats in de gemeenschap gehad. Alle negen kinderen die er op een ogenblik woonden, gingen naar de ervaringsgerichte school De Weide. De meeste bewoners waren - en zijn nog steeds - geëngageerd op politiek, sociaal en cultureel vlak. Belangrijk is ook het idee van solidariteit met de anderen, openheid, zorg en vriendschap. Goede buren, heerlijke vrienden, familie ... En weten dat de wereld morgen beter wordt.
aantal : 11 woonsten juridisch : mede-eigendom groep : gemengde leeftijden opmerking : verouderende groep zoekt nieuwe locatie
Sinds 1983 zochten enkele gezinnen een pand om een woonprojekt te kunnen verwezenlijken. De Haringrokerij leek uitstekend geschikt om dit idee gestalte te geven. Door de bescherming als monument werd het - ook financieel - mogelijk ze te verbouwen tot een grote woongelegenheid, met respekt voor de monumentale elementen die haar kenmerken.
In het najaar van 1985 werd de groep definitief gevormd.
Door de verscheidenheid van de gebouwen - magazijnen, bestaande woningen en burelen - wordt de bewoners de mogelijkheid geboden hun privé-woning naar eigen wens te verbouwen en aan te passen aan hun konkrete woonbehoeften. De ruimtelijke spreiding van de gebouwen rond binnenkoer en tuin, zorgt voor extra ademruimteén voor de mogelijke uitbouw van diverse andere voorzieningen die de onderlinge betrokkenheid kunnen bevorderen. Hoewel het woonprojekt niet uitgaat van een vooraf bepaalde en eensluidende visie - wij streven geen kollektief gedachtengoed na - delen we toch een aantal uitgangspunten.
een haalbaar projekt
We kozen voor een aangepaste schaal : geen dorp van 40 gezinnen dat helemaal op zichzelf kan leven, los van de samenleving, maar ook geen samenwonen van twee gezinnen in hetzelfde huis. Een 8-tal wooneenheden met een 12 à 14-tal volwassenen en de kinderen die er bijhoren, leek ons ideaal.
betrokkenheid
Naast de woningen was er nog ruimte om een aantal gemeenschappelijke voorzieningen uit te werken, die het wonen een extra dimensie kunnen geven.
We zien hier drie niveaus :
* het individuele niveau met ieders privé-woongelegenheid, met eigen keuken, leef- en slaapruimte, badkamer,...
* het niveau van de direkte buren met een gezamenlijke diepvries, wasplaats, bergruimte, eventueel een biblioteek.
* het niveau van het hele projekt met voorzieningen als tuin, atelier, fietsenberging, een grote keuken en wasplaats, een speelzaal voor de kinderen, een polyvalente ruimte.
Deze strukturen, gebouwen en voorzieningen bieden de mogelijkheid tot grotere betrokkenheid tussen alle bewoners. Daarnaast blijft ruimte voor het verhuren van enkele burelen en twee appartementen.
ieder zijn woning
Er wordt veel belang gehecht aan de konkrete noden, verlangens en opvattingen van de bewoners. Het spreekt dan ook voor zich dat ieder de gelegenheid kreeg de ligging van zijn woning te kiezen, en haar vormgeving te bepalen vanuit zijn woonideeën en levensstijl, aangepast aan zijn situatie. En vermits de bewoners nogal wat verschillen, zien de woningen er ook helemaal anders uit. Een vooraf bepaald patroon is er niet, ieder kon zelf kiezen wat hij/zij wil en hoe zij/hij wil leven en wonen. Dit betekent dat er voor gezorgd werd dat ieders privacy kan worden gerespekteerd.
Toch kennen deze verbouwingen natuurlijk ook hun grenzen. Naast de evidente budgettaire beperkingen moet elke woning worden ingepast in de bestaande struktuur van de gebouwen. Zo zijn de verbouwingen in de Haringrokerij geen konfektie, maar maatwerk.
een woonvorm zoeken
Hier wonen betekent kiezen voor een grotere betrokkenheid t.o.v. de anderen, met een intensiteit die niet vooraf kan worden vastgelegd en die niet voorspelbaar is. Wellicht zal ze in de loop van de tijd spontaan groeien en wegvloeien, zoals eb en vloed. Liever dan hoge en irreële verwachtingen te koesteren, tasten we af, laten we ruimte voor de verdere uitbouw van gezelligheid, ontmoeting en gezamenlijke aktiviteiten. We zochten een flexibele woonvorm die bij ons past, en waarin elk individu zich goed kan voelen.
Wat is het ritme tussen privé en samen? Hoe springen we om met onderlinge verschillen? Hoe op elkaars kinderen reageren? We hebben het moeten ondervinden!
duidelijke afspraken
Om deze woonideeën reëel te ondersteunen, kozen we voor het mede-eigendom, een juridische struktuur die veel gebruikt wordt en ook aanpasbaar is aan eventuele toekomstige behoeften. Zo werden de grond en de gebouwen van de Haringrokerij gemeenschappelijk aangekocht en daarna pas verdeeld. Ieder koos zich een woning als privé-eigendom. De resterende gedeelten, zoals tuin, binnenkoer, kelders en rookschouwen,... bleven onverdeeld.
Ook werd een onderlinge overeenkomst uitgewerkt voor het beheer van het goed en de eventuele overdracht ervan bij overlijden of vertrek van de eigenaars. Deze overeenkomst regelt ook de verrekening van aankoop en verbouwingen tussen de eigenaars, aangezien bepaalde delen van de Rokerij meer verkrot waren dan andere. Zo draagt niemand meer of minder financiële lasten op basis van de toestand waarin zijn gekozen pand zich aanvankelijk bevond.
vertrouwen
Ons woonprojekt zoekt een evenwicht tussen betrokkenheid en privacy. Het eist daarom van de bewoners veel vertrouwen en goede wil, maar ook terughoudendheid en diskretie voor de goede gang van zaken. Het vertrouwen in de anderen, het vertrouwen in de groep als geheel, het gevoel dat het klikt met elkaar, daarop bouwen we de Haringrokerij. Niet op één of ander ideologisch platform.
Frederik janssens
(1 mei 99)
In 2008 is de bewonersgroep van de Haringrokerij samen ouder geworden. De kinderen gaan het huis uit. Er wordt door de bewoners gezocht naar een locatie die beter geschikt is voor de huidige groep om eventueel allen tesamen daarhen te verhuizen.
Ons doel is in Mechelen een cohousingproject op te richten, waarbinnen er een evenwicht bestaat tussen privé- en sociaal leven. Dit willen we verwezenlijken aan de hand van een combinatie van privéwoningen voor iedere gezinseenheid, en gemeenschappelijke voorzieningen waar heel de groep gebruik van kan maken. We willen bewust ecologisch verantwoord bouwen en wonen.
Vanuit een bewustzijn omtrent de gezinsverdunning in de steden en de klimaatveranderingen, willen we een woonproject realiseren dat zich in essentie richt op twee aspecten: ecologie en sociaal engagement. Deze woonvorm mag geen exclusief gegeven worden, maar zou transponeerbaar moeten zijn naar nieuwe kleinschalige wijken, via transparantie en educatie.
Bij voorkeur geven we ons project vorm in Mechelen, op een plek die vlot bereikbaar is met het openbaar vervoer, en waar een evenwicht bestaat tussen zoveel mogelijk groen en zo dicht mogelijk bij het centrum van Mechelen.
In juli 2006 startten Miep, Frank en Nans de cohousing initiatiefgroep op. Deze groep deelt eenzelfde maatschappelijk en ecologisch bewustzijn, zonder aan strikte principes vast te houden. Ondertussen is drie vierde van de units gereserveerd.
Wat is coHousing?
Co-housing is een woonvorm waarin buren actief op elkaar betrokken zijn, terwijl iedere alleenstaande en elk gezin toch zijn eigen woning heeft. Er is interactie tussen de bewoners, bijvoorbeeld in de vorm van gezamenlijke maaltijden.
Cohousing is te vergelijken met een bouwgroep. Een bouwgroep is een groep van mensen, die hun krachten verenigen in een woonproject. Het uiteindelijke doel is om op deze manier goedkoper ecologisch te kunnen bouwen en uiteindelijk allen over een eigen, ecologische privé woning te beschikken. Verder hebben de bewoners geen engagement ten opzichte van elkaar. De bouwgroep stopt te bestaan eens de woningen zijn opgetrokken.
Bij cohousing wordt nog een stapje verder gegaan door niet enkel samen de individuele woningen ecologisch te bouwen, maar ook enkele gemeenschappelijke ruimtes te voorzien, en regelmatig gezamenlijk de maaltijd te gebruiken. Hierdoor gaan de band en het sociale weefsel, die gecreëerd worden door samen te bouwen, minder snel teloor, maar wordt in tegendeel onderhouden door de mogelijkheid tot gemeenschappelijk gebruik van gebouwen, ook na de realisatie van het bouwproject, dat voordien als bindend middel fungeerde.
Typerend voor een cohousing project naar Deens model is de combinatie van privéwoningen en gemeenschappelijke voorzieningen binnen een groene omgeving.
Individuele units:
We kiezen voor kleine maar volwaardige privéwoningen met alle voorzieningen zoals een keuken, een badkamer, voldoende leefruimte en slaapkamer(s). We streven naar een zekere standaardisering in de materiaalkeuze (bv. iedere wonig krijgt hetzelfde type raam, verwarming,..). De grootte van elke aparte unit hangt af van de behoeften van de bewoners.
Omwille van het privacy-principe voorzien we iedere woning van een kleine tuin of terras. We wensen onze woningen zo ecologisch verantwoord mogelijk op te trekken (zie verder: Ecologisch verantwoord leven ..).
Common house en gemeenschappelijke ruimte:
Het Common house is een gebouw of een deel van een gebouw, dat ter beschikking wordt gesteld van de gehele bewonersgroep. Minimaal wordt er een keuken voorzien, waar voor de hele groep kan worden gekookt, en een eetruimte waar de groep de maaltijd kan gebruiken. Verdere voorzieningen zoals een speelkamer voor de kinderen of een salon zijn mogelijk. Regelmatig samen eten is kenmerkend voor cohousing, dit onderhoudt het sociale weefsel.
Naast dit Common House zijn er op het gemeenschappelijke terrein nog andere voorzieningen zoals een berging, wasplaats, atelier, een fietsenstalling, en uiteraard een gemeenschappelijke tuin
Dit alles gelokaliseerd binnen een groene omgeving.
Verder vatten wij cohousing op als een ecologisch en sociaal gericht project. Ecologisch verantwoord leven dragen wij als groep zeer hoog in het vaandel. Daarnaast willen wij een sociaal engagement aangaan door een respectvolle houding uit te dragen naar anderen, en door de kennis die wij binnen ons project opbouwen uit te dragen naar de ruimere samenleving.
De grote voordelen van het principe van cohousing zijn, kort samengevat:
De ecologische kwaliteit van de leefomgeving wordt onderhouden, Er wordt verregaand aan energiebesparing gedaan, De beschikbare ruimte wordt intensief gebruikt: ondanks het groter bewonersaantal wordt de bestaande groene omgeving gevrijwaard.
Wie zijn we?
Een opstartende vzw die een ecologische en intergenerationele woonvorm voor gezinnen in de regio Mechelen willen realiseren, geïnspireerd door voorbeelden in Denemarken, Nederland en Duitsland.
Onze groep bestaat uit acht wooneenheden, met 11 volwassenen en 9 kinderen. Zowel alleenstaanden met kinderen, vrijgezellen en koppels met en zonder kinderen maken er deel van uit.
De meesten komen uit de omgeving van Mechelen, of zijn naar het Mechelse uitgeweken. De meerderheid binnen onze groep is reeds inwoner van Mechelen, en is eigenaar van een woning, de anderen huren.
We streven ernaar om in totaal dertien gezinseenheden te betrekken in het project, met het oog op een mix van verschillende gezinssamenstellingen, leeftijden en achtergronden.
Ons doel is in Mechelen een cohousingproject op te richten, waarbinnen er een evenwicht bestaat tussen privé- en sociaal leven. Dit willen we verwezenlijken aan de hand van een combinatie van privéwoningen voor iedere gezinseenheid, en gemeenschappelijke voorzieningen waar heel de groep gebruik van kan maken. We willen bewust ecologisch verantwoord bouwen en wonen.
Het Abbeyfield-idee beoogt een nieuw levensproject op gang te brengen, gekenmerkt door sterke waarden met name: - zelfrespect gesteund op de beslissing en de wilskracht zijn leven zelf in handen te nemen; - respect voor de anderen door het delen van verantwoordelijkheid, het verlenen van bijstand, het bieden van gastvrijheid; - openheid naar de omgeving en de buurtbewoners toe;
De Abbeyfield huizen staan open voor alleenstaande senioren of koppels die in groepswonen een meerwaarde zien, met als bijkomend voordeel dat gevoelens van eenzaamheid en onveiligheid op de achtergrond verdwijnen.
De bewoners vinden in hun Abbeyfield huis een evenwicht tussen privé leven en leven in gemeenschap. Elkeen wordt aangemoedigd om actief deel te nemen aan het leven in het huis en in de buurt, zonder zijn/haar persoonlijkheid daarbij prijs te geven. Je komt en gaat wanneer je wilt, je ontvangt bezoekers en geniet van één warme maaltijd per dag, samen met de andere bewoners.
Abbeyfield is ook een vereniging van huisbewoners en vrijwilligers, die zich bereid verklaren voor het huis verantwoordelijkheden op te nemen in functie van hun mogelijkheden.
De centrale figuur van ieder huis is de "Abbeyfield housekeeper", die zorgt voor een huiselijke sfeer, helpt bij het organiseren van de maaltijden en het coördineren van het onderhoud van de gemeenschappelijke delen, heeft aandacht voor de contacten van de bewoners onder elkaar en met de buitenwereld.
Abbeyfield is de naam van een straat in Londen, waar het eerste huis in 1956 is gesticht. Nu telt het Abbeyfield netwerk 900 huizen over 16 landen verspreid, met 10.000 senioren-bewoners die begeleid worden door 15.000 vrijwilligers.
In België bestaan al de volgende Abbeyfield huizen :
Entre Voisins - Etterbeek (Brussel)
Maison Jean-Remacle de la Tour - Lixhe (prov Luik)
De leefgemeenschap De Regenboog bestaat sinds 1974. Heden wonen er 2 alleenstaanden, een gezin van 4 personen en 3 tijdelijke bewoners.
De gemeenschap is christelijk geïnspireerd maar dit is geen voorwaarde voor deelname. De doelstellingen zijn het beleven van gemeenschap, het dagelijks leven delen in soberheid, gastvrijheid, en verbondenheid met armen en verdrukten.
De Regenboog is een utopische gemeenschap, de bewoners willen het onmogelijke nu mogelijk maken, wetende dat dit steeds in wording en in beweging is. Zij streven naar gerechtigheid, geweldloosheid en geestelijke verdieping.
Het projekt côtéKaNaL betreft het aankopen van een, aan zijn oorspronkelijke bestemming onaangepast, industrieel pand en het verbouwen ervan tot 17 woningen en werkruimten (dokterskabinet, kunstenaarsateliers, architektenbureau...). Het projekt wenst duidelijk te participeren aan de sociale ontwikkeling van de buurt en de omliggende wijken. Het wordt gedragen door een groep initiatiefnemers (privé personen) die deze vorm van stedelijk wonen willen promoten.
Het project is een resultaat van de Beurs voor Collectieve aankoop die door de Stad Brussel - Afvaardiging voor de
ontwikkeling van de Vijfhoek in juni 1998 georganiseerd werd.
SITUERING
Het gebouw situeert zich in de Brusselse kanaalzone waar de laatste jaren belangrijke evoluties merkbaar zijn: een nieuwe ontwikkeling met inplanting van kantoren, het uitbouwen van een nieuwe kaai en infrastruktuur voor het kanaaltoerisme, ontwikkeling van een nieuw kunstgalerijen centrum. Deze zone vormt een van de laatste groeipolen in het Brusselse stadscentrum.
DOELSTELLINGEN
De eerste doelstelling van het projekt is door samen te kopen een interessantere, ruimere, originele en goedkopere woning te kunnen verwerven. Bijkomend investeert men voor zichzelf i.p.v. huur te betalen. Meer ruimte voor minder geld, wij ramen deze formule op 20 % goedkoper dan de gemiddelde marktprijs. Het biedt kansen voor onderlinge bijstand en gezamelijke initiatieven. Bovendien investeert men in de stad als vorm van sociaal engagement.
CHRONOLOGIE
Samen Kopen :
13-6-98 : 2e beurs voor Collectieve vastgoedaankopen.
1-7-98 : gratis optie op het gebouw tot 15-8-98. (te kort)
10-8-98 : de initiatiefnemers sluiten onderling akkoord.
11-8-98 : we lichten de optie bij deurwaardersexploot
14-8-98 : de eigenaar bevestigt akkoord met de verkoop.
27-10-98 : tekenen we een koopovereenkomst
24-2-99 : de verkoopakte wordt ondertekend
Samen Plannen :
17-6-98 : eerste schematische kostenraming
24-6-98 : eerste schetsen
tussen 8-98 en 12- 98 komt de groep tot stand
tussen 6-98 en 10-98 worden er verschillende versies van ramingen en studieschetsen gemaakt
6-98: om de waarde van de verschillende delen te bepalen wordt eind juli een wegingsmatrix ontworpen.
6-98: de gedetailleerde meetstaat (basis van de koopbeslissing).
12-98 : een definitieve prijsbepaling wordt vastgelegd
10-10-98: voorstudie
16-11-98 : eerste voor-ontwerp wordt gemaakt
21-1-99 : de bouwaanvraag wordt ingediend tussen 15-3 en 29-3-99 heeft het openbaar onderzoek plaats.
6-4-99 : de overlegcommissie brengt gunstig advies uit.
27-8-99 wordt de bouwvergunning verleend Inmiddels was de aanbesteding gebeurd.
ENKELE ERVARINGEN BIJ HET SAMEN KOPEN
KOPEN :
* De eigenaar kontakteren.
- dikwijls zijn interessante gebouwen niet onmiddellijk te koop, zelf op zoek gaan naar schijnbaar leegstaande of niet gebruikte gebouwen kan dan ook lonend zijn, de eigenaar vind je dan bij de Ontvanger van de Registratie
- het kan dat de eigenaars erfgenamen zijn in onverdeeldheid, het vraagt dan ook nog enig speurwerk om te weten wie hun gezamelijke belangen verdedigt.
- het verdient aanbeveling de eigenaar rechtstreeks en persoonlijk te contacteren en elk contact ook schriftelijk (brief of fax) te bevestigen.
*Een optie nemen, twee opties ? ? ?
- als men tijd nodig heeft om stedebouwkundige inlichtingen in te winnen, om medekopers te contacteren, om een begin van financiering te vinden,... maar men is akkoord over de prijs en men wil het pand kopen dan vraagt men dringend een optie.
- een optie is een overeenkomst waarbij de verkoper zich verbindt het goed onder de afgesproken voorwaarden te verkopen aan de optienemer (potentiële koper).
- een eigenaar kan maar 1 optie verlenen want optie betekent verkoop zodra de optienemer deze licht binnen de looptermijn. toch gebeurt het dat er twee opties tot stand komen. In dit geval is diegene die het eerste de optie licht de koper
*Een optie lichten, per deurwaardersexploot ! ! !
- normaal wordt de optie gelicht bij aangetekend schrijven (als de verkoper moeilijk te bereiken is) of door ondertekening van de verkoopovereenkomst.
- indien men het lichten tegenstelbaar wil maken aan derden (bvb. in geval van 2 opties of twijfel aan de goede bedoelingen van de verkoper) is het geraden dit bij deurwaardersexploot te doen.
*Een verkoopsovereenkomst afsluiten.
- men kan uiteraard onmiddellijk kopen zonder optie, dan ondertekent men een verkoopsovereenkomst en betaalt men een voorschot (10%)
- het verdient in alle geval aanbeveling, in afwachting van het verlijden van de koopakte, een verkoopsovereenkomst
(compromis de vente) af te sluiten ondertekend door koper en verkoper, liefst laten opstellen door een notaris. Een goede, creatieve notaris is trouwens absoluut noodzakelijk van bij de start
EEN GROEP SAMEN STELLEN :
*Vele gegadigden, uiteenlopende ideeën
- tengevolge van de beurs voor collectieve aankopen kwamen we tot een groep kandidaten die als enig gemeenschappelijk punt het gebouw hadden. Binnen zon groep bestaan er uiteraard verschillende opvattingen over hoe men het gebouw aanpakt. Het kan enige vergaderingen duren vooraleer men tot een concept komt en niet noodzakelijk iedereen vindt zich hierin terug.
*Toeristen, kandidaten en echt geïnteresseerden.
- bij de begindiscussie zijn er altijd meer nieuwsgierigen dan kandidaten en soms ook meer kandidaten dan medeinitiatiefnemers.
*Een lokomotief
- om een groep goed op gang te krijgen lijkt het ons noodzakelijk dat men over een basisgroep beschikt (minstens 2à3 mensen, bij CôtéKaNaL was dit 6) die er samen willen voor gaan en die al een goede onderliggende verstandhouding hebben
*Taakverdeling binnen groep initiatiefnemers
- er moeten vele dingen tegelijkertijd gebeuren, dus een taakverdeling is vanaf het begin belangrijk (werkgroepen Financiën, Premies, Kandidaten, ...)
PLANNEN EN BOUWEN :
*Wie neemt wat?
- het gebeurt dat 2 mensen dezelfde ruimte in het project ambiëren, indien ze er samen uit geraken is er geen probleem, zoniet moet de groep een procedure hanteren om de toewijzing te sturen (wij hanteerden regels op basis van anciënniteit en inzet in de groep)
*Waardering der verschillende delen van het project
- binnen één project zijn de verschillende eenheden (woningen of werkruimten) nooit gelijk : naast het verschil in vierkante meter (objectief meetbaar) zijn er veelvuldige eerder subjectieve verschillen die een onderlinge afweging noodzakelijk maken. hoe weegt men af en kent men aan een deel een waardering toe? (deze drukt zich uiteindelijk uit in 1000sten die het aandeel aangeven van een deel t.o.v. het geheel.
- om de discussie daarover (met ieders eigen belangen) te objectiveren hebben wij een wegingsmatrix ontworpen waarin de meeste subjectieve elementen gekwoteerd werden op 10 pt. en waaruit de relatieve waarde afgeleid werd.
- de eerste invulling van de wegingsmatrix werd gedaan door een beperkte werkgroep.
*Les gouts et les couleurs
- ook bij praktische keuzen moet men een procedure afspreken : bv. keuze van materialen en kleur van de ramen. We werkten met verschillende stemronden waarbij telkens het minst gevolgde afviel
*Collectief projekt en Burgerlijke Vennootschap
- zolang de werf loopt blijft een collectieve groep een feitelijke vereniging. de Vereniging van Mede-eigenaars zoals voorzien in de wet op de mede-eigendom treedt slechts in werking vanaf de oplevering van het gebouw.
- onze notaris raadde ons dus aan om tijdens de werfperiode een Burgerlijke Vennootschap op te richten die in elk geval zou kunnen optreden als juridisch bouwheer en ook rechtsgeldige beslissingen kan nemen. in geval van onenigheid kan een feitelijke vereniging dit moeilijker.
FINANCIERING :
*De banken staan niet te springen
- in 1998 stonden de traditionele banken vrij sceptisch tegenover een collectieve aankoop. Triodos was reeds vroeg geïnteresseerd maar had toen ook geen ervaring met de formule
*Gunstige rentevoeten vergelijken (moeilijk).
- we zijn bij vele banken te rade geweest, het is niet evident om de leningsvoorwaarden te vergelijken
*Registratiekosten koop en doorverkoop
- wij hebben met 9 initiatiefnemers het gebouw gekocht en tijdens dezelfde notariële zitting doorverkocht aan de intussen (6 maand later) volledige groep (18 deelnemers)
- de finesses van het terugkrijgen van een deel van de registratie bij doorverkoop vind je bij je notaris
*Fiskale aftrekbaarheid.
- een deel van de leningskosten zijn fiscaal aftrekbaar
*BTW tarieven en gesplitste fakturering.
- om te kunnen genieten van het tarief van 6% BTW op de werken voor woningen (niet op erelonen=21%) moeten de werken rechtstreeks gefactureerd worden aan de eindgebruiker of m.a.w. de aannemers moeten zoveel facturen maken als er medeeigenaars zijn (bij ons dus 19)
*Premies aanvragen (individueel of kollektief)
- wij vroegen onze premies vooraankoop, gezamelijke werken en voor gevelrenovatie collectief aan waarbij 1 dossier werd ingediend
- ook de aanvraag tot uitbetaling van de eerste schijf van de premie (grotendeels gezamelijke werken) gebeurde samen.
- de premies voor afwerking werden ook samen ingediend maar gezien het verschillend uitvoeringsritme wordt de aanvraag tot uitbetaling individueel opgelost.
- we vonden de Triodos bank waarmee we uitstekend samenwerken
BASISAKTE, VERENIGING VAN MEDEËIGENAREN, HUISHOUDELIJK REGLEMENT :
*Beperkingen op gebruik
- de basisakte omvat naast bepalingen die door de wet zijn voorzien ook bepalingen die de groep zichzelf en de toekomstige eigenaars kan opleggen. zo bvb. beperkingen op het gebruik van de delen : in côtéKaNaL kan geen horeca.
*Recht van voorkoop
- de mede-eigenaars voorzagen ook in het recht van voorkoop ingeval iemand zijn deel zou verkopen, dit om een zekere cohesie te bewaren in de groep.
*Een syndicus aanstellen
- elke vereniging van mede-eigenaars moet een syndicus aanstellen, deze heeft wettelijke verplichtingen en
verantwoordelijkheden
- de syndicus kan een lid van de groep zijn, het is echter goed dat in dat geval deze persoon daarvoor vergoed wordt en dat de groep een verzekering afsluit die zijn verantwoordelijkheden dekt.
NOODZAAK VAN EEN TECHNISCH RAADGEVER
Het is nodig om zeer snel een technische doorlichting te maken van het gebouw, een raming te hebben van zijn marktwaarde, een eerste mogelijke verdeling en een eerste raming van de mogelijke bouw- en projectkosten specifiek aan het beoogde gebouw.
GROEPSDYNAMIEK EN ZELFORGANISATIE :
CôtéKaNaL is : meer dan 40 algemene vergaderingen in ongeveer 9 maanden of 1 per week.
In de loop van de vergaderingen zijn er werkgroepen gevormd bestaande uit verschillende mede-eigenaars : Financiën, Premies, Kandidaten, Basisakte, Notaris, Architektuur, Beheer gebouw, Schatbewaarder, Public Relations. Deze werken zolang ze nodig zijn met verschillende intensiteiten en verschillende samenstellingen. Ze bereiden de vergaderingen voor. Er worden verslagen gemaakt van alle algemene vergaderingen. Deze laatste worden afgewisseld voorgezeten door een lid van de groep, alle leden komen aan bod, een ander lid maakt het verslag.
BUDGET
Het initiële budget bedroeg grosso modo 15.000.000 bef voor aankoop en 40.00.000 bef voor basisrenovatie.
Hierin zijn registratie- en notariskosten evenals BTW inbegrepen. De individuele afwerking ramen wij op gemiddeld 13.500 bef/m² of voor alle wooneenheden samen ± 33.000.000 bef.
Met dank aan :
Marcel Rijdams, Brussel, 5 juni 2001, METAMORFOSE PROJECT TEAM
De Brug is een gemeenschap van 6 Gasthuiszusters van Lier, 2 alleenstaanden, 2 gezinnen en 2 kinderen. Sinds het voorjaar van '94 wonen we samen in het voormalig Coletienenklooster te Lier.
We willen met deze groep verschillende doelen nastreven: we proberen een gastvrije gemeenschap zijn, die mensen om uiteenlopende redenen een tijdelijk onderdak kan bieden. De Brug is ook een trefplaats voor mensen die op zoek zijn naar eigentijdse vormen van liturgie, en we bieden onderdak aan de Lierse jeugdpastorale werking " 't Verdiep". Verder vinden er ook regelmatig concerten plaats.
Ontstaan
De Brug is ontstaan uit de samenwerking van twee groepen: de Gasthuiszusters van Lier en een groep jongeren. Langs de kant van de Gasthuiszusters ontloken de eerste gedachten aan een gemeenschap twee decennia terug; de jongeren begonnen over een gemeenschap te fantaseren toen ze als student begin jaren '80 in Leuven samen in een gemeenschapshuis woonden. De Gasthuiszusters hadden in hun Kapittel van 1986 na jaren voorbereidende gesprekken geopteerd voor de start van een nieuwe zustergemeenschap. Terwijl in alle gemeenschappen van de congregatie werd gewerkt aan openheid en gastvrijheid, startte de nieuwe gemeenschap begin 1990.
In hun doelstelling lezen we:
"Wij willen ons toeleggen op een eigentijds, evangelisch, religieus gemeenschapsleven vanuit een Augustijnse spiritualiteit, en naar buiten gericht op noden van nu. Bijzondere accenten zijn: gemeenschapsvorming, groei naar innerlijkheid en gebed, gastvrijheid en ingaan op eigentijdse noden, gericht op jongeren en jonge volwassenen, en openheid op nieuwe vragen en noden in kerk en wereld."
Ondertussen was er vanuit Leuven een groep jongeren ontstaan, die regelmatig samenkwamen om zich te bezinnen over een toekomstig leven in een gemeenschap. Beide groepen kwamen met elkaar in contact tijdens bezinningsdagen ergens in de jaren tachtig, en ontdekten dat ze reeds lang een gemeenschappelijke droom koesterden. In een brief uit 1992 formuleerden de jongeren hun verlangen om samen te werken met de congregatie als volgt: "Wij zoeken naar een manier om in deze tijd tegemoet te komen aan de evangelische eis van breken en delen, van solidariteit en engagement... Zou het kunnen? In aansluiting op een rijke en verre traditie van opvang en solidariteit, nu in deze tijd elkaar vinden en het experiment wagen: gehuwden en ongehuwden, religieuzen, mannen en vrouwen én kinderen die wonen en werken in goede afspraak delen, om een antwoord te bieden op de noden van deze tijd."
Begin 1994 was het dan zover. Na enkele jaren zorgvuldig overleg, namen de twee groepen hun intrek in het voormalige klooster van de zusters Clarissen. Aanvankelijk bleven de twee groepen volgens hun eigen ritme samenleven: de jongeren hadden drie keer per week een gemeenschappelijke maaltijd en de zusters leefden samen zoals ze dat gewoon waren; vrijdagavond aten we met z'n allen samen. Sommige gasten kregen aansluiting bij de zusters, de jongeren engageerden zich voor anderen. In de loop van de voorbije jaren zijn de twee groepen meer en meer één gemeenschap gaan vormen. Nu wordt de zorg voor de gasten door iedereen gedragen en de meeste maaltijden zijn gemeenschappelijk.
Hoe verloopt het samenleven?
In De Brug hebben we allemaal onze eigen kamer of appartement. Daarnaast gebruiken we de keuken, enkele ruimtes en de tuin gemeenschappelijk. Behalve drie zusters die met pensioen zijn, werken alle bewoners buiten de gemeenschap. Meestal wordt er samen gegeten; voor de warme maaltijden heeft ieder zijn kookbeurt. Daarnaast heeft iedereen ook enkele vaste taken in het huis.Eén keer per week vergaderen we over de praktische gang van zaken in de gemeenschap, en één keer per maand over meer fundamentele thema's in het samenleven. Er zijn dagelijks vespers om 18 u. Deze dienst staat open voor mensen die niet in De Brug wonen.
Opvang
De Brug biedt een plaats aan mensen die om welke reden dan ook, een tijdelijk onderkomen wensen.
Gasten krijgen een kamer en kunnen daarnaast gebruik maken van een gemeenschappelijke woon-kamer, badkamer en keuken. Wie dat wenst, kan met de gemeenschap samen eten. We verwachten wel dat gasten zelfstandig hun dagen kunnen doorbrengen. Er wordt een deelname in de onkosten gevraagd voor de maaltijden en het gebruik van de kamer. Het verblijf in de Brug is in principe van korte duur; meestal blijven gasten niet langer dan drie maanden. Indien nodig kan deze termijn verlengd worden - na overleg met de gemeenschap. De ondervinding leert dat gasten heel wat ondersteuning kunnen ervaren door dagdagelijks in de gemeenschap mee te leven. We bieden geen professionele begeleiding, maar mensen kunnen altijd terecht voor een babbel.
Let wel:
- gasten kunnen niet over een wasmachine beschikken
- de poort van de Brug sluit om22.30 u.; later kan men niet meer binnen.
Een aanvraag voor een verblijf gebeurt via Jan Van Kerckhoven (03-488.01.34) of Marie-Thérèse (03/480.40.49) en wordt op de vergadering donderdagavond besproken.
De Pijlers
De pijlers vormen het fundament van de gemeenschap. Van nieuwe leden verwachten we dat ze deze kunnen onderschrijven. Dit zijn ze :
aantal : 10 à 15 gezinnen juridisch : cooperatieve vereniging groep : gemengd opmerking : beëindigd in 2006
Het ontstaan in een notendop.
De officieuze startdatum van het hele project was 9 oktober 95. Toen kwamen we met 5 mensen bij ons thuis in Gent samen om voor het eerst na te denken over een mogelijke vorm van samenwonen. De eerste helft van 95 hadden Lut en ik al een halfjaarlijkse tocht gedaan en woongemeenschappen in Spanje, Frankrijk, Duitsland en Denemarken bezocht. Eén van de eerste beslissingen die negende oktober was om op zoek te gaan naar medestanders, niet direct vrienden, maar vooral mensen die met vergelijkbare ideeën in hun hoofd zaten.
Het officiële startschotweerklonk uiteindelijk op zondag 25 februari 96. Na het verspreiden van een eenvoudig berichtje via diverse kanalen waren we zelf wat verrast door de opkomst. Niet minder dan 30 mensen kwamen opdagen om van gedachten te wisselen.
Het hele jaar door organiseerden we dan maandelijks een samenkomst. Elke dag werd telkens door enkele andere mensen in elkaar gestoken. Van die dagen herinner ik me vooral veel enthousiasme, veel wilde ideeën ook maar ook veel nieuwe mensen en mensen die na één of twee keer afhaakten.Tegen het eind van 96 kwam de klad er wat in en moesten we enkele knopen doorhakken. Enerzijds was er nood aan wat meer structuur en een vaste groep, anderzijds wilden we ook concreter gaan worden. Zo bleken er van de grote groep geïnteresseerden van meer dan 60 mensen uiteindelijk 25 bereid om intensiever te gaan werken. We hadden toen al een eerste vaag idee van wat we voor ogen hadden. Een gemeenschap met een twintigtal mensen, buiten de stad maar toch goed bereikbaar met het openbaar vervoer. Veel aandacht voor ecologie en zelfvoorziening,minstens 1 hectare grond en gebouwen met zowel ruimte voor privé-vertrekken als gemeenschappelijke ruimtes. Ergens in de driehoek Gent-Antwerpen-Brussel.
1997 begonnen we dus met een vaag idee voor ogen en een afgeslankte groep, waar in principe ook geen nieuwe mensen bijkwamen. We zijn toen ook gestart met werkgroepjes. Eén om plaatsen te zoeken, één om juridische en financiële zaken uit te zoeken, een ander rond het thema zelfvoorziening en eentje rond public relations. Naast de gewone vergadermomenten voorzagen we ook enkele weekends om met de groep even te proeven van het samenleven. We hadden onszelftijd gegeven tot eind 1998 om de geschikte locatie te vinden.
Het project ging op die manier goed vooruit, we konden al snel enkele panden bezoeken (kloosters in Poeke, Zottegem en Sleidinge , een oud slachthuis in Oosterzele.
Maar een belangrijk moment was natuurlijk toen we voor het eerstvan het klooster in Kain hoorden. Het was via een makelaar, die ooit enkele mensen van de groep over de vloer had gehad en die ons eind juni 1997 contacteerde. We konden eerst bij hem thuis de plannen gaan bekijken. Hoewel de man ons niet echt au serieus nam, konden we hem ervan overtuigen dat we echte kandidaten waren en konden we een eerste afspraak maken.
Na het eerste bezoek met een deel van de groep was er meteen sprake van liefde op het eerste gezicht. Dit was precies wat we zochten, alleen op de verkeerde plek. We kregen van de zusters twee maand tijd om te beslissen.
De beslissing.
Na het eerste bezoek zijn er nog verschillende gevolgd. Het duurde niet zolang en we konden met de zusters zelf contact leggen zonder de tussenkomst van de makelaar. Onze peuters hebben trouwens een belangrijke rol gespeeld in het vertederen van de zusters. Ondertussen was er ineens veel werk te doen.Concreet met banken gaan praten, kijken wat de groep zelf kon inbrengen, een financieel plan maken, het gebouw met een architect bezoeken,
Uiteindelijk hebben we de beslissing genomen op 7-9-97. Terwijl we met een twintigtal mensen van de groep in de gemeenschapszaal van het kloosters konden nadenken over onze beslissing trokken de zusters zich terug in de kapel. We hadden uitgebreid gesprek rond twee vragen, willen we hier onze gemeenschap starten en kunnen we het gebouw kopen. Zonder een duidelijk antwoord op die tweede vraag waren er twaalf mensen die ja zeiden tegen elkaar en tegen het gebouw. Op dat moment zijn we, met al onze twijfels en vragen in het bad gesprongen.
Tussen de datum van de beslissing en de eigenlijke koop verliepen nog een kleine twee maand. Die hadden we nodig om statuten te schrijven, de coöperatieve op te richten, geld bij elkaar te zoeken, na te denken over de inrichting en de verbouwingen. Op 1 november zijn de eerste bewoners in het gebouw gekomen. Enkele dagen later vertokken de laatste zusters.
Het profiel van de bewoners.
Op dit moment leven we met 13 volwassenen en 7 kinderen in het gebouw.Hoewel, drie mensen gaan binnenkort vertrekken en zijnnauwelijks nog aanwezig, 1 iemand is eigenlijk een halftijds bewoner (die zich wel voltijds engageert)
Van de 10 echte bewoners zijn er 7 die buitenshuis werken. Allen tussen halftijds en vier/vijfden. 1 iemand is in loopbaanonderbreking en twee mensen zijn werkzoekend. Er zijn 3 koppels met kinderen en 3 alleenstaanden en iemand die in het Luchtkasteel wel alleenstaand is maar erbuiten niet.1 van de alleenstaanden heeft ook om de twee weken de kinderen bij haar. De kinderen variëren tussen de 6 maand en de 8 jaar. De volwassenen tussen de 26 en de 53.
Het dagelijks leven.
s Morgens vertrekken een aantal mensen naar hun werk. De thuisblijvers brengen kinderen naar school of zorgen voor de kleinsten. Sommigen werken wat in de tuin of zijn bezig met hun eigen dingen. Regelmatig organiseren we ook eenwerkdag waarbij we proberen met zoveel mogelijk thuisblijvers aan de verbouwingen te werken. Het middageten nemen de thuisblijvers samen, daarna wordt er afgewassen. In de loop van de middag begint iemand met het koken. In principe kookt elke bewoner ongeveer één maal per week. We eten om 18 uur en daarna wassen we samen af. Daarna wordt hetrustig in de gemeenschappelijke ruimtes, meestal trekken de bewoners zich dan terug in de eigen woonruimte. Hoewel er soms nog werkgroepjes samenkomen of mensen bij elkaar op bezoek gaan. De takenen verantwoordelijkheden zijn verdeeld, iemand neemt de verantwoordelijkheid op voor de bestellingen, iemand anders voor de boekhouding. Ook de moestuin, de gastenfunctie, de verbouwingen enzovoort worden door groepjes opgenomen.
De overlegstructuren.
In de loop van 1999 zijn een aantal aspecten van het noodzakelijke overleg verder op punt gezet. Zo is er een wekelijkse bewonersvergadering op zondagavond waarbij er een beurtrol is wat betreft verslaggeving en voorzitten.Op deze vergadering worden vooral praktische en concrete punten behandeld en nemen we telkens de tijd voor een rondje.Daarbij kan iedereen iets kwijt over zichzelf.
Daarnaast is er 8 maal per jaar een Luchtkasteel weekend. Daarbij nemen we tijd voor grondige gesprekken zoals evaluaties, langere termijn plannen en specifieke elementen zoals herverdeling of omgaan met de kinderen. Tijdens zo een weekend is er ook steeds tijd voor een dagdeel samen werken. Dit kan in de tuin zijn, bij de verbouwingen maar evengoed een grondige poetsbeurt.
Ondanks deze veelvuldige vergadermomenten is er af en toe de noodzaak tot een extra vergadering. Bijvoorbeeld om een specifiek probleem op te lossen of een bepaalde beslissing te nemen. We streven steeds naar eensgezindheid. Dat wil zeggen dat we nooit stemmen, en vaak ook beslissingen uitstellen omdat ze onvoldoende gedragen zijn.
Naast de vergaderingen met de hele groep zijn er nog verschillende werkgroepjes. Deze vergaderen wanneer nodig, bereiden beslissingen voor en zorgen voor de concrete uitvoering. In 1999 waren er o.a. werkgroepen rond de verbouwingen, de moestuin, de boomgaard, het tuinfeest, de herverdeling, het werkkamp, het water, de siertuin, verantwoordelijkheden en de gastenfunctie.
Concrete organisatie.
In vergelijking met de beginmaanden van het project is er duidelijk een evolutie te merken in de manier waarop we het dagelijks leven organiseren. De evolutie gaat daarbij in de richting van meer afspraken, beter afbakenen van verantwoordelijkheden, duidelijker zijn in de verwachtingen en het dagelijks leven efficiënter organiseren. Enkele voorbeelden van zaken die we de voorbije maanden hebben aangepakt:
- nieuwe afspraken rond maaltijden en het in gebruik nemen van de eetzaal
- nieuw systeem rond afwassen
- nieuwe afspraken rond het bepalen van de woonbijdrage
- organisatie van een maandelijks infomoment om externe vragen op te vangen
- duidelijker afbakenen en verdelen van alle verantwoordelijkheden
- organisatie van werkdagen voor de verbouwingen
- nieuwe afspraken rond opvang van en omgaan met de kinderen
Veel van deze themas blijven trouwens continu in beweging. Zodra iemand er behoefte aan heeft kan een punt op de agenda gezet worden.
De manier waarop we samenleven is voor een groot stuk bepaald door de infrastructuur waarin we ons bevinden. Aangezien er een grote keuken isworden ongeveer alle maaltijden samen genomen. Van de mogelijkheid om in de eigen woonruimte de maaltijd te verorberen wordt zelden gebruik gemaakt.
Financiële bijdragen.
Iedere volwassen bewoner betaalt een maandelijkse woonbijdrage. Deze is afhankelijk van het inkomen en wordt in onderling overleg bepaald. Het gemiddelde bedraagt zon 12 000 frank. Alle kosten voor het wonen (verwarming, taksen, brandverzekering, onderhoud, elektriciteit, ) zijn daarin begrepen.
Er zijn ook afsprakenrond het aankopen van aandelen van de cvba. Samengevat komt het erop neer dat we van elke bewoner een inbreng van 500 000 frank verwachten. Daarvoor is een termijn van 6 jaar voorzien. Deze inbreng wordt ook teruggestort bij het vertrek.
Voor het (biologische) eten, kosten zoals waspoeder en vuilniszakken betaalt elke volwassene 960 frank per week. Voor kinderen is het bedrag lager naargelang de leeftijd. Wat je dan nog zelf moet betalen zijn wat wij luxe-produkten noemen (tabak, chocolade, alcohol, ).
Tips en valkuilen voor potentiële samenwoners
Weet wat je wil. (voor een positieve keuze)
We krijgen wel eens mensen over de vloer die interesse tonen om bij ons te komen wonen. We vinden het in zon geval erg belangrijk duidelijk zicht te krijgen op de verwachtingen en motivatie.Voor een project als het onze zijn er een aantal motieven waar we voorzichtig mee zijn:
- dringende huisvestingsproblemen. (Voor iemand die dringend op zoek is naar een woonst lijkt een woongroep misschien wel
een goede uitkomst. Voor de gemeenschap zelf is dit echter op zich een onvoldoende reden.
- het ontsnappen aan bepaalde problemen.Dit kunnen problemen zijn van relationele aard, op gebied van zingeving,
arbeid De ervaring leert ons dat door in groep te leven deze problemen niet worden opgelost, vaker nog wordt men sterker
ermee geconfronteerd. De meestal niet uitgesproken verwachting dat deze problemen door de groep opgelost moeten
worden zorgen ook voor extra druk.
- het winnen van tijd en of geld. Zeker in deze opstartfase van het project wordt van alle bewoners een behoorlijk engagement
gevraagd, zowel wat betreft tijdsinvestering en financiële investering. De tijd die je wint door slechts 1x per week te koken
heb je toch weer nodig voor overleg, bepaalde klussen enzovoort.
Leer uzelf kennen.
Leven in groep kan behoorlijk confronterend zijn. Vooral in een gemeenschap als de onze waar we nogal wat tijd bij elkaar spenderen en in éénzelfde compacte gebouw leven. Een bepaalde rol spelen, of je anders voordoen dan je bent is een hopeloze zaak en is niet vol te houden. Jezelf zijn en anderen zichzelf laten zijn is de enige weg. En dat is makkelijker gezegd dan gedaan. Want elk van ons vertrekt vanuit een eigen waardenpatroon, vanuit een stel vanzelfsprekendheden.Door in groep te leven worden deze elementen regelmatig uitgedaagd. Krijg je het gevoel dat iets niet kan, niet hoort.
Geduld is een schone deugd.
Wat wij in elk geval ervaren is dat het realiseren van een aantal zaken toch steeds wat trager gaat dan je zou willen. Dat is het geval voor de verbouwingen, maar evengoed voor het nemen van sommige beslissingen, voor het op punt zetten van een aantal afspraken.
Alles is in verandering.
Wie bij ons woont moet bereid zijn te leven in een evoluerend kader. Het project is niet af, en zal het wellicht nooit zijn.
Steven Vromman
1 mei 2000
In de zomer van 2006 is het Luchtkasteel jammer genoeg gestopt te bestaan. We willen graag leren uit de tegenslagen van dit project, maar ook een voorbeeld nemen aan hun enthousiasme, bevlogenheid en idealisme.
aantal : 30 bewoners juridisch : huren groep : gemengd opmerking : activiteiten zoals boekenwinket & theesalon, seminarieruimte & logies, natuurwinkeltje
Net voorbij Namen nemen we een steile straat die ons tot op het hoogplateau zal brengen. We zijn op weg naar de Ferme de Vévy Wéron in Wépion. Dit is in het naburige Wallonie één van de reeds langer bestaande woongemeenschappen.
We rijden langs serres en tuinbouw om de wagen achter te laten naast de oprit naar de grote toegangspoort. Het eerste dat we zien is houten kunstwerk aan de gevel en daaronder een zwart bord waarop met krijt enkele hoeveprocucten worden aangeprezen.
natuurlijke groei
Op de ruime binnenkoer valt meteen de grote treurwilg op, met in zijn laagste takken een engelachtig kleutertje op de schommel. In het midden van de koer ligt een sierlijke vijver die een yin-yang symbool uitbeeldt. Zijn we bij hippies beland in een commune ? of een sekte? Alle clichés rond woongemeenschappen schieten even door ons hoofd, de hardnekkige vooroordelen die nog steeds maar al te gauw opduiken. Deze beelden smelten als sneeuw voor de zon als we door een groepje bewoners worden onthaald. Dit zijn nuchtere, realistische mensen, hartelijk en open. Of we er bij komen zitten, een tas koffie of thee? Dat willen we graag, en voor de bijbehorende babbel en kennismaking zijn we eigenlijk gekomen.
De initiatiefnemer en bezieler van het project vertelt ons hoe hij een 20-tal jaar geleden dit domein voor een schappelijke prijs heeft kunnen aankopen. De hoeve was toen in een niet al te beste staat. Hij heeft zich toen aan het opknappen en verbouwen gezet, met zijn twee handen eigenlijk. Geduldig en rustig doorzettend heeft hij eerst zijn eigen woning in orde gezet en daarna de ene na de andere woonst toegevoegd. De bewoners hebben zich één na één aangediend, op een natuurlijke wijze.
Zij huren allen van de eerste bewoner/eigenaar. Net zoals de groep hebben ook de gebouwen zich als het ware organisch uitgebreid. Zij groeiden naar de behoeftes en de geschiedenis van de bewoners.
Er kwam een bakkerij, een bio-winkel, een onthaalcentrum met 4 seminarie-zaaltjes en een gastenverblijf. Dit alles werd stilaan gerealiseerd in de loop van de jaren. Het nieuwste project in aanbouw is een boekenwinkeltje met theehuis. De vleugel naast de poort is voor het moment een kleine werf. Enkele leden van de gemeenschap zijn ook actief in bio-cultuur. Zij bewerken de serres en de veldjes die we daarnet gezien hebben. Deze leveren
producten voor eigen gebruik en er wordt wat van verkocht in de bio-winkel. Gemeenschappelijk is er ook nog een washuis, een keukentje, sanitair en zelfs een klein indoor zwembadje.
het samen wonen
Er leven een 20-tal bewoners in La Ferme de Vévy Wéron. Zij vinden er een warme sociale omgeving, burenhulp en een praatje als je er behoefte aan hebt, meer moet dat niet zijn. De activiteiten en vieringen dienen zich vanzelf aan. De situatie waarin zij allen huren van één enkele bewoner gaf nog nooit problemen.
De cursus-activiteiten door alweer andere bewoners en overige activiteiten (zoals o.a. muziekavonden) maken dat de woongemeenschap goed verbonden blijft met de buitenwereld. De meeste bewoners hebben trouwens een vaste job buitenshuis.
Er is gekozen voor een ecologische bouw- en leefstijl. Op het dak zie je de zonnecollectoren, een warmtepomp behoort ook tot het energiesysteem. Compact bouwen, natuurlijke materialen, het is er allemaal. De teelt gebeurt volgens bio-principes. Er werd een waterzuiveringssysteem aangelegd met de hulp van een bouwkamp.
Besluitvorming en takenverdeling gebeuren geheel natuurlijk in deze groep van mensen die mettertijd erg aan elkaar vertrouwd zijn geraakt. Net zoals vroeger in de dorpen of de grote hoeves wordt het werk door de bewoners opgenomen naar eigen talent, beschikbaarheid en inzet.
In deze groep bestaat er een goede verdeling van leeftijden en samenstelling van huishoudens. Het leven ontplooit zich hier in al zijn facetten. We hebben trouwens het geluk om de voorbereidingen van een huwelijksfeest aan de gang te zien. in de weide achter de gebouwen is een tent opgezet en in de keuken heerst er al drukke bedrijvigheid.
Wij gaan nog even een praatje maken met de uitbaatster van de bio-winkel. Alweer een hartelijke vrouw, die erin geslaagd is om een immens assortiment onder te brengen op een minimale oppervlakte. Zij woont buiten de gemeenschap en komt meerdere dagen per week de zaak openhouden. Binnenkort wordt de winkel overgenomen door een bewoner van de gemeenschap.
De eerste bezoekers voor het trouwfeest komen ondertussen al toe. Wij kijken nog eens rond bij de vijvers en de terrasvormige waterzuivering, daarna vertrekken we richting huiswaarts, vervuld met indrukken en met vers gesterkt vertrouwen in de leefbaarheid van woongemeenschappen in ons land.
Een prachtige vierkantshoeve met de uitstraling van een dorpspleintje wordt onze stek. Ze ligt aan de rand van het Waals dorpje Clabecq, net bij de taalgrens op 6 km van Halle. De hoeve met bijgebouwen gaan we verbouwen tot een volwaardige samenhuizing (cohousing) met privé woonsten en gemeenschappelijke ruimtes voor 21 gezinnen (30 volwassenen en 18 kinderen).
Cohousing is een oorspronkelijk Deens concept, dat naast een eigen autonome woonst met keuken en sanitair, privé-tuintje of terras ook voorziet in grote gemeenschappelijke delen (zie www.cohousing.org).
De bedoeling is een warm sociaal kader te scheppen en vereenzaming tegen te gaan. Voor de groepssamenhang spelen gezamenlijke maaltijden een grote rol. Een cohousing project wordt altijd voorbereid, opgericht en beheerd door de bewoners zelf. Democratische besluitvorming en het ontbreken van gemeenschappelijke commerciële projecten zijn de regel.
Wij creëren een gemeenschap voor gezinnen en alleenstaanden, jong en oud, mensen met diverse beroepen en interesses. We zorgen door het ontwerp en de organisatie tegelijk voor het bevorderen van sociale contacten onderling en het garanderen van voldoende privacy. De woningen zullen rond de binnenkoer van de hoeve liggen en zullen voorzover mogelijk een privé-buitenruimte hebben.
We gaan onze hoeve verbouwen tot een volwaardig cohousing-project. We kiezen hiervoor omwille van het sociaal contact en het gevoel van samenhorigheid. De privé-woningen zijn volledig autonoom. Daarnaast komen er uitgebreide gemeenschappelijke delen zoals eetzaal, keuken, wasserette, kinderspeelruimten, verder nog hobbyruimte, werkatelier, stille ruimte, groot terras, gastenkamers, fietsenberging, gemeenschappelijke tuin e.a.
Respect voor de natuur en gezond wonen zijn voor ons ook belangrijk. Daarom zal het project ecologisch en biologisch verantwoord zijn. We denken o.a. aan compacte bebouwing, goede isolatie, verantwoord energie- en waterbeheer, autovrije zone, car-sharing.
We gaan uit van zelfbeheer en democratische besluitvorming (consensus). We hechten er ook belang aan ons goed te integreren in de plaatselijke samenleving.
Mensen zullen de gelegenheid hebben om tijdens de weekdagen in gezelschap samen te eten of een warme maaltijd af te halen.
De juridische structuur wordt de Vereniging van Mede-Eigenaars (met Basisakte appartementsgebouw). Elke deelnemer wordt dus eigenaar van zijn woonst plus een deel van de gemeenschappelijke ruimtes en voorzieningen en draagt hiervoor bij in de lasten. Verder is elke deelnemer economisch onafhankelijk.
wat zal het kosten?
Elk gezin koopt zich in het project in en draagt voor een deel bij in de bouwkosten van het gemeenschapshuis. We kunnen ons door de uitgebreide gemeenschappelijke delen tevreden stellen met kleinere wooneenheden, zodat het eindresultaat overeenstemt met de kost van een normale gezinswoning. Volgens de meest recente (voorlopige) raming zou de kostprijs niet afwijken van de courante marktwaarde. Afhankelijk van de oppervlakte van de unit variëren de prijzen van 147.000 tot 453.000 . Hierin is alles inbegrepen : van aankoop tot en met afwerking volgens bio-ecologische normen, met standaard badkamer en keuken, ook bijdrage voor gemeenschappelijke delen, btw, erelonen, enz Door zelfbouw kan deze prijs nog gedrukt worden.
De startgroep van 12 deelnemers heeft in 2005 de hoeve La Grande Cense aangekocht in onverdeeldheid.
We zijn nu in de bouwfase. Het ontwerp is af, de bouwvergunning verleend en de werken aanbesteed.
Nog 1 woonst is er te koop, waarvoor enkele mensen stage lopen.
Behalve de vele vergadermomenten organiseren we ook sociale activiteiten, zodat de toekomstige buren elkaar op een ontspannen manier kunnen leren kennen.
Alle leden hebben dus hun woonst aangekocht met aankoopprijs in verhouding tot de oppervlakte van deze privé-woonst. Eenieder wordt dan mede-eigenaar in een VME (Vereniging Mede-Eigendom) zoals bij een appartementsgebouw.
De verbouwingswerken worden opgevolgd worden door onze tijdelijke Burgerlijke Maatschap. De eerste 5 gezinnen verhuizen in juli 2009, dan zijn ook de gemeenschapelijke ruimten af. In de zomer 2010 wonen we er allemaal.
Ferme du Hayon - Sommethonne (woonwerkgemeenschap)
aantal : 10-tal bewoners juridisch : cooperatieve vereniging (1 voor de bewoning, 1 voor de bio-boerderij) groep : alleenstaanden en gezinnen
Het leek zo mooi op papier dat we ervoor op expeditie gingen, met Lizander en luiers en werkkleren op de trein naar het uiterste zuiden van ons landje. Het is zelfs nog mooier dan op papier. Of tenminste dat vinden wij ervan. La Ferme du Hayon doet ons dromen én denken. Daarom hier een stukje van het verhaal
Erleven 10 grote en 4 kleinemensen in Le Hayon. Ze wonen in een oude boerderij in gele steen die ooit nog een van de boerderijen was van de abdij van Orval. Ze bewonen haar nog niet helemaal, ze zijn nog niet klaar met de inrichting van het hoofdgebouw en er is nog een hoop werk aan de bijgebouwen. Sommigen hebben er hun woonwagen in de tuin gezet. Maar etendoen ze allemaal samen in het hoofdgebouw.
Ze werken samen in een coöperatieve. Hun streven is niet naar volledige zelfvoorziening , maar naar financiële autonomie. Geen van hen werkt buiten de coöperatieve. Ze hebben koeien, schapen en varkens, maken kaas, telen graan en aardappelen en verkopen dat alles op markten.Het is hard werken, maar het lukt. Naast de biologische landbouw hopen ze nog te groeien en mis-schien wel de standplaats te worden van een eigen theatergroep, maar het kan ook nog andere richtingen uit.
Want Le Hayon beweegt. Het is er geen eiland afgezonderd van alle soorten buitenwereld: de gîte is bijna elk weekend bewoond, er komen vrienden , coöperanten en nieuwsgierige bezoekers, er is het winkeltje met behalve de eigen producten ook wereldwinkelproducten en men is er in voortdurend contact met sociale bewegingen in de stad en zelfs met de Zuidkant van de wereld.
En alsof dat nog niet mooi genoeg was - de mensen, het project, het huis -leven ze ook nog eens op het mooiste plekje dat ik ooit zag in België: weiden, velden, bos en vijvers,samen drie valleien of 68 ha puur landschap en daar middenin de boerderij en verderweg uitzicht over heuvels en heuvels en heuvels. En over een nieuwe mooie wereld
Ik wil graag hetzelfde uitzicht: het mogen andere heuvels zijn, maar wel dezelfde wereld.
aantal : 6 bewoners juridisch : vzw groep : 3 gepensioneerd, 1 minder valide opmerking : spirituele inspiratie, samen delen
Ontstaan :
Vijfentwintig jaar geleden verkoos een gezinsgroep om wat meer met elkaar te delen dan alleen n avond in de maand samen te komen.
Na gesprek over de vestigingsplaats, in de stad of daarbuiten, werd besloten om een huis te kopen (voorheen drukkerij) in Antwerpen-zuid. Dit huis is verbouwd met een gemeenschappelijk deel : woonplaats, zitplaats, stille ruimte...en privé-kamers. De vier bewoners, een gezin en nog enkele andere mensen die elders bleven wonen,kwamen om de week n avond samen.
Iets over de bedoeling :
Het belangrijkste woord is eigenlijk delen. We willen eerst en vooral het gewone dagdagelijkse leven wat meer delen in vreugde en verdriet. Ook een kritische levensstijl kunnen we samen beterwaarmaken. Het ingaan op de actualiteit, verantwoord koopgedrag, n ecologisch bewustzijn, rechtvaardige voeding, wereldwinkelproducten... vinden we meer en meer belangrijk. Ook de verbondenheid met de derde wereld vinden we essentiëel. Door het werk van enkelen onder ons in Broederlijk Delen hadden we dikwijls de kans om zuiderse gasten te ontvangen, ook studenten van het Tropisch Instituut woonden soms n tijd bij ons. De bewoners delen ook de evangelische inspiratie . Van bij het ontstaan is er de donderdagmiddag een viering-bezinning met daarna n broodmaaltijd. Twee keer per jaar zijn er open vieringen s avonds.
Ingebed in een groter geheel :
Van bij het begin heeft ieder zijn eigen (meestal drukke) werk behouden en werd deze veelheid van contacten binnen gebracht (catechese, jeugdpastoraal, vormingswerk, derde en vierde wereld, K.B.G.,...). Ook waren er sterke contacten met andere groepen of gemeenschappen (de Ark van J.Vanier, het onthaalhuis Kerkstraat, de Beweging Missionair Engagement,...). We hebben als groep geen eigen project, maar nemen soms samen deel aan ontmoetingen, waar we ons mee verbonden voelen (Romero-dag, Goede Vrijdag-tocht, fietsdag, vluchtelingen, kerkasiel,...).
Structuur :
We zijn een v.z.w., die twee huizen (naast elkaar gelegen) in bezit heeft. Hierin bevinden zich dus de gemeenschappelijke ruimtes en n woongedeelte voor ieder. Er wordt samen gegeten s morgens en s avonds, éénmaal per maand is er een gezamenlijke avond en éénmaal per jaar een week-end. Er wordt door ieder n bepaald bedrag gestort op de v.z.w.-rekening voor de woonkosten en algemene kosten. De kosten voor voeding, onderhoudsproducten,... worden aan het einde van de maand opgeteld en gedeeld. Voor het overige behoudt ieder de eigen uitkering of loon.
Gemeenschap :
We wonen nu samen met zeven mensen vast en één tijdelijk. Ook een gezin met drie maakt deel uit van de gemeenschap maar woont niet meer in de Solvijnsstraat. Daarrond is er nog een groep van een 18 mensen, die reeds gedurende 15 jaar samenkomt op de eerste Zaterdag van de maand ; er zijn de mensen van de donderdagmiddag bezinning ; van de grote vieringen,...Doorheen de jaren zijn er ook vele mensen op ons pad geweest, waarmee de gemeenschap contacten onderhoudt. Een gemeenschap van delen, een gemeenschap die open staat naar de wereld.
De Molen van Rotselaar - Rotselaar (centraal wonen)
aantal : 12 woonsten
juridisch : mede-eigendom groep : gemengde leeftijden opmerking : thuisbasis van 'ecopower', alternatieve energiewinning
In de twaalfde eeuw werd in Rotselaar een molen gebouwd. Zonder boormachines, hijskranen en hypermoderne funderingen. Maar de vindingrijkheid was in die tijd erg groot en de molen functioneerde tot in 1968 en staat er vandaag nog. Het is nu een beschermd monument, gerestaureerd met subsidies van de Vlaamse Gemeenschap en onder de auspiciën van TSAP vzw ('T Anders Samen Proberen), die het complex aankocht midden jaren 80.
De turbine van de molen werkt op volle toeren en levert nu door de kracht van het Dijle-water energie op voor 120 tot 150 gezinnen. De vzw organiseert geleide bezoeken voor wie in molens is geïnteresseerd. Er is ook sprake van er opnieuw graan te malen, en een ontvangstruimte te creëren om groepen te ontvangen.
De molen werd dus opgeknapt en op het woonerf met ongeveer 2 hectare groen werd er een
woongemeenschap gevestigd. De molen zelf wordt niet bewoond. Maar in het molenaarshuis en in de verbouwde stallingen (samen)huist nu een bloeiende gemeenschap. Het begon met de droom van enkele mensen die in de jaren tachtig het plan opvatten om de ruine die de molen toen was te redden en te gaan bewonen.
Aanvankelijk trokken er 3 gezinnen in, maar in de loop van de jaren zijn er heel wat mensen
bijgelomen en weggegaan. Er zijn 9 units, bewoond door 24 mensen, van jong tot oud. Ongeveer de helft ervan zijn kinderen. De samenstelling van de gezinnen is heel verscheiden, gezinnen en alleenstaanden met of zonder kinderen. Een mooie doorsnee van onze samenleving.
Alle bewoners waren bij de start eigenaar van hun deel, volgens een klassiek systeem voor
appartementsgebouwen. Intussen wordt door vertrek van een aantal bewoners ongeveer de helft van de wooneenheden verhuurd. Dit schijnt niet ten koste te gaan van de betrokkenheid van de bewoners. Nieuwe bewoners worden door de molenaars gezamenlijk gekozen. Ze praten met de kandidaten en stellen vragen over hun beweegredenen en engagementen.
Het engagement binnen het molenproject is vrij soepel. Een 8-tal keer per jaar wordt er vergaderd over allerhande zaken en 1 weekend per jaar gaat de hele gemeenschap erop uit. Er wordt ook eens per maand een werkdag georganiseerd om noodzakelijke klussen rond te krijgen, zoals hagen snoeien, verven, ... Wie er is, is er, maar er wordt geen aanwezigheidslijst bijgehouden. De bewoners rekenen op de goodwill en de redelijkheid van elkeen.
Ook voor de verhouding gemeenschappelijkheid - privacy wordt uitgegaan van gezond verstand. Er wordt goed gelet op signalen van de individuele bewoners, wie alleen wil zijn doet dat, wie bezoek wil, zal dit ook laten merken. Zo leeft deze gemeenschap in goede onderlinge verstandhouding en goed geïntegreerd met de buurt.
De eerste bedoeling van de oprichting van de Woongemeenschap was vanuit een ecologische
bekommernis. Een woongroep belast onze omgeving minder dan evenveel individuele gezinnen. Je kan het stellen met minder wasmachines en andere grote toestellen. Je kan autos delen en ook daardoor het milieu sparen. In een woongemeenschap is het mogelijk om voor meerdere gezinnen samen een energievoorzieningssysteem te installeren dat voor een individuele woning niet aangepast is.
De sociale meerwaarde is er bovenop gekomen. Voor jong en oud is het een verrijking in een
gemeenschap te wonen. Vooral voor kinderen is het heerlijk samen te kunnen spelen, op de Dijle te varen, of voor de groteren samen te troepen en de omgeving te verkennen. Er is een solidariteit waar je in de meeste buurten alleen maar kan van dromen.
aantal : 8 woonsten juridisch : mede-eigendom groep : gemengd opmerking : verbouwde school
Na een spannende aanloopfase met de nodige perikelen rond de bouwvergunning, en een vermoeiende verbouwfase, verhuisden in 2003 achtgezinnen naar een volledig omgebouwde school in de volkswijk Sluizeken in Gent. Zij beschikken er over een comfortabele, goed afgescheiden privé woonst en daarnaast over een aantal gemeenschappelijke delen. Binnenkoer, parking en groenzone zijn gedeeld. Ook is er een gebouw dat enkele gemeenschappelijke functies herbergt (berging, wasruimte, ). De totale oppervlakte van de woongemeenschap bedraagt ongeveer 3.000m². Het gros van de verbouwingen werd door een aannemer uitgevoerd, maar de bewoners staken zelf ook de handen uit de mouwen en blijven erg actief en verantwoordelijk voor hun leefomgeving. Van meet af aan werden er inspanningen gedaan om zich goed te integreren in de kleurige en multiculturele wijk. De grote sportzaal biedt nog tal van mogelijkheden in de toekomst, maar eerst en vooral genieten de bewoners van hun nieuwe thuis.
