Omstreeks 20.10 uur meldt de VRT op zoek te zijn naar premier Verhofstadt, maar hem jammer genoeg niet kan vinden. Is de premier vermist? Of ondergedoken... lijkt ook niet echt onmogelijk gezien de tussentijdse vekiezingsresultaten van de VLD.

Ach nee, daar is ie toch. Wat heeft hij te vertellen?

Minister Verhofstadt stelt vast dat paars in Gent wint. SP.a is vooruit gegaan en de VLD houdt stand tegen de nationale trend in. 'Alle regeringsleden die zich in de strijd hebben geworpen komen er hoe dan ook goed uit', stelt hij, en hoewel de algemene trend voor de VLD niet zo gunstig is – hoge bomen vangen nu eenmaal veel wind – blijft hij zeer positief over de komende federale verkiezingen.

Zo kennen we hem: optimist tot in de kist.

08-10-2006 om 20:36 geschreven door Berkana  

Nog vier nachtjes slapen en dan zal zo wat elke Belgische 18+’er weer op straffe van boete verplicht worden zijn burgerrechten te laten gelden. Hiphiphoi! Alsof we van verkiezingen beter gaan worden. Want kiest de bevolking niet enkel het masker waarachter de macht zich de komende jaren zal verstoppen? En dat noemt men dan democratie. Representatieve democratie, wel te verstaan.

Over democratie werd al menig woord geschreven en gezegd, en eens men zich in de materie begint te verdiepen, terwijl men daar eigenlijk niet echt de tijd voor heeft, ziet men door de bomen het bos bijna niet meer. Reden te meer om me hier en nu niet zelf aan een diepgaande analyse te wagen, wat overigens van ernstige zelfoverschatting mijnentwege zou getuigen. (Ik ben geen politoloog, geschiedkundige of iets dergelijks en kan zulke analyse hier niet zomaar even uit mijn toetsenbord schudden.) Maar dat neemt niet weg dat het interessant is om eens te kijken wat anderen erover schrijven.

De Grote Van Dale (uitgave van 1984) definieert democratie als een 'staatsvorm waarbij het volk (door vertegenwoordigers) zichzelf regeert en vrijelijk zijn meningen en wensen kan uiten', en onderscheidt vervolgens nog de directe democratie als zijnde een democratie zonder delegatie van bevoegdheden aan vertegenwoordigers.

Volgens een oude Spectrum Compact Encyclopedie (uitgave van 1981) wordt democratie omschreven als 'bestuursvorm gebaseerd op zelfbestuur door de individuele burgers'. Dat klinkt mooi, maar ook wel mooier dan wat we in de praktijk meemaken. Verder worden er een aantal essentiële kenmerken van democratie opgesomd: het bestaan van geestelijke vrijheid, gelijkheid voor de wet, iedere stem even zwaar en zware procedures voor het wijzigen van grondrechten. Ook het onderscheid tussen directe en representatieve democratie wordt aangehaald, evenals de mogelijkheid om de vertegenwoordigers in een representatieve democratie ter verantwoording te roepen en te vervangen. Als voorwaarde om een democratie goed te laten functioneren, staat er voorts vermeld, geldt dat de meerderheid respect heeft voor de positie van de minderheden. Met andere woorden, vereist een goed werkende democratie bepaalde karaktereigenschappen en een zekere graad van morele ontwikkeling vanwege de deelnemers. Ik vrees dat hier het schoentje behoorlijk knelt. Psychologen, sociologen, filosofen, antropologen,... houden zich al vele eeuwen lang bezig met het onderzoek naar het wezen van de mens. Een blik op de actualiteiten, of zelfs in de eigen directe omgeving, leert ons dat er aan het wezen van de mens wel een paar duister kantjes vastzitten. Men kan zich dus eerlijk de vraag stellen of een goed functionerende democratie niet eerder een utopisch denkbeeld is... op zijn minst toch in de tijd waarin we momenteel leven.

Op nl.wikipedia is het artikel over democratie nog niet af, want boven aan de pagina staat te lezen dat de feitelijke juistheid van (delen van) het artikel betwijfeld wordt. De huidige Wikipedia-definitie luidt als volgt: 'In een democratie is de voltallige bevolking soeverein en is alle autoriteit gebaseerd op de (minstens theoretische) instemming van het volk. Deze bestuursvorm is gebaseerd op het menselijke gelijkheidsideaal. Als iedereen vrij en gelijk in rechten en plichten geboren is (zoals in het eerste artikel van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens staat) dan heeft ook niemand méér recht dan een ander om bepaalde wetten vast te stellen of beslissingen te nemen. Het implementeren van die theorie in de politieke praktijk is vaak niet eenvoudig en kent vele aspecten.'

Inderdaad, niet eenvoudig te implementeren in de praktijk, als dat überhaupt mogelijk is.

En de voltallige bevolking soeverein? Daniel Guérin stelt: ‘De theorie van de soevereiniteit van het volk is een tegenspraak in zichzelf. Als het gehele volk werkelijk soeverein zou zijn, zouden er regering noch geregeerden kunnen bestaan.’ Vervolgens citeert Guérin Bakoenin, die van mening was dat de werkelijke despotische macht van de Staat, een macht die gefundeerd is op de banken, de politie en het leger, zich achter het algemeen stemrecht verschuilt. Het algemeen stemrecht is dus ‘een uitnemend middel om een volk te onderdrukken en te ruïneren uit naam en onder het mom van de zogenaamde volkswil.’ (GUÉRIN, D., Het Anarchisme, Kritiese Biblioteek Van Gennep, Amsterdam, 1976, p. 18)

De achttiende eeuw mag dan wel een politieke revolutie hebben voortgebracht, zo lang de economische machtsverhoudingen niet fundamenteel onderuit worden gehaald, zal de onderdrukker enkel van gezicht veranderen; de onderdrukking zelf zal echter blijven bestaan. En zo blijft dat magische woord 'democratie' niet meer dan een lege doos, een instrument om het volk te sussen zodat het niet massaal in opstand komt tegen haar eigen onderdrukking.

Of met de woorden van Alan Corenk: Democratie bestaat erin je eigen dictators te kiezen, nadat zij je verteld hebben wat je denkt te willen horen.

'Democratie is een instrument om te garanderen dat we niet beter zullen geregeerd worden dan we verdienen', zei George Bernard Shaw. Ja, maar dan worden degenen die eventueel wel beter verdienen de dupe van de keuze van de meerderheid. Want bij mijn weten is het zeker geen vaststaand feit dat de meerderheid altijd de verstandigste keuze maakt.

Ik voel me bij deze verkiezingen in elk geval weer alsof ik in het warenhuis moet kiezen tussen een rood rokje en een groen T-shirt - die bruine kniebroek bevalt me al helemaaaal niet - terwijl ik eigenlijk dringend schoenen nodig heb. Misschien ben ik dan nog eerder voorstander van het verlicht despotisme - op voorwaarde dat IK de despoot mag zijn, natuurlijk ;-)

Wordt vervolgd...

In Erwägung unserer Schwäche machtet
ihr Gesetze, die uns knechten soll'n
die Gesetze seien künftig nicht beachtet
in Erwägung,
daß wir nicht mehr Knecht sein woll'n.

(Uit Resolution der Kommunarden van Bertolt Brecht)

Voor de volledige tekst kan je hier terecht. Onder meer de Duitse 'Graswurzel'-muziekgroep Cochise heeft dit gedicht uit 1934 zeer mooi vertolkt. Ook hun eigen teksten zijn de moeite waard om gelezen en verspreid te worden.

04-10-2006 om 11:30 geschreven door Berkana