Janssen, K., Jonkers, R. (2007) . Het boek van de troost. Leuven, Davidsfonds/ infodok
Hieronder zal ik kort de belangrijkste punten uit bovenstaande bron toelichten. Bij het schrijven over andere culturen, heb ik mij enkel gericht op de Islam.
Omgaan met verlies kan op verschillende manieren, dit heeft niet altijd te maken met mensen die sterven. Verdriet om huisdieren is bijvoorbeeld een verlies dat vaak voorkomt in een mensenleven. Een huisdier leeft namelijk niet zo lang als een mens, je zal dus ooit je huisdier zien sterven. Het verlies van een huisdier is voor kinderen vaak het eerste verlies waarmee ze in hun leven te maken krijgen, op deze manier krijgen ze ook de kans hier mee om te gaan. Ze leren tevens dat doodgaan hoort bij het leven.
Een belangrijke dag om overledenen te gedenken, is Allerzielen op 2 november. Ook Allerheiligen op 1 november hoort hier bij. Op deze dagen gaan veel mensen naar het kerkhof om de overledenen te gedenken. Het is dan ook erg belangrijk dat je kinderen hierbij betrekt, neem hen mee naar het kerkhof en bespreek deze dagen met hen.
Volgens Elisabeth Kübler-Ross zijn er vijf stappen te onderscheiden bij het rouwproces:
1. Ontkenning
Tijdens deze fase wil men niet weten dat de persoon is overleden, men leeft in ongeloof en ontdekt de dood.
2. Woede
Vaak weet je niet goed op wie je boos moet zijn, want er is vaak niemand die schuld treft bij een overlijden (af en toe is dit natuurlijk wel het geval). Je probeert de schuld dan toch in iemand z'n schoenen te schuiven, dit zijn vaak de mensen die je nauw aan het hart liggen, mensen uit je omgeving.
3. Onderhandeling
Mensen zullen bijvoorbeeld bidden met God om te gaan onderhandelen. Ze zullen vragen om de persoon niet te laten sterven, wanneer zij zich voor altijd goed zullen gedragen.
4. Depressie
Tijdens deze fase komt pas het echte besef van de overledene. Op dit moment van het rouwproces zullen mensen het niet meer zien zitten, ze zijn erg verdrietig en vinden geen troost. Ze hebben ook weinig behoefte om getroost te worden, of aan mensen die zeggen dat 'het wel goed zal komen'. Sommige mensen willen tijdens deze periode erg veel praten, anderen worden liever alleen en met rust gelaten.
5. Aanvaarding
Wanneer men in deze fase komt, zal met niet meer boos of depressief zijn. Men zal de dood aanvaarden in goede zin.
De moslims geloven dat een engel, de engel van de dood, de ziel van de overledene uit het lichaam verder begeleidt. Eerst zal deze ziel kijken naar de begrafenis van het lichaam, later wordt deze door de engel overgebracht naar de tussentoestand. In deze tussentoestand bevindt de ziel zich dicht bij Allah, maar alvorens hier te komen zal hij de 7 lagen van de hemel moeten doorreizen. Wanneer dit goed is gelukt, kan de ziel tot bij Allah komen.
|