De Begrafenis.

Op Vrijdag 19/2/1909 werden beide slachtoffers ten grave gedragen. Gent had nog maar zelden zoveel volk op de been gebracht. De gebuurtedekenij van de Lange Violettestraat  nodigde al haar inwoners uit door middel van een kort schrijven door de dekenijbode van huis tot huis  besteld. De tekst luidde:

Gebuurtedekenij der Lange Violettestraat

en Aanpalende straten.

Gent 18 februari 1909

WAARDE EN Geachte GEBUUR,

Diep ontroerd door den vreeslijken aanslag, gepleegd in de Lange Violettestraat door den Russischen anarchist, Vladimir SEILINGER, op Mr.Florent DE SMET, policiecommissaris der Wijk en 4 ° op M. GHIJSSELS, policieagent van eerste klas, in de uitoefening van Hunne ambts - en maatschappelijke plicht, is het bestuur der gebuurte-dekenij, woensdagavond bij hoogdringendheid bijeen gekomen.

De geburen die verlangen het bestuur te vergezellen, worden verzocht bijtijds in gezegd koffiehuis te zijn teneinde te
1 ½ te kunnen vertrekken. Namens de gebuurtedekenij zal eene rouwkroon neergelegd worden op de lijkkisten dier twee voorbeeldige en sympathieke dooden.
2 ° / Op Zondag 21 Februari, zal te 11 ½ ure 's morgens in de parochiekerk van St.-Anna, eene zielmis gelezen worden ter zaliger gedachtenis der twee ongelukkigen.

Wij hopen Dat de geburen het zich ten plicht zullen rekenen, zooveel mogelijk, die twee rouwplechtigheden bij te wonen.

Hoogachtend,

De Dekenin.       De Eere-Deken.        De Deken.

                 Mevr.K.LYBAERT    A. Vercruyse, senator.   Dr.LACOMPTE

 Later zou blijken dat de oproep van   de gebuurtedekenij massaal werd opgevolgd.

Ook de spoorwegen droegen hun steentje bij om degenen  die zich verplaatsten naar Gent  om de begrafenis bij te wonen de nodige faciliteiten te bieden. Zo werd een speciale trein ingelegd van Brussel naar Gent welke halt hield in alle belangrijke stopplaatsen , zoals Aalst, Denderleeuw en Wetteren. Vooral de diverse delegaties der politiekorpsen maakten hiervan dankbaar gebruik.

De stad Gent zelf gaf aan zijn personeelsleden een halve dag vrijaf om hen in de mogelijkheid te stellen aan de plechtigheden deel te nemen. Zelfs de fabrieksarbeiders van de instellingen waar de begrafenisstoet uitzonderlijk voorbijkwam kregen de gelegenheid om een laatste groet te brengen aan de overledenen. Maar wie kunnen wij beter aan het woord laten dan diegenen die het allemaal zelf meemaakten. Uit "LA POLICE BELGE" van maart 1909 putten wij het hiernavolgend oogetuigenverslag.:

Slachtoffers VAN DE PLICHT.

Wij geven hierna verslag van de begrafenis der twee slachtoffers van het Gentse verschrikkelijke drama.

Hoewel de lijkdienst slechts om 2.30 uur zou beginnen was de Bijlokekaai reeds vanaf 1,30 overspoeld door ontelbare nieuwsgierigen. Er werden koorden gespannen  tussen de bomen om het Volk tegen te houden en de dienst te vergemakkelijken.

Het publiek werd toegelaten tot het hospitaal langs de ingang van het ouderlingengesticht, op de Gestichtslaan.

Rond 2 uur Kwam het politiekorps ter plaatse, voorafgegaan door de muziekkapel en het vaandel, gedragen door adjunct-politiecommissaris PIRON. De politiedelegatie werd onder het bevel geplaatst van Mr.de commissaris STEENHAUT.

Een peloton van gendarmes te paard, in groot tenue, kwam ongeveer terzelfdertijd ter plaatse, en zorgde ervoor dat de  steeds aangroeiende publieke massa op de voetpaden bleef. Daarna kwam ook een peloton gewapende brandweer ter plaatse welke zich achter de politie kwam plaatsen.

Vanaf één uur ziet men van alle kanten van de stad een massa volk, op weg naar de Coupure en de Brugse Poort. De trams worden stormenderhand ingenomen. Er is grote beweging in de omgeving van het station Gent-Zuid. Een menigte leurders verkoopt in de stad postkaarten met de portretten van de slachtoffers en hun moordenaar.

Daar er geen enkele voldoende grote zaal vrij was in het hospitaal heeft men de vroegere refter van de abdij, die dateert van 1751 en thans deel uitmaakt van het ouderlingengesticht, omgevormd tot rouwkapel.

Werkmannen zijn deze morgen vroeg begonnen om de enorme muren met zwart doek te bekleden. De zaal heeft een oppervlakte van niet minder dan 20 bij 10 meter en heeft een grote hoogte. Men heeft elektrische verlichting aangebracht, waarvan het licht een nog sterkere indruk wekt. Op het einde van de zaal zijn twee identieke katafalken opgericht, omgeven door brandende kaarsen. Op beide kisten in eikenhout  heeft men de uniformen van de overledenen gelegd.

Reeds in de voormiddag zag men verschillende kronen aanbrengen, afkomstig van de politie van Luik, Ieper, Doornik en andere zonder herkomstvermelding.

De ondergeschikte politieagenten van Gent stuurden een grote parelkroon voor hun  collega. Vermelden wij ook deze van de Gentse politieofficieren, van de dames der politieofficieren en van het Burgerlijk personeel.

Zonder ophouden komen nieuwe kronen zich toevoegen. Wij merken twee prachtige kronen van de vierde wijk, vier kronen van de politie van Antwerpen, meerdere van de politie van  Brussel en de aglommeratie, van de politiekorpsen van Brugge en Mechelen, van de Nationale Federatie van Politiefunctionarissen, van de brandweer van Gent, van de Federatie der Veldwachters, Het Consulaat van Rusland, de Liga der ex-onderofficieren, de koetsiers van Gent-Zuid , de vereniging voor Dierenbescherming, de Dekenij der Lange Violettestraat, en tenslotte een kroon  met het ontroerend opschrift: "De vriendinnetjes van Marie en Gilberte De Smet", leerlingen van het Koninklijk Conservatorium van Gent.

Rechts van de kist met het stoffelijk overschot van commissaris De Smet hebben de twee jonge zonen van  de ongelukkige plaats genomen, evenals de Heer Hoofdpolitiecommissaris. Links van de kist van agent Gyssels houden  zijn tachtigjarige vader en de familieleden zich op.

De afvaardigingen van de politie zijn talloos. Alle gemeenten van België zijn vertegenwoordigd. Ook de stad Duinkerke heeft een delegatie gestuurd. Alle commissarissen, en er zijn er zeer veel, dragen het uniform. Het defile voor de kisten begint om 2.20 uur en duurt meer dan ½ uur.

De plechtigheid is indrukwekkend.

De eerste schepen Siffer neemt het woord. Hij drukt zich uit in volgende bewoordingen:

"Toen maandagavond het droevige nieuws van de huiveringwekkende aanslag in de Lange Violettestraat zich als een bliksemschicht over de stad verspreidde, was er een kreet van afgrijzen en diepe verontwaardiging voor deze laffe moord, terzelfdertijd als een gevoel van medeleven voor de slachtoffers, evenals voor de ongelukkige weduwe en de acht arme kinderen welke in de rouw gedompeld werden.

Welk een verschrikkelijk spektakel moet zich in die kamer hebben afgespeeld; welk hardnekkig gevecht in de duisternis. De revolverschoten knalden, de kogels vlogen t'allenkante tot op het ogenblik dat de beide slachtoffers neerzegen, badend in het bloed  en om hulp schreeuwend met de woorden "Ik ben getroffen! Ik ga sterven!

De verschrikkelijke moord heeft niet alleen een grote emotie teweeggebracht in onze stad. In het ganse land en zelfs in den vreemde rilde men van afschuw en voelde men een groot medelijden voor deze helden, martelaren van de plicht, evenals voor de arme weduwe en  de wezen. Wij dachten tegemoet te komen aan de wens van de ganse bevolking door ons te haasten om in de naam van het College van Burgemeester en Schepenen, van de gemeenteraad, van het politiepersoneel en in naam van de ganse stad een laatste eer te gaan bewijzen aan het stoffelijk overschot van deze mannen die gevallen zijn op het Veld van Eer terwijl zij hunne  plicht deden. Wij hebben onze innige deelneming betuigd aan de bedroefde familie, en wij hebben hen op de hoogte gebracht dat, in afwachting van de maatregelen die genomen zullen worden om het leed te verzachten van de overlevenden, de gemeentelijke overheid alle kosten van de plechtige begrafenis die de tragische omstandigheden met zich meebrengen, ten haren laste zal nemen.

De publieke opinie heeft met voldoening vernomen dat gedurende de zitting van de Kamer van Volksvertegenwoordigers Mijnheer de Burgemeester BRAUN Zich als spreekbuis van allen heeft opgeworpen om hulde te brengen aan de overledenen En dat de Heer Minister De Landsheere formeel heeft beloofd om zich met de stad te verstaan om het lot van hen die tengevolge van dit verschrikkelijk drama  alleen achterblijven in dit leven, zonder hulp, zonder steun en zonder troost, te verzekeren.

Slachtoffers van de plicht, zijn zij gevallen als martelaars van hun beroep terwijl zij hun opdracht vervulden.

Geleid door de geest van toewijding en van de wil om hun plicht te doen,wij zijn gelukkig te kunnen vaststellen dat dit de karakteristieken van het Gentse politiekorps zijn . De twee slachtoffers waren modelfunctionarissen. Zij waren ons bekend als mannen van orde en nauwgezetheid die, elk op zijn terrein, met vertrouwen de toekomst tegemoet konden zien.

Zelfs Gyssels stond op het punt bevorderd te worden tot de graad van brigadier, graad met dewelke wij hem thans nog willen vereren in deze trieste en indrukwekkende omstandigheden, om hem een laatste hulde te bewijzen.

Hoewel voldoende op de hoogte van de gevaren die de aanhouding van een zoo gewelddadig persoon als de moordenaar met zich meebrengt, heeft De Smet geen ogenblik geaarzeld om deze erge opdracht te vervullen. Van zijn kant heeft evenmin Gyssels zich teruggetrokken. Hoewel zijn dagtaak reeds ten einde was en hij zijn opgelegde dienst reeds had volbracht, bood hij zich uit eigen beweging aan om zijn gewaardeerde chef te vergezellen bij dit gevaarlijk bezoek.

Het past hier om hulde te brengen  aan de twee andere agenten, Priem en Tytgat, die met dezelfde moed het hoofd boden aan dezelfde gevaren, en hoewel zij ongeschonden uit de strijd kwamen, eveneens bewijzen van koelbloedigheid, moed en opoffering van hun persoon aan de dag legden. Deze houding strekt hen tot eer en ik ben gelukkig hen te kunnen  bedanken en geluk te wenschen.

De Smet en Gyssels, de stad en Uw collegas zijn fier op U. Uw namen zullen in gouden letters in het eereboek van de stad Gent vermeld worden. In de grote, zoo sterk verenigde familie van de Gentse Politie zal men Uw gedrag als een les, als een voorbeeld, als een akte van glorie vermelden. Toen gij uitgestrekt op Uw lijdensbed kennis nam van Uw erge toestand, hebt gij in alle kalmte en gelatenheid de dood voelen naderen. Uw enige zorg was het lot van de echtgenote en de kinderen die gij moest achterlaten. Wees gerust, de zorgen die gij zelf niet meer Kunt verzekeren voor Uw familie zal de stad ter hand nemen als een heilige plicht van erkentelijkheid voor twee goede en trouwe dienaars, en als eerbetoon aan de martelaren en de slachtoffers van eer en plicht.

Commissaris De Smet, brigadier Gyssels, U bent gestorven als christenen. Als Christen bid ik tot God Omdat gij in het eeuwig leven waar gij thans zijt binnengetreden de beloning ontvangen zoudt die Uw glansrijke daad verdient. "

 

Vervolgens spreekt de hoofdpolitiecommissaris VAN WESEMAEL Volgende rede uit.:

 

"Mijne Heren,

Ik ben het aan de functie die ik bekleed verplicht de droevige en pijnlijke taak op mij te nemen het woord te voeren voor de doodskist van twee moedige en dappere politiemannen die op zulke tragische manier aan de liefde van hun familie, aan de waardering en het aanzien van hun oversten, aan de vriendschap van hun kollegas zijn ontrukt. Ik zal het verhaal van het verschrikkelijk drama waarvan zij het slachtoffer werden hier niet herhalen. De pers bracht hiervan een zeer volledig relaas.

Ik zal mij beperken door in enkele woorden te zeggen wie diegenen waren die wij bewenen en wiens dood de lange lijst der martelaren onder de ordehandhavers komt aanvullen.

Vanaf het begin van zijn  loopbaan  tot de dag van zijn dood wijdde De Smet zich volledig met vlijt, werkzaamheid en goede wil op ieder ogenblik aan de vervulling van zijn  diverse plichten. Hij bezat de grootste kwaliteiten die een functionaris, een man van zijn rang, kon bezitten. Hij was innemend, hoffelijk, welwillend, ingoed, beleefd en eerlijk. Steeds respectvol voor zijn oversten. Hij was ook verdraagzaam en geduldig tegenover zijn ondergeschikten. Hij kende al zijn plichten en vervulde ze met de passie die wij van hem kenden, Passie die hem de zachte voldoening schonk van een eerlijk en werkzaam gevuld leven.

De Gentse politie verliest in hem een van de Actiefste en sympatiekste Officieren.

 

Wat zal ik zeggen van de voortreffelijke agent Gyssels? Ik geef er de voorkeur aan, Mijne Heren, U lezing te geven van een verslag dat mij op de 10 ° dezer maand werd toegestuurd door zijn dienstchef, mijn ongelukkige collega, die naast hem ligt opgebaard, en die Hij met een gelukkig gevoel ten dienste stond. Binnen enkele dagen zou ik de agent Gyssels voorstellen voor bevordering tot de graad van brigadier en op mijn vraag om inlichtingen omtrent zijn persoon werd mij het volgende geantwoord:

 

"De agent Gyssels zou een zeer goed Brigadier zijn, er kan hem absoluut niets verweten worden op het gebied van matigheid. Hij staat in aanzien bij zijn oversten en heeft op alle gebied bewezen een aanbeveling aana zijn oversten waardig te zijn. Hij is een uitgelezen dienaar, die naam waardig. Hij is moedig, heeft een zeer goed gedrag,tact en koelbloediogheid. Hij heeft een innemend karakter en in zijn verhoudingen tot het publiek munt hij uit door zijn gelijkmopedig humeur dat hem door iedereen bemind maakt. Hij stelt nooit ondoordachte handelingen en de overste die hem om het even welke opdracht
opdcracht toevertrouwd mag erop rekenen dat ze mat intelligentie zal worden uitgevoerd.  Hij IS onderdanig en stelt nooit teleur. Hij houd zich enkel bezig met zijne plichten die hij met smaak en toewijding nakomt.

Gyssels mag overal de hand aan slaan. Hij mag belast worden schrijfwerk en volbrengt actieve dienst zo tactvol zodat zijn verslagen nooit betwist worden.  "

 

Ziedaar, Mijne Heren, wat die twee slachtoffers te betekenen hadden!

Bij alle kwaliteiten die ik kom op te sommen  voegden zij nog een grote geest van toewijding, die uitstekende deugd, welke, beroep doende op alle edelmoedige gevoelens van het hart, de mens verheft  tot op het punt waar hij in staat is zijn leven te offeren in het belang van de samenleving en tot heil van zijn gelijken.

Wanneer een soldaat de dood vind op het slagveld, zegt men dat hij viel op het veld van eer. Zo is het ook met deze twee moedige en toegewijde soldaten van de openbare orde die vielen als slachtoffers van hun plicht die zij gewetensvol uitoefenden, met de Voldoening een gevaarlijke en ondankbare vervulden.

Mijn dierbare en betreurde medewerkers!  Sinds het ogenblik dat gij zo misdadig werd getroffen en tot op het ogenblik dat gij die grote stap naar de eeuwigheid hebt gezet, hebt gij niet opgehouden U angstig af te vragen wat er zou gebeuren met Uw lieve kinderen, waarvan gij de enige steun waart. Welnu! Rust in vrede. U hebt Uw plicht op een edele manier vervult: U hebt Uw bestaan opgeofferd in het belang van allen. Ik durf op dit pijnlijk ogenblik bevestigen dat de overheid eveneens op een edele manier de hare zal vervullen en dat de talrijke weeskinderen die Uw dood zo verschrikkelijk treft op een welwillende manier beschermd en ondersteund zullen worden.

Mogen de vele getuigenissen van sympathie en spijt, hier rond  Uw lijkkisten samengebracht uit alle lagen het verdriet van Uw beproefde gezinnen minder bitter maken.

Dappere en moedige vrienden! In de naam van het politiepersoneel dezer stad, die  voortaan van Uw uitgelezen diensten zal verstoken blijven, in naam van de ganse Belgische politie van wie zo talrijke afgevaardigingen hier eer aan Uw nagedachtenis komen brengen , groet ik hier een laatste maal met gevoelens van eerbied, van spijt en droefheid Uw stoffelijk overschot en zeg ik U een laatste smartelijk Vaarwel! "

 

Op deze toespraak volgt die van M. DE SMET, politiecommissaris te Brussel als vervanger van Mr.BOURGOIS die belet is, die hier de pijnlijke sympathie en deelneming komt uitdrukken van de politie van de hoofdstad aan de Gentse politie en aan de families De Smet en Gyssels en Van M. Tayart de Borms, Eveneens politiecommissaris te Brussel, in de Naam van de persoonlijke vrienden van commissaris De Smet.

Tenslotte neemt Luitenant-Generaal THYS, plaatscommandant, als laatste het woord in naam van de Officieren en soldaten van de eerste Omschrijving van het leger.:

 

"..... De politie en het leger behoren tot de grote school van de opoffering " Zo zegt Hij "..... De twee slachtoffers van de plicht tonen ons een groot voorbeeld van hoge morele deugd. Het komt het leger toe deze in het bijzonder te waarderen. "

Na deze toespraken werd overgegaan tot het lichten der lichamen die werden overgebracht naar de kapel van het hospitaal.

Het is 3 uur ½ Wanneer de plechtigheid in het hospitaal voorbij is en de stoet Zich in beweging zet. Over het ganse parcours is de menigte onmetelijk, vanaf de Bijlokekaai tot aan het Kerkhof. Duizenden en duizenden personen staan bijeengepakt op de beide oevers van de Coupure en de Brugse Vaart.

De stoet wordt voorafgegaan door de Rijkswacht te paard, gevolgd door een peloton politieagenten, de Muziekkapel van de politie en twee pelotons met het vaandel. Agenten van andere korpsen dragen de kronen, en  daarna komen de lijkwagens,  getrokken door vier paarden. De politiecommissarissen van Gent en andere steden dragen de hoeken van het lijkwaad van de eerste, politieagenten van de tweede wagen. M. Van Wesemael, hoofdpolitiecommissaris en Springael, commissaris volgen onmiddellijk de eerste lijkwagen. Op de ganse lengte vormen Gentse pompiers en politieagenten de erehaag.

De stoet omvat verder de familieleden van de slachtoffers, waaronder de weduwe Gyssels en haar zesjarig kind.

Het zicht van de wezen  De Smet, van  de Weduwe Gyssels, haar kind en de oude vader van de agent, wekt een hevige emotie onder het publiek. Velen hebben de tranen in de ogen in aanwezigheid van dit indrukwekkend spektakel.

Daarna volgen de Minister van Justitie en de andere notabelen, de vaandels van de politieverbroedering van Brussel en van de politie van Schaarbeek, van de Nationalen Bond der onderhoorige Politiebeambten, van de politie der Brusselse agglomeratie, de politie van Elsene, van de politie van Antwerpen , van de Maatschappij "De Schelde", de vaderlandse liga der oud onderofficieren, Enzovoort.

De politieofficieren zijn voldaan Honderden, de ondergeschikte agenten met duizenden aanwezig. Het voorbijtrekken van deze unieke rouwstoet neemt Meer dan een half  uur in beslag.

 

Op de Omloop van  de rouwstoet.

Het peloton politieagenten, geleid door de adjunct-politiecommissaris MORY, Evenals de rijkswachters te paard onder bevel van de opperwachtmeester VAN COEILLIE hebben alle moeite om een doorgang te maken door de menigte die Zich vanaf twee uur heeft verzameld langs de Coupure. Hun taak is moeilijk Eveneens aan de St.-Agnetebrug, bijzonder in de nabijheid van de Twaalfkamerenstraat en op de Brugse Poort. In de Noordstraat een woelige menigte wijkt slechts met moeite. De fabrieksarbeiders maken van de vier-uren-rust gebruik om de stoet te zien voorbijtrekken. Overal is de menigte vol eerbied, en meer dan een persoon weent bij het zien van de lijkwagens. Het geheel van de stoet is zeer indrukwekkend.

De Ordedienst is met veel tact uitgevoerd.

 

Op het Kerkhof.

Het is juist vijf uur als de stoet op het kerkhof aankomt. Vele lijkredes worden nog uitgesproken: Door M. Francen, politiecommissaris van Tienen, in de Naam van de Federatie van Commissarissen en Adjunct-commissarissen van het Koninkrijk, door M. LODRIGUEZ, commissaris en De Keukelaere, adjunct-commissaris van Sint-Amandsberg in naam van de politiekorpsen der Gentse randgemeenten, door M. VAN DOOREN en De Hulsters,  agent en gepensioneerd agent in naam van de Federatie der ondergeschikte politiebeambten en der Brusselse federatie, door M. BREDAL en RIDDERBEEK van Antwerpen. Tenslotte wordt een laatste vaarwel uitgesproken door M. DUQUESNE, adjunct-politiecommissaris van de vierde wijk

 

De begrafenis, waarvan de kosten volledig werden gedragen door de stad Gent, verliep zoals verwacht tot voldoening van de overheid. Door de massale volkstoeloop waren er hier en daar wel enkele schoonheidsfoutjes. Zo kwam het op de Coupure bijna tot handgemeen tussen de spits van de stoet, de bereden Rijkswacht, en de opdringende menigte. De ordediensten moesten werkelijk een doorgang forceren. Men had niet verwacht dat daar ook zo een grote menigte aanwezig zou geweest zijn en verzuimd om er, zoals op de Bijlokekaai dranghekken en afspanningen tussen de bomen te voorzien.

Ook in het ouderlingengesticht, waar de stoffelijke overschotten waren opgebaard, hadden men  ondervonden dat de toeloop groter is dan men had verwacht. Het was er zo erg geweest dat, omdat mensen de toegang te vroeg geopend hadden, de leden van de gemeenteraad er niet in geslaagd waren om tot bij de lijkkisten te komen om de afgestorvenen te groeten. De kranten maakten wel melding van deze kleine gebreken in de organisatie, doch zonder  hierbij hun gebruikelijke commentaar te geven. Ditmaal had de politie het niet verkorven zoals gewoonlijk.

Alles in acht genomen was de droeve dag naar behoren verlopen en de hoofdcommissaris liet niet na om zijn personeel via de dagorders te danken en geluk te wensen.

 

Na de begrafenis werd het bijzonder stil in Gent. Het leek wel alsof er een periode van bezinning was ingetreden onder de bevolking en de politieke pennetwisters.

Op 1 maart achtte "Het Laatste Nieuws" het zelfs nodig zich tegenover haar lezers te verontschuldigen. Wij lazen:

 

ZONDERLING FEIT.

Moeten wij een feit vaststellen dat voor ons en voor iedereen zonderling moet voorkomen. Sedert den anarchistischen aanslag in de Lange Violettestraat in Gent is er om zoo te zeggen niets gebeurd  dat de aandacht moet trekken. Te vergeefs gaan de reporters dagelijks om te zien of er geene  gebeurtenissen aan te stippen zijn. Het antwoord is altijd ontkennend. Wij denken dit te moeten melden  omdat het publiek niet zou denken dat het de schuld der dagbladen is als zij  niets in het blad vinden, terwijl te Brussel en te Antwerpen dagelijks ene menigte plaatselijke gebeurtenissen vermeld worden.

Wij moeten bekennen dat Gent eene voorbeeldige stad is, waar niets dan moedige en ordentelijke menschen wonen.

 

Behalve die ene keer dan.!

                

Officieren van politie, rijkswacht en leger brachten een laatste groet aan de overledenen.		De rouwstoet bij het verlaten van de kerk.

                   
  

0    0    0    0

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Een golf van solidariteit.

Wij zegden reeds hoe een golf van medeleven door de Gentse bevolking trok bij het vernemen van de feiten en vooral van de gevolgen voor degenen die zij achter lieten.

In die tijd bestond nog geen financiële regeling voor de nabestaanden van ordehandhavers die ingevolge een misdrijf om het leven gekomen waren. De enige wettelijke voorziening bestond daarin dat de dader van een misdrijf verantwoordelijk was voor de gevolgen van zijn daden. Dit had tot gevolg dat de nabestaanden doorgaans in een oneindig durend proces tegen de daders verwikkeld raakten, om uiteindelijk toch bot te vangen. Immers, het Gents gezegde “Ge kunt ne kei ‘t vel niet afstropen” hield toen ook al waarheid in zich. Voor de rest was men aangewezen op de goede wil van de gemeentelijke, provinciale of nationale overheid. Ieder geval werd afzonderlijk onderzocht en, afhankelijk van factoren die dikwijls veraf stonden van de feiten, werd dan een regeling getroffen die de nabestaanden der slachtoffers ten goede kwam.

Albert VAN DER STRAETEN, Procureur des Konings.

Emiel STEYAERT, voorzitter van de rechtbank van 1°aanleg.

Felix CAMBIER, schepene en redacteur van de “JOURNAL DE GAND”

Jozef VAN HOORDE, erevoorzitter van het Verbond der Drukpers.

        Gustaaf ABEL, redacteur van “LE FLANDRE LIBERALE”.

        Albert DE MOOR, redacteur van “LE BIEN PUBLIC”

        Karel LYBAERT, redacteur van het “FONDSENBLAD”

        Gustaaf EYLENBOSCHE, redacteur van “HET VOLK”

        Jan VERSCHUEREN, redacteur van “DE GAZETTE VAN GENT”

        Guillaume CEULENAERE, redacteur van “LA LIBERTE”

        Herman CEURVELS, redacteur van “ONS VADERLAND”

        Amaat BOGAERTS, redacteur van “VOORUIT”

        Amaat CASIERS, opperdeken der stad Gent.

        Ernest VAN WESEMAEL, hoofdpolitiecommissaris.

        VERCRUYSSE, Senator.

        LOICQ-BEERNAERTS, nijveraar.

        Dr.LACOMPTE, deken van de gebuurtedekenij Lange Violettestraat.

        Diomède VAN DER HAEGHEN, nijveraar.

        Paul VERMEERSCH, hoogleraar.

Dit beschermcomitee stelde zich tot doel om geld in te zamelen en een fonds op te richten dat de wezen De Smet en Gyssels in staat moest stellen om met gelijke kansen als andere kinderen hun toekomst voor te bereiden. Vooral de gebuurtedekenijen staken elkaar naar de kroon om met allerlei initiatieven mee te werken aan dit lovenswaardig project. De Gentenaars toonden zich in alle opzichten van hun beste zijde. De dekenij der Lange Violettestraat had reeds op 16 februari een beperkt steuncomité opgericht en op de dag van de begrafenis waren daar de eerste giften binnengekomen. Door de dekenij zelf was reeds 350 fr.gestort in het fonds. Eveneens op 16 februari werd een niet onbelangrijke gift van 800fr geschonken door de Koninklijke Reddersmaatschappij van België. Deze gaf zelf de verdeelsleutel op, namelijk 500 fr voor de wezen DE SMET en 300 fr.voor de kinderen GYSSELS.

Het bestaan van twee comitees, enerzijds het comité VAN DER STRAETEN en anderszijds dat van de Lange Violettestraat schiep enige verwarring. De leden ervan waren ook al niet vertrouwd met dergelijke omstandigheden en niet alle initiatieven die men nam waren even gelukkig. Zo opperde men de mogelijkheid om van huis tot huis ophalingen te laten doen door een afgevaardigde van de dekenijen, vergezeld van een politieagent. Dit viel zeker niet in goede aarde bij “VOORUIT”. Die greep de kans om eigen voorstellen, waarvan de verwezenlijking inderdaad veel doeltreffender zou geweest zijn, naar voor te brengen. In die krant van 21 februari lezen wij:

Wij hebben twee opmerkingen te maken:

1°/ Het blad “Vooruit” nam geenszins deel aan de vergadering en ik gaf ook niemand toelating mijn naam te gebruiken.

2°/Wij vinden het gedacht erbarmelijk, het is niet de bijzondere liefdadigheid die hier moet tussenkomen, maar wel de openbare besturen, de gemeenschap !

Het is onaannemelijk dat de mindere of meerdere ondersteuning der weduwen en weezen van bedienden, in den  dienst der gemeente gevallen,zou afhangen van de mindere of meerdere mate waarin er geijverd wordt om aalmoezen op te halen.

Wij denken dat in dit geval - evenals in alle andere gevallen van dien aard - het staats- of stadsbestuur zelf moet optreden en de zorg der weduwen en weezen niet mag overlaten aan min of meer intensieve liefdadigheid.

Niemand zou het afkeuren moest de gemeenteraad eene voldoende lijfrente stemmen aan de weduwe, en de kinderen tot aan hunne meerderjarigheid onder hare bescherming nemen.

Het stuk was getekend door Amaat BOGAERTS  zelf. Hij was wel degelijk door zijn eigen krant opgegeven als lid van het beschermcomitee. Had zijn ontkenning mogelijks iets te zien met angst dat bepaalde lezers niet akkoord zouden geweest zijn met de houding van hun krant ? Wij doen daarover geen uitspraak, één zaak is zeker, Amaat bleef lid van het beschermcomiteé. Anderszijds heeft zijn voorstel ongetwijfeld invloed gehad op politieke beslissingen in verband met de gevraagde steun aan de overheid. Noch de stad, noch de regering zijn in deze tekort geschoten aan hun morele verplichtingen. Deze vorm van ondersteuning, die ons in de jaren 2000 als normaal voorkomt, was in 1909 helemaal niet zo evident. Zoals wij reeds schreven werd elk geval afzonderlijk bekeken.

In afwachting van officiële tussenkomsten zaten de beschermcomité’s niet stil. “La Liberté” verwoordde de algemene tendens zeer treffend:

En nu allen aan het werk ! Hoe vrijgevig de tussenkomst van de overheid ook zou kunnen zijn, zij laat ons niet toe om laffelijk op afstand te blijven. Het zijn  wij allen die profijt halen uit de heldhaftige opofferingsgeest van deze twee moedige functionarissen, want hun  plichtsbesef heeft de sinistere misdadiger belet om de verschrikkelijke plannen die hij tegenover ons had, ten uitvoer te brengen. Het minste dat ons te doen staat is, in de mate van onze middelen, het ongeluk van hen die het volle gewicht van dit offer dragen, te verlichten. Wij hebben slechts zelden de gelegenheid om deel te nemen aan een werk van humane solidariteit dat onze sympathie en medewerking meer waard is.

Het waren woorden die de Gentenaars in feite niet nodig hadden. In iedere dekenij werden omhalingen gedaan. Daarnaast brachten andere, onverwachte initiatieven geld op.

Zo vroegen de universiteitstudenten toelating om gedurende de karnavaldagen inzamelingen te mogen doen. Dit werd evenwel door het stadsbestuur geweigerd omdat men vooral wilde beletten dat de goede wil omsloeg in een bedelpartij. Toch is dit een bewijs te meer dat alle geledingen van de bevolking begaan waren met het lot van de nebestaanden der slachtoffers.

Een merkwaardig initiatief ging uit van de dekenij Ter Platen. Op 26 februari ontving het stadsbestuur een brief die luidde:

Mijne Heeren,

Het bestuur van de Dekenij Terplaten heeft het gedacht opgevat om onze geburen niet teveel lastig te moeten vallen, en ook daar wij denken dat de inschrijvingslijsten weinig zouden opbrengen ten voordeele der weeze, van den aanslag der Lange Violettestraat, de groep bohemers die in onze buurt verblijven, en met hunne toestemming, het publiek uit te noodigen om mits inkomgeld, den Zondag en Donderdag de werkzaamheden dezer bohemers te laten zien.
 De opbrengst zou op de inschrijvingslijst ons reeds aangeboden geschreven worden.

Hopende, Mijne Heeren, dat ge zoo spoedig mogelijk ons Uwe toestemming zult laten geworden, want men zou reeds Zondagmorgen willen aanvangen, groeten wij U met achting.
Uw onderdanige dienaars,              Sylvain DUBOIS                 H.Van MELLE

De “FLANDRE LIBERALE” drukte een mededeling van het comité af die luidde als volgt:

Deze som overtreft de stoutste verwachtingen. Het comitee acht het tot zijn plicht de leden der dekenijen en hun medewerkers, wiens plichtsbesef hen toegelaten heeft deze philantropische opdracht tot een goed einde te brengen, haar warme bedankingen toe te sturen.

Hulde zij ook aan de Gentsche bevolking, die met bijzondere blijken van solidariteit de oproep van de commissie beantwoord heeft ! De commissie neemt deze gelegenheid te baat om langs deze weg haar groote erkentelijkheid uit te spreken.

Van harte dank aan de omhalers en aan al degene die hen zoo welwillend ontvangen hebben.

Toch was niet iedereen onverdeeld gelukkig met dergelijke vorm van liefdadigheid. Vooral de familie De Smet uitte, via de voogden der kinderen, van bij het begin zijn ongerustheid. De kinderen mochten het voorwerp niet uitmaken van een “Schooipartij”. Zij lieten dit via de pers ook weten aan de Gentse bevolking. Hoewel er enige tegenstrijdigheid was in de berichtgeving terzake schaarden de kranten zich achter de beslissing van de familie De Smet. Voor alle duidelijkheid weze hier gezegd dat zij zeker niet gekant waren tegen elke vorm van financiële tegemoetkoming. Zij waren enkel bevreesd voor het verlies van de waardigheid die paste bij de gebeurtenissen.

Het “FONDSENBLAD” verduidelijkte reeds op 22 februari hun standpunt:

GEENE WEIGERING.

Sommige bladen hebben gemeld dat de familie De Smet en ook de familie Gyssels het afkeurden dat er geldinzamelingen zouden gedaan worden ten voordeele der weezen van de twee slachtoffers.

Die tijding is volkomen valsch. Gisteren ontvingen wij het bezoek van den jongen heer De Smet, den oudsten zoon der kinderen De Smet, en hij zegde ons dat de familie enkel den wensch had uitgedrukt, geene schooipartijen in de straaten te zien inrichten ten voordele van de weezen der slachtoffers, maar, dat de familie geenszins het inzamelen van gelden door de gebuurtedekens en de policie, voor het stichten van een fonds of beurs afkeurt.

Over de bestemming der opgehaalde gelden en ook over de tussenkomst van de stad Gent zelf krijgen wij uitsluitsel bij het lezen van het verslag van de algemene vergadering van den “BOND DER ONDERHORIGE POLITIEBEAMBTEN” die doorging te Namen op 21 juni 1909. De Gentse hoofdpolitiecommissaris VAN WESEMAEL, die erevoorzitter van deze vereniging was, zat de vergadering voor en vatte de financiële toestand van de weduwe Gyssels en de kinderen De Smet als volgt samen:

Het gemeentebestuur is begonnen met aan de weduwe Gyssels en aan de weezen De Smet, het pensioen voorzien door het reglement toe te kennen. Dat pensioen was voor de weduwe Gyssels 500 fr. en voor de weezen De Smet 1500 fr. Dat pensioen was evenwel te klein, volgens de jaarwedde die de twee slachtoffers genoten. De stad Gent voegde er een jaarlijkse schadevergoeding van 1000 fr voor de weduwe Gyssels en 2000 fr voor de kinderen De Smet aan toe.

De agent Gyssels trok 1650 fr ‘s jaars. Zijn weduwe zal 1500 fr ‘s jaars trekken. (handgeklap)

Mr De Smet genoot een jaarwedde van 3.750 fr. Zijne weezen zullen 3.500 fr ‘s jaars trekken.

De weduwe en de weezen zullen dus, ten naasten bij, zooveel pensioen genieten als de slachtoffers jaarwedde trokken. De stad Gent-om niet uitsluitend de verhooging van het pensioen te moeten dragen- vroeg aan het gouvernement dat het voor de helft in de kosten zou tuschenkomen. Het gouvernement gaf te verstaan dat het zou voldoening geven; tot heden kregen wij geen beslissend antwoord. Volgens mijn bescheiden oordeel, moeten wij hier de kwestie niet bespreken. Laten wij het gouvernement vrij in zijne handelingen en ik ben zeker, dat eens de gevraagde tuschenkomst aanvaard, zij dan later ook in alle gevallen zal toegepast worden. Buiten dat alles werd er in Gent eene openbare inschrijving geopend ten voordele van de weduwe Gyssels en der kinderen De Smet, doch de edelmoedige kinderen De Smet verzaakten aan hun paart, ten profijte der kinderen Gyssels. De openbare inschrijving bracht 17.300 fr.op. Die som werd op de spaarkas geplaatst, welke een intrest van 4 % zal betalen zoolang het jongste kind van Gyssels zijn paart niet zal getrokken hebben. Ieder kind van Gyssels zal, wanneer het zijn 21 jaar zal bereikt hebben eene som van 6 à 7 duizend frank te trekken hebben. Die som zal hen toelaten de strijd des levens aan te gaan, want met het pensioen dat hen toegekend wordt kunnen zij zeker vooruit komen.... 

De manier waarop de kranten het financieel welzijn van de nabestaanden der Gentse politiemannen op de voet volgden en geen gelegenheid onverlet lieten om daarover verslag uit te brengen, de hardnekkigheid waarmede volksvertegenwoordiger en burgemeester van Gent Emiel BRAUN in de kamer de minister van justitie en de ganse regering met aandrang op hun plichten wees, waren de aanleiding opdat ook uit die hoek de nodige steun zou komen. Het duurde nog wel een tijdje, doch in het nummer van augustus-september 1909 blokletterde het “BELGISCH TIJDSCHRIFT VAN DE ADMINISTRATIEVE EN GERECHTELIJKE POLITIE” :

HULDE AAN MIJNHEER DE MINISTER VAN JUSTITIE,

Mijnheer de Minister van Justitie DE LANTSHEERE heeft een amendement op het budget van zijn departement neergelegd waarbij hij een bijkomend krediet van 21.195,65 fr.vraagt, bestemd om tegemoet te komen aan de families van de politiecommissaris DE SMET en de agent GYSSELS van Gent, gedood toen zij overgingen tot de aanhouding van de anarchist Hartenstein. De regering is van oordeel dat het past een levenslange rente ten voordele van de weduwe en tijdelijke rentes voor de wezen in te stellen. Het amendement zal door de voltallige kamer van volksvertegenwoordigers met eenparigheid van stemmen worden aangenomen. De politiebeambten hebben dit goede nieuws vernomen dat hen een weldoende emotie in het hart bracht.

Eindelijk is er een minister die verkondigd dat de weduwen en wezen van de in de uitoefening van hun functies vermoorde politiemannen recht hebben op enig medelijden, enig erbarmen van de leiders van de staat.

Vanaf de eerste dag na de feiten, heeft onze eerbare Minister van Justitie spontaan verklaard dat hij zou tussenkomen ten voordele van de arme weduwe Gyssels en van de kinderen der beide slachtoffers van de plicht. Hij heeft woord gehouden en deze edele houding zal niet vergeten worden door de ordehandhavers. In naam van alle politiefunctionarissen, in naam van al degenen die dagelijks hun leven en gezondheid blootstellen in dienst van het vaderland zeggen wij hem:

DANK U !

Zij zullen zich herinneren dat het naar Mijnheer de Minister DE LANTSHEERE is dat hun dankbaarheid en diepgaande erkentelijkheid moet gaan.

Hiermede, maar ook dank zij de solidariteitsgevoelens der Gentenaars was althans de finaciële veiligheid van de families der slachtoffers Gyssels en De Smet verzekerd. Noch zijzelf, noch zij die achterbleven zullen ooit gedacht hebben dat de dood van beide familievaders de aanleiding zou geweest zijn om een wettelijke regeling in het leven te roepen waarbij de nabestaanden van politiemensen die tengevolge van hun dienst het leven lieten financieel veilig te stellen. Er werd in dit geval immers een veelbetekenend precedent geschapen die de overheid niet meer toeliet terug te krabbelen. De zinloze dood van Florent DE SMET en Jozef GYSSELS bleek toch nog een vruchtbaar resultaat op te leveren voor hun  kollegas. Hadden zij het geweten, zij zouden er ongetwijfeld fier op geweest zijn.

0    0    0  

En ook nu nog zijn het dikwijls utopische waanideeën die aan de basis liggen van de daden van vermeende idealisten die balanceren op de smalle grens tussen misdaad en verheerlijking.
Einde
 0  0  0  0  0  0