Woensdag (7 mei) vertrekken we met de jeep naar Carice (Haïti). Daar is een dispensarium, waar de inwoners van de omliggende dorpen op consultatie komen. Onze bedoeling is om ter plaatse 3 keer te overnachten. Ons plan bestaat uit twee dagen gynaecologische consultaties. De twee overige dagen gaan we data uit de medische dossiers van kinderen verzamelen voor een project rond malnutritie. In Carice wordt Mayi-ji gemaakt, een voedzaam voedingssupplement op basis van pindanoten, maïs, suiker en zouten. We hebben bovendien de kans de productie en het project zelf te kunnen bezoeken. Malnutritie is in Haïti een heel prevalent probleem. Het lijkt ons daarom nuttig om het malnutritieprobleem ook wetenschappelijk te onderzoeken. We hopen het effect van Mayi-ji op eenvoudige parameters als gewicht, lengte, armomtrek, WHO-graad van malnutritie en morbiditeit na te gaan. Een gunstig resultaat kan een enorme boost geven aan de locale productie en gebruik van Mayi-ji.

Het medisch werk doen we nog steeds met veel vreugde.

De eerste gynaecologische missie in de bergdorpen zit er op. We behandelden heel wat infecties en pijnklachten. We namen bij de hele dorppopulatie, met materiaal van de overheid, uitstrijkjes voor screening naar baarmoederhalskanker af en beoordeelden zwangerschappen. Vrouwen krijgen veel kinderen, vaak al op jonge leeftijd en de kindersterfte is groot. Verder verstrekten we heel wat uitleg over anticonceptie en plaatsten we enkele Mirena spiraaltjes. De uitstrijkjes werden te drogen gelegd in de zon, zorgvuldig gelabeld met de nodige gegevens, naar het labo in de stad Dajabon gebracht en zo ter beoordeling overgedragen aan een locale anatomopatholoog van de overheid. Indien er afwijkingen zijn, zullen we de patiënte zelf opnieuw opzoeken en door het project financieel laten ondersteunen voor verdere diagnostische onderzoeken en behandeling. Het uitvoeren van uitstrijkjes lijkt ons een heel erg nuttig eerstelijnsonderzoek in de dorpen. Later volgt nog een tweede aangekondigde ‘operativo’ in de dorpen. Want er is nog meer vraag. Die zal de komende twee maanden verspreid verlopen over verschillende dagen.

De afgelopen tien dagen ging een nieuwe fase van medisch werk in.

Een team van Belgische tandartsen kwam op gepland bezoek. Heel wat dagen van ’s morgens tot ’s avonds werkten we beide afwisselend mee met de tandartsconsultatie. Er is veel ondersteuning nodig tijdens hun werk. Belichting van de mond, positionering, vertaling, uitleg rond pijnstilling, assisteren bij het tandartswerk, tijdig steriliseren van het materiaal, tonen aan de kinderen hoe tanden gepoetst worden. Alle patiënten kregen ook tandpasta en een tandenborstel mee. En ook voor onszelf is intussen het verdoven en trekken van een tand al een verworven vaardigheid!

Afwisselend hebben we dan ook voor het eerst enkele dagen meegewerkt met de pediatrische consultatie in de dorpen. Onze eerste kennismaking was al een heel boeiende ervaring. Later meer daarover.

Andreas wordt door zijn fiere, zorgzame mama ook tussen de consultaties door lustig gevoed!

Tot nu toe was het nog niet de bedoeling om al algemene huisartsgeneeskundige volwassenconsultaties te doen. Maar uiteraard bieden er zich heel wat medische urgenties aan, gezien de dichtstbijzijnde (degelijke) medische hulp heel wat uren verderop ligt. Kordaat beginnen met weinig medische middelen en professionele rust bewaren zijn dan heel belangrijk. We zien heel wat urgente traumatologisch – orthopedische problemen. Schouder- en polsbreuken door motorongevallen of de val van een paard. Vorige week tijdens de tandartsconsultatie was er plots commotie in het afgelegen dorpje Rincon. Een jonge man werd vanop het veld aangevoerd met een hele plas bloedverlies uit een diepe beenwonde na de kap van een machete. We hebben de wonde met arterieel pulserend bloedverlies en gescheurde spier zorgvuldig in lagen gehecht. Achteraf gezien mag de man echt van geluk spreken dat er medische hulp in de buurt was. En wij zijn blij dat alles tot een goed einde is gebracht.

Maar we zien ook urgente infectieuse problemen. In het dorpje Rio Limpio werden we dringend bij een dertiger geroepen met hoge koorts sinds 4 dagen. Bij klinisch onderzoek bleek de man in septische shock (bloedvergiftiging met decompensatie van het hart en vaatstelsel) en vertoonde duidelijke tekenen van meningitis. We hebben intramusculair breedspectrum antibioticum toegediend (Rocephine vanuit België) en hem onmiddellijk met de auto naar het ziekenhuis laten voeren voor opname. Uit eerste bron lijkt het stabiel te gaan met hem intussen, maar we keren pas volgende week terug in het dorp en hopen dan meer nieuws te hebben. 

Henrikes 29^ste verjaardag werd heel smakelijk en vol vreugde gevierd! En zoals dat gaat bij feesten die in het geheim worden gepland, is er altijd minstens evenveel vreugde bij de voorbereiding als op de dag zelf. De kindjes versierden Henrikes ontbijtstoel met prachtige linten. Een Dominicaanse vrouw uit Loma de Cabrera toverde op vraag van Alicia een lekkere, mierzoete taart uit haar mouwen. Bakkers zijn hier niet. De aandachtige kijker ziet dat de Duitse spelling niet altijd even ingeburgerd is.

Joselito zorgde voor lekker vers fruit. En om toch niet enkel die ordinaire ananas, papaya, mango en banaan te voorzien zoals Floris had gevraagd, ging hij speciaal in de stad Dajabon op zoek naar manzanias (appels!). Een appel heeft de connotatie van ‘feestfruit’, wordt enkel gegeten bij speciale gelegenheden en kost dan ook makkelijk twaalf keer meer dan een mango J!

Uiteraard werden de nodige Spaanse, Vlaamse en Duitse liederen bovengehaald. Al bleken de Spaanse verjaardagsliederen in toch wel ruimegetale de onze te overtreffen, tot grote hilarische vreugde van de Dominicanen.

We hebben al heel wat consultaties achter de rug. Onze tweede consultatieweek zit er op. Tot op dit moment hebben Henrike en ik gynaecologische consultaties gedaan. Dat maakt deel uit van de gynaecologische missie, die volgende week ten einde loopt. Er is telkens een grote opkomst van vrouwen. Vaak hebben vrouwen vanuit naburige dorpen uren gestapt in de bergen om op consultatie te kunnen komen. De dichtstbijzijnde ziekenhuizen zijn voor de dorpen die het diepst in de bergen gelegen zijn vaak een vijf- tot zestal uur ver weg. Dat is niet evident. 

¨

Vervoer is bovendien ook duur. Benzinekosten zijn vergelijkbaar met de Europese normen. Bovendien zijn de meeste dorpen in isolement gelegen en komt daar nauwelijks een vervoersmiddel voorbij. Openbaar vervoer naar de dorpen bestaat uiteraard niet. De meeste afstanden worden te voet afgelegd of met de ezel. Je kan ook proberen te liften voor een voorbijrijdende brommer. Door de grote afstand is vaak ook een overnachting in de stad een noodzaak. Een eenvoudige consultatie gaat dus al snel met een enorme hap van het maandloon gaan lopen en wordt daarom eenvoudigweg niet uitgevoerd. Tenzij er geld voorhanden is en het heel dringend is. Wanneer medische hulp nodig lijkt, bestaat de mogelijkheid van een consultatie op gezondheidsposten die her en der verspreid liggen. Gezondheidsposten worden echter alleen bemand door perifeer uitgestuurde stagiair-artsen, enkel tijdens de week, en kampen met een enorme beperking aan materiaal en hulpverleners. Stagiair-artsen werken er zonder supervisie, hebben nauwelijks de mogelijkheid van een bijkomend onderzoek en hebben dikwijls nauwelijks of geen medicatie ter beschikking.

Als we vanuit ons huis op de heuvel naar buiten kijken, zien we op enkele luttele kilometer afstand de hoge bergtoppen van Haïti. Een prachtig zicht. De zon gaat hier ook onder. ’s Avonds zijn de bergen in een ietwat dreigendmysterieuze, grijze schaduw gehuld. Tussen onze heuvel en de bergen ligt een dal met een uitgestrekte groene zee van tropische begroeiing, zover het oog reikt. Een zicht waar je altijd maar weer nieuwe dingen in ontdekt. Palmbomen, bananenbomen, kokos- en mangobomen, en alle mogelijk tropisch fruit : papaya, mango, meloen, ananas,... Onder de bomenzee staan de huizen, maar die kan je enkel vermoeden van boven uit. Je ziet ze niet. Je ziet enkel op verschillende plaatsen in de verte af en toe een rookpluimpje verschijnen van tussen de bomen. Daar wordt dan wellicht een stukje van het rijke woud platgebrand om bonen te kunnen telen.

Onze lieve Andreas ontpopt zich dag na dag tot de lokale held. Hij valt enorm in de smaak bij de lokale bevolking op de Caraïben. Hij breekt het ijs en maakt onmiddellijk contact met iedereen. Een gaaf, blank kindje verschijnt hier bijna nooit in de meer bewoonde wereld, waar we op dit moment wonen. Bovendien doet er zich maar zelden een gelegenheid voor om zo’n piepjong kindje te kunnen zien. En al zeker niet in de kleine bergdorpjes waar we op consultatie gaan. Joselito, de sympathieke lokale gezondheidswerker die steevast achter het stuur van de jeep kruipt op de avontuurlijke wegen, heeft hier zijn vaste naam Andresito ingevoerd. De kleine Andreas. Al valt Floristo, de kleine Floris, ook vaak te horen. Andreas is hier een vrouwennaam en het is toch wel minstens grappig te noemen dat blanken hun zoontje een vrouwennaam hebben gegeven. 

Wanneer we ergens verschijnen, hoor je overal het woord ‘Americano… Americano…’ vallen. Blank wordt automatisch gelijkgesteld met Amerika. Uiteraard proberen wij de verwarring met onze sympathieke westerse vrienden onmiddellijk te ontkrachten. Amerikanen krijgen hier de bijnaam Gringo, ietwat spottend genoemd naar de groengeklede soldaten ‘green’ die men hier maar liefst zo snel mogelijk weg wilde ‘go’ in de jaren ‘70. Andreas wordt dan vaak ook plagend Gringito, het kleine Americaantje, genoemd. Hij laat het echter niet aan zijn hartje komen en lacht verwonderd terug naar die breedlachtende witte tandenrij die zo contrastrijk afsteekt in die donkere gezichten van alle mogelijke tinten bruin.