Deze week ga ik mij nog eens verdiepen in de geschiedenis van Europa. In Europa is de afgelopen 100 jaar veel gebeurt. Ik vond het dan ook weer niet gemakkelijk om 2 reportages te kiezen. Mijn keus is uiteindelijk uitgegaan naar de volgende 2 reportages:
- 1900: Dawn of the Century - 1915: Ieper, België
Bij deze reportages vraag ik mij de volgende dingen af:
Dawn of the Century Welke verwachtingen heeft men voor de 20 ste eeuw? Komen deze verwachtingen uit? Waarom wel/niet? Wat is er precies allemaal gebeurt in de 20 ste eeuw? (kort geschetst) Wie had welke invloeden? Wat is de link tussen de verwachtingen van de 20ste en 21ste eeuw? ....
Ieper, België Wat heeft er in 1915 precies gebeurt in Ieper? Voelen we hier nu nog gevolgen van? Hoe is Ieper deze gebeurtenis te boven gekomen? ...
Ik koos voor deze 2 reportages om de volgende redenen.
Dawn of the Century Deze reportage geeft kort weer wat er precies allemaal is gebeurt in de 20ste eeuw. op deze manier krijg je op 40 min tijd de geschiedenis van 100 jaar kort samengevat. Wanneer je dan alle andere reportages gaat bekijken gaan ze dieper in op al de verschillende onderdelen van de 20ste eeuw. Ik verwacht wel dat deze reportage veel vragen bij mij gaat oproepen en dat ik daarom ook nog de andere reportages ga willen bekijken om de gebeurtenissen nog beter te begrijpen.
Ieper, België Deze reportage wil ik bekijken omdat het belangrijkste onderdeel van de 1ste wereldoorlog in ons land heeft plaats gevonden. Ik vind het belangrijk om te weten hoe ons land heeft geleden onder deze 1ste wereldoorlog en of we hier nu nog steeds gevolgen van ondervinden.
Als ik nog tijd heb zou ik ook graag nog de reportage willen bekijken die volgt op Ieper,België omdat deze aflevering ons meer verteld over de gevolgen voor de bevolking na de oorlog.
Benieuwd naar de antwoorden op mijn gestelde vragen? Kom dat zeker doorheen de week een kijkje nemen.
Heel veel vrouwen van zowel de lagere als de hogere klasse worden ongewenst zwanger. Dit gebeurt nu en dit gebeurde vroeger. Hoe kunnen we dit probleem oplossen?
We kunnen dit probleem oplossen op 2 manieren
-het voorkomen met behulp van anticonceptie;
-de ongewenste zwangerschap onderbreken met behulp van een abortus.
In ons land zijn dit ondertussen 2 mogelijkheden die gelegaliseerd zijn, maar dit was vroeger anders. Wat deed men dan vroeger?
Engeltjesmaakster
Wanneer men vroeger een abortus liet uitvoeren ging men naar de engeltjesmaakster, maar deze stap werd liefst zo lang mogelijk uitgesteld. Voordat een ongewenst zwangere vrouw naar een engeltjesmaakster ging probeerde ze dus eerst zelf verschillende dingen uit zoals:
- men gebruikte kruidenmengseltjes die laxerend of irriterend werkte waardoor alles afgedreven werd, ook de vrucht;
- men slikte pillen die ervoor zorgde dat de vrucht afgedreven werd;
- gebruikte de buik als mikpunt ( er op vallen, slaan,..).
Je vraagt je natuurlijk af hoe deze vrouwen aan deze middeltjes kwamen, als ze een abortus uitvoeren illegaal was. Dit kwam omdat er tot 1923 geen verbod was op het in de krant plaatsen van reclame voor abortusmiddelen. (In 1923 kwam dit verbod er wel.) Aan de hand van de advertenties werden de vrouwen op de hoogte gebracht van de mogelijkheden en waar ze deze konden halen.
Wanneer ze in augustus haar regels niet zag opduiken, terwijl ze betrekkinig had met haar vrijer, wist ze dat ze in verwachting was. In de loop van de maand april is ze twee keer van de trap gevallen. Telkens verloor ze enkele druppels bloed maar de zwangerschap zette door. Vervolgens schafte ze zich een recipiënt in toile met een inhoud van twee liter aan. Aan het recipiënt zat een rubberen darm met een uiteinde in harde rubber.
De pilletjes en kruidenmengseltjes waar we het juist over hadden deden vaak niet wat ze moesten doen. Ook niet als de vrouwen de producten meerdere malen innammen. Een ongewenst zwangere vrouw moest dus drastischere stappen ondernemen en ging daarom naar een engeltjesmaakster.
Engeltjesmaaksters probeerden de vrucht af te drijven met behulp van:
- een breipriem;
- een zeepsopmengseltje.
Wat deze behandelingen precies inhielden ontdenk je verder in mijn verslag.
De ongewenst zwangere vrouwen kwamen bij deze engeltjesmaaksters terecht via advertenties in de krant. (Ook dit werd verboden vanaf 1923) Maar men kwam ook vaak via via terecht bij een engeltjesmaakster.
Wie, wat is een engeltjesmaakster
Ik heb het hier de hele tijd over engeltjesmaakster, maar wie waren dit? Wat deden ze precies? Waarom deden ze dit?
Een engeltjesmaakster is iemand die al dan niet tegen betaling een vrucht probeert af te drijven met behulp van enkele methodes. Deze behandeling kon soms wel fout aflopen, maar hierover straks meer.
Wie begint nu met zon een praktijken en waarom begint men met zon praktijken? Heel vaak deed men dit om ervoor te zorgen dat men een inkomen had. Sommige engeltjesmaaksters hadden ook nog wel een andere job. De gemiddelde leeftijd van zon persoon was zon 36 jaar. Verschillende waren gehuwd en hadden kinderen. Andere waren dan weer niet gehuwd en hadden geen kinderen. Zoals je merkt is het moeilijk om een precies beeld te vormen van een engeltjesmaakster.
Zij deden dit om de ongewenst zwangere vrouw te helpen. Vaak rolde men ook in dit beroep omdat iemand vroeg of men deze ingreep wilde doen. Wanneer deze ingreep goed gelukt was deed dit de ronde onder de vrouwen, maar de vrouwen liepen niet te koop met het feit dat ze een abortus hebben laten uitvoeren . Dit deed men niet aangezien een abortus strafbaar was. Doordat het nieuws verspreid werd onder de vrouwen kreeg de aborteuse meer en meer werk. Hierdoor werd men een engeltjesmaakster. Men noemde deze vrouwen zo omdat zij van de ongewenste vrucht een engeltje maakte.
Drie maanden geleden is Schele Phil mij komen vinden. Zij zegde mij dat er bij haar een meisje kwam dat haar gevraagd had of ik het bij haar zou willen afsteken. Ik heb eerst geweigerd, maar op 't aandringen van Phil om toch te proberen, heb ik eindelijk in toegestemd.
Andere aborteurs?
Niet enkel engeltjesmaaksters voerden abortussen uit, maar ook andere mensen. Deze andere deden dit meestal eenmalig. Dan spreken we over moeders, zussen, vriendinnen, vaders, broers, die deze ingreep uitvoerde. Zij deden dit eenmalig en noemden daarom gelegenheidsaborteurs. Soms deed men dit iets vaker dan eenmalig, maar dan op zeer onregelmatige basis.
Deze gelegenheidaborteurs voerden deze behandeling enkel uit bij mensen uit hun dorp of directe woonomgeving. Engeltjesmaaksters daar en tegen voerden deze behandeling uit bij mensen over het hele land. Dit kwam omdat ze zon reputatie hadden opgebouwd dat men van ver kwam om zijn vrucht te laten afdrijven bij een bepaalde engeltjesmaakster.
Ook enkele medische mensen voerden abortussen uit. Dan hebben we het over vroedvrouwen, verpleegsters, dokters, Aangezien zij medisch opgeleid waren, hierdoor hield een door hen uitgevoerde abortus minder risico in. Natuurlijk vroegen deze mensen ook meer geld voor zon ingreep. Hierdoor waren deze mensen enkel bereikbaar voor de hogere klasse.
Er waren ook zwangere vrouwen die een abortus wilden plegen, maar geen andere mensen aan hun lijf wilden hebben. Daarom voerden ze de abortus zelf uit met behulp van en breipriem of andere methodes. Deze ingreep liep meestal niet zo goed af omdat deze vrouwen hier absoluut geen verstand van hadden.
De gevolgen
Ik vermelde al enkele keren dat een abortus fout kon aflopen, maar wat liep er dan fout en wat waren de gevolgen?
De meeste abortussen verliepen geruisloos. Niemand kwam het ooit te weten en het leven ging verder zijn gang en de engeltjesmaaksters bleven de vrouwen helpen die op hen een beroep deden, maar toch was een vruchtafdrijving een riskante onderneming die jammer genoeg niet altijd even goed afliep.
Het risico voor inwendige kwetsuren was groot. Zo kon bijvoorbeeld de baarmoeder of de darmen doorprikt worden met een breipriem. De geaborteerde vrouw bloedde dood wanneer ze dan niet snel genoeg geholpen werden door een dokter. Natuurlijk liep het niet altijd zo drastisch mis. Men kon ook infecties oplopen. Deze liepen wel alleen goed af wanneer men ze onder controle kreeg.
Gisteren, de twaalfde, zo rond half vijf in de namiddag kwam Constant mij roepen. Zijn dochter marie lag in haar slaapkamer op een tapijt, op de vloer, met haar hoofd op een kussen. Ze was er ziek. Toen ik haar vroeg wat er scheelde, zegde zij dat haar regels doorkwamen. Ik vroeg haar dan hoe lang die reeds achtergebleven waren, waarop zij zegde dat het drie maanden was.
Dokter
Ik heb haar onderzocht en ik heb de baarmoeder betast. Ik heb vastgesteld dat de opening ervan gapend was en dat er in die opening een bloedkont was in staat van ontbinding. Ik heb die klont er uitgehaald en daarna heb ik er stukken vliezen uitgehaald en werkelijk herkend op de vinger. Tijdens mijn bezoek heb ik geen bloedstorting vastgesteld, maar het meisje was reeds helemaal uitgebloed. Ik ben vertrokken naar mijn huis om fysiologisch serum te gaan halen om haar een inspuiting te geven. Terwijl ik bezig was het serum klaar te maken, is men mij komen zeggen dat het meisje overleden was.
Jammer genoeg waren er ook vrouwen die levenslang de gevolgen droegen van een abortus. Zo werden de vrouwen definitief onvruchtbaar, ze kregen buitenbaarmoederlijke zwangerschappen en allerlei chronische klachten.
De gevolgen waren er omdat de kennis van deze behandeling zeer miniem was. Men deed dit meestal op goed geluk en maar hopen dat men niks raakte. Hierdoor ontstonden de bovenstaande gevolgen.
Wie liet een abortus uitvoeren
We spreken hier de hele tijd over abortussen, maar wie liet zon abortus precies uitvoeren en waarom liet men zon abortus uitvoeren?
Heel vaak was men ongewenst zwanger omdat men niet getrouwd was, het een slippertje was, men verkracht was geweest, Vaak was men ook veel te jong om een kind op te voeden. Abortussen werden ook voornamelijk door jonge meisjes uitgevoerd.
Men liet ook abortussen uitvoeren omdat men al te veel kindermondjes had om te voeden. Nog een kindermondje kon er niet meer bij. (De mensen hadden het meestal niet breed.) Wanneer een werkende vrouw zwanger werd had ze meestal hier geen tijd voor omdat het gezin haar loon nodig had. Daardoor liet ze ook vaak haar kind weg halen. (Er was toen nog geen vervangend inkomen voor vrouwen die zwangerschapsverlof hadden.)
De meeste vrouwen kozen er zelf voor om hun vrucht te laten afdrijven, maar ook vele vrouwen werden gedwongen om hun vrucht te laten afdrijven. Ze werden gedwongen door ouders, tantes, vriendjes,
Zoals je merkt had iedereen zijn eigen goede redenen om de vrucht te laten afdrijven. Ook hier is het niet gemakkelijk om een bepaald beeld op deze groep te kleven. Elke vrouw die een abortus liet uitvoeren was anders en had een andere redenen.
Tijdens de oorlog werd ik geroepen bij een vrouw wier echtgenoot zich in een krijgsgevangenkamp bevond. Bij haar thuis gekomen, vertelde zij haar avontuur: Mijnheer Doktoor, ik heb vier kinderen en ik ben vroeger nooit mijn man ontrouw geweest. Maar nu, de honger mijner kinderen maakt mij waanzinnig. Op de hoogte van die toestand kwam haar gebuur, een zestigjarige weduwnaar, haar gezelschap houden en steeds profiteerde hij van de gelegdenheid om zijn voorstellen te doen. De jonge vrouw stond steeds pal tot de dag, zei ze, dat ze de hongerkreten van haar kinderen niet meer kon aanhoren, zij werd zwanger. Met haar man in Duitsalnd, zij in zwangere toestand en later een kind dat een blijvende getuigenis zal zijn van haar fouten. Neen, dat mag niet, dat kan niet.
De ingreep
Zoals ik daarstraks al vertelde gebruikte engeltjesmaaksters 2 methodes. Hoe men precies te werk ging vind je hieronder
Inspuiting zeepwater
De ingreep ging als volgt:
Men versnipperde een blok sun-light zeep in warm water. Daarna werd de vloeistof opgezogen in en ballonspuit. Deze vloeistof werd daarna in de baarmoeder van de vrouw gespoten. Deze inspuiting deed wat van hem verwacht werd en zorgde ervoor dat de vrucht afgedreven werd.
Dit was een methode die door alle soorten aborteurs toegepast werd.
In tegenwoordigheid van mijn tante heeft die madame in mijn vrouwelijkheid gespruit met een grote caoutchouc darm van een centimeter of vijftien eindigend met een rode peer. Het was met een warme zeep die schuimde en het duurde maar een minuut of vijf.
Sonde en priemen
De ingreep ging als volgt:
Eerst bracht men een rubbere sonde in de baarmoeder. Door deze sonde stak men de breipriem. (De sonde zorgde ervoor dat het risico op complicaties verkleind werd.) Met behulp van de priem prikte men de eicel stuk. Deze ingreep deed wat van hem verwacht werd en zorgde ervoor dat de vrucht afgedreven werd. Ook deze methode werd door alle soorten aborteurs toegepast.
De afgedreven vruchten werden begraven (niet op het kerkhof!) of opgebrand in de kachel. Men moest zorgen dat er geen bewijsmateriaal was achteraf.
Charlotte vroeg om een sonde nummer zeven te gaan halen bij de aptheker aan de grote statie. Zij zegde mij niet waarvoor die meost dienen en ik heb het niet gevraagd. Toen ik bij da apotheker was en hij mij die sonde besteld had, zegde ik: moet die sonde misschien dienen voor een man zijn water af te tappen? en Hij zegde van ja. Ik wist dat mijn grootvader, die nu dood is, dat nog heeft moeten doen en ik dacht dat mijn zuster mij de sonde had doen halen voor iemand die het haar gevraagd had. 't Is maar 's anderdaags dat ik geweten heb dat zij zich daarmee gestoken had. Van de pillen weet ik niets.
Veroordelingen
Veel vrouwen lieten en abortus uitvoeren, maar eigenlijk was dit illegaal. Zowel de persoon die ervoor zorgde dat de vrucht afkwam als de vrouw die de vrucht droeg konden gestraft worden. Dit was de redenen waarom dat elke vrouw stil hield wanneer ze een vrucht hadden doen afkomen. Uiteindelijk kwamen er toch af en toe enkele abortuspraktijken uit. Hoe kwam dit en hoe werden ze gestraft?
Verklikkers
Uitgevoerde abortussen kwam uit door geroddel of door een anonieme tip. Verschillende vrouwen werden verklikt wanneer men een abortus had laten uitvoeren. Wanneer men iemand verklikte was dit vooral uit wraak.
Mijn heer de Commeceer, Ik reken het mij een plicht u van de schandelijke feiten in kennis te stellen die door de meid [...] die nog geen 18 jaar oud is, begaan zijn met de hulp van de ondergeschreven personen. Die meid, een kindermoordster, heeft reeds drie van haar kinderen vermoord door ze te laten afsteken.
Iemand melden dan mondeling of schriftelijk bij de politie of bij de procureur dat men een vermoedde had dat een bepaalde persoon een abortus had uitgevoerd. De verklikker probeerde meestal wel anoniem te blijven. Wanneer er een melding had plaatsgevonden kwam er een onderzoek. De politie moest dan nagaan wat er precies gebeurt was. Ze moesten een onderscheidt maken tussen waarheden en roddels. Heel vaak kwam men er tijdens een onderzoek dan ook achter dat er eigenlijk geen abortuspraktijken hadden plaats gevonden.
De verklikkers waren meestal mensen die dicht bij de aborteur of de geaborteerde vrouw staan.
Het was niet zo dat de politie constant opzoek was naar abortuspraktijken. De politie ging enkel opzoek naar abortuspraktijken wanneer ze een tip kregen.
Straf
Natuurlijk probeerde de beklaagde onder hun straf uit te komen door andere mensen te beschuldigingen, maar dit lukte niet altijd. Soms waren er ook niet voldoende bewijzen om iemand te veroordelen, maar meestal kregen de beklaagden wel hun verdiende straf.
De aborteurs werden zwaarder gestraft dan de vrouwen die gevraagd hadden om de abortus.Er was geen echte opgelegde strafmaat. De rechter besliste deze zelf. Daarom is het moeilijk om duidelijk te zeggen wat de straf was die men kreeg voor deze wanpraktijken, maar meestal moest een aborteuse enkele maanden de gevangenis in en een geldboete betalen. De vrouw die de abortus liet uitvoeren moest meestal een geldboete betalen en was voorwaardelijk vrij.
Julia , beticht van [...] door spijzen, dranken, artsenijnen of alle andere middelen het misvallen te hebben verwekt van Marie, die zwanger was, en daar in toegestemd heeft, de middelen aangaand ten einde haar misvallen te verwekken haren dood veroorzaakt hebbende; Julia wordt veroordeeld tot vier jaar gevangenisstraf en tot de proceskosten begroot tot 165 frank. Met bevel van onmiddelijke aanhouding. Verder nog te betalen aan de burgerlijke partij, de som van tweeduizend frank met de kosten. Vonnis uitgesproken voor de boetstraffelijke rechtbank van Gent, gedagtekend 27 maart 1915 waarvan de verdachte en het openbaar ministerie beroep hebben ingesteld.
Ook de medeplichtigen werden gestraft. Zij kregen meestal een geldboete.
(Voor deze strafmaten heb ik mij gebaseerd op de getuigenissen van het boek. Het kan dus zijn dat er ook andere strafmaten waren.)
Iedereen zal wel zijn eigen mening hebben over het feit of het eerlijk is dat de aborteur harder gestraft wordt, maar uiteindelijk voerden zij gewoon het werk uit waar een andere persoon omgevraagd had
Legalisering
Er werden vele abortussen uitgevoerd en vele hadden een goede afloop, maar ook vele hadden een slecht afloop. Het was dus belangrijk dat abortus gelegaliseerd werd zodat de ingrepen veiliger uitgevoerd konden worden want dan werden ze door medisch personeel uitgevoerd.
Voordat de wet van 1990 er kwam is er een hele strijd gevoerd. België was het voorlaatste Europees land dat de abortuswet goedkeurde. Ierland heeft tot op heden als laatste land van Europa nog steeds geen wet die abortus legaal maakt. Tot 1990 bleven de illegale abortussen een feit, maar doordat er in de buurlanden al wel een abortuswet was gingen vele vrouwen naar daar om hun vrucht te laten afdrijven.
In België kan men een abortus laten uitvoeren tot dat de foetus 14 weken oud is. Nadien kan dit enkele nog plaatsvinden als de vrouw zich in levensgevaar bevindt of als het kind aan een ongeneeslijke afwijking leidt. Wanneer men toch nog later een abortus wilt uitvoeren dan trekt men naar Nederland. Hier kan dit tot dat de foetus 24 weken oud is.
Abortus vandaag de dag
Vandaag de dag vinden er nog steeds abortussen plaats. Deze vinden plaats in een ziekenhuis of in een abortuscentrum.
Het aantal abortussen stijgt ook nog ieder jaar, maar dit kan omdat de gegevens nu beter geregistreerd worden dan enkele jaren geleden. Vandaag de dag vinden elk jaar zon 18 000 abortussen plaats in België.
Het zijn nog steeds vooral jonge meisjes die een abortus laten uitvoeren omdat ze nog niet stabiele relatie hebben, moeten van ouders,
Men heeft ondertussen wel andere methodes om de abortus uit te voeren. Zo doet men dit aan de hand van een curettage of de abortuspil. Doordat deze ingreep wordt gedaan door medisch opgeleiden mensen is het risico teruggedronken naar 1 %.
Abortus is dus sinds 1990 legaal, maar dit wilt niet zeggen dat iedereen hier akkoord mee gaat. Er bestaan nog altijd vooroordelen ten opzichten van abortus. Pro Vita is hier een voorbeeld van een organisatie die absoluut niet achter abortus staan. Zij geven seksuele voorlichting op school, maar keuren abortus volledig af. Hun mening over abortus vind je terug ophttp://provita.be/page.php?pagina_id=121&lang=NL
